Το Συνέδριο εκλέγει πρόεδρο. Όχι "κείμενα θέσεων"

Στην πολιτική έρχονται τα προβλήματα και σε βρίσκουν. Βολικό θα ήταν να συμβαίνει το αντίθετο: να κατασκευάζεις τα προβλήματα και στη συνέχεια να τα επιλύεις, επιστρατεύοντας τις θεωρητικές σου απόψεις και, ακόμα βολικότερο, καθαρές και αμόλυντες τις ιδεολογικές σου αρχές. Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος ή ένας από τους κύριους λόγους, για τον οποίο σπάνια οι διανοούμενοι, ιδιαίτερα της Αριστεράς, αναδεικνύονται είτε σε αποτελεσματικούς πολιτικούς συμβούλους της ηγεσίας της είτε, ακόμη περισσότερο, οι ίδιοι σαν ηγετικές φυσιογνωμίες προς όφελος της παράταξης τους. Γιατί τα λέω όλα αυτά; Μα, γιατί εκπλήσσομαι διαβάζοντας όλους τους τελευταίους μήνες από τις στήλες της «Αυγής», αρκετούς επώνυμους (και φίλους) οργανικούς διανοούμενους του «χώρου» να προσπαθούν να μας πείσουν ότι το μείζον διακύβευμα του επικείμενου Συνεδρίου του Συνασπισμού δεν είναι η εκλογή του προέδρου του κόμματος αλλά τα «κείμενα θέσεων», τα οποία υποτίθεται θα δεσμεύσουν την νέα ηγεσία του κόμματος στην πολιτική την οποία θα ακολουθήσει, αν εκλεγεί.

Πιστεύοντας, εκ προοιμίου, ότι αυτή η επιχειρηματολογία είναι καλοπροαίρετη, ορθολογική και καθ’ όλα νόμιμη θα διαφωνήσω ριζικά. Όσο και αν αυτό μοιάζει να αντιστρατεύεται τα αριστερά στερεότυπα για τη σχέση «βάσης» και ηγεσίας, στην οποία υποτίθεται (γιατί ιστορικά ποτέ δεν το είδαμε μέχρι σήμερα, παρά μόνο υπό την αρνητική του εκδοχή) η πρώτη έχει βαρύνοντα λόγο και η δεύτερη απλώς εκφράζει αυτό τον λόγο, το Συνέδριο του Συνασπισμού ουσιαστικά και πρακτικά συγκαλείται για ένα μόνο σκοπό: να εκλέξει τον νέο, μετά την οικειοθελή αποχώρηση του Νίκου Κωνσταντόπουλου, πρόεδρο του Συνασπισμού. Τελεία. Καλά είναι τα κείμενα θέσεων. Σέβομαι τη σκέψη τις προθέσεις και τον μόχθο όσων τα συνέθεσαν. Ωστόσο το μείζον, επαναλαμβάνω δίλημμα, βρίσκεται αλλού. Γιατί, ομολογημένα ή ανομολόγητα «η ζωή βρίσκεται αλλού».

Ο Μιχάλης Παπαγιαννάκης και ο Αλέκος Αλαβάνος, δύο ικανοί και έμπειροι πολιτικοί με αξιόλογη διείσδυση, της δικής του φοράς ο καθένας, στον, πέραν του στενού κομματικού, ευρύτερο ενδιάμεσο, μεταξύ ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ, χώρο της Αριστεράς εκπροσωπούν, συνάμα, δύο διαφορετικούς κόσμους, με ευδιάκριτη σαφήνεια και συνέπεια. Ευρωπαϊστές και οι δύο, ο πρώτος κινείται στο χώρο της αριστερής σοσιαλδημοκρατίας με επεξεργασμένες οικολογικές ευαισθησίες και ο δεύτερος στην μετακομμουνιστική αριστερά με διακηρυγμένη ευαισθησία στα «ταξικά» συμφέροντα εκείνων που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τον εκσυγχρονιστικό βηματισμό της ύστερης καπιταλιστικής ανάπτυξης. Σίγουρα σχηματοποιώ, ενδεχομένως και να αδικώ πολιτικές προσωπικότητες σύνθετες και με μεγάλο βιογραφικό στους αγώνες της σύγχρονης Αριστεράς. Αλλά αυτά εγώ καταλαβαίνω, όταν τους ακούω και τους διαβάζω. Κρίνοντας σαν μέλος του Συνασπισμού που η συγκυρία το αναγκάζει να διαλέξει υποψήφιο πρόεδρο του κόμματός του.

Σε αυτή την κρίση ενισχύομαι από την πολιτική προέλευση αυτών των δύο προσωπικοτήτων η οποία «βαραίνει», με τη θετική και την αρνητική έννοια, στον λόγο τους. Τον σημερινό λόγο τους. Και ο πολιτικός λόγος, δηλαδή η σκέψη όχι απλώς τα λόγια, των ηγετών της Αριστεράς, ειδικά του Συνασπισμού, ποτέ μέχρι σήμερα δεν ήταν το δυνατό χαρτί του κόμματος. Το ακριβώς αντίθετο συνέβαινε. Όχι μόνο για υποκειμενικούς λόγους αλλά και για αντικειμενικούς. Ο Συνασπισμός είναι μικρό κόμμα αλλά το μόνο στην πολιτική σκηνή στο οποίο έχει πέσει το δυσανάλογα βαρύ καθήκον να ανανεώσει τον λόγο της Αριστεράς, σε μια μεταβατική εποχή που «το παλιό αργοπεθαίνει και το νέο αργοφαίνεται».

Ας μην ξεχνάμε τί προηγήθηκε. Μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ, την κατάρρευση του «ανύπαρκτου σοσιαλισμού», την έγκαιρη αλλά κακότυχη αποκομμουνιστικοποίηση του ΚΚΕ Εσωτερικού, ο Συνασπισμός συνένωσε, σταδιακά, δύο διαφορετικές πολιτικές προελεύσεις. Τους αποσχισθέντες του ΚΚΕ και τους πρωτοπόρους της Ανανεωτικής Αριστεράς. Μιλώντας για το σύνολο όχι τα άτομα, δεν αμφιβάλλω για την αγωνιστικότητα των πρώτων ή την επιθυμία τους να συμβάλλουν στην ανανέωση της Αριστεράς. Αλλά οι δεύτεροι, διαρκώς αμφισβητούμενοι, ακόμη και συκοφαντούμενοι είχαν δουλέψει σκληρά δυό, δεκαετίες πριν, από τους πρώτους, σμιλεύοντας και συνθέτοντας τα βασικά συστατικά στοιχεία του λόγου της Ανανεωτικής Αριστεράς. Τα οποία είναι ο Ευρωπαϊκός προσανατολισμός, ο δημοκρατικός δρόμος, έξω και μέσα στο κόμμα, για τον σοσιαλισμό, η συμπόρευση των ταξικών αγώνων με τις διεκδικήσεις διαταξικών κοινωνικών διεκδικήσεων, η επιδίωξη της οικονομικά, κοινωνικά και οικολογικά βιώσιμης ανάπτυξης, ο εκδημοκρατισμός και ο εκσυγχρονισμός του κράτους, η απόλυτη εναντίωση στον λαϊκισμό, τον οικονομισμό, τον εργατισμό, τον εθνικισμό, τον τριτοκοσμισμό και κάθε είδους -ισμό. Αυτές τις δυσεύρετες, άκρως επίκαιρες και σήμερα πολιτικές προτάσεις, οι οποίες απευθύνονται, κυρίως, σε ένα ευρύ προοδευτικό ακροατήριο μικρο-μεσαίων στρωμάτων της εργασίας, προς το οποίο, κυρίως, οφείλει ο Συνασπισμός να απευθύνεται, πιστεύω ότι βρίσκουν τον καλύτερο εκφραστή τους στην πολιτική σκέψη και τον λόγο του Μιχάλη Παπαγιαννάκη. Στο κρίσιμο αυτό Συνέδριο, για το μέλλον της Ανανεωτικής Αριστεράς, εναπόκειται η τελική κρίση.