Τρεις θετικές εξελίξεις για τη διεθνή οικονομία

Ας κάνουμε ένα διάλειμμα από τον ζόφο και τον όλεθρο και ας ασχοληθούμε με κάποια ψιχία καλών ειδήσεων για τη διεθνή οικονομία, όπως τις αντιλαμβάνεται ο Κέβιν Ραντ, πρωθυπουργός της Αυστραλίας. Θα επισκεφθεί την Ουάσιγκτον την εβδομάδα αυτή και σε τηλεφωνική του συνέντευξη από την Καμμπέρα μάς έδωσε μια πρόγευση του τι θα πει στον πρόεδρο Ομπάμα.

Η πρώτη θετική εξέλιξη που βλέπει ο Ραντ είναι η αλλαγή στον τρόπο της διεθνούς διακυβέρνησης. Η παγκόσμια εκτελεστική επιτροπή, από την ευρω-αμερικανοκεντρική μικρή Ομάδα των Οκτώ μετασχηματίζεται σε μια μεγαλύτερη Ομάδα των 20, η οποία θα συνεδριάσει στο Λονδίνο στις 2 Απριλίου για να συζητήσει πώς θα συμμαζευτεί το οικονομικό χάος. Οπως σημειώνει ο Ραντ, το G-20 είναι μια περιεκτική ομάδα, αφού περιλαμβάνει πέντε μέλη από την Ευρώπη, πέντε από τις αμερικανικές ηπείρους, πέντε από την Ασία και πέντε από αλλού (και δη την Αυστραλία).

Η δεύτερη κατά Ραντ ενθαρρυντική ένδειξη, συναφής προς την πρώτη, είναι ο διαρκώς πιο εμφανής ρόλος της Κίνας στη διατήρηση της παγκόσμιας οικονομικής σταθερότητας. Οι Κινέζοι ηγέτες θα μετάσχουν στη σύνοδο κορυφής των 20 και πιθανώς θα υποστηρίξουν τη συλλογική αντιμετώπιση της κρίσης. Το Πεκίνο επιδιώκει πιο ενεργό ρόλο και στην προσπάθεια αναζωογόνησης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Για την ώρα συζητούν ακόμη τις λεπτομέρειες του εγχειρήματος, αναμενόμενο ωστόσο είναι η Κίνα να αυξήσει την οικονομική συμβολή της προς το ΔΝΤ και ως εκ τούτου να έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαχείρισή του.

Η τρίτη, τονωτική για το ηθικό, παρατήρηση του Ραντ είναι ότι οι ΗΠΑ επέστρεψαν στην ηγεσία του δικτύου των διεθνών θεσμών. Αντί της διστακτικότητας του Τζορτζ Μπους στην προηγούμενη Σύνοδο των 20, τον Οκτώβριο, η κυβέρνηση Ομπάμα επιδεικνύει τον ενθουσιασμό του ενδιαφερόμενου παίκτη, υποστηρίζοντας σχέδια για νέους διεθνείς οικονομικούς κανόνες και ρυθμίσεις και τον διπλασιασμό των πόρων του ΔΝΤ κατά 500 δισ. δολάρια. «Φύσηξε δροσερή πνοή ανέμου όταν οι ΗΠΑ ανέλαβαν και πάλι τον ηγετικό τους ρόλο στη διαχείριση της διεθνούς κρίσης» λέει ο Ραντ και τονίζει ότι ο εναγκαλισμός της Ομάδας των 20 από την Αμερική δεν πέρασε απαρατήρητος.

Ελπίζω ο Ραντ να έχει δίκιο και να είναι πραγματική η εικόνα που μας περιγράφει. Η εναλλακτική λύση στη συλλογική αυτή δράση είναι επανάληψη της πολιτικής του προστατευτισμού και των εκφάνσεών της, που υιοθέτησαν διάφορες χώρες τη δεκαετία του ’30 όταν προσπάθησαν να διασωθούν οι ίδιες εις βάρος των γειτόνων τους, επιδεινώνοντας την κατάσταση.

Οι απόψεις του Ραντ για την Κίνα χρήζουν προσοχής, δοθέντος ότι εκτός από πολιτικός, είναι έγκριτος σινολόγος. Μιλάει άπταιστα τη γλώσσα των μανδαρίνων, έχει θητεύσει στην πρεσβεία της Αυστραλίας στο Πεκίνο και είναι από τους πλέον οξυδερκείς παρατηρητές της Κίνας που έτυχε να συναντήσω.

Οι Κινέζοι βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, λέει ο Ραντ, καθώς η πτώση των εξαγωγών οδηγεί σε σημαντική μείωση των ρυθμών ανάπτυξης και σε αύξηση της ανεργίας. Οπως οι περισσότερες κυβερνήσεις, έτσι και η κινεζική ανησυχεί για τις πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες της ανεργίας εκατομμυρίων ανθρώπων. Ομως το Πεκίνο έχει αντιμετωπίσει οικονομικές αντιξοότητες και στο παρελθόν. Και για την ώρα, όπως ισχυρίζεται ο Ραντ, η ηγεσία της Κίνας εχει χειριστεί την κρίση με τρόπο αξιόπιστο και αποτελεσματικό.

Παρά την αδιαφάνεια στις οικονομικές στατιστικές της Κίνας, ο Ραντ πιστεύει ότι το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας που εξήγγειλε το Πεκίνο είναι πραγματικό. Διακρίνει επίσης μια αξιοπρόσεκτη, αλλά μη εξαγγελθείσα προσπάθεια, ορατή στον δανεισμό προς κινεζικές επιχειρήσεις. Ακριβώς λόγω των προσπαθειών υπέρ της ανάκαμψης, ο Ραντ πιστεύει ότι η Κίνα πιθανότατα θα βγει από την κρίση γρηγορότερα από τις άλλες μεγάλες οικονομίες.

Ο Ραντ λέει ότι στο Πεκίνο αυτή τη στιγμή διεξάγεται πολιτική συζήτηση με πολλές προεκτάσεις και αυτό αποδεικνύεται από την πρόσφατη ομολογία του πρωθυπουργού Γουέν Ζιαμπάο: «Είμαι οπωσδήποτε λίγο ανήσυχος εξαιτίας της τεράστιας έκθεσης που έχει η Κίνα σε ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου». «Στην Κίνα έγινε μεγάλη συζήτηση γύρω από τα αίτια της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης και για το πού ακριβώς έγιναν σφάλματα σε σχέση με ορισμένες από τις επενδύσεις της», λέει ο Ραντ. Οντως, ανησυχία για κακοδιαχείριση στις ΗΠΑ εξέφρασε και ο αντιπρόεδρος της κινεζικής κυβέρνησης Γουάνγκ Κισάν τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν είπε «οι δάσκαλοι έχουν πολλά να εξηγήσουν».

Ομως ο Ραντ ισχυρίζεται ότι παρά τις πρόσφατες αντιξοότητες, η Κίνα συνεχίζει να εντάσσει τη μελλοντική της ευημερία στο πλαίσιο του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος με ηγέτιδα δύναμη τις ΗΠΑ. «Η Κίνα ακολουθεί στρατηγικό σχέδιο και όχι τακτική, στρατηγική της είναι να διασφαλίσει τα συμφέροντά της με την όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή της στη διεθνή πραγματικότητα», λέει ο Αυστραλός ηγέτης. Η κρίση λοιπόν δεν άλλαξε τη στρατηγική αυτή.

Στη Σύνοδο του Λονδίνου θα αποδειχθεί εάν η διεθνής συναίνεση, όπως την περιγράφει ο Ραντ, είναι υπαρκτή και όχι επιδερμική. Είναι πάντα υπαρκτό το χάσμα ανάμεσα στις αμερικανικές θέσεις (μεγαλύτερη βοήθεια) και τις ευρωπαϊκές (περισσότεροι κανόνες), ενώ μυστήριο συνεχίζει να περιβάλλει τις θέσεις της Κίνας επί σειράς θεμάτων. Οπως όμως λέει ο Ραντ, είναι τουλάχιστον ενθαρρυντικό το ότι η Σύνοδος των 20 θα είναι βήμα συζήτησης, ότι η Κίνα θα είναι ένας από τους παίκτες και ότι οι ΗΠΑ ανέλαβαν και πάλι τον ρόλο του ηγέτη.