Πού βρίσκονται οι πολιτικές ηγεσίες;

Η ομιλία και η συνέντευξη του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη προκάλεσε ποικίλα απορριπτικά σχόλια από την αριστερά και όχι μόνον. Ορθώς μεν, αλλά όχι όσο θα έπρεπε ουσιαστικά. Συνοπτικά επισημαίνω δύο καίρια ζητήματα. Το ένα συνίσταται στον κριτικό λόγο που θα έπρεπε να αρθρώσει η αριστερά και το δεύτερο στη διαπίστωση πως η χώρα δεν διαθέτει αξιόμαχες ηγετικές ομάδες για να τη βγάλουν από τη δεινή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει.

1ον Ο κ. Καραμανλής «παγώνοντας» ή περιορίζοντας τουλάχιστον επί δύο χρόνια τα εισοδήματα από μισθούς και συντάξεις (αν και αναφέρθηκε στον δημόσιο τομέα είναι γνωστό πως αυτός συμπαρασύρει και τον ιδιωτικό) αναφέρεται σε μια κοινωνική τάξη, με την ευρύτερη έννοια, τα μέλη της οποίας εκμισθώνουν την εργασιακή τους ικανότητα για να ζήσουν. Πάνω στη μισθωτή εργασία κυρίως στηρίζει η κυβέρνηση την ανάκαμψη της οικονομίας. Όσον αφορά τους άλλους, ήτοι τους κατόχους του κεφαλαίου και τις λοιπές μικροαστικές ομάδες, τους ζητά απλώς να πληρώσουν ό,τι χρωστάνε και είναι βεβαιωμένο από την εφορία. Τίποτε επιπλέον!

Να πούμε ότι πρόκειται περί της συνήθους ταξικής πολιτικής; Ήδη μετά το 1848 είναι πλέον σύνηθες. Υπάρχει όμως μια καινούργια διάσταση του προβλήματος την οποία επισημαίνω:

- Όταν ο πρωθυπουργός αναγνωρίζει πως η μισθωτή εργασία φέρει το βάρος της οικονομικής ανόρθωσης της χώρας, αποδέχεται πως η κοινωνική κατηγορία του μισθού και του μεροκάματου διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και τη συσσώρευση του πλούτου. Ο σημαντικός αυτός ρόλος δεν αμφισβητείται από την κυρίαρχη πολιτική ηγεσία εξ ου και αποτείνεται προς αυτήν την κοινωνική κατηγορία προκειμένου να ζητήσει επιπρόσθετες θυσίες.

Ένα «έξυπνο», νευρώδες και με ισχυρά αντανακλαστικά εργατικό κίνημα, πολιτικό και συνδικαλιστικό, έπρεπε την επόμενη ημέρα της ομιλίας και της συνέντευξης του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη να επιτεθεί ως εξής:

- Να εξάρει τον ρόλο της μισθωτής εργασίας ως τεράστιας οικονομικής και κοινωνικής αξίας του τόπου.

- Να προβάλει σειρά θεσμολογικών μέτρων αναγνωριστικών του ρόλου των μισθωτών εργαζομένων στον επιχειρηματικό (δημόσιο και ιδιωτικό) τομέα, όπως (ενδεικτικά): συμμετοχή στις αποφάσεις για τον προσανατολισμό των επενδύσεων, στην εκπαίδευση του προσωπικού ώστε να μετατραπεί σε προσωπικό γνώσης, στη μέριμνα για την υγεία και τις συνθήκες εργασίας κ.λπ.

Εν ολίγοις, το πάγωμα των αμοιβών να αντιμετωπιστεί με την εισβολή της εργασίας στο θεσμικό εργασιακό πλαίσιο της χώρας. Βάσει μιας τέτοιας αγωνιστικής πολιτικής, να επιδοθεί στον πρωθυπουργό συγκεκριμένος κατάλογος μέτρων μέσω των οποίων αναγνωρίζεται η παρεμβατική ισχύς των εργαζομένων στις κοινωνικές εξελίξεις. Δεν επιτρέπεται να αρκούμαστε απλώς σε απόρριψη του παγώματος των αμοιβών και να μην υπερασπιζόμαστε τον ηγετικό ρόλο της εργασίας στην κοινωνία. Η τυφλή υπεράσπιση του μισθού σημαίνει υποταγή του εργατικού κινήματος στην κεφαλαιοκρατική λογική.

2ον Απουσία αξιόμαχων ηγετικών ομάδων στη χώρα διαπιστώθηκε με την πρωθυπουργική παρέμβαση. Θα περίμενε κανείς μετά τα σκληρά μέτρα νʼ ακουστεί τι προσδοκά κατʼ αρχάς η κυβέρνηση. Πού θα βαδίσει η χώρα; Πώς βλέπει ο πρωθυπουργός την Ελλάδα μετά τη διετή δοκιμασία; Ποιος ο ρόλος της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και γενικότερα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι; Με τι αποσκευές (οικονομικές και πολιτισμικές) θα πορευτούμε; Δεν είναι πως δεν υπάρχουν θέσεις.

Το λυπηρό είναι πως το κυβερνόν κόμμα δεν μπορεί να σκεφθεί και να επιχειρήσει μια τέτοια προβληματική. Και το ακόμη λυπηρότερο πως το ίδιο ισχύει για την αντιπολίτευση, αριστερή και κεντρώα. Όλοι, χωρίς εξαίρεση, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την κρίση ως εφαλτήριο για την ανάταση μιας γονατισμένης από τις κακουχίες πατρίδας. Δεν κατανοούν πως η θυσία συνοδεύεται από την ελπίδα. Χωρίς ελπίδα, ο λαός καταλαμβάνεται από τον φόβο και η σκιά του φόβου οδηγεί στον ατομισμό, στην αδιαφορία και στον καιροσκοπισμό.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω δυο λόγια για τη σημερινή μας σοβαρή κρίση ενόψει των εκλογών. Αναγνωρίζουμε πως η αριστερά μετά τη Μεγάλη Πτώση του ’89-’90 βρίσκεται σε ιστορική αμηχανία. Ακόμα όμως και όταν διαφωνούμε ζωηρά μεταξύ μας, όλοι μας, χωρίς καμία εξαίρεση, εμπνεόμαστε από τον ανιδιοτελή σκοπό να υπερασπιστούμε τον κόσμο της εργασίας και της δημιουργίας, την ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια. Πρόκειται για μια προοπτική που μας προδιαθέτει να βλέπουμε τον ανθρώπινο βίο από την πλευρά της λύτρωσης προς κάτι καλύτερο. Πάντοτε λοιπόν με την αριστερά!