Η οικονομική κρίση δοκιμάζει όλο τον πλανήτη
Ελένη Τσερεζόλε, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2009-03-01
Η οικονομική κρίση έχει για τα καλά εγκατασταθεί όχι σε μια χώρα ή έστω σε μια ήπειρο αλλά σε όλο τον πλανήτη: στην Ιαπωνία, στη Βρετανία, στη Γαλλία, στη Γουαδελούπη, στην Κίνα οι πολίτες έχουν αρχίσει να διαμαρτύρονται, κατεβαίνοντας στους δρόμους, με έναν κοινό παρονομαστή - την αντίθεσή τους στη διαχείριση της επελαύνουσας κρίσης από τους κρατούντες, μια διαχείριση που οφελεί περισσότερο τις τράπεζες ή/και εκείνους (συνήθως τα λεγόμενα golden boys) που προκάλεσαν την κρίση σε βάρος εκείνων που την υφίστανται... Απολύσεις και ανεργία "θερίζουν" λοιπόν σε όλο τον πλανήτη προκαλώντας κοινωνική δυσαρέσκεια και αναταραχές.
Οι μαζικές διαδηλώσεις των εργαζόμενων στην Όπελ, αυτή την εβδομάδα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, προκειμένου να πιεστούν οι κυβερνήσεις να στηρίξουν τη σκληρά δοκιμαζόμενη μητρική τους, την Τζένεραλ Μότορς (που ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ζημιές ρεκόρ 31 δισ. δολαρίων για το 2008), ήσαν ενδεικτικές της κατάστασης που επικρατεί. Στη Γερμανία, στο Βέλγιο και την Ισπανία, έγιναν διαδηλώσεις, ενώ στάσεις εργασίας και γενικές συνελεύσεις στα εργοστάσια της Όπελ στη Βρετανία, την Αυστρία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. "Η Όπελ να ζήσει έστω και χωρίς την GM" ήταν το κεντρικό σύνθημα στο γερμανικό Ρίσελχαϊμ. Και δεν απειλούνται μόνο οι 25.000 εργαζόμενοι της Όπελ. Τον Φεβρουάριο η ανεργία αυξήθηκε για τον τέταρτο συνεχόμενο μήνα, φθάνοντας τα 3.55 εκατομμύρια...
Στη Γαλλία, όπου η δημοτικότητα του Νικολά Σαρκοζί κυμαίνεται γύρω στο 30%, ένα από τα πιο χαμηλά του ποσοστά, τα νέα είναι άσχημα για τους εργαζόμενους: την Τετάρτη γινόταν γνωστό ο αριθμός των ατόμων που ζητούν εργασία αυξήθηκε κατά 4.3% σε σχέση με τον Δεκέμβριο και κατά 15.4% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2008, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός να φθάσει τα 2.204.000, σύμφωνα με το υπουργείο Απασχόλησης. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αύξηση. Και δυστυχώς αυτή δεν είναι παρά η αρχή: σύμφωνα με αναλυτές θα υπάρχουν 400 με 450 χιλιάδες καταργήσεις θέσεων εργασίας στη Γαλλία το 2009. Μπορεί τα δύο εκατομμύρια Γάλλων που κατέβηκαν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων στις 29 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο της γενικής απεργίας κατά της πολιτικής Σαρκοζί ύστερα από κοινή πρωτοβουλία των οκτώ συνδικάτων, να μην γνώριζαν ακριβώς αυτά τα νούμερα, ωστόσο βίωναν ήδη τη σκληρή πραγματικότητα των νέων συνθηκών της εργασιακής ανασφάλειας και των αυθαίρετων απολύσεων. Γι’ αυτό και μεταξύ των απεργών βρίσκονταν εργαζόμενοι στο Χρηματιστήριο του Παρισιού, ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, δικαστικοί υπάλληλοι, καθηγητές, ακόμη και οι υπάλληλοι στο Παλάτι των Βερσαλλιών. Στόχος τους η "αυτιστική" πολιτική του Σαρκοζί για τη διαχείριση της κρίσης.
Αδιαφορία έναντι της Γουαδελούπης
Λίγες ημέρες αργότερα ξεκινούσε η μεγάλη - πρωτοφανής για τα δεδομένα του νησιού - κρίση στη Γουαδελούπη, ένα νησί με βαρύ αποικιοκρατικό παρελθόν και ιδιαίτερες κοινωνικές ευαισθησίες, τις οποίες όμως αγνόησε η κυβέρνηση στο Παρίσι, η οποία απέτυχε να αξιολογήσει την κρίση. Κοινωνική, οικονομική; Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση Σαρκοζί - Φιγιόν επέδειξε κοινωνική αναλγησία έναντι του ντόπιου πληθυσμού . Πράγματι η κρίση κορυφώθηκε λόγω της αδιαφορίας των κρατούντων Στις 20 Ιανουαρίου η Επιτροπή κατά της υπερβολικής Εκμετάλλευσης καλεί για πρώτη φορά σε γενική απεργία με μεγάλη επιτυχία, καθώς το νησί παραλύει. Ένα από τα αιτήματά της, η αύξηση κατά 200 ευρώ των χαμηλότερων μισθών. Το Παρίσι θα κάνει δέκα ημέρες μέχρις ότου να αντιδράσει, στέλνοντας επιτόπου τον Ιβ Ζεγκό, υφυπουργό υπερπόντιων διαμερισμάτων. Ο Ζεγκό, που φθάνει στο νησί την 1η Φεβρουαρίου, κάνει τέσσερις ημέρες για να ξεκινήσει τις πρώτες διαπραγματεύσεις και στις 8 του μήνα αυτές έχουν φθάσει σε σημείο ολοκλήρωσης. Και ξαφνικά, κεραυνός: ο Ζεγκό ανακαλείται άρον - άρον στο Παρίσι για "διαβουλεύσεις". Τι είχε συμβεί; Η εκπρόσωπος των εργοδοτών στο Παρίσι, Λωράνς Παριζώ είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου: ο Ζεγκό είχε, κατά τη γνώμη της, προχωρήσει σε "ανεπίτρεπτες" υποχωρήσεις έναντι της Επιτροπής και το γεγονός μπορούσε να έχει επιπτώσεις και στη μητρόπολη, ενώ οι ντόπιοι εργοδότες αισθάνθηκαν "θιγμένοι" από τη στάση του Ζεγκό, που υποτίθεται ότι έδειξε "μεγάλη συμπάθεια" προς τα αιτήματα των απεργούντων... Η οργή των απεργών ξεχείλισε - "αν το Μπορντό έμενε αποκλεισμένο μία ημέρα, ο πρόεδρος θα έδειχνε την ίδια παθητικότητα" ρωτούσε ένας κάτοικος στο δελτίο ειδήσεων της δημόσιας τηλεόρασης France 2. Αποτέλεσμα: μετωπική σύγκρουση επί 38 ημέρες, ένας συνδικαλιστής νεκρός και - το κυριότερο - η αίσθηση των ντόπιων ότι παρότι τυπικά είναι Γάλλοι υπήκοοι, ουσιαστικά είναι πολίτες β’ κατηγορίας...
Η κρίση φέρνει αναταραχή και στις σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων. "Βρετανικές δουλειές για τους Βρετανούς" είχε υποσχεθεί το 2007 ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν. Η δραματικά αυξανόμενη ανεργία στη χώρα, έκανε τα συνδικάτα να κινητοποιηθούν κατά της απόφασης των διϋλιστηρίων της Total στο βόρειο Κίλινγκχοουλμ να προσλάβει 300 Ιταλούς και Πορτογάλους εργάτες, στις αρχές Φεβρουαρίου. Απ’ άκρη σ’ άκρη, από τη Σκωτία ώς την Ουαλία, συνδικαλιστές τάχθηκαν κατά του γεγονότος ευρωπαίοι εργάτες να καταλαμβάνουν θέσεις εργασίας στις βιομηχανίες πετρελαίου και ενέργειας. Ρατσισμός; Ο Μπόμπι Μπιρντς, περιφερειακός εκπρόσωπος του συνδικάτου Unite στη Σκωτία, είπε, μιλώντας στη Γκάρντιαν: "Δεν στρεφόμαστε κατά των ξένων εργατών, αλλά κατά των ξένων εταιρειών που κάνουν διακρίσεις σε βάρος των Βρετανών εργατών". Ωστόσο το ακροδεξιό Εθνικό βρετανικό κόμμα, που αναμένεται να πάει καλά στις ευρωεκλογές, έσπευσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, μετέχοντας στις διαμαρτυρίες των εργαζομένων. Για την ιστορία του πράγματος: η Total έκανε πίσω και δεν προσέλαβε τους ξένους εργάτες.
26 εκατομμύρια άνεργοι στην κινεζική ύπαιθρο
Και από την Κίνα τα νέα δεν είναι διόλου ενθαρρυντικά: σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, 20 εκατομμύρια εργάτες - αγρότες (που δουλεύουν μακριά από τα σπίτια τους), οι λεγόμενοι "μινγκόνγκ", επέστρεψαν στις επαρχίες τους γιατί δεν βρήκαν δουλειά στις πόλεις, καθώς πολλά εργοστάσια έχουν κλείσει. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος σε σχέση με τις επίσημες προβλέψεις και προκαλεί πονοκεφάλους στους Κινέζους ιθύνοντες σχετικά με τη διατήρηση της σταθερότητας στο εσωτερικό της χώρας. Και δεν ήταν το πρώτο επίσημο κακό νέο: λίγο νωρίτερα η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι το 2009 "θα είναι ίσως η σκληρότερη χρονιά" για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας... Συνολικά, σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς, περίπου 26 εκατομμύρια άνεργοι θα καταγραφούν φέτος στην κινεζική ύπαιθρο, με ό,τι μπορεί να σημάνει αυτό για τη σταθερότητα της χώρας. Ήδη τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδονησία έχουν σημειωθεί δεκάδες διαμαρτυρίες από εργάτες που απολύθηκαν...
Αλλά και στην Ταϊβάν ο κοινωνικός ορίζοντας είναι θολός καθώς οι εξαγωγές έπεσαν κατά 42.9% τον Ιανουάριο σε σχέση με έναν χρόνο πριν - πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση σε όλη την Ασία. Η συνηθισμένη τακτική στη χώρα είναι να δίνονται διακοπές άνευ αποδοχών στους εργαζόμενους...
Στη Μανίλα, στις Φιλιππίνες, οι διαδηλωτές δεν δίστασαν να συγκρουστούν με τις δυνάμεις της αστυνομίας: κατήγγειλαν τις ΗΠΑ για την πορεία της παγκοσμιοποίησης, για την αποδυνάμωση των φιλιππινέζικων εξαγωγικών βιομηχανιών, ενώ οι ντόπιες βιομηχανίες πλήττονται από αθέμιτο ανταγωνισμό. Περίπου 800.000 Φιλιππινέζοι κινδυνεύουν να χάσουν τις δουλειές τους φέτος καθώς η κρίση πλήττει τον εξαγωγικό τομέα...
Στο έλεος της κρίσης οι Ιάπωνες απολυμένοι
Στην Ιαπωνία έρχεται στην επιφάνεια μια νέα κοινωνική κατάσταση, η οποία έχει διαμορφωθεί την τελευταία 10ετία: το γεγονός ότι την περιβόητη εργασιακή ασφάλεια την απολαμβάνουν πλέον λίγοι Ιάπωνες εργαζόμενοι, ενώ η ανεργία στη χώρα άγγιξε το 4,5% τον Δεκέμβριο από 3,9% τον Νοέμβριο (το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 1,27% από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο). Στο εξής οι άνεργοι βρίσκονται κυριολεκτικά στο δρόμοι χωρίς κανένα δίκτυ κοινωνικής ασφάλειας. Τη δυσάρεστη αυτή εμπειρία είχαν πρόσφατα οι εργαζόμενοι σε ένα εργοστάσιο φωτογραφικών μηχανών της Κάνον στην πόλη Όιτα, στο νότο της χώρας: τους ανακοινώθηκε σε μια καφετέρια η απόλυσή τους, η οποία συνεπεγόταν ότι θα έπρεπε να εγκαταλείψουν άμεσα και τα διαμερίσματα που τους είχε παραχωρήσει η εταιρεία (κάτι σύνηθες στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου). Ο σάλος που ξέσπασε, η δημοσιοποίηση που δόθηκε στο θέμα από τα ΜΜΕ, οδήγησε στο να δεσμευτεί η Κάνον να ενισχύσει τους απολυθέντες ενώ τους άφησε να παραμείνουν στα σπίτια τους για μερικούς μήνες ακόμη. Ωστόσο το περιστατικό έφερε στο προσκήνιο το γεγονός ότι χάρη σε νομοθετικές ρυθμίσεις του 1999 και του 2004 έχει αυξηθεί ο αριθμός των εποχιακών εργαζομένων σε εργοστάσια και άλλες εργασίες, που κάποτε απασχολούσαν αποκλειστικά εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης (με κοινωνικές εγγυήσεις). "Αυτή η ύφεση έχει ανοίξει τα μάτια του έθνους στις αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες", τόνισε στους ΝΥΤ ο Μασαχίρο Άμπε, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ντόκιο, ειδικός στις εργασιακές σχέσεις. "Υπάρχει ένας ολόκληρος πληθυσμός εργατών που είναι έξω από το παραδοσιακό δίχτυ στήριξης". Πριν από μόλις δέκα χρόνια οι μη κανονικοί (εποχιακοί, φοιτητές, συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου, κ.ά.) εργαζόμενοι υπολογίζονταν περίπου στο 1/4 της εργατικής δύναμης της χώρας. Σήμερα το 34.5% των 55.3 εκατομμυρίων εργαζομένων της χώρας είναι μη κανονικοί εργαζόμενοι, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν έχουν να περιμένουν πολλά πράγματα σε περίπτωση απόλυσης ή ανεργίας. Δεν διαθέτουν κανένα από τα δικαιώματα των κανονικών μισθωτών. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, περίπου 131.000 απολύσεις έχουν ανακοινωθεί από τον Οκτώβριο. Από αυτές μόνο οι 6.000 αφορούν εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, που συνήθως έχουν προσληφθεί δια βίου... Η συντριπτική πλειοψηφία, οι 125.000, (οι οποίοι έχουν προσληφθεί από ιδιωτικές εταιρείες για να εργαστούν σε εργοστάσια ή έχουν προσληφθεί με χαμηλότερους μισθούς με συμβάσεις ορισμένου χρόνου), βρίσκονται στο έλεος της κρίσης καθώς δεν απολαμβάνουν κανενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας ενώ αντιμετωπίζουν και το ενδεχόμενο να μείνουν άστεγοι...
Μήπως η κατάσταση στα πλούσια εμιράτα του Περσικού κόλπου είναι καλύτερη; Όχι, αν λάβει κανείς υπόψη του το τι επικρατεί σήμερα στο μέχρι πρότινος γεμάτο ευημερία Ντουμπάι. Η κρίση πλήττει κυρίως τους ξένους εργαζόμενους, που συνιστούν το 90% του εργατικού δυναμικού του εμιράτου. Μάλιστα όσοι μείνουν άνεργοι χάνουν τη βίζα εργασίας τους και είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τη χώρα εντός μηνός! Καθώς δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την οικονομική κατάσταση του Ντουμπάι (η κυβέρνηση απαγορεύει τη δημοσιοποίηση αρνητικών ειδήσεων για την οικονομία), η πληροφόρηση προέρχεται από τα λίγα άρθρα του Τύπου, όπως για παράδειγμα ότι το Ντουμπάι ακυρώνει 1.500 άδειες εργασίας καθημερινά... Χαρακτηριστική λεπτομέρεια: στο πάρκινγκ στο αεροδρόμιο του Ντουμπάι βρίσκονται 3.000 εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα από ξένους που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα λόγω απλήρωτων χρεών - η ποινή σε αυτή την περίπτωση είναι φυλάκιση. Τα πολλά εντυπωσιακά και μεγαλεπήβολα οικοδομικά σχέδια έχουν ανασταλεί ή ακυρωθεί, ενώ οι τιμές στην κτηματομεσιτική αγορά, οι οποίες είχαν ανέβει κατακόρυφα την τελευταία 6ετία, έπεσαν κατά 30% τους δύο, τρεις μήνες. Οι προοπτικές είναι σκοτεινές για το Ντουμπάι γιατί αυτό, σε αντίθεση με το Άμπου Ντάμπι, δεν διαθέτει πετρελαιοπαραγωγικές πηγές. Το τελευταίο παρότι διαθέτει επαρκείς πόρους θα μπορούσε να βοηθήσει το Ντουμπάι, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένο να κάνει κάτι τέτοιο προκειμένου να εγκαθιδρύσει το δικό του έλεγχο του στην περιοχή, σε βάρος του γειτονικού εμιράτου που περνά δύσκολες ώρες.
Την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ η ανεργία έχει φθάσει σε ύψη ρεκόρ: 7.6% για τον Ιανουάριο ενώ αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι μπορεί να ξεπεράσει το 9% φέτος και να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το 2010. Οι άνθρωποι που καταγράφονται για πρώτη φορά ως άνεργοι, έφθασαν το επίπεδο των 667.000, αύξηση κατά 36.000 σε σχέση με την περασμένη εβδομάδα - πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 1982. Οι ειδικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτά τα αρνητικά στατιστικά στοιχεία ενισχύουν την αίσθηση ότι "τα προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας είναι σημαντικότερα από ό,τι είχαν προβλέψει οι αγορές". Ειδικά η ανοδική τάση των νέων ανέργων υποδεινύει ότι ακόμη δεν έχουν έλθει τα χειρότερα στην αγορά εργασίας, κάτι που σημαίνει ότι η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται στις ΗΠΑ.
Οι μαζικές διαδηλώσεις των εργαζόμενων στην Όπελ, αυτή την εβδομάδα σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, προκειμένου να πιεστούν οι κυβερνήσεις να στηρίξουν τη σκληρά δοκιμαζόμενη μητρική τους, την Τζένεραλ Μότορς (που ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ζημιές ρεκόρ 31 δισ. δολαρίων για το 2008), ήσαν ενδεικτικές της κατάστασης που επικρατεί. Στη Γερμανία, στο Βέλγιο και την Ισπανία, έγιναν διαδηλώσεις, ενώ στάσεις εργασίας και γενικές συνελεύσεις στα εργοστάσια της Όπελ στη Βρετανία, την Αυστρία, την Ουγγαρία και την Πολωνία. "Η Όπελ να ζήσει έστω και χωρίς την GM" ήταν το κεντρικό σύνθημα στο γερμανικό Ρίσελχαϊμ. Και δεν απειλούνται μόνο οι 25.000 εργαζόμενοι της Όπελ. Τον Φεβρουάριο η ανεργία αυξήθηκε για τον τέταρτο συνεχόμενο μήνα, φθάνοντας τα 3.55 εκατομμύρια...
Στη Γαλλία, όπου η δημοτικότητα του Νικολά Σαρκοζί κυμαίνεται γύρω στο 30%, ένα από τα πιο χαμηλά του ποσοστά, τα νέα είναι άσχημα για τους εργαζόμενους: την Τετάρτη γινόταν γνωστό ο αριθμός των ατόμων που ζητούν εργασία αυξήθηκε κατά 4.3% σε σχέση με τον Δεκέμβριο και κατά 15.4% σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2008, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός να φθάσει τα 2.204.000, σύμφωνα με το υπουργείο Απασχόλησης. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αύξηση. Και δυστυχώς αυτή δεν είναι παρά η αρχή: σύμφωνα με αναλυτές θα υπάρχουν 400 με 450 χιλιάδες καταργήσεις θέσεων εργασίας στη Γαλλία το 2009. Μπορεί τα δύο εκατομμύρια Γάλλων που κατέβηκαν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων στις 29 Ιανουαρίου, στο πλαίσιο της γενικής απεργίας κατά της πολιτικής Σαρκοζί ύστερα από κοινή πρωτοβουλία των οκτώ συνδικάτων, να μην γνώριζαν ακριβώς αυτά τα νούμερα, ωστόσο βίωναν ήδη τη σκληρή πραγματικότητα των νέων συνθηκών της εργασιακής ανασφάλειας και των αυθαίρετων απολύσεων. Γι’ αυτό και μεταξύ των απεργών βρίσκονταν εργαζόμενοι στο Χρηματιστήριο του Παρισιού, ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, δικαστικοί υπάλληλοι, καθηγητές, ακόμη και οι υπάλληλοι στο Παλάτι των Βερσαλλιών. Στόχος τους η "αυτιστική" πολιτική του Σαρκοζί για τη διαχείριση της κρίσης.
Αδιαφορία έναντι της Γουαδελούπης
Λίγες ημέρες αργότερα ξεκινούσε η μεγάλη - πρωτοφανής για τα δεδομένα του νησιού - κρίση στη Γουαδελούπη, ένα νησί με βαρύ αποικιοκρατικό παρελθόν και ιδιαίτερες κοινωνικές ευαισθησίες, τις οποίες όμως αγνόησε η κυβέρνηση στο Παρίσι, η οποία απέτυχε να αξιολογήσει την κρίση. Κοινωνική, οικονομική; Το βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση Σαρκοζί - Φιγιόν επέδειξε κοινωνική αναλγησία έναντι του ντόπιου πληθυσμού . Πράγματι η κρίση κορυφώθηκε λόγω της αδιαφορίας των κρατούντων Στις 20 Ιανουαρίου η Επιτροπή κατά της υπερβολικής Εκμετάλλευσης καλεί για πρώτη φορά σε γενική απεργία με μεγάλη επιτυχία, καθώς το νησί παραλύει. Ένα από τα αιτήματά της, η αύξηση κατά 200 ευρώ των χαμηλότερων μισθών. Το Παρίσι θα κάνει δέκα ημέρες μέχρις ότου να αντιδράσει, στέλνοντας επιτόπου τον Ιβ Ζεγκό, υφυπουργό υπερπόντιων διαμερισμάτων. Ο Ζεγκό, που φθάνει στο νησί την 1η Φεβρουαρίου, κάνει τέσσερις ημέρες για να ξεκινήσει τις πρώτες διαπραγματεύσεις και στις 8 του μήνα αυτές έχουν φθάσει σε σημείο ολοκλήρωσης. Και ξαφνικά, κεραυνός: ο Ζεγκό ανακαλείται άρον - άρον στο Παρίσι για "διαβουλεύσεις". Τι είχε συμβεί; Η εκπρόσωπος των εργοδοτών στο Παρίσι, Λωράνς Παριζώ είχε κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου: ο Ζεγκό είχε, κατά τη γνώμη της, προχωρήσει σε "ανεπίτρεπτες" υποχωρήσεις έναντι της Επιτροπής και το γεγονός μπορούσε να έχει επιπτώσεις και στη μητρόπολη, ενώ οι ντόπιοι εργοδότες αισθάνθηκαν "θιγμένοι" από τη στάση του Ζεγκό, που υποτίθεται ότι έδειξε "μεγάλη συμπάθεια" προς τα αιτήματα των απεργούντων... Η οργή των απεργών ξεχείλισε - "αν το Μπορντό έμενε αποκλεισμένο μία ημέρα, ο πρόεδρος θα έδειχνε την ίδια παθητικότητα" ρωτούσε ένας κάτοικος στο δελτίο ειδήσεων της δημόσιας τηλεόρασης France 2. Αποτέλεσμα: μετωπική σύγκρουση επί 38 ημέρες, ένας συνδικαλιστής νεκρός και - το κυριότερο - η αίσθηση των ντόπιων ότι παρότι τυπικά είναι Γάλλοι υπήκοοι, ουσιαστικά είναι πολίτες β’ κατηγορίας...
Η κρίση φέρνει αναταραχή και στις σχέσεις μεταξύ των εργαζομένων. "Βρετανικές δουλειές για τους Βρετανούς" είχε υποσχεθεί το 2007 ο Βρετανός πρωθυπουργός Γκόρντον Μπράουν. Η δραματικά αυξανόμενη ανεργία στη χώρα, έκανε τα συνδικάτα να κινητοποιηθούν κατά της απόφασης των διϋλιστηρίων της Total στο βόρειο Κίλινγκχοουλμ να προσλάβει 300 Ιταλούς και Πορτογάλους εργάτες, στις αρχές Φεβρουαρίου. Απ’ άκρη σ’ άκρη, από τη Σκωτία ώς την Ουαλία, συνδικαλιστές τάχθηκαν κατά του γεγονότος ευρωπαίοι εργάτες να καταλαμβάνουν θέσεις εργασίας στις βιομηχανίες πετρελαίου και ενέργειας. Ρατσισμός; Ο Μπόμπι Μπιρντς, περιφερειακός εκπρόσωπος του συνδικάτου Unite στη Σκωτία, είπε, μιλώντας στη Γκάρντιαν: "Δεν στρεφόμαστε κατά των ξένων εργατών, αλλά κατά των ξένων εταιρειών που κάνουν διακρίσεις σε βάρος των Βρετανών εργατών". Ωστόσο το ακροδεξιό Εθνικό βρετανικό κόμμα, που αναμένεται να πάει καλά στις ευρωεκλογές, έσπευσε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση, μετέχοντας στις διαμαρτυρίες των εργαζομένων. Για την ιστορία του πράγματος: η Total έκανε πίσω και δεν προσέλαβε τους ξένους εργάτες.
26 εκατομμύρια άνεργοι στην κινεζική ύπαιθρο
Και από την Κίνα τα νέα δεν είναι διόλου ενθαρρυντικά: σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, 20 εκατομμύρια εργάτες - αγρότες (που δουλεύουν μακριά από τα σπίτια τους), οι λεγόμενοι "μινγκόνγκ", επέστρεψαν στις επαρχίες τους γιατί δεν βρήκαν δουλειά στις πόλεις, καθώς πολλά εργοστάσια έχουν κλείσει. Ο αριθμός αυτός είναι διπλάσιος σε σχέση με τις επίσημες προβλέψεις και προκαλεί πονοκεφάλους στους Κινέζους ιθύνοντες σχετικά με τη διατήρηση της σταθερότητας στο εσωτερικό της χώρας. Και δεν ήταν το πρώτο επίσημο κακό νέο: λίγο νωρίτερα η κυβέρνηση είχε ανακοινώσει ότι το 2009 "θα είναι ίσως η σκληρότερη χρονιά" για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας... Συνολικά, σύμφωνα με τους επίσημους υπολογισμούς, περίπου 26 εκατομμύρια άνεργοι θα καταγραφούν φέτος στην κινεζική ύπαιθρο, με ό,τι μπορεί να σημάνει αυτό για τη σταθερότητα της χώρας. Ήδη τόσο στην Κίνα όσο και στην Ινδονησία έχουν σημειωθεί δεκάδες διαμαρτυρίες από εργάτες που απολύθηκαν...
Αλλά και στην Ταϊβάν ο κοινωνικός ορίζοντας είναι θολός καθώς οι εξαγωγές έπεσαν κατά 42.9% τον Ιανουάριο σε σχέση με έναν χρόνο πριν - πρόκειται για τη μεγαλύτερη πτώση σε όλη την Ασία. Η συνηθισμένη τακτική στη χώρα είναι να δίνονται διακοπές άνευ αποδοχών στους εργαζόμενους...
Στη Μανίλα, στις Φιλιππίνες, οι διαδηλωτές δεν δίστασαν να συγκρουστούν με τις δυνάμεις της αστυνομίας: κατήγγειλαν τις ΗΠΑ για την πορεία της παγκοσμιοποίησης, για την αποδυνάμωση των φιλιππινέζικων εξαγωγικών βιομηχανιών, ενώ οι ντόπιες βιομηχανίες πλήττονται από αθέμιτο ανταγωνισμό. Περίπου 800.000 Φιλιππινέζοι κινδυνεύουν να χάσουν τις δουλειές τους φέτος καθώς η κρίση πλήττει τον εξαγωγικό τομέα...
Στο έλεος της κρίσης οι Ιάπωνες απολυμένοι
Στην Ιαπωνία έρχεται στην επιφάνεια μια νέα κοινωνική κατάσταση, η οποία έχει διαμορφωθεί την τελευταία 10ετία: το γεγονός ότι την περιβόητη εργασιακή ασφάλεια την απολαμβάνουν πλέον λίγοι Ιάπωνες εργαζόμενοι, ενώ η ανεργία στη χώρα άγγιξε το 4,5% τον Δεκέμβριο από 3,9% τον Νοέμβριο (το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 1,27% από τον Οκτώβριο ως τον Δεκέμβριο). Στο εξής οι άνεργοι βρίσκονται κυριολεκτικά στο δρόμοι χωρίς κανένα δίκτυ κοινωνικής ασφάλειας. Τη δυσάρεστη αυτή εμπειρία είχαν πρόσφατα οι εργαζόμενοι σε ένα εργοστάσιο φωτογραφικών μηχανών της Κάνον στην πόλη Όιτα, στο νότο της χώρας: τους ανακοινώθηκε σε μια καφετέρια η απόλυσή τους, η οποία συνεπεγόταν ότι θα έπρεπε να εγκαταλείψουν άμεσα και τα διαμερίσματα που τους είχε παραχωρήσει η εταιρεία (κάτι σύνηθες στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου). Ο σάλος που ξέσπασε, η δημοσιοποίηση που δόθηκε στο θέμα από τα ΜΜΕ, οδήγησε στο να δεσμευτεί η Κάνον να ενισχύσει τους απολυθέντες ενώ τους άφησε να παραμείνουν στα σπίτια τους για μερικούς μήνες ακόμη. Ωστόσο το περιστατικό έφερε στο προσκήνιο το γεγονός ότι χάρη σε νομοθετικές ρυθμίσεις του 1999 και του 2004 έχει αυξηθεί ο αριθμός των εποχιακών εργαζομένων σε εργοστάσια και άλλες εργασίες, που κάποτε απασχολούσαν αποκλειστικά εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης (με κοινωνικές εγγυήσεις). "Αυτή η ύφεση έχει ανοίξει τα μάτια του έθνους στις αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες", τόνισε στους ΝΥΤ ο Μασαχίρο Άμπε, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ντόκιο, ειδικός στις εργασιακές σχέσεις. "Υπάρχει ένας ολόκληρος πληθυσμός εργατών που είναι έξω από το παραδοσιακό δίχτυ στήριξης". Πριν από μόλις δέκα χρόνια οι μη κανονικοί (εποχιακοί, φοιτητές, συμβασιούχοι ορισμένου χρόνου, κ.ά.) εργαζόμενοι υπολογίζονταν περίπου στο 1/4 της εργατικής δύναμης της χώρας. Σήμερα το 34.5% των 55.3 εκατομμυρίων εργαζομένων της χώρας είναι μη κανονικοί εργαζόμενοι, σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών. Οι εργαζόμενοι αυτοί δεν έχουν να περιμένουν πολλά πράγματα σε περίπτωση απόλυσης ή ανεργίας. Δεν διαθέτουν κανένα από τα δικαιώματα των κανονικών μισθωτών. Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, περίπου 131.000 απολύσεις έχουν ανακοινωθεί από τον Οκτώβριο. Από αυτές μόνο οι 6.000 αφορούν εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, που συνήθως έχουν προσληφθεί δια βίου... Η συντριπτική πλειοψηφία, οι 125.000, (οι οποίοι έχουν προσληφθεί από ιδιωτικές εταιρείες για να εργαστούν σε εργοστάσια ή έχουν προσληφθεί με χαμηλότερους μισθούς με συμβάσεις ορισμένου χρόνου), βρίσκονται στο έλεος της κρίσης καθώς δεν απολαμβάνουν κανενός δικτύου κοινωνικής ασφάλειας ενώ αντιμετωπίζουν και το ενδεχόμενο να μείνουν άστεγοι...
Μήπως η κατάσταση στα πλούσια εμιράτα του Περσικού κόλπου είναι καλύτερη; Όχι, αν λάβει κανείς υπόψη του το τι επικρατεί σήμερα στο μέχρι πρότινος γεμάτο ευημερία Ντουμπάι. Η κρίση πλήττει κυρίως τους ξένους εργαζόμενους, που συνιστούν το 90% του εργατικού δυναμικού του εμιράτου. Μάλιστα όσοι μείνουν άνεργοι χάνουν τη βίζα εργασίας τους και είναι αναγκασμένοι να εγκαταλείψουν τη χώρα εντός μηνός! Καθώς δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για την οικονομική κατάσταση του Ντουμπάι (η κυβέρνηση απαγορεύει τη δημοσιοποίηση αρνητικών ειδήσεων για την οικονομία), η πληροφόρηση προέρχεται από τα λίγα άρθρα του Τύπου, όπως για παράδειγμα ότι το Ντουμπάι ακυρώνει 1.500 άδειες εργασίας καθημερινά... Χαρακτηριστική λεπτομέρεια: στο πάρκινγκ στο αεροδρόμιο του Ντουμπάι βρίσκονται 3.000 εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα από ξένους που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα λόγω απλήρωτων χρεών - η ποινή σε αυτή την περίπτωση είναι φυλάκιση. Τα πολλά εντυπωσιακά και μεγαλεπήβολα οικοδομικά σχέδια έχουν ανασταλεί ή ακυρωθεί, ενώ οι τιμές στην κτηματομεσιτική αγορά, οι οποίες είχαν ανέβει κατακόρυφα την τελευταία 6ετία, έπεσαν κατά 30% τους δύο, τρεις μήνες. Οι προοπτικές είναι σκοτεινές για το Ντουμπάι γιατί αυτό, σε αντίθεση με το Άμπου Ντάμπι, δεν διαθέτει πετρελαιοπαραγωγικές πηγές. Το τελευταίο παρότι διαθέτει επαρκείς πόρους θα μπορούσε να βοηθήσει το Ντουμπάι, αλλά δεν φαίνεται διατεθειμένο να κάνει κάτι τέτοιο προκειμένου να εγκαθιδρύσει το δικό του έλεγχο του στην περιοχή, σε βάρος του γειτονικού εμιράτου που περνά δύσκολες ώρες.
Την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ η ανεργία έχει φθάσει σε ύψη ρεκόρ: 7.6% για τον Ιανουάριο ενώ αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι μπορεί να ξεπεράσει το 9% φέτος και να αυξηθεί ακόμη περισσότερο το 2010. Οι άνθρωποι που καταγράφονται για πρώτη φορά ως άνεργοι, έφθασαν το επίπεδο των 667.000, αύξηση κατά 36.000 σε σχέση με την περασμένη εβδομάδα - πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 1982. Οι ειδικοί σχολιαστές επισημαίνουν ότι αυτά τα αρνητικά στατιστικά στοιχεία ενισχύουν την αίσθηση ότι "τα προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας είναι σημαντικότερα από ό,τι είχαν προβλέψει οι αγορές". Ειδικά η ανοδική τάση των νέων ανέργων υποδεινύει ότι ακόμη δεν έχουν έλθει τα χειρότερα στην αγορά εργασίας, κάτι που σημαίνει ότι η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται στις ΗΠΑ.
