Σεγκολέν Ρουαγιάλ

Δεν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω το ενδιαφέρον συνέδριο για τη Σοσιαλδημοκρατία που διοργανώθηκε στο «Μέγαρον» από το «Βήμα» και την «El Pais».

Είδα μόνο ένα πολύ μικρό μέρος του μέσω Διαδικτύου, διάβασα όμως με προσοχή την ομιλία της Σεγκολέν Ρουαγιάλ στην ιστοσελίδα της «Desirs d’ avenir». Φαντάζομαι ότι σύντομα θα δούμε και την ελληνική της μετάφραση.

Δεν δοκίμασα καμία έκπληξη, ούτε συνάντησα «άγνωστες λέξεις» διαβάζοντας το κείμενο, με την έννοια ότι για όποιον παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τον δημόσιο λόγο της πρώην υποψήφιας για την προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας, βρίσκει πάντα σε αυτόν τα ίδια επιχειρήματα, την ίδια δομή σκέψης αποτυπωμένη, το ίδιο όραμα. Σε αυτό το πλαίσιο, η μοναδική έκπληξη είναι, πράγματι, η συνέπεια της Σ. Ρουαγιάλ σε έναν μοναχικό και δύσκολο δρόμο που έχει διαλέξει ανάμεσα στους Γάλλους σοσιαλιστές. Γιατί, για τους μη γνωρίζοντες, η Ρουαγιάλ εξακολουθεί να βρίσκεται σε ρήξη με τους συντρόφους της και είναι εδώ και καιρό ένθερμος οπαδός τής λεγόμενης «συμμετοχικής δημοκρατίας», ως απάντηση σχεδόν σε όλα τα δεινά που έχει σωρεύσει ο νεο-φιλελευθερισμός. Ενας προσεκτικός αναγνώστης των ομιλιών της θα εκπλαγεί με την ομοιότητα, για να μην πούμε ταυτότητα, που παρουσιάζει ένα σημαντικό μέρος των επιχειρημάτων της με αυτά του Γιώργου Παπανδρέου.

Τι λέει, λοιπόν, η Ρουαγιάλ για την κρίση της Σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και όλης της Αριστεράς, των «αριστερών», όπως ονομάζει το σύνολο των αριστερών δυνάμεων που επιζητούν με τον τρόπο τους τη ρήξη με την αδηφάγο νεο-φιλελεύθερη μορφή καπιταλισμού; Λέει ότι οι αριστερές οφείλουν να επανεπινοηθούν, να επανιδρυθούν, για να μπορέσουν να επανεπινοήσουν την Ευρώπη ως «κοινότητα πεπρωμένου». Φανατική κοσμοπολίτισσα και πάντα αισιόδοξη, βλέπει αυτή την αναγέννηση των αριστερών να περνά μέσα από την εκπροσώπηση των κοινωνικών κινημάτων, όσο ριζοσπαστικά και αν αυτά εμφανίζονται. Οι αριστερές της Ρουαγιάλ δεν νοούνται έξω από την εκπροσώπηση της «κοινότητας των κλονισμένων», η έκφραση είναι του φιλόσοφου Πάτοσκα, δηλαδή όλων εκείνων που συγκλονίζονται, που χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους ενώπιον της επέλασης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Διά μέσου του διαλόγου και της συμμετοχής, της αποκέντρωσης και της λογοδοσίας, πάνω από όλα της αποφυγής των κοινωνικών συγκρούσεων, οι αριστερές, σε κάθε περίπτωση η Αριστερά της συμμετοχικής δημοκρατίας, οφείλει να αγωνίζεται για μια «δίκαιη τάξη», την «κοινωνική συμφιλίωση», την «κοινωνική αρμονία».

Μόνο που αυτές οι ενδιαφέρουσες ιδέες δύσκολα γίνονται πολιτική, σε κάθε περίπτωση «προοδευτική πολιτική». Δύσκολα δηλαδή μπορούν να παράγουν και να εξειδικευθούν σε συγκεκριμένα «μέτρα», ικανά να επανιδρύσουν τη σοσιαλδημοκρατική Αριστερά, να αποκαταστήσουν τη σχέση της με τα «φυσικά» κοινωνικά της ερείσματα, τους «κλονισμένους». Για παράδειγμα, με ποιον τρόπο η «συμμετοχή» μπορεί να επιλύσει επί το φιλο-λαϊκότερο μια σειρά οικονομικών προβλημάτων; Ερώτημα αφελές εκ πρώτης όψεως, αλλά αν κανείς το δει πιο συστηματικά, αρκετά σοβαρό με την εξής έννοια: ουσιαστικά, αυτό που εδώ προτείνεται είναι μια «διαδικασία» (η συμμετοχική), η οποία καλείται να επιλύσει ένα πρόβλημα ουσίας, δηλαδή του περιεχομένου μιας πολιτικής. Αραγε, η διαδικασία, από μόνη της, μπορεί να υπερβεί την ουσία, πολύ περισσότερο να την «αλλάξει»; Και ευρύτερα: τέτοιες διαδικασίες είναι ικανές, από μόνες τους, να αποκαταστήσουν την πολλαπλώς τραυματισμένη σχέση μεταξύ πολιτών και πολιτικού συστήματος;

Ας επιτραπεί να αμφιβάλλουμε. Μέχρι στιγμής πάντως, το μόνο που έχουν καταφέρει τέτοιες απόψεις είναι μια πλειοδοσία ανέξοδης δημαγωγίας.