Ασθενείς του κόσμου ενωθείτε!
ΑΚΤΙΒΙΣΤΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
Ο ιός, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2009-03-29
«Καλύτερα πλούσιος και υγιής, παρά φτωχός και ασθενής» είναι το σύνθημα της Παγκόσμιας Τράπεζας. Στον ίδιο δρόμο και η ελληνική κυβέρνηση...
Η υγεία πάνω απ’ όλα, λένε έντρομοι, πλέον, οι πολίτες του κόσμου. Η οικονομική κρίση, οι μεγάλοι δανεισμοί, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, ο έλεγχος της δημόσιας υγείας από αδίστακτες πολυεθνικές, η χρεοκοπία των πολιτικών συστημάτων και τέλος η ανεργία και η φτώχεια οδηγούν σήμερα περισσότερο ίσως από ποτέ στην τραγική επίκληση του λαϊκού αποφθέγματος.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η αντίληψη άρχισε να επικρατεί πρώτα στον Τρίτο Κόσμο, όπου το κίνημα για την υγεία αριθμεί ήδη εκατομμύρια μέλη.
*Στην Ινδία, μετά το έγκλημα της Union Carbide, χιλιάδες κάτοικοι οργανώθηκαν στο κίνημα αυτό.
*Η πρώτη «παγκόσμια συνέλευση των λαών» έγινε το 2000 στο Μπαγκλαντές, εκεί που η Coca Cola δηλητηρίασε το πόσιμο νερό. Ακτιβιστές από όλο τον κόσμο έβαλαν τα θεμέλια αυτού του κινήματος.
*Πέντε χρόνια μετά έγινε η συνέλευση στον Ισημερινό και τώρα ετοιμάζεται η επόμενη στη Ν. Αφρική, την ίδια ώρα που οι υπουργοί Υγείας συνεδριάζουν στη Γενεύη. Εχει συγκροτηθεί το Διεθνές Πανεπιστήμιο των Λαών για την Υγεία, μια «σχολή» στελεχών για ακτιβιστές.
Σκοπός είναι να δοθούν επιχειρήματα και τεχνογνωσία ώστε να μπορούν να παρεμβαίνουν οι ακτιβιστές στην τοπική κοινωνία που ανήκουν. Οι πολίτες του κόσμου καταλαβαίνουν πως όλα όσα γίνονται αφορούν σε τελική ανάλυση την υγεία, δηλαδή τη ζωή τους και αρχίζουν αγώνες διεκδίκησης αυτού του πολύτιμου κοινωνικού αγαθού-δικαιώματος.
Στις διακηρύξεις του, ακόμα και το επίσημο διακρατικό όργανο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει προσδιορίσει από το 1946 τον ορισμό της υγείας όχι με την αρνητική διάσταση «δεν είμαι άρρωστος» αλλά με την ενεργητική και θετική διάσταση: «Υγεία σημαίνει να είμαι καλά όχι μόνο οργανικά αλλά και ψυχικά και κοινωνικά». Πώς, όμως, αυτό αφομοιώνεται από τις πολιτικές ηγεσίες;
Στην Ελλάδα την ίδια μέθοδο που εγκαινίασε πρώτος ο υπουργός κ. Σουφλιάς στο ΥΠΕΧΩΔΕ ακολούθησε μεταξύ άλλων και ο «με το ζόρι» υπουργός Υγείας Δημήτρης Αβραμόπουλος. Η μέθοδος συνίσταται στις «φλογερές» δηλώσεις περί ενσωμάτωσης των οδηγιών της Ε.Ε. και του ΟΗΕ, η δημοσίευση της αποδοχής και από εκεί και πέρα... καμία σχέση.
Παρακολουθήσαμε πριν από λίγες ημέρες ένα τετράωρο σεμινάριο σε μεταπτυχιακούς φοιτητές ιατρικής με υπεύθυνο καθηγητή τον πρώην πρόεδρο του ελληνικού τμήματος των Γιατρών του Κόσμου Θεόφιλο Ρόζενμπεργκ. Την εισήγηση έκανε ο Αλέξης Μπένος, γιατρός ο ίδιος και αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ.
Στην υγειά τους
Ο ομιλητής αρχικά αναφέρθηκε στους «προσδιοριστές υγείας» και στις ανισότητες στην υγεία. Παρουσίασε την πορεία των δεικτών υγείας στους πληθυσμούς της Γης, την εξέλιξη του κυρίαρχου επιστημολογικού παραδείγματος για την υγεία και τις αποφάσεις του ΠΟΥ. Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε η επισήμανση της σύγκρουσης ανάμεσα στο ακόμη κυρίαρχο «ιατροκεντρικό» και στο αναδυόμενο πολυπαραγοντικό παράδειγμα για την υγεία: Ενώ πολλά βήματα και θεραπευτικές μέθοδοι οφείλονται στις ιατρικές ανακαλύψεις του πρώτου, σήμερα είναι ορατά τα αδιέξοδα σε πολιτικές που δεν βλέπουν όλους εκείνους τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, ενώ το επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού αντανακλά και την κάθε πολιτική.
- Η θνησιμότητα ανά τους αιώνες υποχώρησε σε μεγάλο βαθμό, μόνο και μόνο επειδή καλυτέρευσε το επίπεδο ζωής και πριν ακόμα βρεθούν τα φάρμακα. Αυτό αποδεικνύεται από μετρήσεις, ειδικά σε ασθένειες όπως η φυματίωση και η ιλαρά, που αποτελούσαν κάποτε την πρώτη αιτία θανάτου.
- Οι καλύτερες συνθήκες σε στέγη, τροφή, νερό κλπ. ανέβασαν τον μέσο όρο ζωής. Σε αντίθεση με το στενά ιατροκεντρικό μοντέλο, ότι κάθε αρρώστια έχει μία αιτία και με το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα επιτυγχάνεται η ίαση, παρατηρήσεις στην εξέλιξη των δεικτών υγείας απέδειξαν ότι οι συνθήκες ζωής παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην υγεία ενός πληθυσμού. «Το σύνολο αυτών των συνθηκών ονομάζονται», όπως εξήγησε ο κ. Μπένος, «προσδιοριστές υγείας».
- «Ενα παιδάκι που γεννιέται με μία απλή σωματική βλάβη επιβαρύνεται μεγαλώνοντας και ψυχικά. Τα άλλα παιδιά το απομονώνουν ή το κοροϊδεύουν, με συνέπεια και την κοινωνική βλάβη. Ανάποδα, ένας χρόνιος άνεργος οικογενειάρχης, αρχίζοντας απελπισμένος το ποτό, ανεβάζει πίεση και αρρωσταίνει. Η ανεργία δηλαδή δημιουργεί κοινωνική βλάβη στην υγεία, που γρήγορα θα επηρεάσει και τις άλλες δύο παραμέτρους. Μόνο έτσι μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία της υγείας».
Ενώ, λοιπόν, ο μέσος όρος ζωής αυξανόταν με γρήγορο ρυθμό στις αναπτυγμένες χώρες αυτό συνέβαινε πολύ λιγότερο στις φτωχές. «Αυτό είναι η έννοια της ανισότητας στο βασικό ανθρώπινο δικαίωμα της υγείας».
- Ακόμα και σήμερα, πρώτη αιτία θανάτου παραμένουν τα λοιμώδη νοσήματα (διάρροιες, AIDS κ.ά.), γεγονός που αποδεικνύει την έλλειψη στοιχειωδών υποδομών σε τεράστιο μέρος της Γης, ενώ η φτώχεια άνοιξε πάλι την πόρτα στη φυματίωση.
- «Ενας καλός δείκτης για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας είναι και η μητρική θνησιμότητα κατά την κύηση», εξήγησε ο ομιλητής. Εμφανίζεται καλύτερος στις χώρες που έχουν ένα δυνατό ΕΣΥ (Αυστραλία, Καναδάς, Β. Ευρώπη, ακόμα και Ελλάδα), απ’ αυτόν των ΗΠΑ που εφάρμοσαν την πλήρη ιδιωτικοποίηση.
- Ο,τι προχώρησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που υιοθετήθηκαν περισσότερο προοδευτικές πολιτικές υγείας αλλάζει δραματικά μετά το ’80, με αντίκτυπο σε όλους τους δείκτες. Η τεράστια στροφή με τον Ρέιγκαν και τη Θάτσερ εδραίωσε μετά και την πετρελαϊκή κρίση το νεοφιλελευθερισμό. Η αγορά έγινε πλέον ο ρυθμιστής των κοινωνικών πολιτικών στο θέμα της υγείας. Για να μειωθεί το δημοσιοοικονομικό χρέος μειώνονται βαθμιαία οι επενδύσεις στα κοινωνικά αγαθά (υγεία, παιδεία κ.λπ.).
- Η συσσώρευση του πλούτου στα χέρια του 5% των πολιτών των ΗΠΑ πολλαπλασίασε σε λίγα χρόνια τις χιλιάδες των φτωχών και κατέβασε τους δείκτες υγείας. «Τα πρώτα θύματα ήταν τα βρέφη, που εμφάνισαν στις υποβαθμισμένες συνοικίες της Νέας Υόρκης μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας από το Μπαγκλαντές».
- Η κοινωνική αυτή κρίση αγκάλιασε όλες τις χώρες και άρχισαν ξανά να διευρύνονται ανησυχητικά οι ανισότητες υγείας: Ενώ το 1950 πεθαίνανε τρεις φορές περισσότερο τα παιδιά στις φτωχές χώρες, το 1990 η διαφορά τριπλασιάζεται.
- Ακόμα και στο χάρτη με τη βρεφική θνησιμότητα στην Ελλάδα παρουσιάζονται διαφορές: Η χειρότερη περιφέρεια σε παιδική θνησιμότητα είναι η Ηπειρος (η φτωχότερη της Ε.Ε. των 15). «Θυμίζουμε ότι αυτό συμβαίνει ενώ υπάρχουν εκεί δύο πολύ καλά νοσοκομεία. Η φτώχεια υποβαθμίζει την υγεία», σημειώνει ο καθηγητής.
- Ταξική κατανομή και ανισότητα παρουσιάζεται και στον καρκίνο: Οσοι δουλεύουν χειρωνακτικά και όσοι είναι άνεργοι στην Αγγλία έχουν μεγαλύτερα ποσοστά σε καρκίνους από ταξικά ανώτερες κοινωνικές ομάδες, ενώ ο δείκτης συμβαδίζει άμεσα και με το επίπεδο εκπαίδευσης.
- Στην Ισπανία, όσο «πιο αορίστου χρόνου» είναι μια σύμβαση, τόσο ανεβαίνει ο δείκτης ψυχικών νοσημάτων.
- Πολύ διευρυμένους δείκτες ανισότητας στην υγεία όπως και στον πλούτο έχουν σήμερα οι Ρώσοι.
Οι ανισότητες γέννησαν την ΠΦΥ
«Το 1978», συνέχισε ο καθηγητής, «αναγκάστηκε ο ΠΟΥ να παρέμβει στην όξυνση των ανισοτήτων και να αποφασίσει νέες παραμέτρους που δυστυχώς επανεξετάζουμε σήμερα».
Είπανε, τότε, οι υπουργοί στη συνδιάσκεψη της Αλμα Ατα: «Η ανισότητα στην υγεία του πληθυσμού είναι πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά απαράδεκτη. Η προαγωγή και προάσπιση της υγείας του πληθυσμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Η προάσπιση της υγείας προσλαμβάνεται πλέον σαν βασικός μηχανισμός βιώσιμης ανάπτυξης της κοινωνίας».
Η υγεία, δηλαδή, λέει ο ομιλητής, δεν είναι πια ένα υποπροϊόν της ανάπτυξης αλλά ο στόχος. Ο ΠΟΥ δηλώνει ότι «οι κυβερνήσεις έχουνε την ευθύνη για την επίτευξη ενός επιπέδου υγείας για τον πληθυσμό τους, με υπηρεσίες που θα οδηγούν σε μια κοινωνικά και οικονομικά παραγωγική ζωή. Η υγεία είναι η βάση και το κλειδί γι’ αυτό είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ)». Αυτή είναι η βασική φροντίδα και στηρίζεται σε πρακτικές επιστημονικά τεκμηριωμένες, σε κοινωνικά αποδεκτές μεθόδους και τεχνολογία, καθολικά διαθέσιμες για άτομα και οικογένειες με βασική συμμετοχή της κοινότητας στο σχεδιασμό τους. Η ΠΦΥ οργανώνει την υγεία αλλά και την ανάπτυξη στην κάθε κοινότητα.
«Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής στις γειτονιές της πόλης και στα χωριά της Ελλάδας, πέρα από τη διατήρηση της καλής υγείας του κάθε τοπικού πληθυσμού, θα δημιουργούσε νέες θέσεις εργασίας, ενώ θα ήταν μοχλός ανάπτυξης που θα εμπόδιζε και τη φυγή από την επαρχία».
Η ΠΦΥ είναι το πρώτο επίπεδο επαφής του πληθυσμού με το ΕΣΥ και κάνει ακριβώς το ανάποδο από το νοσοκομείο. Το νοσοκομείο απαντάει στις ανάγκες ιατρικής περίθαλψης εξ ορισμού. Δημιουργείται και αποτελεί έναν παθητικό αποδέκτη που περιμένει τον άρρωστο και μάλιστα το συγκεκριμένο πάσχον όργανο που καλείται να θεραπεύσει κάθε φορά. Αντίθετα, η ΠΦΥ δεν περιμένει, αλλά πηγαίνει στον άρρωστο. Ενεργητικά καταγράφει και παρεμβαίνει στις ανάγκες του πληθυσμού, ενώ η μορφή που θα έχει πρέπει να αντιστοιχεί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας οικονομικά και κοινωνικά.
- «Ενα παράδειγμα ΠΦΥ ήταν ο θεσμός του ξυπόλητου γιατρού στην Κίνα. Εκεί υπήρχε μεγάλη θνησιμότητα στα παιδιά. Σκέφτηκαν να εκπαιδεύσουν έναν κάτοικο σε κάθε περιοχή και τον εξειδίκευαν στις τοπικές ανάγκες. Εδειχνε για παράδειγμα πώς να καθαρίζουν το νερό και έκανε στα παιδιά εμβόλια. Ενα άλλο τέτοιο πετυχημένο μοντέλο δημιούργησε η Κούβα καταφέρνοντας, ενώ είναι από τις φτωχότερες χώρες, να έχει καλύτερους δείκτες υγείας από την Ευρώπη. Είναι δηλαδή θέμα πολιτικής βούλησης», εξηγεί ο κ. Μπένος.
- Η ΠΦΥ προάγει την αυτοδυναμία της υγείας του ατόμου και της κοινότητας. «Οι ανάγκες ορίζονται από τα χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας με τη συμμετοχή μιας τοπικής διεπιστημονικής ομάδας (και όχι αποκλειστικά ενός γιατρού) με συνευθύνη, συζήτηση και αλληλοαναγνώριση».
Στην Αλμα Ατα κλήθηκαν όλες οι χώρες να εφαρμόσουν αυτήν την πολιτική με συνεργασία και καλύτερη αξιοποίηση των παγκόσμιων πόρων, σημαντικό τμήμα των οποίων απορροφούσαν οι εξοπλισμοί. «Πόσο επίκαιρο παραμένει αυτό σήμερα», αναρωτιέται ο Α. Μπένος. «Ενα Μιράζ το χρόνο να μας έδινε το υπουργείο, θα είχαμε καλύτερες υπηρεσίες υγείας».
«Η ΠΦΥ προϋποθέτει τις συνεχείς σχέσεις της διεπιστημονικής ομάδας αλλά και την εμπλοκή του τοπικού πληθυσμού. Αρα πληθυσμιακή προσέγγιση, συμμετοχή, εκτίμηση των αναγκών υγείας, συνέχεια, συνέπεια, πρόσβαση, κάρτα υγείας και ιστορικό ασθενειών για τον καθένα ώστε γρήγορα και αποτελεσματικά να παρέχονται οι κατάλληλες φροντίδες». Αυτή είναι η κάρτα υγείας που προβλέπει η ΠΦΥ και που το σχέδιο Αβραμόπουλου μετατρέπει σε πιστωτική κάρτα, όπως θα διαβάσετε στη διπλανή στήλη.
- Οι παρεμβάσεις γίνονται σε όλα τα επίπεδα. Δεν ελέγχεις μόνο τη βλάβη, αλλά και το γιατί δημιουργήθηκε η βλάβη και πώς θα προληφθεί. Για παράδειγμα, θεραπεύεις μια διάρροια, αλλά μετά ελέγχεις μήπως φταίει το νερό ή η αποχέτευση. Προλαμβάνεις με αγωγή για ατομική υγιεινή και εμβολιασμούς και τέλος φροντίζεις το σύστημα ύδρευσης και την αποχέτευση. Η συνέχεια είναι η πρόληψη και η προαγωγή υγείας με τη θεραπεία. Αυτή είναι και η ολότητα της ΠΦΥ.
Κερδοφόρα «πακέτα» αντί για ΠΦΥ
Από το 1980, όμως, μπαίνουμε σε μια άλλη φάση στη διεθνή πολιτική υγείας, με την παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Το οριζόντιο μοντέλο της ΠΦΥ διακόπτεται. Αρχίζουν οι «κάθετες» προσεγγίσεις. Τα «πακέτα υγείας» με τις επιλεκτικές παρεμβάσεις, π.χ. για τα παιδιά: ανάπτυξη, επανυδάτωση (για τις διάρροιες), θηλασμός και εμβόλια. Ή το άλλο, οικογενειακός προγραμματισμός, τροφή και εκπαίδευση των γυναικών. Μετατρέπεται βαθμιαία η ΠΦΥ σε μπακάλικο. Μια «επιλεκτική» ΠΦΥ με παρεμβάσεις στον Τρίτο Κόσμο που -όπως αποδείχτηκε- «βόλεψαν» και τον αναπτυγμένο.
Πού είναι όμως το πρόβλημα με τα επιλεκτικά προγράμματα; «Π.χ. το πρόγραμμα για το AIDS: Προσλαμβάνουμε υπαλλήλους που θα πάνε στις κοινότητες να κάνουν ενημέρωση, να δίνουν τα φάρμακα στους αρρώστους κ.λπ. Πάει ένας ολόκληρος κάθετος μηχανισμός σε μια κοινότητα και ασχολείται με το AIDS. Εκεί δίπλα όμως παθαίνει κάποιος έμφραγμα. Τι θα γίνει τότε; Θα πάει άλλο πρόγραμμα για τους καρδιακούς; Κι ένα άλλο για τους διαβητικούς; Αυτός είναι ο ορισμός της σπατάλης και της αναποτελεσματικότητας, την ώρα που υποτίθεται ότι αυτά γίνανε για να χτυπήσουν τη σπατάλη και την αναποτελεσματικότητα των δημόσιων και οριζόντιων Συστημάτων Υγείας».
Πρωταγωνιστές πλέον παύουν να είναι μόνο οι κυβερνήσεις, αλλά είναι και η φιλανθρωπία (π.χ. σήμερα το μεγαλύτερο προϋπολογισμό σε έξοδα και σε εφαρμοσμένες θεραπείες έχει το ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς), οι φαρμακοβιομηχανίες (πειράματα, αποτελεσματικότητα, κέρδος) και τέλος οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Τεράστιο ρόλο παίζει όχι ο ΠΟΥ, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα (Π.Τ.).
Ο Ρέιγκαν μετέθεσε χρήματα για την υγεία στην Π.Τ. και εμφανίστηκε το παράδοξο, ενώ υπάρχει ο μηχανισμός του ΠΟΥ, να δημιουργείται κι ένας παράλληλος, που επίσης κάνει πολιτική υγείας. Από την Π.Τ. χρηματοδοτήθηκαν με το αζημίωτο όλα αυτά τα προγράμματα-πακέτα.
«Παράδειγμα, όταν έπεσε το καθεστώς της Αλβανίας, πήγε η Π.Τ. και τους έδωσε αξονικούς τομογράφους. Εγκατέστησαν τομογράφους ακόμα και σε περιοχές χωρίς ρεύμα! Ολα με δανεισμό φυσικά. Στήνουν σε μια περιοχή της Κένυας ένα χειρουργείο για να βοηθήσουν. Οντως τους βοηθάνε, αλλά ταυτόχρονα αποδυναμώνουν το αντίστοιχο φτωχό ιατρείο της τοπικής κυβέρνησης. Ο συντονιστής της αποστολής αναζητάει τον ικανότερο νέο τοπικό εργαζόμενο γιατρό για να βοηθήσει και στην επαφή με τους ντόπιους. Αποτέλεσμα, γρήγορα αυτός με ένα καλύτερο μισθό φεύγει από την τοπική μονάδα και δουλεύει στην αποστολή. Οταν η αποστολή τελειώνει το πρόγραμμά της, παίρνει μαζί και τους ντόπιους γιατρούς, που πρόθυμα θα πάνε να δουλέψουν πλέον στα καλά νοσοκομεία της Ευρώπης ή των ΗΠΑ με χαμηλότερους φυσικά μισθούς και, το κυριότερο, στερώντας την τοπική κοινωνία από τις πολύτιμες φροντίδες τους. Πίσω της η αποστολή αφήνει μια μεγάλη τρύπα. Αυτό το έζησα στην Αφρική και είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών».
Οι ΜΚΟ δυστυχώς χρησιμοποιούνται πολλές φορές από τις κυβερνήσεις των αναπτυγμένων χωρών για πολιτική προσέλκυσης επαγγελματιών υγείας χωρίς να έχουν ξοδέψει δεκάρα για την εκπαίδευσή τους. Αυτή είναι η ισχυρή πολιτική της νεοαποικιοκρατίας. «Αν θέλεις να βοηθήσεις δεν θα δώσεις το ψάρι σε κάποιον που πεινάει. Θα του μάθεις να ψαρεύει. Να φτιάξεις υποδομές, να δώσεις λεφτά για την εκπαίδευσή τους και να τους επιτρέψεις να οικοδομήσουν την υγεία του πληθυσμού τους, αυτό είναι η ΠΦΥ».
Κέντρα Υγείας: γλάστρες!
Στην Ελλάδα, επηρεασμένοι από την Αλμα Ατα στήνουμε τη δεκαετία του ’80 τα Κέντρα Υγείας (ΚΥ), κυρίως στην επαρχία. Αφού τα στήσαμε, λοιπόν, τι έγινε; Δεν υπήρχε αντίληψη για το πώς θα λειτουργήσουν και φάνηκε αυτό στο θέμα του προσωπικού.
Ποιος θα τα λειτουργήσει; Η πρώτη ομάδα που προσελήφθη ήταν οι κηπουροί. Κι αυτό γιατί γνώριζαν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν. Από κει και πέρα δεν υπήρχε καν η ειδικότητα του γενικού γιατρού για να δουλέψει εκεί, ούτε υγειονομικό προσωπικό. Τα ΚΥ υποβαθμίστηκαν πριν ακόμα λειτουργήσουν. Μια διαφορετική και αυξημένη δραστηριότητα σε κάποια ΚΥ οφείλεται αποκλειστικά στην πρωτοβουλία όσων μετατέθηκαν εκεί. Φυσικά ακόμα κι αυτό δεν προχώρησε καθόλου στις πόλεις, όπου υπάρχουν τα μεγάλα και ανταγωνιστικά συμφέροντα.
- Το άλλο χαρακτηριστικό σήμερα είναι η συνεχής υποχρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας. Κάθε μήνα προαγγέλλονται διορισμοί και εδώ και δέκα χρόνια δεν έχει γίνει κανένας. Αντίθετα, έχουμε πολλαπλάσιο από το μέσο όρο της Ευρώπης αριθμό αξονικών τομογράφων, που την αγορά τους πρόθυμα χρηματοδοτεί το υπουργείο. Ο τομογράφος έχει κέρδος, ο νοσηλευτής όμως μόνο έξοδα. Ακόμα πεθαίνουν στην Ελλάδα από τέτανο, ενώ το εμβόλιο κοστίζει λιγότερο από ένα ευρώ. Αυτή είναι η αντίληψη για την υγεία των πολιτών.
- Από την άλλη μεριά, έχουμε ένα λαμπρότατο ιδιωτικό τομέα, με ωραία ιδιόκτητα νοσοκομεία. Γιατί δεν γίνανε τέτοια νοσοκομεία πριν από τριάντα χρόνια; Δεν υπάρχει ιδιωτικός τομέας υγείας που να μην είναι κρατικοδίαιτος. Χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ολα τα κερδοσκοπικά συγκροτήματα υπηρεσιών υγείας πρώτα διασφαλίζουν συμβάσεις με τα δημόσια Ταμεία (συχνά αρχίζουν με το Ταμείο Δημοσιογράφων) και μετά προχωρούν στην επένδυσή τους.
Η χρηματοδότηση δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Οσα περισσότερα λεφτά δεν δίνεις στο ΕΣΥ υποβαθμίζοντας τις υπηρεσίες του, τόσα περισσότερα λεφτά θα δίνουν τα ασφαλιστικά ταμεία στον ιδιωτικό τομέα. Αμφιβάλλουμε, λοιπόν, για το αν το περίφημο σχέδιο Αβραμόπουλου έχει σχέση με την ΠΦΥ και όχι με ένα ειρηνικό πέρασμα στην απόλυτη κυριαρχία του ιδιωτικού τομέα με μονάδες που θα γίνουν όχι για να διασφαλίζουν την υγεία των πολιτών, αλλά απλά για να τους δυσκολεύουν την πρόσβαση στα νοσοκομεία. Εξάλλου ήδη έχει φανεί αυτό στη χρεοκοπία των προγραμμάτων ψυχικής υγείας και αποασυλοποίησης (οδηγία που «ενσωμάτωσε» η χώρα μας με κοινοτικούς πόρους) που οδηγούνται στο κλείσιμο, ενώ οι ψυχικά επιβαρυμένοι συμπολίτες μας καλούνται... να γίνουν καλά!
Οπως επισήμανε τελειώνοντας ο ομιλητής, «δυστυχώς οι δημοσιογράφοι που καθημερινά διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, διασύροντας συνεχώς το ΕΣΥ, συντελούν στη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα. "Ξεχνούν" δε συνήθως να πουν ότι αυτό που φταίει είναι η πολιτική υποχρηματοδότησης του ΕΣΥ και η διαφθορά, και όχι φυσικά η ύπαρξή του».
*Φαίνεται ότι το παγκόσμιο κίνημα των μελλοντικών ασθενών του κόσμου ξεκίνησε μεν από την Ινδία, αλλά γρήγορα θα χτυπήσει πολλές «αναπτυγμένες» πόρτες.
--------------------------------------------------------------------------------
Κόκκινη κάρτα στο ΕΣΥ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr§Του ΘΟΔΩΡΗ ΖΔΟΥΚΟΥ *
Μετά την ιδιωτικοποίηση αλλά και τη βαθμιαία κατάρρευση του ΕΣΥ λόγω υποχρηματοδότησης, ελλείψεων και διαφθοράς, φτάσαμε σήμερα να πληρώνει ο ασθενής από την τσέπη του το δημόσιο-ιδιωτικό Σύστημα Υγείας. Η κατάργηση της δωρεάν περίθαλψης των ανασφάλιστων επί υπουργίας Α. Παπαδόπουλου εξελίσσεται τώρα στην επί πληρωμή δημόσια υγεία και για τους ασφαλισμένους.
Το μόνο πραγματικά δωρεάν σκέλος υπηρεσιών για όλους (και τους ανασφάλιστους) που έχει απομείνει στο ΕΣΥ του 2009 είναι αυτό της ΠΦΥ (Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας) στα ΚΥ (Κέντρα Υγείας, που δεν υπάρχουν βέβαια στις πόλεις). Σχεδόν δωρεάν ήταν επίσης και η πρόσβαση των ασφαλισμένων στα ιατρεία των ταμείων τους και τους συμβεβλημένους ιατρούς. Τώρα με το σχέδιο νόμου Αβραμόπουλου καταργείται κι αυτό το τελευταίο απομεινάρι της δημόσιας και δωρεάν περίθαλψης, καθώς:
- Ενοποιούνται λειτουργικά οι υπηρεσίες ιδιωτικού τομέα ασφαλιστικών ταμείων και κέντρων υγείας του ΕΣΥ.
- Εξισώνεται το Δημόσιο ηθικά και επιστημονικά με τον κερδοφόρο ιδιωτικό τομέα.
- Εξαφανίζεται το «δωρεάν» ως έννοια ακόμα και για τον ανασφάλιστο.
- Ολα κοστολογούνται με βάση το πραγματικό τους κόστος και πληρώνονται από όλους.
- Ορίζεται πιστωτικό όριο ετήσιο (μέσω ηλεκτρονικής κάρτας) για τον κάθε ασφαλισμένο, που, αν το εξαντλήσει πρέπει αιτιολογημένα και μόνο αν η γραφειοκρατία του ταμείου του συμφωνήσει να πάρει κι άλλη πίστωση, αλλιώς θα πληρώσει από την τσέπη του. Επειδή δε το πιστωτικό όριο δεν μπορεί να μεταφερθεί στην επόμενη χρονιά, ο ασφαλισμένος εξωθείται να το εξαντλήσει, κάνοντας πιθανότατα άχρηστες εξετάσεις στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Από την άλλη, αυτός που πραγματικά χρειάζεται φροντίδα και συνεχείς επανελέγχους πρέπει να τρέχει να εξασφαλίσει την επιπλέον έγκριση με αμφίβολο αποτέλεσμα.
Μία ακόμη δραματική εκδοχή του «νόμου της αντίστροφης φροντίδας», που ο νεοφιλελευθερισμός επεκτείνει με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ και στην ΠΦΥ. Οποιος έχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτός θα πληρώσει και θα ταλαιπωρηθεί περισσότερο.
Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον προσφοράς υπηρεσιών ΠΦΥ ο οικογενειακός ιατρός που καθιερώνεται δεν θα είναι ο γενικός γιατρός που προσφέρει δωρεάν ολιστική φροντίδα (από την πρόληψη μέχρι την αποκατάσταση), σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών του πληθυσμού ευθύνης του, αλλά ένας γιατρός με οποιαδήποτε ειδικότητα που απλώς θα καθοδηγεί τον ασθενή-ασφαλισμένο πώς θα ξοδέψει καλύτερα το πιστωτικό του όριο.
Ο γιατρός από θεραπευτής μετατρέπεται σε μάνατζερ-διαχειριστή που αποφασίζει με κύριο κριτήριο όχι την υγεία αλλά το πιστωτικό όριο και τις αθέμιτες προσφορές των ιδιωτικών μονάδων υγείας. Από σύμμαχος του ασθενούς γίνεται αντίπαλός του. Ενας κρίκος ανάμεσα στο κράτος και τον ασφαλιστικό φορέα που προσπαθεί να γλιτώσει δαπάνες (και όχι να βελτιώσει τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας) και στις ιδιωτικές μονάδες που τζιράρουν σε ιατρικές υπηρεσίες. Ο οικογενειακός γιατρός που θα πληρώνεται από το κράτος και το ταμείο, αλλά και ο γιατρός του ΕΣΥ, θα αναγκάζεται να βλέπει πλέον το κόστος και όχι την ανάγκη του ασθενούς, με το ηθικό δίλημμα ότι αν επιλέξει κάτι καλύτερο και ακριβότερο μπορεί οικονομικά να στραφεί εις βάρος του ασθενούς του.
Καθώς ο ασφαλισμένος και ο ανασφάλιστος θα πληρώνουν σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς τα ίδια χρήματα για τις ίδιες υπηρεσίες, χωρίς καμιά πριμοδότηση οικονομική (και άρα όφελος του ασθενούς) προς τους φορείς του Δημοσίου, το ιδιωτικό κεφάλαιο της υγείας βρίσκει μια απέραντη αγορά ελεύθερη χωρίς κανένα ανταγωνισμό, ούτε θεσμικό περιορισμό, πρώτη φορά από την εποχή ιδρύσεως του ΕΣΥ.
Οι μεγάλες μονάδες θα απορροφήσουν τους ελευθεροεπαγγελματίες γιατρούς και τα μικρά εργαστήρια χωρίς τον ανταγωνισμό ενός ισχυρού και φθηνού για τον πολίτη δημόσιου τομέα. Θα επιβάλουν στα ασφαλιστικά ταμεία τις τιμές που επιθυμούν για τις υπηρεσίες υγείας. Τα ταμεία, με τα τρομακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, θα οδηγηθούν σε κατάρρευση των κλάδων υγείας και θα περιορίσουν δραματικά το ετήσιο πιστωτικό όριο για τον κάθε ασφαλισμένο ή θα αφήσουν εκτός περίθαλψης ομάδες ασφαλισμένων ή θα οδηγηθούν σε υπέρογκο δανεισμό περνώντας στον απόλυτο έλεγχο και στην ιδιοκτησία των τραπεζών.
* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΖΔΟΥΚΟΣ είναι γενικός γιατρός, επιμελητής Α’ ΕΣΥ, γραμματέας της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ) και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΟΕΝΓΕ.
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
Α. Benos, Η.U. Deppe, J. Lister
«Health policy in Europe: Contemporary dilemmas and challenges»
(International Association of Health Policy Europe, 2007)
Pollock Α. NHS plc.
«The privatization of our health care» (Verso, 2004)
Himmelstein DU. Woolhandler S. Hellander Ι.
«Bleeding the patient. The consequences of corporate health care» (Philadelphia, Common Courage Press 2001)
Αρθρα του «Ιού»
«Στην Ελλάδα ο άγγλος ασθενής» (16/12/2007)
Οι διεθνώς αποτυχημένες συμπράξεις ιδιωτικού-δημόσιου τομέα στο χώρο της υγείας έρχονται να αποδεκατίσουν το ΕΣΥ και να εξαντλήσουν ό,τι έχει απομείνει μετά τα δομημένα ομόλογα στα ασφαλιστικά ταμεία.
«Το "ολίγον" δημόσιο ΕΣΥ» (17/12/2006)
Το γνωστό ευφυολόγημα «η εγχείρηση πέτυχε, αλλά ο ασθενής απέθανε» θυμίζει η υπόγεια προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της υγείας, μέσω της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι ιδιωτικές επενδύσεις ανθούν, αλλά η υγεία ως δημόσιο αγαθό καταρρέει.
«Η Υγεία από το Σικάγο» (2/10/2005)
Το μοντέλο ιδιωτικοποίησης της υγείας στις ΗΠΑ εποφθαλμιούν τα ευρωπαϊκά κράτη. Φυσικά και η Ελλάδα. Μόνο που δεν μας έχουν καλά πληροφορήσει για τις μακροχρόνιες συνέπειές του.
«Το πείραμα στην Τριανδρία» (17/2/2002)
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Η ρεαλιστική ουτοπία στην υγεία.
--------------------------------------------------------------------------------
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
http://crisis.med.uoa.gr
Η διαχείριση της κρίσης στην υγεία από τον ιστότοπο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας.
www.healthp.org
Δικτυακός τόπος της International Association of Health Policy.
http://www.phmovement.org/iphu/el
Το διεθνές πανεπιστήμιο των λαών για την υγεία οργανώνει από τις 4 έως τις 10 Μαΐου σεμινάρια για ακτιβιστές υγείας. Πληροφορίες για συμμετοχή στον ιστότοπο.
http://www.mohaw.gr
Ο ιστότοπος του υπουργείου Υγείας.
Ο Ιός στο Ιντερνετ
Η υγεία πάνω απ’ όλα, λένε έντρομοι, πλέον, οι πολίτες του κόσμου. Η οικονομική κρίση, οι μεγάλοι δανεισμοί, η περιβαλλοντική υποβάθμιση, ο έλεγχος της δημόσιας υγείας από αδίστακτες πολυεθνικές, η χρεοκοπία των πολιτικών συστημάτων και τέλος η ανεργία και η φτώχεια οδηγούν σήμερα περισσότερο ίσως από ποτέ στην τραγική επίκληση του λαϊκού αποφθέγματος.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτή η αντίληψη άρχισε να επικρατεί πρώτα στον Τρίτο Κόσμο, όπου το κίνημα για την υγεία αριθμεί ήδη εκατομμύρια μέλη.
*Στην Ινδία, μετά το έγκλημα της Union Carbide, χιλιάδες κάτοικοι οργανώθηκαν στο κίνημα αυτό.
*Η πρώτη «παγκόσμια συνέλευση των λαών» έγινε το 2000 στο Μπαγκλαντές, εκεί που η Coca Cola δηλητηρίασε το πόσιμο νερό. Ακτιβιστές από όλο τον κόσμο έβαλαν τα θεμέλια αυτού του κινήματος.
*Πέντε χρόνια μετά έγινε η συνέλευση στον Ισημερινό και τώρα ετοιμάζεται η επόμενη στη Ν. Αφρική, την ίδια ώρα που οι υπουργοί Υγείας συνεδριάζουν στη Γενεύη. Εχει συγκροτηθεί το Διεθνές Πανεπιστήμιο των Λαών για την Υγεία, μια «σχολή» στελεχών για ακτιβιστές.
Σκοπός είναι να δοθούν επιχειρήματα και τεχνογνωσία ώστε να μπορούν να παρεμβαίνουν οι ακτιβιστές στην τοπική κοινωνία που ανήκουν. Οι πολίτες του κόσμου καταλαβαίνουν πως όλα όσα γίνονται αφορούν σε τελική ανάλυση την υγεία, δηλαδή τη ζωή τους και αρχίζουν αγώνες διεκδίκησης αυτού του πολύτιμου κοινωνικού αγαθού-δικαιώματος.
Στις διακηρύξεις του, ακόμα και το επίσημο διακρατικό όργανο, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), έχει προσδιορίσει από το 1946 τον ορισμό της υγείας όχι με την αρνητική διάσταση «δεν είμαι άρρωστος» αλλά με την ενεργητική και θετική διάσταση: «Υγεία σημαίνει να είμαι καλά όχι μόνο οργανικά αλλά και ψυχικά και κοινωνικά». Πώς, όμως, αυτό αφομοιώνεται από τις πολιτικές ηγεσίες;
Στην Ελλάδα την ίδια μέθοδο που εγκαινίασε πρώτος ο υπουργός κ. Σουφλιάς στο ΥΠΕΧΩΔΕ ακολούθησε μεταξύ άλλων και ο «με το ζόρι» υπουργός Υγείας Δημήτρης Αβραμόπουλος. Η μέθοδος συνίσταται στις «φλογερές» δηλώσεις περί ενσωμάτωσης των οδηγιών της Ε.Ε. και του ΟΗΕ, η δημοσίευση της αποδοχής και από εκεί και πέρα... καμία σχέση.
Παρακολουθήσαμε πριν από λίγες ημέρες ένα τετράωρο σεμινάριο σε μεταπτυχιακούς φοιτητές ιατρικής με υπεύθυνο καθηγητή τον πρώην πρόεδρο του ελληνικού τμήματος των Γιατρών του Κόσμου Θεόφιλο Ρόζενμπεργκ. Την εισήγηση έκανε ο Αλέξης Μπένος, γιατρός ο ίδιος και αναπληρωτής καθηγητής του ΑΠΘ.
Στην υγειά τους
Ο ομιλητής αρχικά αναφέρθηκε στους «προσδιοριστές υγείας» και στις ανισότητες στην υγεία. Παρουσίασε την πορεία των δεικτών υγείας στους πληθυσμούς της Γης, την εξέλιξη του κυρίαρχου επιστημολογικού παραδείγματος για την υγεία και τις αποφάσεις του ΠΟΥ. Εξαιρετικό ενδιαφέρον είχε η επισήμανση της σύγκρουσης ανάμεσα στο ακόμη κυρίαρχο «ιατροκεντρικό» και στο αναδυόμενο πολυπαραγοντικό παράδειγμα για την υγεία: Ενώ πολλά βήματα και θεραπευτικές μέθοδοι οφείλονται στις ιατρικές ανακαλύψεις του πρώτου, σήμερα είναι ορατά τα αδιέξοδα σε πολιτικές που δεν βλέπουν όλους εκείνους τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, ενώ το επίπεδο υγείας ενός πληθυσμού αντανακλά και την κάθε πολιτική.
- Η θνησιμότητα ανά τους αιώνες υποχώρησε σε μεγάλο βαθμό, μόνο και μόνο επειδή καλυτέρευσε το επίπεδο ζωής και πριν ακόμα βρεθούν τα φάρμακα. Αυτό αποδεικνύεται από μετρήσεις, ειδικά σε ασθένειες όπως η φυματίωση και η ιλαρά, που αποτελούσαν κάποτε την πρώτη αιτία θανάτου.
- Οι καλύτερες συνθήκες σε στέγη, τροφή, νερό κλπ. ανέβασαν τον μέσο όρο ζωής. Σε αντίθεση με το στενά ιατροκεντρικό μοντέλο, ότι κάθε αρρώστια έχει μία αιτία και με το κατάλληλο θεραπευτικό σχήμα επιτυγχάνεται η ίαση, παρατηρήσεις στην εξέλιξη των δεικτών υγείας απέδειξαν ότι οι συνθήκες ζωής παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην υγεία ενός πληθυσμού. «Το σύνολο αυτών των συνθηκών ονομάζονται», όπως εξήγησε ο κ. Μπένος, «προσδιοριστές υγείας».
- «Ενα παιδάκι που γεννιέται με μία απλή σωματική βλάβη επιβαρύνεται μεγαλώνοντας και ψυχικά. Τα άλλα παιδιά το απομονώνουν ή το κοροϊδεύουν, με συνέπεια και την κοινωνική βλάβη. Ανάποδα, ένας χρόνιος άνεργος οικογενειάρχης, αρχίζοντας απελπισμένος το ποτό, ανεβάζει πίεση και αρρωσταίνει. Η ανεργία δηλαδή δημιουργεί κοινωνική βλάβη στην υγεία, που γρήγορα θα επηρεάσει και τις άλλες δύο παραμέτρους. Μόνο έτσι μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία της υγείας».
Ενώ, λοιπόν, ο μέσος όρος ζωής αυξανόταν με γρήγορο ρυθμό στις αναπτυγμένες χώρες αυτό συνέβαινε πολύ λιγότερο στις φτωχές. «Αυτό είναι η έννοια της ανισότητας στο βασικό ανθρώπινο δικαίωμα της υγείας».
- Ακόμα και σήμερα, πρώτη αιτία θανάτου παραμένουν τα λοιμώδη νοσήματα (διάρροιες, AIDS κ.ά.), γεγονός που αποδεικνύει την έλλειψη στοιχειωδών υποδομών σε τεράστιο μέρος της Γης, ενώ η φτώχεια άνοιξε πάλι την πόρτα στη φυματίωση.
- «Ενας καλός δείκτης για την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας είναι και η μητρική θνησιμότητα κατά την κύηση», εξήγησε ο ομιλητής. Εμφανίζεται καλύτερος στις χώρες που έχουν ένα δυνατό ΕΣΥ (Αυστραλία, Καναδάς, Β. Ευρώπη, ακόμα και Ελλάδα), απ’ αυτόν των ΗΠΑ που εφάρμοσαν την πλήρη ιδιωτικοποίηση.
- Ο,τι προχώρησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, που υιοθετήθηκαν περισσότερο προοδευτικές πολιτικές υγείας αλλάζει δραματικά μετά το ’80, με αντίκτυπο σε όλους τους δείκτες. Η τεράστια στροφή με τον Ρέιγκαν και τη Θάτσερ εδραίωσε μετά και την πετρελαϊκή κρίση το νεοφιλελευθερισμό. Η αγορά έγινε πλέον ο ρυθμιστής των κοινωνικών πολιτικών στο θέμα της υγείας. Για να μειωθεί το δημοσιοοικονομικό χρέος μειώνονται βαθμιαία οι επενδύσεις στα κοινωνικά αγαθά (υγεία, παιδεία κ.λπ.).
- Η συσσώρευση του πλούτου στα χέρια του 5% των πολιτών των ΗΠΑ πολλαπλασίασε σε λίγα χρόνια τις χιλιάδες των φτωχών και κατέβασε τους δείκτες υγείας. «Τα πρώτα θύματα ήταν τα βρέφη, που εμφάνισαν στις υποβαθμισμένες συνοικίες της Νέας Υόρκης μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας από το Μπαγκλαντές».
- Η κοινωνική αυτή κρίση αγκάλιασε όλες τις χώρες και άρχισαν ξανά να διευρύνονται ανησυχητικά οι ανισότητες υγείας: Ενώ το 1950 πεθαίνανε τρεις φορές περισσότερο τα παιδιά στις φτωχές χώρες, το 1990 η διαφορά τριπλασιάζεται.
- Ακόμα και στο χάρτη με τη βρεφική θνησιμότητα στην Ελλάδα παρουσιάζονται διαφορές: Η χειρότερη περιφέρεια σε παιδική θνησιμότητα είναι η Ηπειρος (η φτωχότερη της Ε.Ε. των 15). «Θυμίζουμε ότι αυτό συμβαίνει ενώ υπάρχουν εκεί δύο πολύ καλά νοσοκομεία. Η φτώχεια υποβαθμίζει την υγεία», σημειώνει ο καθηγητής.
- Ταξική κατανομή και ανισότητα παρουσιάζεται και στον καρκίνο: Οσοι δουλεύουν χειρωνακτικά και όσοι είναι άνεργοι στην Αγγλία έχουν μεγαλύτερα ποσοστά σε καρκίνους από ταξικά ανώτερες κοινωνικές ομάδες, ενώ ο δείκτης συμβαδίζει άμεσα και με το επίπεδο εκπαίδευσης.
- Στην Ισπανία, όσο «πιο αορίστου χρόνου» είναι μια σύμβαση, τόσο ανεβαίνει ο δείκτης ψυχικών νοσημάτων.
- Πολύ διευρυμένους δείκτες ανισότητας στην υγεία όπως και στον πλούτο έχουν σήμερα οι Ρώσοι.
Οι ανισότητες γέννησαν την ΠΦΥ
«Το 1978», συνέχισε ο καθηγητής, «αναγκάστηκε ο ΠΟΥ να παρέμβει στην όξυνση των ανισοτήτων και να αποφασίσει νέες παραμέτρους που δυστυχώς επανεξετάζουμε σήμερα».
Είπανε, τότε, οι υπουργοί στη συνδιάσκεψη της Αλμα Ατα: «Η ανισότητα στην υγεία του πληθυσμού είναι πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά απαράδεκτη. Η προαγωγή και προάσπιση της υγείας του πληθυσμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Η προάσπιση της υγείας προσλαμβάνεται πλέον σαν βασικός μηχανισμός βιώσιμης ανάπτυξης της κοινωνίας».
Η υγεία, δηλαδή, λέει ο ομιλητής, δεν είναι πια ένα υποπροϊόν της ανάπτυξης αλλά ο στόχος. Ο ΠΟΥ δηλώνει ότι «οι κυβερνήσεις έχουνε την ευθύνη για την επίτευξη ενός επιπέδου υγείας για τον πληθυσμό τους, με υπηρεσίες που θα οδηγούν σε μια κοινωνικά και οικονομικά παραγωγική ζωή. Η υγεία είναι η βάση και το κλειδί γι’ αυτό είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ)». Αυτή είναι η βασική φροντίδα και στηρίζεται σε πρακτικές επιστημονικά τεκμηριωμένες, σε κοινωνικά αποδεκτές μεθόδους και τεχνολογία, καθολικά διαθέσιμες για άτομα και οικογένειες με βασική συμμετοχή της κοινότητας στο σχεδιασμό τους. Η ΠΦΥ οργανώνει την υγεία αλλά και την ανάπτυξη στην κάθε κοινότητα.
«Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής στις γειτονιές της πόλης και στα χωριά της Ελλάδας, πέρα από τη διατήρηση της καλής υγείας του κάθε τοπικού πληθυσμού, θα δημιουργούσε νέες θέσεις εργασίας, ενώ θα ήταν μοχλός ανάπτυξης που θα εμπόδιζε και τη φυγή από την επαρχία».
Η ΠΦΥ είναι το πρώτο επίπεδο επαφής του πληθυσμού με το ΕΣΥ και κάνει ακριβώς το ανάποδο από το νοσοκομείο. Το νοσοκομείο απαντάει στις ανάγκες ιατρικής περίθαλψης εξ ορισμού. Δημιουργείται και αποτελεί έναν παθητικό αποδέκτη που περιμένει τον άρρωστο και μάλιστα το συγκεκριμένο πάσχον όργανο που καλείται να θεραπεύσει κάθε φορά. Αντίθετα, η ΠΦΥ δεν περιμένει, αλλά πηγαίνει στον άρρωστο. Ενεργητικά καταγράφει και παρεμβαίνει στις ανάγκες του πληθυσμού, ενώ η μορφή που θα έχει πρέπει να αντιστοιχεί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας οικονομικά και κοινωνικά.
- «Ενα παράδειγμα ΠΦΥ ήταν ο θεσμός του ξυπόλητου γιατρού στην Κίνα. Εκεί υπήρχε μεγάλη θνησιμότητα στα παιδιά. Σκέφτηκαν να εκπαιδεύσουν έναν κάτοικο σε κάθε περιοχή και τον εξειδίκευαν στις τοπικές ανάγκες. Εδειχνε για παράδειγμα πώς να καθαρίζουν το νερό και έκανε στα παιδιά εμβόλια. Ενα άλλο τέτοιο πετυχημένο μοντέλο δημιούργησε η Κούβα καταφέρνοντας, ενώ είναι από τις φτωχότερες χώρες, να έχει καλύτερους δείκτες υγείας από την Ευρώπη. Είναι δηλαδή θέμα πολιτικής βούλησης», εξηγεί ο κ. Μπένος.
- Η ΠΦΥ προάγει την αυτοδυναμία της υγείας του ατόμου και της κοινότητας. «Οι ανάγκες ορίζονται από τα χαρακτηριστικά της κάθε κοινωνίας με τη συμμετοχή μιας τοπικής διεπιστημονικής ομάδας (και όχι αποκλειστικά ενός γιατρού) με συνευθύνη, συζήτηση και αλληλοαναγνώριση».
Στην Αλμα Ατα κλήθηκαν όλες οι χώρες να εφαρμόσουν αυτήν την πολιτική με συνεργασία και καλύτερη αξιοποίηση των παγκόσμιων πόρων, σημαντικό τμήμα των οποίων απορροφούσαν οι εξοπλισμοί. «Πόσο επίκαιρο παραμένει αυτό σήμερα», αναρωτιέται ο Α. Μπένος. «Ενα Μιράζ το χρόνο να μας έδινε το υπουργείο, θα είχαμε καλύτερες υπηρεσίες υγείας».
«Η ΠΦΥ προϋποθέτει τις συνεχείς σχέσεις της διεπιστημονικής ομάδας αλλά και την εμπλοκή του τοπικού πληθυσμού. Αρα πληθυσμιακή προσέγγιση, συμμετοχή, εκτίμηση των αναγκών υγείας, συνέχεια, συνέπεια, πρόσβαση, κάρτα υγείας και ιστορικό ασθενειών για τον καθένα ώστε γρήγορα και αποτελεσματικά να παρέχονται οι κατάλληλες φροντίδες». Αυτή είναι η κάρτα υγείας που προβλέπει η ΠΦΥ και που το σχέδιο Αβραμόπουλου μετατρέπει σε πιστωτική κάρτα, όπως θα διαβάσετε στη διπλανή στήλη.
- Οι παρεμβάσεις γίνονται σε όλα τα επίπεδα. Δεν ελέγχεις μόνο τη βλάβη, αλλά και το γιατί δημιουργήθηκε η βλάβη και πώς θα προληφθεί. Για παράδειγμα, θεραπεύεις μια διάρροια, αλλά μετά ελέγχεις μήπως φταίει το νερό ή η αποχέτευση. Προλαμβάνεις με αγωγή για ατομική υγιεινή και εμβολιασμούς και τέλος φροντίζεις το σύστημα ύδρευσης και την αποχέτευση. Η συνέχεια είναι η πρόληψη και η προαγωγή υγείας με τη θεραπεία. Αυτή είναι και η ολότητα της ΠΦΥ.
Κερδοφόρα «πακέτα» αντί για ΠΦΥ
Από το 1980, όμως, μπαίνουμε σε μια άλλη φάση στη διεθνή πολιτική υγείας, με την παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Το οριζόντιο μοντέλο της ΠΦΥ διακόπτεται. Αρχίζουν οι «κάθετες» προσεγγίσεις. Τα «πακέτα υγείας» με τις επιλεκτικές παρεμβάσεις, π.χ. για τα παιδιά: ανάπτυξη, επανυδάτωση (για τις διάρροιες), θηλασμός και εμβόλια. Ή το άλλο, οικογενειακός προγραμματισμός, τροφή και εκπαίδευση των γυναικών. Μετατρέπεται βαθμιαία η ΠΦΥ σε μπακάλικο. Μια «επιλεκτική» ΠΦΥ με παρεμβάσεις στον Τρίτο Κόσμο που -όπως αποδείχτηκε- «βόλεψαν» και τον αναπτυγμένο.
Πού είναι όμως το πρόβλημα με τα επιλεκτικά προγράμματα; «Π.χ. το πρόγραμμα για το AIDS: Προσλαμβάνουμε υπαλλήλους που θα πάνε στις κοινότητες να κάνουν ενημέρωση, να δίνουν τα φάρμακα στους αρρώστους κ.λπ. Πάει ένας ολόκληρος κάθετος μηχανισμός σε μια κοινότητα και ασχολείται με το AIDS. Εκεί δίπλα όμως παθαίνει κάποιος έμφραγμα. Τι θα γίνει τότε; Θα πάει άλλο πρόγραμμα για τους καρδιακούς; Κι ένα άλλο για τους διαβητικούς; Αυτός είναι ο ορισμός της σπατάλης και της αναποτελεσματικότητας, την ώρα που υποτίθεται ότι αυτά γίνανε για να χτυπήσουν τη σπατάλη και την αναποτελεσματικότητα των δημόσιων και οριζόντιων Συστημάτων Υγείας».
Πρωταγωνιστές πλέον παύουν να είναι μόνο οι κυβερνήσεις, αλλά είναι και η φιλανθρωπία (π.χ. σήμερα το μεγαλύτερο προϋπολογισμό σε έξοδα και σε εφαρμοσμένες θεραπείες έχει το ίδρυμα του Μπιλ Γκέιτς), οι φαρμακοβιομηχανίες (πειράματα, αποτελεσματικότητα, κέρδος) και τέλος οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Τεράστιο ρόλο παίζει όχι ο ΠΟΥ, αλλά η Παγκόσμια Τράπεζα (Π.Τ.).
Ο Ρέιγκαν μετέθεσε χρήματα για την υγεία στην Π.Τ. και εμφανίστηκε το παράδοξο, ενώ υπάρχει ο μηχανισμός του ΠΟΥ, να δημιουργείται κι ένας παράλληλος, που επίσης κάνει πολιτική υγείας. Από την Π.Τ. χρηματοδοτήθηκαν με το αζημίωτο όλα αυτά τα προγράμματα-πακέτα.
«Παράδειγμα, όταν έπεσε το καθεστώς της Αλβανίας, πήγε η Π.Τ. και τους έδωσε αξονικούς τομογράφους. Εγκατέστησαν τομογράφους ακόμα και σε περιοχές χωρίς ρεύμα! Ολα με δανεισμό φυσικά. Στήνουν σε μια περιοχή της Κένυας ένα χειρουργείο για να βοηθήσουν. Οντως τους βοηθάνε, αλλά ταυτόχρονα αποδυναμώνουν το αντίστοιχο φτωχό ιατρείο της τοπικής κυβέρνησης. Ο συντονιστής της αποστολής αναζητάει τον ικανότερο νέο τοπικό εργαζόμενο γιατρό για να βοηθήσει και στην επαφή με τους ντόπιους. Αποτέλεσμα, γρήγορα αυτός με ένα καλύτερο μισθό φεύγει από την τοπική μονάδα και δουλεύει στην αποστολή. Οταν η αποστολή τελειώνει το πρόγραμμά της, παίρνει μαζί και τους ντόπιους γιατρούς, που πρόθυμα θα πάνε να δουλέψουν πλέον στα καλά νοσοκομεία της Ευρώπης ή των ΗΠΑ με χαμηλότερους φυσικά μισθούς και, το κυριότερο, στερώντας την τοπική κοινωνία από τις πολύτιμες φροντίδες τους. Πίσω της η αποστολή αφήνει μια μεγάλη τρύπα. Αυτό το έζησα στην Αφρική και είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών».
Οι ΜΚΟ δυστυχώς χρησιμοποιούνται πολλές φορές από τις κυβερνήσεις των αναπτυγμένων χωρών για πολιτική προσέλκυσης επαγγελματιών υγείας χωρίς να έχουν ξοδέψει δεκάρα για την εκπαίδευσή τους. Αυτή είναι η ισχυρή πολιτική της νεοαποικιοκρατίας. «Αν θέλεις να βοηθήσεις δεν θα δώσεις το ψάρι σε κάποιον που πεινάει. Θα του μάθεις να ψαρεύει. Να φτιάξεις υποδομές, να δώσεις λεφτά για την εκπαίδευσή τους και να τους επιτρέψεις να οικοδομήσουν την υγεία του πληθυσμού τους, αυτό είναι η ΠΦΥ».
Κέντρα Υγείας: γλάστρες!
Στην Ελλάδα, επηρεασμένοι από την Αλμα Ατα στήνουμε τη δεκαετία του ’80 τα Κέντρα Υγείας (ΚΥ), κυρίως στην επαρχία. Αφού τα στήσαμε, λοιπόν, τι έγινε; Δεν υπήρχε αντίληψη για το πώς θα λειτουργήσουν και φάνηκε αυτό στο θέμα του προσωπικού.
Ποιος θα τα λειτουργήσει; Η πρώτη ομάδα που προσελήφθη ήταν οι κηπουροί. Κι αυτό γιατί γνώριζαν ακριβώς τι πρέπει να κάνουν. Από κει και πέρα δεν υπήρχε καν η ειδικότητα του γενικού γιατρού για να δουλέψει εκεί, ούτε υγειονομικό προσωπικό. Τα ΚΥ υποβαθμίστηκαν πριν ακόμα λειτουργήσουν. Μια διαφορετική και αυξημένη δραστηριότητα σε κάποια ΚΥ οφείλεται αποκλειστικά στην πρωτοβουλία όσων μετατέθηκαν εκεί. Φυσικά ακόμα κι αυτό δεν προχώρησε καθόλου στις πόλεις, όπου υπάρχουν τα μεγάλα και ανταγωνιστικά συμφέροντα.
- Το άλλο χαρακτηριστικό σήμερα είναι η συνεχής υποχρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας. Κάθε μήνα προαγγέλλονται διορισμοί και εδώ και δέκα χρόνια δεν έχει γίνει κανένας. Αντίθετα, έχουμε πολλαπλάσιο από το μέσο όρο της Ευρώπης αριθμό αξονικών τομογράφων, που την αγορά τους πρόθυμα χρηματοδοτεί το υπουργείο. Ο τομογράφος έχει κέρδος, ο νοσηλευτής όμως μόνο έξοδα. Ακόμα πεθαίνουν στην Ελλάδα από τέτανο, ενώ το εμβόλιο κοστίζει λιγότερο από ένα ευρώ. Αυτή είναι η αντίληψη για την υγεία των πολιτών.
- Από την άλλη μεριά, έχουμε ένα λαμπρότατο ιδιωτικό τομέα, με ωραία ιδιόκτητα νοσοκομεία. Γιατί δεν γίνανε τέτοια νοσοκομεία πριν από τριάντα χρόνια; Δεν υπάρχει ιδιωτικός τομέας υγείας που να μην είναι κρατικοδίαιτος. Χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ολα τα κερδοσκοπικά συγκροτήματα υπηρεσιών υγείας πρώτα διασφαλίζουν συμβάσεις με τα δημόσια Ταμεία (συχνά αρχίζουν με το Ταμείο Δημοσιογράφων) και μετά προχωρούν στην επένδυσή τους.
Η χρηματοδότηση δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Οσα περισσότερα λεφτά δεν δίνεις στο ΕΣΥ υποβαθμίζοντας τις υπηρεσίες του, τόσα περισσότερα λεφτά θα δίνουν τα ασφαλιστικά ταμεία στον ιδιωτικό τομέα. Αμφιβάλλουμε, λοιπόν, για το αν το περίφημο σχέδιο Αβραμόπουλου έχει σχέση με την ΠΦΥ και όχι με ένα ειρηνικό πέρασμα στην απόλυτη κυριαρχία του ιδιωτικού τομέα με μονάδες που θα γίνουν όχι για να διασφαλίζουν την υγεία των πολιτών, αλλά απλά για να τους δυσκολεύουν την πρόσβαση στα νοσοκομεία. Εξάλλου ήδη έχει φανεί αυτό στη χρεοκοπία των προγραμμάτων ψυχικής υγείας και αποασυλοποίησης (οδηγία που «ενσωμάτωσε» η χώρα μας με κοινοτικούς πόρους) που οδηγούνται στο κλείσιμο, ενώ οι ψυχικά επιβαρυμένοι συμπολίτες μας καλούνται... να γίνουν καλά!
Οπως επισήμανε τελειώνοντας ο ομιλητής, «δυστυχώς οι δημοσιογράφοι που καθημερινά διαμορφώνουν την κοινή γνώμη, διασύροντας συνεχώς το ΕΣΥ, συντελούν στη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα. "Ξεχνούν" δε συνήθως να πουν ότι αυτό που φταίει είναι η πολιτική υποχρηματοδότησης του ΕΣΥ και η διαφθορά, και όχι φυσικά η ύπαρξή του».
*Φαίνεται ότι το παγκόσμιο κίνημα των μελλοντικών ασθενών του κόσμου ξεκίνησε μεν από την Ινδία, αλλά γρήγορα θα χτυπήσει πολλές «αναπτυγμένες» πόρτες.
--------------------------------------------------------------------------------
Κόκκινη κάρτα στο ΕΣΥ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr§Του ΘΟΔΩΡΗ ΖΔΟΥΚΟΥ *
Μετά την ιδιωτικοποίηση αλλά και τη βαθμιαία κατάρρευση του ΕΣΥ λόγω υποχρηματοδότησης, ελλείψεων και διαφθοράς, φτάσαμε σήμερα να πληρώνει ο ασθενής από την τσέπη του το δημόσιο-ιδιωτικό Σύστημα Υγείας. Η κατάργηση της δωρεάν περίθαλψης των ανασφάλιστων επί υπουργίας Α. Παπαδόπουλου εξελίσσεται τώρα στην επί πληρωμή δημόσια υγεία και για τους ασφαλισμένους.
Το μόνο πραγματικά δωρεάν σκέλος υπηρεσιών για όλους (και τους ανασφάλιστους) που έχει απομείνει στο ΕΣΥ του 2009 είναι αυτό της ΠΦΥ (Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας) στα ΚΥ (Κέντρα Υγείας, που δεν υπάρχουν βέβαια στις πόλεις). Σχεδόν δωρεάν ήταν επίσης και η πρόσβαση των ασφαλισμένων στα ιατρεία των ταμείων τους και τους συμβεβλημένους ιατρούς. Τώρα με το σχέδιο νόμου Αβραμόπουλου καταργείται κι αυτό το τελευταίο απομεινάρι της δημόσιας και δωρεάν περίθαλψης, καθώς:
- Ενοποιούνται λειτουργικά οι υπηρεσίες ιδιωτικού τομέα ασφαλιστικών ταμείων και κέντρων υγείας του ΕΣΥ.
- Εξισώνεται το Δημόσιο ηθικά και επιστημονικά με τον κερδοφόρο ιδιωτικό τομέα.
- Εξαφανίζεται το «δωρεάν» ως έννοια ακόμα και για τον ανασφάλιστο.
- Ολα κοστολογούνται με βάση το πραγματικό τους κόστος και πληρώνονται από όλους.
- Ορίζεται πιστωτικό όριο ετήσιο (μέσω ηλεκτρονικής κάρτας) για τον κάθε ασφαλισμένο, που, αν το εξαντλήσει πρέπει αιτιολογημένα και μόνο αν η γραφειοκρατία του ταμείου του συμφωνήσει να πάρει κι άλλη πίστωση, αλλιώς θα πληρώσει από την τσέπη του. Επειδή δε το πιστωτικό όριο δεν μπορεί να μεταφερθεί στην επόμενη χρονιά, ο ασφαλισμένος εξωθείται να το εξαντλήσει, κάνοντας πιθανότατα άχρηστες εξετάσεις στα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα. Από την άλλη, αυτός που πραγματικά χρειάζεται φροντίδα και συνεχείς επανελέγχους πρέπει να τρέχει να εξασφαλίσει την επιπλέον έγκριση με αμφίβολο αποτέλεσμα.
Μία ακόμη δραματική εκδοχή του «νόμου της αντίστροφης φροντίδας», που ο νεοφιλελευθερισμός επεκτείνει με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ και στην ΠΦΥ. Οποιος έχει μεγαλύτερη ανάγκη αυτός θα πληρώσει και θα ταλαιπωρηθεί περισσότερο.
Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον προσφοράς υπηρεσιών ΠΦΥ ο οικογενειακός ιατρός που καθιερώνεται δεν θα είναι ο γενικός γιατρός που προσφέρει δωρεάν ολιστική φροντίδα (από την πρόληψη μέχρι την αποκατάσταση), σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών του πληθυσμού ευθύνης του, αλλά ένας γιατρός με οποιαδήποτε ειδικότητα που απλώς θα καθοδηγεί τον ασθενή-ασφαλισμένο πώς θα ξοδέψει καλύτερα το πιστωτικό του όριο.
Ο γιατρός από θεραπευτής μετατρέπεται σε μάνατζερ-διαχειριστή που αποφασίζει με κύριο κριτήριο όχι την υγεία αλλά το πιστωτικό όριο και τις αθέμιτες προσφορές των ιδιωτικών μονάδων υγείας. Από σύμμαχος του ασθενούς γίνεται αντίπαλός του. Ενας κρίκος ανάμεσα στο κράτος και τον ασφαλιστικό φορέα που προσπαθεί να γλιτώσει δαπάνες (και όχι να βελτιώσει τις δημόσιες υπηρεσίες υγείας) και στις ιδιωτικές μονάδες που τζιράρουν σε ιατρικές υπηρεσίες. Ο οικογενειακός γιατρός που θα πληρώνεται από το κράτος και το ταμείο, αλλά και ο γιατρός του ΕΣΥ, θα αναγκάζεται να βλέπει πλέον το κόστος και όχι την ανάγκη του ασθενούς, με το ηθικό δίλημμα ότι αν επιλέξει κάτι καλύτερο και ακριβότερο μπορεί οικονομικά να στραφεί εις βάρος του ασθενούς του.
Καθώς ο ασφαλισμένος και ο ανασφάλιστος θα πληρώνουν σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς τα ίδια χρήματα για τις ίδιες υπηρεσίες, χωρίς καμιά πριμοδότηση οικονομική (και άρα όφελος του ασθενούς) προς τους φορείς του Δημοσίου, το ιδιωτικό κεφάλαιο της υγείας βρίσκει μια απέραντη αγορά ελεύθερη χωρίς κανένα ανταγωνισμό, ούτε θεσμικό περιορισμό, πρώτη φορά από την εποχή ιδρύσεως του ΕΣΥ.
Οι μεγάλες μονάδες θα απορροφήσουν τους ελευθεροεπαγγελματίες γιατρούς και τα μικρά εργαστήρια χωρίς τον ανταγωνισμό ενός ισχυρού και φθηνού για τον πολίτη δημόσιου τομέα. Θα επιβάλουν στα ασφαλιστικά ταμεία τις τιμές που επιθυμούν για τις υπηρεσίες υγείας. Τα ταμεία, με τα τρομακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, θα οδηγηθούν σε κατάρρευση των κλάδων υγείας και θα περιορίσουν δραματικά το ετήσιο πιστωτικό όριο για τον κάθε ασφαλισμένο ή θα αφήσουν εκτός περίθαλψης ομάδες ασφαλισμένων ή θα οδηγηθούν σε υπέρογκο δανεισμό περνώντας στον απόλυτο έλεγχο και στην ιδιοκτησία των τραπεζών.
* Ο ΘΟΔΩΡΗΣ ΖΔΟΥΚΟΣ είναι γενικός γιατρός, επιμελητής Α’ ΕΣΥ, γραμματέας της Ενωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης (ΕΝΙΘ) και μέλος του Γενικού Συμβουλίου της ΟΕΝΓΕ.
--------------------------------------------------------------------------------
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
Α. Benos, Η.U. Deppe, J. Lister
«Health policy in Europe: Contemporary dilemmas and challenges»
(International Association of Health Policy Europe, 2007)
Pollock Α. NHS plc.
«The privatization of our health care» (Verso, 2004)
Himmelstein DU. Woolhandler S. Hellander Ι.
«Bleeding the patient. The consequences of corporate health care» (Philadelphia, Common Courage Press 2001)
Αρθρα του «Ιού»
«Στην Ελλάδα ο άγγλος ασθενής» (16/12/2007)
Οι διεθνώς αποτυχημένες συμπράξεις ιδιωτικού-δημόσιου τομέα στο χώρο της υγείας έρχονται να αποδεκατίσουν το ΕΣΥ και να εξαντλήσουν ό,τι έχει απομείνει μετά τα δομημένα ομόλογα στα ασφαλιστικά ταμεία.
«Το "ολίγον" δημόσιο ΕΣΥ» (17/12/2006)
Το γνωστό ευφυολόγημα «η εγχείρηση πέτυχε, αλλά ο ασθενής απέθανε» θυμίζει η υπόγεια προσπάθεια ιδιωτικοποίησης της υγείας, μέσω της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Οι ιδιωτικές επενδύσεις ανθούν, αλλά η υγεία ως δημόσιο αγαθό καταρρέει.
«Η Υγεία από το Σικάγο» (2/10/2005)
Το μοντέλο ιδιωτικοποίησης της υγείας στις ΗΠΑ εποφθαλμιούν τα ευρωπαϊκά κράτη. Φυσικά και η Ελλάδα. Μόνο που δεν μας έχουν καλά πληροφορήσει για τις μακροχρόνιες συνέπειές του.
«Το πείραμα στην Τριανδρία» (17/2/2002)
Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας: Η ρεαλιστική ουτοπία στην υγεία.
--------------------------------------------------------------------------------
ΕΠΙΣΚΕΦΘΕΙΤΕ
ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr
http://crisis.med.uoa.gr
Η διαχείριση της κρίσης στην υγεία από τον ιστότοπο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθήνας.
www.healthp.org
Δικτυακός τόπος της International Association of Health Policy.
http://www.phmovement.org/iphu/el
Το διεθνές πανεπιστήμιο των λαών για την υγεία οργανώνει από τις 4 έως τις 10 Μαΐου σεμινάρια για ακτιβιστές υγείας. Πληροφορίες για συμμετοχή στον ιστότοπο.
http://www.mohaw.gr
Ο ιστότοπος του υπουργείου Υγείας.
Ο Ιός στο Ιντερνετ
