ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

Αρκετά χρόνια μετά τον ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ Ι ένας λαμπρός αρχιτέκτονας της Αρχαίας Αθήνας, έρχεται να σηματοδοτήσει την αρχιτεκτονική της νέας διοικητικής διάρθρωσης της χώρας, ενισχύοντας, καθώς φαίνεται, την αυτοδιοικητική και αποκεντρωτική δομή του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους.

Με τον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ, το πάγιο αίτημα της σύγχρονης, δημοκρατικής και ανανεωτικής αριστεράς γίνεται πράξη.

Η χώρα αποκτά αιρετή περιφερειακή αυτοδιοίκηση και η τοπική αυτοδιοίκηση συγκροτείται πλέον από ισχυρές μονάδες με σοβαρή διοικητική, θεματική, και ελπίζω οικονομική οντότητα και αυτοτέλεια.

Για όσους ασχολούμεθα με την αυτοδιοίκηση αρκετές δεκαετίες, όπως και εγώ, αυτός ο λαμπρός αρχιτέκτονας, αποτελεί την δικαίωση κόπων και πολυετών αγώνων στο πολιτικό αυτοδιοικητικό πεδίο.

Άλλωστε για μας της ανανέωσης από όποια εκδοχή της και αν την υπηρετήσαμε, η αιρετή περιφέρεια και οι ισχυροί ΟΤΑ ήταν αιχμιακό αντικείμενο διαβούλευσης σε όλα μας τα συνέδρια, στην εκφορά του συνολικού πολιτικού μας λόγου.

Με αυτή την έννοια η ανανεωτική αριστερά δεν μπορεί παρά να υποστηρίξει με κάθε τρόπο την ψήφιση του νομοσχεδίου που τώρα βρίσκεται σε διαβούλευση και παράλληλα να καταθέσει τις απόψεις της ως πλήρες σχέδιο δράσης ώστε η Ελληνική αυτοδιοικητική δομή να αποκτήσει και να ενισχύσει τα σύγχρονα, ποιοτικά, προοδευτικά και αναπτυξιακά χαρακτηριστικά που θα έπρεπε από χρόνια να έχει κατακτήσει.

Η οποιαδήποτε διστακτικότητα, μεμψιμοιρία ή ακόμη χειρότερα άρνηση θα είναι σαν να αρνείται – η ανανεωτική αριστερά – τον εαυτό της, την υπόσταση της.

Με βάση τα παραπάνω λοιπόν, θεωρώ τουλάχιστον ακατανόητη την ανακοίνωση του ΣΥΝ και πολύ περισσότερο ότι παραβιάζει κατάφωρα όλες τις συνεδριακές αποφάσεις του κοινού – μέχρι πότε με τέτοιες πρακτικές – κόμματός μας.

Ευτυχώς που αν «σωθεί η παρτίδα» θα σωθεί και πάλι από την έγκαιρη τοποθέτηση της ανανεωτικής πτέρυγας, η οποία τουλάχιστον διασώζει την προγραμματική αξιοπιστία και προγραμματική φερεγγυότητα της ανανεωτικής αριστεράς.

Η παραπάνω θετική προσέγγιση που κατά την γνώμη μου πρέπει να ολοκληρωθεί και στην Βουλή με την ψήφιση από την πλευρά του ΣΥΝ του νομοσχεδίου, δεν ολοκληρώνει την συζήτηση επί του θέματος.

Ίσα – ίσα η συζήτηση τώρα ανοίγει.

Ο Καλλικράτης δίνει την ευκαιρία για να συζητήσουμε σε νέες βάσεις

o για την αυτοδιοίκηση,

o για τις σχέσεις Κράτους και αυτοδιοίκησης,

o για τους θεσμούς της αυτοδιοίκησης,

o για την πολιτική της αριστεράς για τον χώρο αυτό.

Θα επιχειρήσω λοιπόν να θέσω κάποιες σκέψεις μου για τα παραπάνω θέματα, που νομίζω ότι θα αποτελέσουν το σώμα της νέας διοικητικής δομής της χώρας, της νέας αυτοδιοίκησης που οικοδομείται έτσι ώστε να ανοίξει και αυτό το πεδίο διαλόγου και να διαμορφωθούν οι προγραμματικοί εκείνοι όροι και οι προϋποθέσεις που θα αποτελέσουν τον καμβά των αυτοδιοικητικών σχημάτων που θα διεκδικήσουν μερίδιο της νέας αυτοδιοικητικής εξουσίας στις εκλογές του ερχόμενου Νοέμβρη.

Νομίζω πως γίνεται αρκούντως σαφές ότι η τοποθέτηση τόσο επί της αρχής όσο και επί του σώματος της νέας αρχιτεκτονικής της διοικητικής διάρθρωσης της χώρας θα αποτελέσει ασφαλές προγραμματικό κριτήριο για την ανάπτυξη και οικοδόμηση συνεργατικών σχημάτων στις πρώτες με το νέο σχήμα αυτοδιοικητικές εκλογές.

Μερικά από τα θέματα που πρέπει να ανοίξουν και να τεθούν για συζήτηση με την ευκαιρία του «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» είναι τα παρακάτω:

1. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ.

Νομίζω πως ήρθε η ώρα για μια σοβαρή επαναστατική αλλαγή στην δομή του Ελληνικού κράτους.

Το κεντρικό κράτος δεν μπορεί παρά να διατηρήσει τις αρμοδιότητες

 της χάραξης οικονομικής πολιτικής,

 της ανάπτυξης υπό την έννοια της χάραξης στρατηγικών σε κρίσιμους τομείς (τουρισμός, ναυτιλία κλπ),

 της παιδείας υπό την έννοια του κεντρικού προγραμματισμού και της ανάπτυξης προγραμμάτων σπουδών,

 της χάραξης στρατηγικών κατευθύνσεων και επιτελικού σχεδιασμού στον τομέα της δημόσιας τάξης,

 της δικαιοσύνης (πλην των σωφρονιστικών ιδρυμάτων),

 της εθνικής άμυνας (όσο αυτή θα μας ταλανίζει),

 πολιτικών συντονισμού των θεμάτων υποδομών, περιβάλλοντος και μεταφορών,

 αρμοδιότητα τέλος σχεδιασμού στον τομέα της υγείας, της απασχόλησης και της κοινωνικής ασφάλισης

Όλες οι άλλες αρμοδιότητες πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο, με τους αντίστοιχους πόρους και το υπάρχον προσωπικό του δημόσιου σήμερα τομέα, της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης.

Με λίγα λόγια ένα κράτος που θα κάνει επιτελικό σχεδιασμό και μια αυτοδιοίκηση που θα παράγει και θα εφαρμόζει πολιτικές ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού.

Σύμφωνα με την παραπάνω οπτική οι 7 νέες Γενικές Διοικήσεις δεν έχουν θέση σε αυτή την καινοτόμα διοικητική μεταρρύθμιση, απλώς δείχνουν την φοβία απέναντι στην τόλμη για το καινούργιο.

Υπάρχουν σημαντικά παραδείγματα χωρών που εφαρμόζουν παρόμοια μοντέλα αποκέντρωσης , όπως οι σκανδιναβικές χώρες και ιδίως η Σουηδία.

Αναφέρω το παράδειγμα δήμου 100.000 κατοίκων στην Βόρεια Σουηδία, με πλήρεις αρμοδιότητες όπως περίπου παραπάνω αναφέρθηκαν, με προϋπολογισμό 600εκ€, αποτέλεσμα άσκησης αυτοτελούς φορολογικής πολιτικής, με βαθμό εμπιστοσύνης από τους πολίτες που ανέρχεται στο 85%, βραβευμένος ως πρότυπο ανάπτυξης κοινωνικών πολιτικών παγκοσμίως, όπου, για παράδειγμα, ο υπεύθυνος του Δήμου για την δευτεροβάθμια εκπαίδευση διαχειρίζεται ετησίως 11 εκ€ (πόσοι δήμοι στην Ελλάδα διαχειρίζονται τέτοιο ποσό για το σύνολο των δραστηριοτήτων τους ετησίως;)

2. ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, ΕΚΛΟΓΗ ΔΗΜΑΡΧΩΝ, ΠΑΡΑΤΑΞΕΙΣ

Απαραίτητη προϋπόθεση για την ενδυνάμωση του θεσμού είναι η θέσπιση της απλής και ανόθευτης αναλογικής για την εκλογή των δημοτικών συμβούλων και η ενίσχυση των διαδικασιών σύνθεσης των τοπικών αντιθέσεων με την διαβούλευση μεταξύ φορέων και παρατάξεων, για την επίτευξη προγραμματικών συμφωνιών για το καλό των πόλεων.

Έτσι πρέπει να καταργηθεί η δυνατότητα ο πλειοψηφών συνδυασμός να έχει την απόλυτη πλειοψηφία στο Δημοτικό Συμβούλιο.

Ο Δήμαρχος να εκλέγεται ξεχωριστά σε άλλη λίστα από τους δημοτικούς συμβούλους, κάτι που συμβαίνει με πολύ μεγάλη επιτυχία στην γειτονική μας Κύπρο και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες

Έτσι μπορεί να συμβεί ο Δήμαρχος να είναι σε μια πολιτική παράταξη και η πλειοψηφία των συμβούλων σε άλλη. Ορίστε η αποθέωση του διαλόγου και της συνεννόησης.

3. ΤΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΓΓΥΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ

Όπως είναι γνωστό η τοπική αυτοδιοίκηση αποτελεί τον πιο κοντινό προς τον πολίτη πολιτικό, διοικητικό και κοινωνικό θεσμό.

 Ο πολίτης αισθάνεται ιστορικά ότι το δημαρχείο θα μπορούσε να είναι το σπίτι του.

 Ο δήμαρχος και οι δημοτικοί σύμβουλοι είναι άνθρωποι σαν και αυτόν, απόλυτα και άμεσα ελέγξιμοι.

 Είναι το κέντρο της τοπικής κοινωνίας, πολλές φορές η γειτονιά όπου αυτή παραμένει ως οντότητα, αποτελεί το κέντρο της κριτικής ή και ανάπτυξης ακόμα πολιτικών.

Η εφαρμογή του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ δεν πρέπει να αποδυναμώσει αυτή την σχέση εγγύτητας του πολίτη προς την τοπική αυτοδιοίκηση.

Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη μέριμνα στην δημιουργία θεσμών άμεσης συμμετοχής και δημοκρατίας, είτε μέσω της αξιοποίησης νέων τεχνολογικών εφαρμογών, είτε με την δυνατότητα οι φορείς των πόλεων να έχουν αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη δημοτικών πολιτικών για τον τομέα ενδιαφέροντος τους.

Τα μέτρα αυτά, επίσης, θα συμβάλλουν ώστε να μειωθεί η γραφειοκρατία, να εξαλειφθεί το φαινόμενο της πελατειακής σχέσης και ο Δήμος να καταστεί το «γυάλινο σπίτι του Δημότη», μέσα από την καθιέρωση θεσμών διαφάνειας και δημόσιου ελέγχου.

Τέτοια μέτρα και παρεμβάσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ιδέες όπως:

 Αποφασιστικές αρμοδιότητες σε τοπικά συμβούλια (παλιοί Δήμοι ή συνοικιακά συμβούλια κλπ) για τα θέματα των χωρικών αρμοδιοτήτων τους

 Αποφασιστικές αρμοδιότητες για την εκπόνηση πολιτικών θεματικού χαρακτήρα στους αντίστοιχους φορείς (επαγγελματίες- έμποροι, νέοι, γυναίκες κλπ)

 Καθιέρωση μέρους του προϋπολογισμού που κατευθύνεται σε έργα να αποφασίζεται από λαϊκές συνελεύσεις (συμμετοχικός προϋπολογισμός)

 Ανάπτυξη υπηρεσιών άμεσης ανταπόκρισης σε αιτήματα πολιτών (καθορισμός δεσμευτικών ορίων διεκπεραίωσης των αιτημάτων, ενιαία κέντρα παραλαβής και διαχείρισης αιτημάτων κάτω από δημόσιες δεσμεύσεις και δημόσιο έλεγχο)

 Καθιέρωση υπηρεσιών μίας στάσης (one stop shop) για το σύνολο των υπηρεσιών που παρέχει ένας δήμος

 Οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της επικοινωνίας με τον πολίτη, της ενίσχυσης της λαϊκής συμμετοχής (δεν θεωρώ ως θέσφατο της λαϊκής συμμετοχής τα τοπικά δημοψηφίσματα μόνο, αλλά το να συμβάλλει με πολλούς τρόπους ο πολίτης στην δημιουργία πολιτικών και «προϊόντων») και διοίκησης. Σε σωστή κατεύθυνση βρίσκεται η ιδέα του σχεδίου νόμου για την καθιέρωση του «δημοτικού ανταποκριτή» όπως και της διοικητικής βοήθειας στο σπίτι.

Πάλι θα μεταφέρω μια Σουηδική εμπειρία για την ανάπτυξη της πρώτης blog όπερας στο κόσμο, όπου οι πολίτες κλήθηκαν μέσω του διαδικτύου να καταθέσουν την συμβολή τους για την διασκευή του «Μαγικού Αυλού», αυτό έγινε πράξη και φτιάχτηκε ο διασκευασμένος «Μαγικός Αυλός» όπου ο κάθε πολίτης έβλεπε να αποτυπώνεται η ιδέα του στην νέα όπερα. Η συμμετοχή των πολιτών στην διασκευή αυτής της όπερας ξεπέρασε το 80% του τοπικού πληθυσμού.

4. ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

Νομίζω πως πρέπει να ανατραπεί εκ βάθρων το σύστημα χρηματοδότησης της αυτοδιοίκησης.

Σήμερα η διαδικασία της επιχορήγησης είναι αντιαναπτυξιακή δεν είναι διαφανής και δίνει κάθε τόσο το δικαίωμα στην Κεντρική Διοίκηση να παρακρατεί πόρους, επίσης διευρύνει τον βαθμό εξάρτησης της αυτοδιοίκησης από την κεντρική διοίκηση.

Οι πόροι της αυτοδιοίκησης πρέπει να συνδεθούν άμεσα και με αντικειμενικό τρόπο με την λογική της αναδιανομής, με την λογική της φορολογικής αποκέντρωσης, έτσι ώστε η αυτοδιοίκηση να κατέχει μερίδιο από την φορολόγηση του τοπικά παραγόμενου προϊόντος ενώ το κράτος πρέπει να λειτουργεί εξισορροπητικά με βάσει κάποια μοντέλα που θα αποδεικνύουν ποιο είναι το άριστο κόστος λειτουργίας ενός Δήμου.

 Σκέψη1: Δήμος που θα καλύπτει με ίδιους πόρους το άριστο κόστος λειτουργίας δεν θα λαμβάνει επιχορήγηση αλλά θα έχει μεγαλύτερη συμμετοχή στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα, Δήμος που δεν θα καλύπτει το άριστο κόστος με ίδιους πόρους θα επιχορηγείται για την κάλυψη αλλά θα έχει μικρότερη συμμετοχή στα συγχρηματοδοτούμενα,

 Σκέψη 2: Επιχορήγηση με κριτήριο το ποσοστό κάλυψης των ετήσιων στόχων του Δήμου

Υπονοείται από τα παραπάνω ότι πρέπει και στην χώρα μας να αρχίσει να εφαρμόζεται το μοντέλο που συσχετίζει την επιχορήγηση με την επίτευξη στόχων ετήσιας βάσης και την απόδοση του Δήμου σε σχέση με την εξυπηρέτηση του πολίτη.

Η λογική του επιχειρησιακού σχεδιασμού πρέπει να αποτελέσει προγραμματική υποχρέωση και όχι δώρο προς την αγορά. Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός πρέπει να ταυτιστεί με τα στοιχεία του περιφερειακού και εθνικού προγραμματισμού, με αυτό το κριτήριο να εγκρίνεται από κάποια αρμόδια περιφερειακή αρχή και με αυτή την προϋπόθεση να χρηματοδοτείται.

Η εφαρμογή μοντέλων διοικητικών νεωτερισμών επίσης. Αναφέρομαι στην συστηματική εφαρμογή συστημάτων διοίκησης ολικής ποιότητας, στον τομέα της λειτουργίας των υπηρεσιών, και στους τομείς της προστασίας της υγείας σε ευαίσθητες ηλικιακές ομάδες, του περιβάλλοντος, της ασφάλειας και υγιεινής στους χώρους εργασίας κλπ.

Η ανάπτυξη ερευνών ικανοποίησης πολιτών και προσωπικού, η λειτουργία όλων των τμημάτων και η επιβράβευση τους, με βάση ετήσιους στόχους επίδοσης και απόδοσης.

Η ανάπτυξη του διπλογραφικού συστήματος πρέπει να γίνεται συνολικά για όλες τις δομές του «ομίλου» ενός Δήμου (Δήμος, νομικά πρόσωπα και επιχειρήσεις), έτσι ώστε να ελέγχεται η σκόπιμη ή μη διαφυγή πόρων προς πιο «ευέλικτα»σχήματα.

Όλα αυτά πρέπει να συνδεθούν με την οικονομική ανάπτυξη του Δήμου και την οικονομική του σχέση με την κεντρική Διοίκηση που πρέπει να βαίνει μειούμενη.

Οι δημοτικές επιχειρήσεις πρέπει να αποκτήσουν σαφώς αναπτυξιακό, κοινωνικό και επενδυτικό χαρακτήρα.

Υπάρχουν δημοτικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό που αξιοποιούν φυσικούς πόρους (πχ. ποτάμια), παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και καταφέρνουν να παρέχουν φτηνότερο ρεύμα στους πολίτες τους.

Πρέπει οι κεντρικοί φορείς της αυτοδιοίκησης να κοστολογήσουν τις παρεχόμενες υπηρεσίες, δεν μπορεί σε ένα δήμο ο παιδικός σταθμός να κοστίζει Χ ποσό κατά κεφαλή και στον διπλανό όμοιο του να κοστίζει 10Χ.

Επίσης πρέπει να εφαρμοστούν διεθνή πρότυπα για την παροχή υπηρεσιών (πόσοι παιδικοί σταθμοί ανά κάτοικο).

Σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο δύο δήμοι 100.000 κατοίκων να έχει ο ένας 14 παιδικούς και άλλος 5, ο δεύτερος πρέπει με κάποιο τρόπο να υποστεί κυρώσεις.

Πρέπει τέλος να τελειώσουμε στην αυτοδιοίκηση με την λογική του «τζάμπα», με δεδομένο ότι αυτό είναι μια λαϊκίστικη μπούρδα. Το κόστος για την άσκηση μιας δημοτικής δραστηριότητας (πχ δημοτική συγκοινωνία) που διατίθεται «δωρεάν» από κάπου πληρώνεται, γιατί να μην είναι διαφανείς οι όροι και οι προϋποθέσεις και γιατί να μην συμμετέχουν και οι χρήστες στην κάλυψη μέρους του κόστους.

Επίσης πρέπει να περάσει σε όλους τους αρμούς της δημοτικής πολιτικής η τιμολόγηση των υπηρεσιών σε αυτούς που τις απολαμβάνουν. Η παροχή υπηρεσίας (π.χ.) δημοτικού ωδείου δεν είναι καθολικού χαρακτήρα γιατί δεν την αξιοποιούν όλοι, όμως όταν παρέχεται δωρεάν και επειδή έχει κόστος λειτουργίας, όλοι οι πολίτες επιβαρύνονται.

Αν όμως τιμολογηθεί αυτή η υπηρεσία θα επιβαρύνονται μόνο αυτοί που την απολαμβάνουν σε ένα ποσοστό και θα ελαφρυνθεί ο δημοτικός προϋπολογισμός ώστε να υλοποιήσει άλλα κοινωφελή έργα και παράλληλα να καταστεί ποιοτικά ανταγωνιστική προς τους ιδιώτες η υπηρεσία αυτή.

5. ΔΙΑΦΘΟΡΑ, ΕΚΠΟΙΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ, ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΤΑ

Μέχρι σήμερα, το ανεξέλεγκτο που δημιουργεί το βοναπαρτικό δημαρχοκεντρικό σύστημα, αφήνει ή και αναπτύσσει τις προϋποθέσεις ώστε αν το πρόσωπο (πχ ο δήμαρχος) δεν έχει ηθικές αναστολές να παρουσιάσει συμπεριφορές που δεν τιμούν τον θεσμό. Τα παραδείγματα είναι πολλά και γνωστά, δεν αφορά σε καμία περίπτωση όλους αλλά οι μεμονωμένες συμπεριφορές εκθέτουν το σύνολο.

Από την άλλη μεριά κανείς δεν θέλει να δώσει ριζική λύση στο πρόβλημα, «πετώντας» το ως ζήτημα στην κεντρική διοίκηση, διευρύνοντας ακόμα περισσότερο την εξάρτηση της ΤΑ από αυτήν.

Αντίθετα ο απαραίτητος έλεγχος και οι μηχανισμοί άσκησης του θα έπρεπε να είναι ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ έργο της ίδιας της Αυτοδιοίκησης με την συγκρότηση ενός σώματος επιθεωρητών, εσωτερικού ελέγχου που θα ελέγχουν προληπτικά ή και κατασταλτικά τις πράξεις των Δήμων και περιφερειών. Αυτό το σώμα σε συνεργασία με το σώμα επιθεωρητών της δημόσιας διοίκησης θα πρέπει να αντικαταστήσει τους παρέδρους και όλη την ελεγκτική μηχανή του δημοσίου.

Παράλληλα θα πρέπει να ενισχυθεί ο ρόλος του συνηγόρου του πολίτη με δυνατότητες παρεμβατικού και ελεγκτικού χαρακτήρα, σε περιπτώσεις καταγγελιών για κραυγαλέες ενδείξεις παραβατικών συμπεριφορών που όμως δεν εμπίπτουν στην δικαιοσύνη.

Εδώ ακριβώς αναδεικνύεται η αντίφαση του νόμιμου με το ηθικό.

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που νόμιμες αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων συσχετίζονται με παραβατικές συμπεριφορές και συναλλαγές κάτω από το τραπέζι (υπάρχουν σχετικά παραδείγματα για μεγάλους Δήμους)

Υπάρχει επίσης η ανάγκη να εκπονηθεί μια χάρτα κοινωνικού και δημόσιου ελέγχου των αποφάσεων. Δεν θα πρέπει με την νέα δομή της η αυτοδιοίκηση να προχωρά σε διαγωνισμούς κλπ χωρίς την αναγκαία δημόσια διαβούλευση. Ρυθμίσεις σε θέματα αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας πρέπει επίσης να αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης.

Αυτή η χάρτα που πρέπει να λάβει υπόψη της τις προτάσεις των αιρετών της Αττικής, πρέπει να δεσμεύει ηθικά τους αιρετούς να αποφεύγουν τις «νόμιμες» υπερβολές. Δεν μπορεί για παράδειγμα να σπαταλώνται εκατομμύρια ευρώ για δημόσιες σχέσεις του Δημάρχου, δεν επιτρέπεται μέρος του αιρετού σώματος να προκαλεί με συμπεριφορές χλιδής και σπατάλης.

Τέλος πρέπει να υπάρξει κάποια σχετική ρύθμιση ώστε οι αιρετοί που εκλέγονται για υπηρετήσουν κυρίως από την θέση του Δημάρχου και του Περιφερειάρχη, αλλά και οι περιφερειακοί ή δημοτικοί σύμβουλοι να έχουν μια κάποια γνώση για τον θεσμό που θα υπηρετήσουν.

Πρέπει να καθιερωθεί η συστηματική-υποχρεωτική- κατάρτιση των δημάρχων και περιφερειαρχών όπως και όσων καταλαμβάνουν θέσεις διοίκησης, παράλληλα με την συστηματική αξιολόγηση τους (ανά διετία ίσως) από αρμόδια όργανα της Αυτοδιοίκησης, η οποία θα πρέπει να δημοσιοποιείται.

Η σχολή αιρετών φαντάζει ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία οπουδήποτε εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος.

6. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΩΝ

Η νέα δομή της Αυτοδιοίκησης δεν μπορεί να λειτουργήσει με παλιούς οργανισμούς και παλιές οργανωτικές αντιλήψεις. Πρέπει να εκπονηθούν μελέτες για πρότυπους οργανισμούς εσωτερικών υπηρεσιών που να προβλέπουν την σύσταση δομών που να ανταποκρίνονται στα σύγχρονα Εθνικά και Ευρωπαϊκά δεδομένα.

Εκτός από τις κλασσικές δομές πρέπει να προβλεφθούν υποχρεωτικά νέες δομές όπως:

 προγραμματισμού,

 αξιοποίησης χρηματοδοτικών πηγών,

 ποιότητας και αποδοτικότητας,

 ελέγχου και εποπτείας των δημοτικών δεσμεύσεων,

 επικοινωνίας με τον πολίτη,

 διαφάνειας και εσωτερικών επιθεωρήσεων.

Η εφαρμογή, όπως αναφέρθηκε και προηγούμενα, συστημάτων διοίκησης ολικής ποιότητας φαντάζει στις μέρες μας υποχρεωτική και πρέπει να αποτελέσει προϋπόθεση για την ποιοτική αξιολόγηση των ΟΤΑ όλων των βαθμών.

Συστήματα λοιπόν διοίκησης ολικής ποιότητας, όχι ως μηχανισμών περαιτέρω γραφειοκρατικοποίησης αλλά ως μηχανισμών δημόσιας δέσμευσης για την εξυπηρέτηση των πολιτών, για την βελτίωση των υπηρεσιών και την ανάδειξη της δουλειάς των εργαζομένων στους ΟΤΑ.

7. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ, ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

Μέχρι σήμερα οι εργασιακές σχέσεις στον χώρο της αυτοδιοίκησης στις περισσότερες, βέβαια περιπτώσεις δεν είναι ξεκάθαρες, δημιουργούν τεράστια ηθικά και άλλα προβλήματα, όπως επίσης και τεράστιες εξαρτήσεις.

Υπάρχουν περιπτώσεις Δήμων που ανεξέλεγκτα απομακρύνουν εργαζόμενους στέλνοντας τους σε άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου, με την πρόφαση ότι αποτελούν πλεονάζον προσωπικό και στην θέση του προσλαμβάνουν άλλους τόσους.

Υπάρχουν περιπτώσεις Δήμων που καλλιεργούν συστηματικά κλίμα τρομοκρατίας και παράλληλα σοβαρές ομηρίες. Αυτά πρέπει να σταματήσουν.

Επίσης δεν υπάρχουν πρότυπες μελέτες που να ορίζουν με διαφανή τρόπο πόσο προσωπικό ανάλογα με το μέγεθος και τις υπηρεσίες που παρέχει πρέπει να έχει κάθε Δήμος.

Αντίθετα υπάρχουν περιπτώσεις Δήμων που μέσα σε τρία χρόνια διπλασίασαν το προσωπικό τους, χωρίς να αξιολογείται από κάποιο όργανο αν αυτό ήταν σωστό και αναγκαίο.

Δεν υπάρχει διαφανές σύστημα για την κατανομή του προσωπικού εκτάκτου ή και τακτικού στους Δήμους. Υπάρχει περίπτωση Δήμου που τα γραφεία του Δημάρχου και του Γενικού Γραμματέα παρουσιάζεται ότι απασχολούν 45 άτομα (!!!)

Τα απαραίτητα προσοντολόγια. ή η αναγκαία περιγραφή της εργασίας του κάθε εργαζόμενου δεν υφίστανται για την Ελληνική Αυτοδιοίκηση και πρέπει να είναι από τις πρώτες προτεραιότητες της νέας αυτοδιοικητικής δομής.

Οι σχέσεις εργασίας πρέπει να αποκατασταθούν και όπως αναφέρθηκε πρέπει να υπάρχει σε κάθε Δήμο από το 2011 και μετά ένα σχέδιο δράσης απασχόλησης που να προβλέπει με σχετική ακρίβεια τις θέσεις εργασίας με το αντίστοιχο αντικείμενο που θα πρέπει να ταυτίζεται με τον επιχειρησιακό σχεδιασμό του Δήμου.

Οι σχέσεις εργασίας να είναι κατά κύριο λόγο μόνιμες και σταθερές, να εμπίπτουν στις διαδικασίες της αξιολόγησης και της ταυτοποίησης τους με τις ειδικότητες των απασχολούμένων. Οι μη μόνιμες θέσεις εργασίας πρέπει να τεκμηριώνονται μέσα από τα προαναφερθέντα σχέδια δράσης και να αναφέρονται σε ειδικότητες που δεν καλύπτονται από το υπάρχον δυναμικό. Οι δε συμβάσεις έργου να μην υποκρύπτουν σε κάθε περίπτωση σχέση εργασίας αορίστου χρόνου για να αποφευχθεί οριστικά πλέον η ομηρία του εργαζόμενου από την κάθε φορά διοίκηση.

8. ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Ένα τελευταίο άλλα όχι και ασήμαντο θέμα είναι ο ρόλος των θεσμικών οργάνων της αυτοδιοίκησης, της ΚΕΔΚΕ ως συνδικαλιστικού οργάνου, του αντίστοιχου οργάνου της περιφερειακής αυτοδιοίκησης και της Ε.Ε.Τ.Α.Α. ως οργάνου επιστημονικής υποστήριξης.

Η Ελληνική Αυτοδιοίκηση θα χρειαστεί ενίσχυση σε επίπεδο επιτελικού σχεδιασμού και επιστημονικής τεκμηρίωσης των πρωτοβουλιών της.

Η ΕΕΤΑΑ δεν μπορεί να αυτοαναιρείται ως ένα απλό γραφείο συμβούλων αλλά πρέπει να είναι όργανο πραγματικής επιτελικής και επιστημονικής στήριξης.

Ενώ τα συνδικαλιστικά όργανα της αυτοδιοίκησης (ΚΕΔΚΕ και ΕΠΑΕ) πρέπει να ενισχύσουν τις διαδικασίες ανάπτυξης όλων των νέων μηχανισμών ελέγχου, επιθεώρησης, αξιολόγησης, προσωπικού κλπ που θα τεκμηριώσουν τον νέο αυτοτελή ρόλο της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης.

Τέλος πρέπει να αναπροσαρμοστεί και να ανασχεδιαστεί ο ρόλος και των άλλων συμβουλευτικών ή συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης όπως είναι οι ΤΕΔΚ, οι αναπτυξιακοί σύνδεσμοι (αν και με όποιο τρόπο συνεχίσουν να υπάρχουν), η ΕΔΕΧΥ, ο ΕΣΔΚΝΑ κλπ

ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΜΑΣ ΤΑΚΤΙΚΗ

Όλα τα παραπάνω μπορούν να αποτελέσουν στοιχεία για ένα αυτοδιοικητικό πρόγραμμα δράσης της ανανεωτικής αριστεράς στα πλαίσια της διαβούλευσης για το σχέδιο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ», αυτές και άλλες ιδέες μπορεί να αποτελέσουν τη βάση για να ανατραπεί η σημερινή προβληματική και αναχρονιστική κατάσταση της Ελληνικής Αυτοδιοίκησης.

Για να μπορέσουν όμως αυτές και άλλες ιδέες να γίνουν πράξη χρειάζονται και οι πολιτικές και αυτοδιοικητικές συμμαχίες που θα τα υλοποιήσουν, συνοδεύοντας τα με πρωτότυπα και πρωτοποριακά προγράμματα ανάπτυξης των σύγχρονων πόλεων.

Όπως έχω αναφέρει νομίζω πως η βασική προϋπόθεση για οποιαδήποτε προγραμματική συμφωνία είναι η στάση των δυνάμεων της αυτοδιοίκησης για το σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ.

Νομίζω πως η ανανεωτική αριστερά πρέπει από τώρα να εργαστεί για την συγκρότηση, προγραμματικά σύγχρονων, αυτοδιοικητικών κινήσεων σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει επιτέλους να αρθρωθεί ένας λόγος που θα αφορά αποκλειστικά στον εκσυγχρονισμό του θεσμού, στην ενδυνάμωση της αυτοτέλειας και της αυτοδυναμίας του.

Πρέπει αυτές οι κινήσεις με τα προγραμματικά χαρακτηριστικά τους:

 να διαμορφώνουν πόλους επίθεσης για την ανανέωση των τοπικών κοινωνιών και την ουσιαστική μεταρρύθμιση του θεσμού,

 να συσπειρώνουν ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις,

με άξονες πολιτικής:

1. την οικολογική ανάπτυξη των σύγχρονων πόλεων,

2. την ποιοτική αναβάθμιση της συμμετοχής των πολιτών στα κέντρα λήψης των αποφάσεων

3. την ενίσχυση και ανάπτυξη της δημοκρατίας,

4. την καθιέρωση θεσμών ελέγχου και διαφάνειας και

5. την ανάπτυξη νέων παραγωγικών προτύπων με γνώμονα την ενίσχυση του περιβάλλοντος και τον ενεργειακό προγραμματισμό.

Όλα τα παραπάνω οδηγούν με βεβαιότητα σε μια κοινωνική συμμαχία προόδου, ανανέωσης, οικολογίας και μεταρρύθμισης. Οι πολιτικές δυνάμεις που μπορεί να την συγκροτήσουν πολιτικά μπορεί να είναι οι Οικολόγοι, ο ΣΥΝ και το ΠΑΣΟΚ.

Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει κατά την γνώμη μου να κινηθεί έγκαιρα ο ΣΥΝ και η ανανεωτική αριστερά, τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο.

Ιδιαίτερα στο επίπεδο της περιφέρειας, η ανανεωτική αριστερά πρέπει αναπτύξει συμμαχίες και πολιτικές που δεν θα την αποκλείουν από την διοίκηση του θεσμού σε ορισμένες περιπτώσεις.

Στις μεγάλες πόλεις και κυρίως σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Πειραιά πρέπει αντίστοιχα να επιδιωχθούν τέτοιες κοινωνικές και πολιτικές συναινέσεις.

Ιδιαίτερα στην Θεσσαλονίκη προβάλλει απόλυτα η αναγκαιότητα να απαλλαγεί ο τόπος από το ακραίο αντιδραστικό τρίγωνο (Ψωμιάδης, Παπαγεωργόπουλος, Άνθιμος) εκεί πρέπει από τώρα να επιδιωχθούν όλες οι απαραίτητες συμμαχίες με υπαρκτά δημοτικά σχήματα και όλες τις προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις για την επίτευξη του παραπάνω στόχου.

Ξέρω πολύ καλά ότι όλες οι παραπάνω ιδέες θα γίνει προσπάθεια να ακυρωθούν, να προβοκαριστούν και να συκοφαντηθούν με τους γνωστούς απολίτικους αλλά αρκετά αποτελεσματικούς τρόπους.

Κλείνοντας αυτό το κείμενο θα ήθελα να καλέσω όλους όσους συμμερίζονται τις παραπάνω ιδέες να τολμήσουν, να υψώσουν το ανάστημα τους, να μην φοβηθούν τις γνωστές λοιδορίες και να αγωνιστούν για να γίνουν πράξη.

Νομίζω πως ήρθε η ώρα για να αναπτυχθεί με αρχή την αυτοδιοίκηση ένα κίνημα μεταρρύθμισης παντού. Ας το επιχειρήσουμε.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΝΕΦΕΛΟΥΔΗΣ

Οικονομολόγος

14.01.10