Πώς και γιατί οι Αμερικανοί ξεσκεπάζουν τα “λαδώματα” των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων
Κάκη Μπαλλή, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2010-04-04
Το επόμενο «στοίχημα» του Αμερικανού προέδρου, Μπάρακ Ομπάμα, μετά την ιστορική μεταρρύθμιση για το σύστημα υγείας, είναι η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας -και είναι επιτακτικό, καθώς η ανεργία στις ΗΠΑ έχει φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ για τα δεδομένα της χώρας. Υπάρχει όμως ένας τομέας -μικρός μεν, εξαιρετικά αποτελεσματικός και προσοδοφόρος δε- που δεν έχει ανάγκη στήριξης. Αντίθετα, χρειάζεται σχεδόν το διπλασιασμό του προσωπικού του την επόμενη διετία. Πρόκειται για μια υπηρεσία στο υπουργείο Δικαιοσύνης, που φροντίζει για την τήρηση των νόμων ενάντια στη διαφθορά -εντός και εκτός Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι η υπηρεσία που εξετάζει εάν οι εταιρίες που έχουν μια, έστω χαλαρή, σχέση με τις ΗΠΑ χρησιμοποιούν το δοκιμασμένο εργαλείο της μίζας για να κερδίζουν συμβόλαια. Για τις ξένες εταιρείες, μάλιστα, που έχουν επιλέξει να εισαχθούν στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης και ο έλεγχος είναι αυστηρότερος - και η τιμωρία στην περίπτωση του εγκλήματος πανάκριβη.
Μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2010 οι αρχές που διώκουν τη διαφθορά ερευνούν 111 υποθέσεις, τον μεγαλύτερο αριθμό όλων των εποχών, ενώ κατά το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου επέβαλαν πρόστιμα ύψους 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες που συνελήφθησαν κλέπτοντας οπώρας. Στο στόχαστρο της υπηρεσίας αυτής έχουν βρεθεί και πολλές γερμανικές εταιρείες, με κορυφαίες τον όμιλο Siemens και την αυτοκινητοβιομηχανία Daimler, την πρώτη γερμανική εταιρεία που έσπευσε να εισαχθεί στη Wall Street. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι εκπρόσωποι της Daimler εμφανίστηκαν στα αμερικανικά δικαστήρια για να τοποθετηθούν επί των κατηγοριών που καταλογίζονται στην εταιρεία, το πιθανότερο είναι όμως ότι θα προσπαθήσουν να λύσουν το ζήτημα εξωδικαστικά. Κι αυτό για να περιορίσουν, στο μέτρο του δυνατού, τόσο τη χρηματική τιμωρία, όσο και το διασυρμό, εάν η υπόθεση πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Οι κατηγορίες εναντίον της Daimler είναι βαριές -και μάλλον βάσιμες- αν και όχι τόσο βαριές όσο στην περίπτωση της Siemens που είχε κάνει σύστημα τα «μαύρα ταμεία» και λάδωνε αβέρτα για να πάρει δουλειές. Σύμφωνα με τη δικογραφία που έχουν ετοιμάσει οι Αμερικανοί, η «μαμά της Μερσεντές» λάδωσε κρατικούς αξιωματούχους σε 22 χώρες –μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- ώστε να κλείνει συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων δολαρίων είτε για την πώληση των αυτοκινήτων της, είτε για την πώληση των οχημάτων των θυγατρικών της –συρμούς, ντιζελομηχανές κ.λπ. Οι λεπτομέρειες που έχουν «διαρρεύσει» από τις ΗΠΑ είναι για τα μικρά λαδώματα. Για παράδειγμα, από το 2000 έως το 2005, η Daimler φρόντιζε να βρίσκει θέσεις για πρακτική εξάσκηση και στη συνέχεια δουλειά στο γιο ενός Κινέζου κυβερνητικού αξιωματούχου και στη φιλενάδα του, ενώ του πρόσφεραν δωρεάν Μερσεντές και φοιτητικές βίζες για τη Γερμανία. Στη λίστα αναφέρονται λαδώματα στην αστυνομία της Νιγηρίας για παραγγελίες περιπολικών, σε αξιωματούχους της Βόρειας Κορέας για παραγγελίες λεωφορείων, αλλά και σε ανθρώπους στο τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών. Η Daimler ελπίζει να βγει από τη δύσκολη θέση πληρώνοντας ένα ζουμερό πρόστιμο –γίνεται λόγος για 185 εκατομμύρια ευρώ- αλλά θα πρέπει να συναινέσει και ο δικαστής.
Οι έρευνες στην Αμερική ξεκίνησαν πριν από έξι χρόνια, χάρη στην κατάθεση ενός λογιστή της Daimler, που απολύθηκε και αποφάσισε να καταγγείλει ότι η εταιρεία πλήρωνε πολιτικούς στην Ασία, την Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη από μυστικά ταμεία. Παράλληλα, αποκαλύφθηκε ότι η Daimler βοηθούσε συστηματικά τους υπαλλήλους της εκτός Γερμανίας να φοροδιαφεύγουν. Η εταιρεία είχε συνυπολογίσει ήδη από το τέλος του 2006 ότι μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενη και προσφέρθηκε να συνεργαστεί με τις διωκτικές αρχές -αλλά όχι αρκετά στενά. Σε αντίθεση με τη Siemens που φρόντισε να συνεργαστεί απόλυτα, με αποτέλεσμα να καταφέρει να μειώσει από 5 δισεκατομμύρια στα 800 εκατομμύρια δολάρια το πρόστιμο που πλήρωσε τελικά στην αμερικανική υπηρεσία κεφαλαιαγοράς.
Τώρα είναι η σειρά της αυτοκινητοβιομηχανίας της Στουτγάρδης να δείξει στους Αμερικανούς ότι έχει κάθε πρόθεση να συμμορφωθεί και να κόψει κεφάλια. Ο επικεφαλής της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια» στη Γερμανία θεωρεί ότι η υπόθεση θα οδηγήσει την εταιρεία σε εσωτερική κάθαρση: «Για τη Daimler ισχύει ό,τι έγινε με τη MAN και τη Siemens. Η απειλή των τσουχτερών προστίμων αλλά και του διασυρμού θα αλλάξει τη φιλοσοφία στο ηγετικό επίπεδο της εταιρείας».
Μόνο στο πρώτο τρίμηνο του 2010 οι αρχές που διώκουν τη διαφθορά ερευνούν 111 υποθέσεις, τον μεγαλύτερο αριθμό όλων των εποχών, ενώ κατά το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου επέβαλαν πρόστιμα ύψους 1,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε εταιρείες που συνελήφθησαν κλέπτοντας οπώρας. Στο στόχαστρο της υπηρεσίας αυτής έχουν βρεθεί και πολλές γερμανικές εταιρείες, με κορυφαίες τον όμιλο Siemens και την αυτοκινητοβιομηχανία Daimler, την πρώτη γερμανική εταιρεία που έσπευσε να εισαχθεί στη Wall Street. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι εκπρόσωποι της Daimler εμφανίστηκαν στα αμερικανικά δικαστήρια για να τοποθετηθούν επί των κατηγοριών που καταλογίζονται στην εταιρεία, το πιθανότερο είναι όμως ότι θα προσπαθήσουν να λύσουν το ζήτημα εξωδικαστικά. Κι αυτό για να περιορίσουν, στο μέτρο του δυνατού, τόσο τη χρηματική τιμωρία, όσο και το διασυρμό, εάν η υπόθεση πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις.
Οι κατηγορίες εναντίον της Daimler είναι βαριές -και μάλλον βάσιμες- αν και όχι τόσο βαριές όσο στην περίπτωση της Siemens που είχε κάνει σύστημα τα «μαύρα ταμεία» και λάδωνε αβέρτα για να πάρει δουλειές. Σύμφωνα με τη δικογραφία που έχουν ετοιμάσει οι Αμερικανοί, η «μαμά της Μερσεντές» λάδωσε κρατικούς αξιωματούχους σε 22 χώρες –μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- ώστε να κλείνει συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων δολαρίων είτε για την πώληση των αυτοκινήτων της, είτε για την πώληση των οχημάτων των θυγατρικών της –συρμούς, ντιζελομηχανές κ.λπ. Οι λεπτομέρειες που έχουν «διαρρεύσει» από τις ΗΠΑ είναι για τα μικρά λαδώματα. Για παράδειγμα, από το 2000 έως το 2005, η Daimler φρόντιζε να βρίσκει θέσεις για πρακτική εξάσκηση και στη συνέχεια δουλειά στο γιο ενός Κινέζου κυβερνητικού αξιωματούχου και στη φιλενάδα του, ενώ του πρόσφεραν δωρεάν Μερσεντές και φοιτητικές βίζες για τη Γερμανία. Στη λίστα αναφέρονται λαδώματα στην αστυνομία της Νιγηρίας για παραγγελίες περιπολικών, σε αξιωματούχους της Βόρειας Κορέας για παραγγελίες λεωφορείων, αλλά και σε ανθρώπους στο τουρκικό υπουργείο Εσωτερικών. Η Daimler ελπίζει να βγει από τη δύσκολη θέση πληρώνοντας ένα ζουμερό πρόστιμο –γίνεται λόγος για 185 εκατομμύρια ευρώ- αλλά θα πρέπει να συναινέσει και ο δικαστής.
Οι έρευνες στην Αμερική ξεκίνησαν πριν από έξι χρόνια, χάρη στην κατάθεση ενός λογιστή της Daimler, που απολύθηκε και αποφάσισε να καταγγείλει ότι η εταιρεία πλήρωνε πολιτικούς στην Ασία, την Αφρική και την Ανατολική Ευρώπη από μυστικά ταμεία. Παράλληλα, αποκαλύφθηκε ότι η Daimler βοηθούσε συστηματικά τους υπαλλήλους της εκτός Γερμανίας να φοροδιαφεύγουν. Η εταιρεία είχε συνυπολογίσει ήδη από το τέλος του 2006 ότι μπορεί να βρεθεί κατηγορούμενη και προσφέρθηκε να συνεργαστεί με τις διωκτικές αρχές -αλλά όχι αρκετά στενά. Σε αντίθεση με τη Siemens που φρόντισε να συνεργαστεί απόλυτα, με αποτέλεσμα να καταφέρει να μειώσει από 5 δισεκατομμύρια στα 800 εκατομμύρια δολάρια το πρόστιμο που πλήρωσε τελικά στην αμερικανική υπηρεσία κεφαλαιαγοράς.
Τώρα είναι η σειρά της αυτοκινητοβιομηχανίας της Στουτγάρδης να δείξει στους Αμερικανούς ότι έχει κάθε πρόθεση να συμμορφωθεί και να κόψει κεφάλια. Ο επικεφαλής της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Διεθνής Διαφάνεια» στη Γερμανία θεωρεί ότι η υπόθεση θα οδηγήσει την εταιρεία σε εσωτερική κάθαρση: «Για τη Daimler ισχύει ό,τι έγινε με τη MAN και τη Siemens. Η απειλή των τσουχτερών προστίμων αλλά και του διασυρμού θα αλλάξει τη φιλοσοφία στο ηγετικό επίπεδο της εταιρείας».
