Η Ανανεωτική Αριστερά και οι εκλογές

Tο πολιτικό σκηνικό ήδη διαμορφώνεται επιτακτικά. Όλοι παρακολουθείτε και γνωρίζετε τις πεζές λεπτομέρειες, τις δήθεν πρωτοβουλίες, τα πραγματικά κενά λόγου και πράξης , τους ελιγμούς και τις συγκλίσεις, καμιά φορά τις δεύτερες σκέψεις, που τελικά οδηγούν όλο και πιο καθαρά σε μιαν αντιπαράθεση παρατάξεων, άλλο αν κάποτε πρόκειται για ψευδώνυμο και άλλοτε για πρόσχημα άλλων πρωτοβουλιών πριν ή μετά τις εκλογές. Εμείς θεωρούμε αυτονόητα ότι είμαστε μέλη της παράταξης των αριστερών, χωρίς άλλους προσδιορισμούς και χωρίς άλλες προδιαγεγραμμένες κατευθύνσεις, που είναι ζητήματα πολύ σημαντικά και απαιτούν και συζήτηση και συντεταγμένες διαδικασίες.

Δεν πρόκειται όμως μόνο για κομματικό ή παραταξιακό πατριωτισμό, ούτε για κάποιο είδος εσωστρέφειας ή πολιτικού αυτισμού. Πρόκειται κυρίως για τη σαφή θέληση να είμαστε, ως αριστερά και ως ιδιαίτερη άποψη, παρόντες στις τρέχουσες και στις επερχόμενες εξελίξεις. Δεν δεχόμαστε την ιδέα ότι μπορεί να συνθλιβεί, τουλάχιστον κοινοβουλευτικά αλλά σαφώς και γενικότερα, ο δημόσιος χώρος της ανανεωτικής αριστεράς που τον στολίζουμε συστηματικά και με άλλα επίθετα με πυκνή ουσία, όπως δημοκρατική, πλουραλιστική, ευρωπαϊστική, για να προσθέσω και φεντεραλιστική, ελευθεριακή, οικολογική και φεμινιστική.

Να είμαστε παρόντες όχι μόνο ως δύναμη μαρτυρίας, αποκάλυψης και κριτικής, αλλά και ως κέντρο παραγωγής και εκπομπής προτάσεων, πολιτικών σχεδίων, για να μην πω πολιτικού σχεδίου, για την αριστερά ευρύτερα, για τους πολίτες, για την κοινωνία. Και είναι προφανές ότι μια τέτοια λειτουργία παραγωγής και εκπομπής πολιτικών μηνυμάτων δεν νοείται σε συνθήκες εργαστηρίου ούτε σχεδιάζεται επί χάρτου και τραπέζης. Ξέρουμε από την ιστορία της αριστερά ότι διαμορφώνεται σε σχέση με τους άλλους, σε σύνδεση με τα κινήματα και σκιρτήματα της κοινωνίας, με όσους δεν είναι ικανοποιημένοι με τη «φυσική ροή των πραγμάτων», με θεωρητική και πρακτική αντίθεση προς αυτήν, επιβεβαιώνοντας τη ρήση ότι «κάθε ορισμός είναι και μια διαφορά». Έτσι ορίζεται ανέκαθεν και η αριστερά γενικώς και η ανανεωτική αριστερά ειδικότερα.

Έχουμε όλοι εδώ μέσα μια θητεία σε αυτήν την αντίληψη, που και αντιφατική είναι και ρίσκο εμπεριέχει, και λάθη έχει διαπράξει. Και δεν στερηθήκαμε το δικαίωμα να τα εκθέσουμε οι μεν προς τους δε και αντίστροφα ! Όμως τόσο στην καθημερινή μας πρακτική όσο και στις στιγμές που δοκιμαζόμαστε μπροστά σε ουσιαστικές επιλογές και τοποθετήσεις, συνήθως συγκλίνουμε, συνεκφραζόμαστε, συμπράττουμε.

Δεν επαναπαυόμαστε στους εύκολους αφορισμούς και στις αναπαυτικές αναλύσεις που διευκολύνουν τη στασιμότητα και την ξύλινη γλώσσα. Ξέρουμε ότι ζούμε σήμερα σε συνθήκες καλπάζοντος και ασύδοτου καπιταλισμού, που διευρύνει συνεχώς την αναπαραγωγή του στο σύνολο σχεδόν του κόσμου, μεταφέρει εμπορεύματα, κεφάλαια, αλλά και τεχνολογίες, απασχολήσεις, καταναλωτικά πρότυπα και οράματα. Ξέρουμε ότι αυτή η ανάπτυξη βάζει σε σκληρή δοκιμασία τον κόσμο στον οποίο μάθαμε να ζούμε και εντός του οποίου διαμορφώσαμε και την κοινωνική και πολιτική συνείδηση αλλά και πρακτική μας: μας οδηγεί, όλους αλλά όλο και πιο άνισα, σε μια σχετική τουλάχιστον παρακμή στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιούμενης οικονομίας, αναδεικνύει άλλα κέντρα ανάπτυξης και ισχύος, αλλά και ενισχύει με εκθετικούς ρυθμούς όλα τα στοιχεία των κλασικών κρίσεων του, από τις οικονομικές και χρηματιστηριακές αναταραχές έως τις σκαιές κοινωνικές και πληθυσμιακές ανακατατάξεις και τις απειλητικές και πρωτόγνωρης εμβέλειας οικολογικές υποβαθμίσεις, ανισορροπίες και καταστροφές. Ξέρουμε ότι αν «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», εκκρεμεί αμέσως, εδώ και τώρα, η εκ νέου επιβολή της πολιτικής, της παρέμβασης και της ρύθμισης, συνολικά και σε επιμέρους καυτά προβλήματα, και σε κλίμακα τόσο πλανητική όσο και περιφερειακή, εθνική και τοπική. Ξέρουμε ότι κάτι τέτοιο απαιτεί την ύπαρξη και δράση νέων και αποτελεσματικών πολιτικών υποκειμένων που θα συνθέτουν και θα κεφαλαιοποιούν τις αντιστάσεις, κρατικές ή κινηματικές, θα βρίσκονται στην κλίμακα των προβλημάτων και των προκλήσεων, θα βρίσκουν νέου τύπου δημοκρατική νομιμοποίηση στον κόσμο και στα μέρη του. Ξέρουμε ότι τέτοιο υποκείμενο δεν μπορεί να είναι ένα κράτος, έστω το ισχυρότερο, και μάλιστα εμπνεόμενο από τον πιο σκληρό και άκαμπτο εθνικισμό, όπως οι ΗΠΑ Το ξέρουν και οι ίδιες και γι αυτό παραμερίζουν όλο και περισσότερο τα ιδεολογήματα με τα οποία κάποιοι προσπαθούν να ενδύσουν και δικαιώσουν ηγεμονικά την επιβολή τους και προβάλλουν απροκάλυπτα τη μόνη βία, ως μια νέα «ούλτιμα ράτιο ρέγκουμ» όπως έγραφε ο Λουδοβίκος πάνω στα κανόνια του. Ξέρουμε την ισχύ αυτού του…επιχειρήματος, την είδαμε στην πράξη και αντιτεθήκαμε όπως μπορούσαμε. Ξέρουμε επίσης ότι είναι αδήριτη ανάγκη και γι αυτόν το λόγο να προχωρήσουμε το ταχύτερο δυνατό και όσο είναι καιρός στην οικοδόμηση και άλλων πολιτικών υποκειμένων στον κόσμο που να μπορούν σε ένα βαθμό καταρχήν να εξισορροπούν και να μετριάζουν αυτήν την πίεση. Για όσο μας πέφτει λόγος ο στόχος είναι η πολιτικά ενοποιημένη Ευρώπη, με ότι αυτό συνεπάγεται, η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία, με ύπαρξη και λόγο σε όλους τους τομείς και στο σύνολο του παγκόσμιου γίγνεσθαι.

Και για να έλθουμε στα πιο στενά «δικά μας». Σε ένα τέτοιο κόσμο και σε τέτοιες προοπτικές , η κοινωνία μας βρίσκεται αντιμέτωπη με πολλαπλές και όχι πάντα συγκλίνουσες προκλήσεις. Ξαναβρίσκει μπροστά της έννοιες ξεχασμένες ή συκοφαντημένες ή εγκαταλειμμένες μετά από ατελέσφορες χρήσεις ή καταχρήσεις, όπως η ανάγκη του εκσυγχρονισμού, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, για τη διαφύλαξη, ανανέωση και ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους, για τον αποκλεισμό των αποκλεισμών που αναβλύζουν συνεχώς από τη σύγχρονη ανάπτυξη, για την αναδιάρθρωση του κράτους και την περιφερειακή του συγκρότηση, για την προώθηση της αειφορίας και της προστασίας του περιβάλλοντος με την ένταξη αυτών των εννοιών στην ίδια τη δομή και λειτουργία της οικονομίας, κρατικής, ιδιωτικής ή «κοινωνικής» που είναι και το μεγάλο σύγχρονο κοίτασμα για τη δημιουργία απασχόλησης αλλά και τρόπου ζωής, για την κατοχύρωση, υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη, ιδιαίτερα του μειοψηφικού, του μειονοτικού, του διαφορετικού, για την προώθηση μιας αντίληψης ειρήνης και συνεργασίας στο διεθνές επίπεδο, με σταθερό το μέτωπο απέναντι σε εθνικιστικές υστερίες και ιδιοτελέστατες πατριδικαπηλείες. Έχουμε σαν ανανεωτική αριστερά, από τα δείγματα της δουλειάς μας, εντός και εκτός των θεσμών της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, δώσει δείγματα του πώς αντιλαμβανόμαστε αυτές τις έννοιες στις στιγμές της κρίσης και όχι στην απλή αντιπαράθεση ακαδημαϊκών τοποθετήσεων. Και ξέρουμε και μεις ότι αυτή η πολιτική πρακτική έχει κόστος, απαιτεί επιμονή και υπομονή, συνέπεια και ανοχή, επανάληψη και συνεχή δοκιμασία και επαλήθευση. Με αυτά τα στοιχεί ενός συνοπτικού απολογισμού αλλά και ενός δεσμευτικού προγραμματισμού ζητούμε σήμερα την ενίσχυση και την συμπαράσταση, γιατί όχι και τη συμπαράταξη σας, βεβαίως εκλογικά αλλά και με κάθε άλλο πρόσφορο και ταιριαστό για τον καθένα και την καθεμιά τρόπο.

Ο δημόσιος χώρος της αριστεράς πρέπει να επιζήσει και να αναπτυχθεί και εντός αυτού η ανανεωτική εκδοχή για την αριστερά και την κοινωνία έχει τη δυνατότητα να αναπτυχθεί και να πείσει, να δράσει και να παραγάγει ιδέες, προτάσεις, πρακτικές, αποτελέσματα, προοπτικές. Και βέβαια δεν αγνοούμε ότι όλα αυτά αποτελούν τμήμα της αριστερής συγκρότησης και δράσης, τμήμα που εντάσσεται από τα ίδια τα γονίδια της ανανεωτικής αριστεράς σε ένα ιστορικό σχέδιο πολιτικής διακυβέρνησης και μεταρρύθμισης. Στις σημερινές συνθήκες πολλοί υποστηρίζουν ότι ένα τέτοιο διαρθρωτικό και ισχυρά μεταρρυθμιστικό σχέδιο δεν είναι πλέον δυνατό, και μένει μόνο ο δρόμος της διαμαρτυρίας και της αντίστασης. Αυτό ισοδυναμεί με υποτίμηση της πολιτικής, με ανασφάλεια των φορέων της, με ισχυρή αποδυνάμωση της ίδιας της διαμαρτυρίας και αντίστασης, που μένει χωρίς προοπτική, κατεύθυνση και όραμα. Είναι άλλο πράγμα να διαπιστώνεις ότι τέτοιο σχέδιο δεν είναι δυνατό σε μια απομονωμένη χώρα, ότι οι ισχυρές πιέσεις του παγκοσμιοποιούμενου καπιταλισμού περιορίζουν ασφυκτικά τις δυνατότητες παρέμβασης και ρύθμισης, δεν τις εξουδετερώνουν όμως, γιατί ο κόσμος είναι πολύ πιο πολύπλοκος κι η ίδια η παγκοσμιοποίηση του υπόγεια οδηγεί σε ανάγκες ρύθμισης και διεύθυνσης, των οποίων όμως τα κριτήρια και οι κατευθύνσεις δεν εξαρτώνται από ένα εξ ορισμού απόν ενιαίο κέντρο ! Βεβαίως όλα αυτά οδηγούν στη διαπίστωση ότι αντιθέτως μεταρρυθμιστικό πολιτικό σχέδιο είναι όσο ποτέ άλλοτε αναγκαίο και εφικτό, απαιτεί όμως ως προϋποθέσεις ισχυρότατες συγκλίσεις πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, εκείνων του δημοκρατικού σοσιαλισμού, του προοδευτικού εκσυγχρονισμού, της οικολογικής εγρήγορσης, του ευρωπαϊσμού και του νέου διεθνισμού που αρνείται την μη πολιτικά διευθυνόμενη παγκοσμιοποίηση. Και αυτό είναι κάτι πολύ πιο πολύπλοκο και πολύ πιο δύσκολο από τις ρηχές κατασκευές περί κεντροαριστεράς όπως τις είδαμε τον τελευταίο καιρό, από τις προσχωρήσεις σε δοκιμασμένες και εξαντλημένες διαδρομές και τις περιορισμένες προοπτικές τους. Στο κάτω κάτω και έτσι αν δεχόμασταν να συζητήσουμε η «κεντροαριστερά» χρειάζεται και… αριστερά, όχι ως πτέρυγα αλλά ως εταίρο, και αυτό δεν μπορεί να προκύψει παρά μόνο αν αυτός μετά από συζήτηση και αξιολόγηση το θέλει. Τέτοιες συνθήκες δεν βλέπουμε, και δεν ξέρω αν βλέπει κανείς άλλος. Εμείς πάντως και εσείς ελπίζουμε, ο καθένας και η καθεμιά με τον τρόπο που θεωρεί σκόπιμο, καλούμαστε να διαμορφώσουμε την ευρεία εκείνη παράταξη των αριστερών που με την προσέγγιση και την αντίληψη που σας εξέθεσα συνοπτικά θα εργαστεί θα δράσει σε οποιεσδήποτε συνθήκες ανακύψουν, με σταθερούς τους στόχους και τις αξίες και με ρεαλισμό και αποτελεσματικότητα στην πολιτική πράξη.