Ερχονται δύσκολες ηµέρες

Οπου ξαφνικά η παγκόσµια οικονοµία βρέθηκε και πάλι να απειλείται όπως τον Σεπτέµβριο του 2008. Την περα σµένη εβδοµάδα η ελληνική δηµοσιονοµική κρίση αντιµετωπιζόταν επιτέλους σε επίπεδο πολιτικών αποφάσεων - Εurogroup, εθνικών Κοινοβουλίων των ευρωχωρών, Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ΔΝΤ - µε τα δάνεια των 110 δισ. ευρώ και ένα σκληρό πρόγραµµα εξάλειψης του ελλείµµατος που απέκλειαν τη χρεοκοπία. Αλλά αµέσως µεταδόθηκε ως κρίση εµπιστοσύνης σε Πορτογαλία και Ισπανία, έπληξε συνολικά την ευρωζώνη, για να περάσει αστραπιαία σε Αµερική και Ασία. Οµως και τούτη τη φορά που η απειλή ήταν µεγάλη, η Ευρώπη κατάφερε να αντιδράσει ακαριαία – όπως πριν από 18 µήνες όταν κλονίζονταν οι τράπεζες: ξηµερώµατα της Δευτέρας οι υπουργοί Οικονοµικών της Ε.Ε. ανακοίνωσαν ότι θα διατεθούν πόροι 750 δισ., δάνεια και εγγυήσεις από τα κράτη - µέλη σε συνεργασία µε το ΔΝΤ για έναν µηχανισµό σταθεροποίησης µέσω του οποίου θα µπορεί να χρηµατοδοτηθεί, µε αυστηρούς πάντα όρους, όποια χώρα αδυνατεί να δανειστεί στις αγορές σε ανεκτό κόστος. Και, άµεσα αποτελεσµατικότερο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αποφάσισε να αγοράζει πλέον κρατικά οµόλογα στη δευτερογενή αγορά, όπως µήνες τώρα της ζητούνταν, αλλά την Πέµπτη ακόµα ο πρόεδρός της κ. Τρισέ απαντούσε ότι το διοικητικό συµβούλιο δεν είχε συζητήσει τέτοιο ζήτηµα. Οι αγορές ενθουσιάστηκαν, οι αποδόσεις των οµολόγων προσγειώθηκαν (τα ελληνικά spreads βρέθηκαν πάλι ύστερα από καιρό κοντά στις 300 µονάδες), τα χρηµατιστήρια έκαναν πάρτι σε όλη την υφήλιο. «Η Ευρώπη δέχθηκε επίθεση, η Ευρώπη αντέδρασε», δήλωσε υπερήφανα, πιο Ευρωπαίος στο προφίλ του παρά διεθνής, ο γενικός διευθυντής του ΔΝΤ Ντοµινίκ Στρος-Καν.

Ναι, αλλά πόσο θα κρατήσει η ηρεµία που έφεραν τα τελευταία µέτρα; Οχι πολύ, έλεγαν αρκετοί αναλυτές, απαισιόδοξοι, καθώς ούτε το πρόβληµα της υπερχρέωσης λύθηκε ούτε ενιαία δηµοσιονοµική πολιτική, ενιαίο προϋπολογισµό και φορέα έκδοσης ενιαίων τίτλων δανεισµού απέκτησε η ευρωζώνη. Αντ’ αυτού δηµιουργήθηκε ο νέος µηχανισµός, επταπλάσιος σχεδόν του δικού µας, µε την ελπίδα να µη χρειαστεί ποτέ να εφαρµοστεί. Από τη διάψευση τέτοιων ελπίδων αποκτήσαµε πικρή πείρα, αλλά καθοριστική θα είναι τώρα η παρέµβαση της ΕΚΤ για την αγορά κρατικών οµολόγων, ένα βήµα πιο αποφασιστικό από όσα είχαµε δει ώς τώρα στην Ευρώπη. Αν µια τέτοια παρέµβαση, κατευναστική για τα επιτόκια, είχε αρχίσει εγκαίρως και για εµάς, το κόστος του δανεισµού µας δεν θα είχε φτάσει τόσο υψηλά, ίσως µπορούσαµε να είχαµε µείνει στα λιγότερο επώδυνα µέτρα της 3ης Μαρτίου και να περνούσαµε µιαν ηπιότερη ύφεση από το -4% φέτος και το -2,6% που µας προλέγουν για του χρόνου. Αλλά τα παράπονα δεν ωφελούν. Ας προσέξουµε ότι τους υπερβολικά απαιτητικούς στόχους και τις πολιτικές που καλούµαστε να ακολουθήσουµε τους αµφισβητούν ποσοτικά ειδικοί και αναλυτές σε διεθνή κλίµακα, επισηµαίνοντας τον κίνδυνο να µπούµε σε φαύλο κύκλο ύφεσης και ελλειµµάτων. Πρέπει να βοηθηθούµε, λένε, ώστε να βελτιώσουµε την ανταγωνιστικότητα, να αναπτύξουµε τη βιοµηχανία, τον τουρισµό, τη ναυτιλία, όχι µόνο να αυξάνουµε φόρους και να κόβουµε µισθούς και κοινωνικές παροχές πνίγοντας κάθε κίνητρο για το αύριο (έτσι π.χ. στο χθεσινό οικονοµικό ένθετο «Ευρωζώνη: αλλάζουµε ή πεθαίνουµε» της «Le Μonde»)

Βοήθεια πραγµατικά χρειαζόµαστε, αλλά και σύνεση για να τη βρούµε, αλληλεγγύη µεταξύ µας για να τη µοιραστούµε, όχι την εξαχρείωση που ζούµε αυτές τις µέρες: φορείς που θέλουν να εκπροσωπούν συµφέροντα εργαζοµένων, η ΟΤΟΕ για παράδειγµα, να αδυνατούν να διακρίνουν τους αληθινούς φονιάδες από την «ασκούµενη πολιτική» όπου βλέπουν τους «ηθικούς αυτουργούς», προσφέροντας ελαφρυντικά στους δολοφόνους, άρα και διαύλους για να ξαναπεράσουν. Και δεν είναι η µόνη. Παρόµοιες επιπολαιότητες αρθρώνουν διάφοροι, άτοµα και οµάδες, για τη βία του συστήµατος που γεννά βία κ.λπ. - αντί να ορθώσουµε όλοι έναν τοίχο απόλυτης εναντίωσης, να αποµονώσουµε τους φονιάδες οπαδούς της βίας, να προστατέψουµε τους άοπλους και αµέτοχους άντρες, γυναίκες, παιδιά.

Ερχονται δύσκολες µέρες. Και σε εµάς εδώ, σίγουρα, αλλά και στην Ευρώπη ολόκληρη και στον υπόλοιπο κόσµο, καθώς η κρίση δεν τελείωσε, από χρηµατοπιστωτική, των τραπεζών, µετατρέπεται σε δηµοσιονοµική, του χρέους των κρατών. Μόλις άρχισε αυτή η φάση. Την αλληλεγγύη πρέπει να την ξαναχτίσουµε στην Ευρώπη, εµείς από την Ελλάδα µοχθώντας ιδίως να εξαλείψουµε το στίγµα της απάτης που µας τη στέρησε, καθώς εξόργισε την κοινή γνώµη άλλων κοινωνιών. Μοχθώντας και στον τόπο µας όµως να συνεννοηθούµε. Μετά τα γεγονότα της Τετάρτης 5 Μαΐου, σχολιαστής της «Frankfurter Αllgemeine Ζeitung» µας ευχόταν η σύνεση να επικρατήσει πάνω στη νοοτροπία του εµφυλίου πολέµου, τόσο έκδηλη εκείνη τη µέρα.