Οι αυτοδιοικητικές εκλογές και οι υποχρεώσεις της Αριστεράς

Η χώρα οδεύει σε αυτοδιοικητικές εκλογές εν μέσω κρίσης και με το σχέδιο «Καλλικράτης» προ των πυλών της Βουλής. Ως αριστερά, έχουμε πρώτοι τονίσει την ανάγκη μιας ουσιαστικής δημοκρατικής διοικητικής μεταρρύθμισης, με επιτελικό κράτος, ισχυρές αιρετές περιφέρειες με εσωτερική αποκέντρωση στις νομαρχίες, μητροπολιτική αυτοδιοίκηση στα πολεοδομικά συγκροτήματα, ισχυρούς δήμους -λαμβάνοντας υπόψη τις γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητές τους, χωρίς πληθυσμιακό τυφλοσούρτη- με αποκέντρωση στα τοπικά συμβούλια, με πόρους και αρμοδιότητες.

Απαιτούμε:

- μια ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση με αποκέντρωση εξουσιών και πόρων στην Αυτοδιοίκηση, χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες,

- έναν νέο αειφόρο εθνικό χωροταξικό σχεδιασμό, αποτροπής πολεοδομικής γιγάντωσης και τσιμεντοποίησης, ενθάρρυνσης της ισόρροπης περιφερειακής και ενδοπεριφερειακής ανάπτυξης,

- την εφαρμογή της απλής αναλογικής σε όλα τα επίπεδα, για διασφάλιση κοινωνικής συμμετοχής, δημοκρατικού ελέγχου και δημιουργικής σύνθεσης.

Έχουμε αποτιμήσει την σημερινή κατάσταση και εκτιμήσει ότι:

- ο Ν. 2539/97 «Ι. Καποδίστριας», για τους δήμους, δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες και τους στόχους που έθεσε, παρά τις λειτουργικές βελτιώσεις που επέφερε,

- οι Ν. 2218/94 και Ν.2503/97 για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση αφυδάτωσαν τον θεσμό, μετατρέποντάς τον σε θεσμό-φάντασμα, διεκπεραιωτή γραφειοκρατικών διαδικασιών,

επιβεβαιώνοντας, δυστυχώς, την κριτική που ασκήσαμε στον σχεδιασμό και την εφαρμογή τους.

Το σχέδιο «Καλλικράτης», όπως έχει κατατεθεί σε διαβούλευση, είναι αναντίστοιχο της δημοκρατικής, διοικητικής μεταρρύθμισης με αποκέντρωση και αυτοδιοίκηση που έχει ανάγκη η χώρα. Αφήνει ανοικτές τις δυνατότητες κρατικού νεοσυγκεντρωτισμού με την καθιέρωση των 7 Γενικών Διευθύνσεων (κρατικές Υπερπεριφέρειες). Προωθεί τον «ομοσπονδιακό» χαρακτήρα των Περιφερειών και των Δήμων. Έναν νέο κατακερματισμό με τον τρόπο εκλογής των περιφερειακών και δημοτικών συμβούλων, ενισχύοντας τον «αρχηγικό» χαρακτήρα διοίκησης, περιφερειαρχοκεντρικό και δημαρχοκεντρικό.

Διατηρεί το πλειοψηφικό σύστημα εκλογής αλλοιώνοντας τους τοπικούς συσχετισμούς, επιβάλλοντας την μονοπαραταξιακή αντίληψη διαχείρισης. Αρνείται την καθιέρωση της απλής αναλογικής που θα συνέβαλλε στην ενθάρρυνση συμμετοχής των ενεργών τοπικών κοινωνικών συλλογικοτήτων, στην αποτύπωση της τοπικής κοινωνικής δυναμικής.

Δεν εξασφαλίζει τους αναγκαίους πόρους για την εφαρμογή του, για την κάλυψη των αναγκαίων υπηρεσιών και υποδομών που θα στοχεύουν στην εξάλειψη των μεγάλων περιφερειακών και ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων που χαρακτηρίζουν τον σημερινό αυτοδιοικητικό χάρτη. Πολύ δε περισσότερο όταν εντάσσεται στο κυβερνητικό πρόγραμμα Σταθερότητας, υπονοώντας σαφώς περικοπές και αύξηση της τοπικής φορολογίας.

Αφήνει ουσιαστικά εκτός συζήτησης το ζήτημα της μητροπολιτικής αυτοδιοίκησης, παρατείνοντας το διοικητικό και λειτουργικό χάος των μεγάλων πολεοδομικών συγκροτημάτων. Συμπερασματικά, διαφωνούμε με το σχέδιο «Καλλικράτης» γιατί δεν ανταποκρίνεται στην ανάγκη για μια ουσιαστική, δημοκρατική, συμμετοχική και αποτελεσματική αποκέντρωση προς τους δήμους και τις περιφέρειες. Έχουμε δε τη δυνατότητα, αν το επιθυμούμε, να αντιπαραθέσουμε κοινοβουλευτικά ένα άλλο πλαίσιο κατευθύνσεων.

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοέμβρη έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Πραγματοποιούνται στο μέσον μιας μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, με έντονες τις κοινωνικές επιπτώσεις από τα νεοφιλελεύθερα κυβερνητικά μέτρα, όντας η πρώτη εθνικού χαρακτήρα πολιτική εκλογική αναμέτρηση μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2009. Επίσης θα είναι και οι πρώτες με το νέο διοικητικό τοπίο, με αιρετή περιφέρεια και νέους χωροταξικά δήμους, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, λόγω του ισχυρού κύματος συνενώσεων του «Καλλικράτη».

Ο ΣΥΝ καλείται να απαντήσει προσπαθώντας να διατηρήσει και τον αυτοδιοικητικό χαρακτήρα τους, χωρίς αντίληψη κομματικής καταγραφής, λαμβάνοντας όμως υπ’ όψιν του την τρέχουσα συγκυρία και την πολιτική κρισιμότητά τους. Ο ΣΥΝ πρέπει να επιδιώξει στις επερχόμενες εκλογές, μέσα από σχήματα αυτόνομης καθόδου και συνεργασίας, την αυξημένη συμμετοχή του στον θεσμό, την διατήρηση της τρίτης δύναμης στον αυτοδιοικητικό χώρο, την ιστορική συνέχεια των προοδευτικών παρεμβάσεων και πολιτικών της Αυτοδιοικητικής Αριστεράς, την διεκδίκηση και εφαρμογή, και από θέσεις διοίκησης, ενός εναλλακτικού μοντέλου Αυτοδιοίκησης, κοινωνικής αλληλεγγύης, αειφόρου ανάπτυξης, δημοκρατικής συμμετοχής και κοινωνικού ελέγχου.

Οι περιφερειακές εκλογές, λόγω των μεγάλων χωρικών, πληθυσμιακών, αναπτυξιακών και οικονομικών μεγεθών που αφορούν, καθιστούν σαφή την επιλογή αυτόνομης καθόδου με επιδίωξη συνεργασίας και συμμετοχής του χώρου του ΣΥΡΙΖΑ, των Οικολόγων Πράσινων, φορέων, κινημάτων και ενεργών πολιτών, πάνω σε ένα εναλλακτικό σχέδιο βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης. Οι αυτοδιοικητικές εκλογές στους 3 μεγάλους δήμους - μητροπολιτικά κέντρα, (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιά) έχουν διττό χαρακτήρα (πολιτικό και αυτοδιοικητικό). Ο ΣΥΝ επιδιώκει πρωταρχικά την συνεργασία των δυνάμεων που προαναφέραμε, λαμβάνοντας υπ΄όψιν την ιδιαιτερότητα της Θεσσαλονίκης όπου απαιτούνται οι ευρύτερες δυνατές συγκλίσεις.

Στην υπόλοιπη χώρα να επιδιωχθούν ευρύτερες συνεργασίες τοπικών δυνάμεων, στη βάση προγραμματικών δεσμεύσεων στον αντίποδα της επιχειρούμενης - νεοφιλελεύθερης έμπνευσης - εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης των Δημόσιων τοπικών υπηρεσιών και αγαθών, απορύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Με φερέγγυα πρόσωπα για την αναβάθμιση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης, τον αειφόρο περιφερειακό και τοπικό χωροταξικό σχεδιασμό, την θεσμοθέτηση μορφών δημοκρατικής συμμετοχής και κοινωνικού ελέγχου (π.χ. συμμετοχικός προϋπολογισμός), την ενεργοποίηση των πολιτών και την στήριξη των τοπικών κινημάτων και πρωτοβουλιών βελτίωσης των όρων καθημερινής ζωής.

Ο ΣΥΝ οφείλει να καλέσει τα μέλη και τις οργανώσεις του κόμματος να προχωρήσουν άμεσα στην αναδιοργάνωση και στη συγκρότηση (όπου δεν υπάρχουν) των Περιφερειακών και Δημοτικών Κινήσεών μας, στην άμεση επεξεργασία προγραμματικών θέσεων με συζήτησή τους στις τοπικές κοινωνίες και διεκδίκηση εφαρμογής τους καθώς και στην συμμετοχή τους στις δράσεις των τοπικών κινημάτων και του κινήματος των εργαζομένων.