Προεκλογικές σημειώσεις 2009
Γιάννης Βούλγαρης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2009-05-30
«H καλυτερη δημοσκοπηση ειναι η καλπη» λεει μια τρεχουσα ξυλινη κοινοτοπια. Αυτη τη φορα μπορει
ομως να ισχυει το αντιθετο. Η αποχη ενδεχεται να «αλλοιωσει» τοσο τα αποτελεσματα, ωστε οι τρεχουσες
δημοσκοπησεις να αποτυπωνουν πιστοτερα τις διαθεσεις και τις τασεις απο το αποτελεσμα καθαυτο. Με
κινδυνο λοιπον να πεσουμε εξω μαζι με τις δημοσκοπησεις, ας κρατησουμε μερικες προεκλογικες σημειωσεις
για μετεκλογικη χρηση.
1 Δικομματισμός, αλλά απαξιωμένος. Έναν χρόνο πριν, ο δικομματισμός έμοιαζε να πνέει τα λοίσθια. Πολλά και δραματικά είχαν γραφτεί τότε, κάποιοι κράτησαν μικρότερο καλάθι, γνωρίζοντας ότι μόνο εκτάκτως οι κοινωνίες κάνουν «άλμα στο κενό». Σήμερα αποδεικνύεται ότι «δικομματισμός», δηλαδή η εναλλαγή μεταξύ δύο κομμάτων- παρατάξεων στην εξουσία, παραμένει η βασική δομή του κομματικού συστήματος. Πρόκειται όμως για έναν διαρκώς απαξιούμενο δικομματισμό που διατηρείται επειδή η κοινωνία δεν έχει τη δύναμη να ανατρέψει ένα μπλοκαρισμένο κομματικό σύστημα. Έτσι, το αναπαράγει σε όλο και χαμηλότερο ποιοτικά επίπεδο. Φτώχεια ιδεών και οπισθοδρομικότητα του πολιτικούπρογραμματικού λόγου που έχει πάρει οριστικό διαζύγιο από τον κομματικό ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι τάσεις «καθήλωσης» και συντήρησης του υπάρχοντος. Έτσι κλείνει ο φαύλος κύκλος. Ο «δικομματισμός» δεν γκρεμίστηκε μεν, μένει όμως σαν γυμνός σκελετός που αρκείται στα ελάχιστα: να δίνει μια αυτοδύναμη κυβέρνηση φθίνουσας απόδοσης, εκλεγμένης από ένα εκλογικό σώμα αποστασιοποιημένο και εξ αρχής καχύποπτο. Το κομματικό σύστημα δεν φαίνεται να έχει τις εσωτερικές δυνάμεις για να πραγματοποιήσει μια σχεδιασμένη, συναινετικού και στρατηγικού χαρακτήρα μετεξέλιξή του. Και στην Ελλάδα, αντίθετα με την Ιταλία, δεν υπάρχουν ισχυρές εξωπολιτικές ελίτ, οι οποίες να μπορούν να υποκινήσουν και να «πιλοτάρουν» από τα έξω ριζικές αλλαγές του κομματικού τοπίου. Έτσι, οι όποιες αλλαγές μπορεί να επέλθουν από την επίδραση (συνδυασμένη ή όχι) τριών παραγόντων: από την περαιτέρω αποδυνάμωση του «δικομματισμού» λόγω της φθοράς στον πιο απόμακρο κύκλο των ψηφοφόρων του· από συγκυριακά γεγονότα (πριν από λίγες εβδομάδες η εθνική ατζέντα κινούνταν σε επίπεδο Παυλίδη)· από ηγετικές αποφάσεις που θα έχουν τη συναίνεση της κοινής γνώμης και την εχθρότητα μάλλον των κομματικών μηχανισμών, αλλά θα είναι επιτακτικές εν όψει μιας βαθύτερης κρίσης νομιμοποίησης.
2 Οικολόγοι Πράσινοι. Η διαμαρτυρία που βρίσκει διέξοδο στους Οικολόγους Πράσινους αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παρήγορα στοιχεία αυτών των εκλογών. Είναι ψήφος διαμαρτυρίας, αλλά με θετικό περιεχόμενο. Σε αυτούς πηγαίνει το φάντασμα που πλανάται πάνω από την Ελλάδα, φάντασμα ορφανό και ευτυχώς ακόμα παρόν. Η απαίτηση και η προσδοκία μιας μεταρρυθμιστικής, φιλοευρωπαϊκής προοδευτικής πολιτικής. Πρόκειται για το ίδιο φάντασμα που έναν χρόνο πριν είχε φλερτάρει ασύστολα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον κ. Τσίπρα, αλλά από όσο φαίνεται έφυγε τρέχοντας βαθιά απογοητευμένο. Σημασία έχει ότι υπάρχει, εξακολουθεί να πλανάται από πάνω μας και κυρίως, εξακολουθεί να εκπροσωπεί μια υποψιασμένη και ενήμερη κοινή γνώμη που έχει κοινωνικά σημεία αναφοράς στα δυναμικά και «μορφωμένα» μεσαία στρώματα και στις νεώτερες ηλικίες. Το φάντασμα αυτό αποτελεί το «αγαθό δαιμόνιο» του πολιτικού μας συστήματος, το μόνο ικανό να κεντρίσει αναγεννητικά τις πολιτικές δυνάμεις στο προσεχές μέλλον. Ας μην παραβλέπουμε όμως και το έλασσον. Όπως διεθνώς, έτσι και στην Ελλάδα προχωρά αργά και μέσα από αντιφάσεις η συνειδητοποίηση της «πράσινης πολιτικής» και της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι σαφές ότι δεν γέμισε ξαφνικά η Ελλάδα οικολόγους, αλλά όταν έχεις ως υπουργό Περιβάλλοντος έναν ιδεολόγο εργολάβο όπως ο κ. Σουφλιάς και «οικονομικά μέτρα» ενίσχυσης της ζήτησης πολυτελών αυτοκινήτων, τότε και το λίγο είναι αρκετό.
3 Καρτέλ κομμάτων. Η εντυπωσιακή δημοσκοπική άνοδος των Οικολόγων Πράσινων μεσούσης της προεκλογικής περιόδου έκανε κατ΄ αντιδιαστολή ακόμα πιο φανερή τη λειτουργία του καρτέλ των κοινοβουλευτικών κομμάτων, το οποίο με δρακόντεια μέτρα, έχει κάνει ιδιαίτερα δύσκολη την είσοδο νέων κομμάτων στον πολιτικό στίβο. Κόμματα- καρτέλ είναι όρος που εισήχθη στην πολιτική επιστήμη στα μέσα της περασμένης δεκαετίας προκειμένου να περιγράψει τον ρόλο (ή τον εκφυλισμό) των κομμάτων που λειτουργούν όλο και περισσότερο σαν μηχανισμοί του κράτους παρά σαν εκπρόσωποι της κοινωνίας. Ως οιονεί κρατικοί μηχανισμοί αναπτύσσουν κοινά συμφέροντα που συνίστανται στη χρήση των δημόσιων πόρων: είτε πρόκειται για χρήματα, είτε για τηλεοπτικό χρόνο, είτε για θεσμικά μέτρα αποκλεισμού των νέων κομμάτων. Το θέμα έθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ο κ. Μάνος, αλλά η λειτουργία του καρτέλ έγινε φανερή από τον θεσμικό αποκλεισμό των Οικολόγων ακόμα και όταν καταγράφονται ως τρίτο κόμμα. Το πολιτικό σύστημα μετά τις εκλογές οφείλει να λάβει μέτρα «αντιμονοπωλιακού» χαρακτήρα ώστε να προλαβαίνει καταστάσεις παρόμοιας δυσαρμονίας.
4 Η αποτυχία του αριστερού «μικρού δικομματισμού». Τα ποσοστά που θα διαμορφώσει η αποχή, μπορεί τελικά να δώσουν τη δυνατότητα στο ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ να διαχειριστούν τις εντυπώσεις το βράδυ των εκλογών. Πλην μεγάλης αποτυχίας των δημοσκοπήσεων όμως, το πολιτικό μήνυμα για τα δύο κόμματα της μετακομμουνστικής Αριστεράς προβλέπεται απογοητευτικό. Έναν χρόνο πριν, οι ευρωεκλογές φάνταζαν σαν το «πάρτι των μικρών». Έτσι γράφαμε όλοι, δίνοντας την πρώτη καρέκλα στον ΣΥΡΙΖΑ. Έναν χρόνο μετά, η εικόνα δείχνει ότι σε ένα εκλογικό σκηνικό που ωθεί στην ψήφο διαμαρτυρίας και στην αποδοκιμασία των δύο μεγάλων κομμάτων, τα κόμματα της παραδοσιακής Αριστεράς δεν είναι σε θέση ούτε να γρατσουνίσουν τον «δικομματισμό». Αν αυτό επαληθευτεί στην κάλπη, θα είναι ένα ισχυρό πολιτικό, παρά εκλογικό πλήγμα. Ουσιαστικά θα επιβεβαιώσει ότι οι προσδοκίες αναδιάρθρωσης και αναγέννησης του πολιτικού- κομματικού σκηνικού, θα περάσουν έξω από αυτά. Για το ΚΚΕ αυτό δεν θα είναι πρόβλημα, για τον ΣΥΡΙΖΑ όμως θα είναι. Αυτή η πορεία της παραδοσιακής Αριστεράς (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ) είναι απόρροια της λαθεμένης θεωρητικής και πολιτικής ανάλυσης της ιστορικής φάσης. Το καθένα με τον τρόπο του, θεώρησαν ότι μπορούσαν να λανσαριστούν σαν «αντισυστημικά» κόμματα, την ώρα που όλος ο κόσμος τα προσλαμβάνει ως μετόχους του ιστορικού καρτέλ των μεταπολιτευτικών κομμάτων· ισοπέδωσαν τη σύγχρονη πολυπλοκότητα των κοινωνιών με την ταμπέλα «νεοφιλελευθερισμός», καταλήγοντας σε κόμματα συντήρησης και όχι αλλαγής, λαϊκίστικης διαμαρτυρίας και όχι παραγωγής ιδεών. Τελευταία μάλιστα γίνονται παράγοντες υποβάθμισης της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας, την ώρα που χρειάζονται νέοι αγώνες για την αναβάθμισή της. Εννοώ την επικίνδυνη θεωρητική- πολιτική οπισθοδρόμηση που συμβαίνει και στα δύο κόμματα σε θέσεις που πριμοδοτούν τη βία, σχετικοποιούν την αξία της δημοκρατίας και αποσυνδέουν για άλλη μια φορά τη δημοκρατία από τον σοσιαλισμό. Σαν να γυρίζει το ρολόι της Ιστορίας πίσω.
5 Η απουσία της ιστορικής Ανανεωτικής Αριστεράς. Αυτές θα είναι οι πρώτες ευρωεκλογές που δεν θα στείλουν στο Ευρωκοινοβούλιο εκπρόσωπο από την ιστορική Ανανεωτική Αριστερά. Εννοώ την παράδοση του αριστερού ευρωπαϊσμού που τίμησαν προσωπικότητες όπως ο Λ. Κύρκος, ο Κ. Φιλίνης και ο Μ. Παπαγιαννάκης (τι τραγικός συμβολισμός της απουσίας, αλήθεια!). Η ιστορική συμβολή αυτής της παράδοσης είναι ότι ισχυροποίησε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας νομιμοποιώντας την ευρωπαϊκή ιδέα στον προοδευτικό χώρο και συνδέοντας την αναγέννηση της Αριστεράς με τον νέο ευρωπαϊκό διεθνισμό. Η απόφαση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να διακόψει αυτή την παράδοση συνιστά συνειδητή ή ασυνείδητη ιστορική μνησικακία. Δείχνει επίσης τακτική ανοησία, γιατί είναι σαν να φτύνει κατάμουτρα όσους/όσες προέρχονται ή αναφέρονται σε εκείνη την παράδοση. Τους/τις καλεί να ψηφίσουν την κ. Σωτηρίου για να παλέψει να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση «από τα μέσα». Ωραία πρόσκληση!
6 Το ευρωπαϊκό και το αριστερό παράδοξο. Η μόνη που απουσιάζει από αυτές τις ευρωεκλογές είναι η Ευρώπη. Ας μην το πάρουμε όμως κατάκαρδα. Συμβαίνει και στις άλλες χώρες. Η απουσία έχει αυτή τη φορά κάτι παράδοξο. Και τούτο γιατί η «Ευρώπη» και το ευρώ έδειξαν την αξία και τη χρησιμότητά τους στην παρούσα κρίση. Όχι όσο και όπως θα θέλαμε όσοι τρέφουμε μια ισχυρή προσδοκία για το μέλλον της Ε.Ε. Σημαντική όμως, αν η εναλλακτική λύση ήταν οι μεμονωμένες εθνικές προσπάθειες αντιμετώπισης της κρίσης. Υπάρχουν έρευνες που έδειξαν ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη αναγνώρισε αυτόν τον ρόλο. Παρά ταύτα, η αποχή προβλέπεται και πάλι τεράστια, ενώ η Ευρώπη απουσιάζει από τις εθνικές προεκλογικές καμπάνιες. Είναι προφανές ότι λειτουργεί ένας αρνητικός κύκλος αποπολιτικοποιημένων διαδικασιών και αύξουσας αποστασιοποίησης/ αποχής των πολιτών. Οι ευρωπαϊκές διαδικασίες δεν περιέχουν πολιτικό διακύβευμα, η υπάρχουσα θέσμιση ευνοεί τη διακυβερνητική προσέγγιση, την αδιαφορία της κοινής γνώμης καθώς θεωρεί την Ε.Ε. «κεκτημένο», την έμμεση αντιπροσώπευση μέσω του εθνικού κράτους και όχι μέσω των ευρωεκλογών. Η σημερινή Ε.Ε. μοιάζει με γιαπί που έμεινε στη μέση και κανείς δεν βάζει τα λεφτά του για να τελειώσει. Ας προσθέσουμε και το αριστερό «παράδοξο». Σε μια περίοδο που η κρίση πριμοδοτεί μια αριστερή ατζέντα, η ευρωπαϊκή Αριστερά υποχωρεί. Αυτά τα «παράδοξα» θα είναι και τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης μετά τις ευρωεκλογές.
ομως να ισχυει το αντιθετο. Η αποχη ενδεχεται να «αλλοιωσει» τοσο τα αποτελεσματα, ωστε οι τρεχουσες
δημοσκοπησεις να αποτυπωνουν πιστοτερα τις διαθεσεις και τις τασεις απο το αποτελεσμα καθαυτο. Με
κινδυνο λοιπον να πεσουμε εξω μαζι με τις δημοσκοπησεις, ας κρατησουμε μερικες προεκλογικες σημειωσεις
για μετεκλογικη χρηση.
1 Δικομματισμός, αλλά απαξιωμένος. Έναν χρόνο πριν, ο δικομματισμός έμοιαζε να πνέει τα λοίσθια. Πολλά και δραματικά είχαν γραφτεί τότε, κάποιοι κράτησαν μικρότερο καλάθι, γνωρίζοντας ότι μόνο εκτάκτως οι κοινωνίες κάνουν «άλμα στο κενό». Σήμερα αποδεικνύεται ότι «δικομματισμός», δηλαδή η εναλλαγή μεταξύ δύο κομμάτων- παρατάξεων στην εξουσία, παραμένει η βασική δομή του κομματικού συστήματος. Πρόκειται όμως για έναν διαρκώς απαξιούμενο δικομματισμό που διατηρείται επειδή η κοινωνία δεν έχει τη δύναμη να ανατρέψει ένα μπλοκαρισμένο κομματικό σύστημα. Έτσι, το αναπαράγει σε όλο και χαμηλότερο ποιοτικά επίπεδο. Φτώχεια ιδεών και οπισθοδρομικότητα του πολιτικούπρογραμματικού λόγου που έχει πάρει οριστικό διαζύγιο από τον κομματικό ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι τάσεις «καθήλωσης» και συντήρησης του υπάρχοντος. Έτσι κλείνει ο φαύλος κύκλος. Ο «δικομματισμός» δεν γκρεμίστηκε μεν, μένει όμως σαν γυμνός σκελετός που αρκείται στα ελάχιστα: να δίνει μια αυτοδύναμη κυβέρνηση φθίνουσας απόδοσης, εκλεγμένης από ένα εκλογικό σώμα αποστασιοποιημένο και εξ αρχής καχύποπτο. Το κομματικό σύστημα δεν φαίνεται να έχει τις εσωτερικές δυνάμεις για να πραγματοποιήσει μια σχεδιασμένη, συναινετικού και στρατηγικού χαρακτήρα μετεξέλιξή του. Και στην Ελλάδα, αντίθετα με την Ιταλία, δεν υπάρχουν ισχυρές εξωπολιτικές ελίτ, οι οποίες να μπορούν να υποκινήσουν και να «πιλοτάρουν» από τα έξω ριζικές αλλαγές του κομματικού τοπίου. Έτσι, οι όποιες αλλαγές μπορεί να επέλθουν από την επίδραση (συνδυασμένη ή όχι) τριών παραγόντων: από την περαιτέρω αποδυνάμωση του «δικομματισμού» λόγω της φθοράς στον πιο απόμακρο κύκλο των ψηφοφόρων του· από συγκυριακά γεγονότα (πριν από λίγες εβδομάδες η εθνική ατζέντα κινούνταν σε επίπεδο Παυλίδη)· από ηγετικές αποφάσεις που θα έχουν τη συναίνεση της κοινής γνώμης και την εχθρότητα μάλλον των κομματικών μηχανισμών, αλλά θα είναι επιτακτικές εν όψει μιας βαθύτερης κρίσης νομιμοποίησης.
2 Οικολόγοι Πράσινοι. Η διαμαρτυρία που βρίσκει διέξοδο στους Οικολόγους Πράσινους αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παρήγορα στοιχεία αυτών των εκλογών. Είναι ψήφος διαμαρτυρίας, αλλά με θετικό περιεχόμενο. Σε αυτούς πηγαίνει το φάντασμα που πλανάται πάνω από την Ελλάδα, φάντασμα ορφανό και ευτυχώς ακόμα παρόν. Η απαίτηση και η προσδοκία μιας μεταρρυθμιστικής, φιλοευρωπαϊκής προοδευτικής πολιτικής. Πρόκειται για το ίδιο φάντασμα που έναν χρόνο πριν είχε φλερτάρει ασύστολα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον κ. Τσίπρα, αλλά από όσο φαίνεται έφυγε τρέχοντας βαθιά απογοητευμένο. Σημασία έχει ότι υπάρχει, εξακολουθεί να πλανάται από πάνω μας και κυρίως, εξακολουθεί να εκπροσωπεί μια υποψιασμένη και ενήμερη κοινή γνώμη που έχει κοινωνικά σημεία αναφοράς στα δυναμικά και «μορφωμένα» μεσαία στρώματα και στις νεώτερες ηλικίες. Το φάντασμα αυτό αποτελεί το «αγαθό δαιμόνιο» του πολιτικού μας συστήματος, το μόνο ικανό να κεντρίσει αναγεννητικά τις πολιτικές δυνάμεις στο προσεχές μέλλον. Ας μην παραβλέπουμε όμως και το έλασσον. Όπως διεθνώς, έτσι και στην Ελλάδα προχωρά αργά και μέσα από αντιφάσεις η συνειδητοποίηση της «πράσινης πολιτικής» και της βιώσιμης ανάπτυξης. Είναι σαφές ότι δεν γέμισε ξαφνικά η Ελλάδα οικολόγους, αλλά όταν έχεις ως υπουργό Περιβάλλοντος έναν ιδεολόγο εργολάβο όπως ο κ. Σουφλιάς και «οικονομικά μέτρα» ενίσχυσης της ζήτησης πολυτελών αυτοκινήτων, τότε και το λίγο είναι αρκετό.
3 Καρτέλ κομμάτων. Η εντυπωσιακή δημοσκοπική άνοδος των Οικολόγων Πράσινων μεσούσης της προεκλογικής περιόδου έκανε κατ΄ αντιδιαστολή ακόμα πιο φανερή τη λειτουργία του καρτέλ των κοινοβουλευτικών κομμάτων, το οποίο με δρακόντεια μέτρα, έχει κάνει ιδιαίτερα δύσκολη την είσοδο νέων κομμάτων στον πολιτικό στίβο. Κόμματα- καρτέλ είναι όρος που εισήχθη στην πολιτική επιστήμη στα μέσα της περασμένης δεκαετίας προκειμένου να περιγράψει τον ρόλο (ή τον εκφυλισμό) των κομμάτων που λειτουργούν όλο και περισσότερο σαν μηχανισμοί του κράτους παρά σαν εκπρόσωποι της κοινωνίας. Ως οιονεί κρατικοί μηχανισμοί αναπτύσσουν κοινά συμφέροντα που συνίστανται στη χρήση των δημόσιων πόρων: είτε πρόκειται για χρήματα, είτε για τηλεοπτικό χρόνο, είτε για θεσμικά μέτρα αποκλεισμού των νέων κομμάτων. Το θέμα έθεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας ο κ. Μάνος, αλλά η λειτουργία του καρτέλ έγινε φανερή από τον θεσμικό αποκλεισμό των Οικολόγων ακόμα και όταν καταγράφονται ως τρίτο κόμμα. Το πολιτικό σύστημα μετά τις εκλογές οφείλει να λάβει μέτρα «αντιμονοπωλιακού» χαρακτήρα ώστε να προλαβαίνει καταστάσεις παρόμοιας δυσαρμονίας.
4 Η αποτυχία του αριστερού «μικρού δικομματισμού». Τα ποσοστά που θα διαμορφώσει η αποχή, μπορεί τελικά να δώσουν τη δυνατότητα στο ΚΚΕ και τον ΣΥΡΙΖΑ να διαχειριστούν τις εντυπώσεις το βράδυ των εκλογών. Πλην μεγάλης αποτυχίας των δημοσκοπήσεων όμως, το πολιτικό μήνυμα για τα δύο κόμματα της μετακομμουνστικής Αριστεράς προβλέπεται απογοητευτικό. Έναν χρόνο πριν, οι ευρωεκλογές φάνταζαν σαν το «πάρτι των μικρών». Έτσι γράφαμε όλοι, δίνοντας την πρώτη καρέκλα στον ΣΥΡΙΖΑ. Έναν χρόνο μετά, η εικόνα δείχνει ότι σε ένα εκλογικό σκηνικό που ωθεί στην ψήφο διαμαρτυρίας και στην αποδοκιμασία των δύο μεγάλων κομμάτων, τα κόμματα της παραδοσιακής Αριστεράς δεν είναι σε θέση ούτε να γρατσουνίσουν τον «δικομματισμό». Αν αυτό επαληθευτεί στην κάλπη, θα είναι ένα ισχυρό πολιτικό, παρά εκλογικό πλήγμα. Ουσιαστικά θα επιβεβαιώσει ότι οι προσδοκίες αναδιάρθρωσης και αναγέννησης του πολιτικού- κομματικού σκηνικού, θα περάσουν έξω από αυτά. Για το ΚΚΕ αυτό δεν θα είναι πρόβλημα, για τον ΣΥΡΙΖΑ όμως θα είναι. Αυτή η πορεία της παραδοσιακής Αριστεράς (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ) είναι απόρροια της λαθεμένης θεωρητικής και πολιτικής ανάλυσης της ιστορικής φάσης. Το καθένα με τον τρόπο του, θεώρησαν ότι μπορούσαν να λανσαριστούν σαν «αντισυστημικά» κόμματα, την ώρα που όλος ο κόσμος τα προσλαμβάνει ως μετόχους του ιστορικού καρτέλ των μεταπολιτευτικών κομμάτων· ισοπέδωσαν τη σύγχρονη πολυπλοκότητα των κοινωνιών με την ταμπέλα «νεοφιλελευθερισμός», καταλήγοντας σε κόμματα συντήρησης και όχι αλλαγής, λαϊκίστικης διαμαρτυρίας και όχι παραγωγής ιδεών. Τελευταία μάλιστα γίνονται παράγοντες υποβάθμισης της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας, την ώρα που χρειάζονται νέοι αγώνες για την αναβάθμισή της. Εννοώ την επικίνδυνη θεωρητική- πολιτική οπισθοδρόμηση που συμβαίνει και στα δύο κόμματα σε θέσεις που πριμοδοτούν τη βία, σχετικοποιούν την αξία της δημοκρατίας και αποσυνδέουν για άλλη μια φορά τη δημοκρατία από τον σοσιαλισμό. Σαν να γυρίζει το ρολόι της Ιστορίας πίσω.
5 Η απουσία της ιστορικής Ανανεωτικής Αριστεράς. Αυτές θα είναι οι πρώτες ευρωεκλογές που δεν θα στείλουν στο Ευρωκοινοβούλιο εκπρόσωπο από την ιστορική Ανανεωτική Αριστερά. Εννοώ την παράδοση του αριστερού ευρωπαϊσμού που τίμησαν προσωπικότητες όπως ο Λ. Κύρκος, ο Κ. Φιλίνης και ο Μ. Παπαγιαννάκης (τι τραγικός συμβολισμός της απουσίας, αλήθεια!). Η ιστορική συμβολή αυτής της παράδοσης είναι ότι ισχυροποίησε τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας νομιμοποιώντας την ευρωπαϊκή ιδέα στον προοδευτικό χώρο και συνδέοντας την αναγέννηση της Αριστεράς με τον νέο ευρωπαϊκό διεθνισμό. Η απόφαση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ να διακόψει αυτή την παράδοση συνιστά συνειδητή ή ασυνείδητη ιστορική μνησικακία. Δείχνει επίσης τακτική ανοησία, γιατί είναι σαν να φτύνει κατάμουτρα όσους/όσες προέρχονται ή αναφέρονται σε εκείνη την παράδοση. Τους/τις καλεί να ψηφίσουν την κ. Σωτηρίου για να παλέψει να διαλύσει την Ευρωπαϊκή Ένωση «από τα μέσα». Ωραία πρόσκληση!
6 Το ευρωπαϊκό και το αριστερό παράδοξο. Η μόνη που απουσιάζει από αυτές τις ευρωεκλογές είναι η Ευρώπη. Ας μην το πάρουμε όμως κατάκαρδα. Συμβαίνει και στις άλλες χώρες. Η απουσία έχει αυτή τη φορά κάτι παράδοξο. Και τούτο γιατί η «Ευρώπη» και το ευρώ έδειξαν την αξία και τη χρησιμότητά τους στην παρούσα κρίση. Όχι όσο και όπως θα θέλαμε όσοι τρέφουμε μια ισχυρή προσδοκία για το μέλλον της Ε.Ε. Σημαντική όμως, αν η εναλλακτική λύση ήταν οι μεμονωμένες εθνικές προσπάθειες αντιμετώπισης της κρίσης. Υπάρχουν έρευνες που έδειξαν ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη αναγνώρισε αυτόν τον ρόλο. Παρά ταύτα, η αποχή προβλέπεται και πάλι τεράστια, ενώ η Ευρώπη απουσιάζει από τις εθνικές προεκλογικές καμπάνιες. Είναι προφανές ότι λειτουργεί ένας αρνητικός κύκλος αποπολιτικοποιημένων διαδικασιών και αύξουσας αποστασιοποίησης/ αποχής των πολιτών. Οι ευρωπαϊκές διαδικασίες δεν περιέχουν πολιτικό διακύβευμα, η υπάρχουσα θέσμιση ευνοεί τη διακυβερνητική προσέγγιση, την αδιαφορία της κοινής γνώμης καθώς θεωρεί την Ε.Ε. «κεκτημένο», την έμμεση αντιπροσώπευση μέσω του εθνικού κράτους και όχι μέσω των ευρωεκλογών. Η σημερινή Ε.Ε. μοιάζει με γιαπί που έμεινε στη μέση και κανείς δεν βάζει τα λεφτά του για να τελειώσει. Ας προσθέσουμε και το αριστερό «παράδοξο». Σε μια περίοδο που η κρίση πριμοδοτεί μια αριστερή ατζέντα, η ευρωπαϊκή Αριστερά υποχωρεί. Αυτά τα «παράδοξα» θα είναι και τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης μετά τις ευρωεκλογές.
