Για τη σύγχρονη ανανεωτική Αριστερά

Η παγκοσμιοποιημένη διάσταση των οικονομικών και πολιτικών διαδικασιών και η κρίση του κράτους - έθνους έχουν αλλάξει ριζικά τα δεδομένα. Η Αριστερά είναι μπροστά σε μεγάλες προκλήσεις και σε μεγάλες ιστορικές ευκαιρίες, υποχρεωμένη να επαναπροσδιορίσει βασικά στοιχεία της στρατηγικής και της φυσιογνωμίας της και να διασφαλίσει ένα σταθερό βηματισμό στη νέα εποχή.

Είναι λάθος να ερμηνεύει την εκρηκτικότητα των νέων κινημάτων με φθαρμένα αναλυτικά εργαλεία και να θεωρεί «αριστερή» την αυτοεκτόπισή της από τις κεντρικές πολιτικές διαδικασίες, όπως είναι επίσης λάθος να θεωρεί ότι ο αριστερός μεταρρυθμισμός εξαντλείται στον στόχο της συμμετοχής της στην άσκηση της εξουσίας, δηλαδή σε έναν άμετρο κυβερνητισμό.

Η Αριστερά πρέπει να είναι ριζοσπαστική και μεταρρυθμιστική.

Ο νέος αριστερός μεταρρυθμισμός έχει νόημα και γόνιμες προοπτικές όταν επιχειρείται σε κάθε βήμα με τη συμμετοχή, την πάλη και τον έλεγχο των εργαζομένων, όταν οι συγκεκριμένες λύσεις και πολιτικές που προωθεί εμπνέονται και χαρακτηρίζονται από τις αρχές του δημοκρατικού σοσιαλισμού, όταν είναι δηλαδή κοινωνικά γενικεύσιμες και υπηρετούν την ελευθερία, την ισότητα και την αλληλεγγύη.

Ο σοσιαλισμός δεν θα έλθει με τη συγκέντρωση δυνάμεων που κάποια στιγμή θα μπορέσουν να τον πραγματώσουν «απ’ ευθείας». Η πορεία προς το σοσιαλισμό θα κριθεί στο έδαφος του δημοκρατικού ζητήματος με την οικονομική, κοινωνική και πολιτική έννοια.

Σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και ιδεολογικών προταγμάτων, πολλές δυνάμεις του ευρύτερου αριστερού χώρου αναζητούν νέα έμπνευση και ανανεωμένες στρατηγικές. Πυκνώνουν οι αναζητήσεις για τη νέα Αριστερά του 21ου αιώνα, πέραν της παραδοσιακής σοσιαλδημοκρατίας, των κομμουνιστικών κομμάτων και του «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Για τη σύγχρονη δημοκρατική Αριστερά στρατηγικός στόχος είναι ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία. Ο σοσιαλισμός με δημοκρατία και ελευθερία δεν αποτελεί ένα κλειστό «σύστημα», που αντιπαρατίθεται σε ένα άλλο κλειστό «σύστημα», αυτό του καπιταλισμού και που αναμένει την καταστροφή του ώστε να οικοδομηθεί στις στάχτες του.

Σήμερα Δημοκρατία και Σοσιαλισμός συνυφαίνονται σε δυναμική αλληλεξάρτηση, που προωθεί συνεχώς τον κοινωνικό μετασχηματισμό.

Ο σοσιαλισμός αποκτάει περιεχόμενο και σταθερό προσανατολισμό με τη διαρκή προώθηση της συνειδητής και κοινωνικά αλληλέγγυας ρύθμισης της ανάπτυξης και της οργάνωσης της κοινωνίας στο πλαίσιο των δημοκρατικών κανόνων.

Οι μορφές ρύθμισης καθορίζονται από τη δράση, τις συγκρούσεις και τα προγράμματα των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, που διαμορφώνονται με βάση τις εκάστοτε καθοριζόμενες αντιθέσεις και προοπτικές. Αυτή η θεώρηση του σοσιαλισμού δίνει περιεχόμενο και κοινωνική κατεύθυνση στη συνεχή διεύρυνση της δημοκρατίας. Οι ιδέες του σοσιαλισμού, οι αξίες της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης προωθούν και πλουτίζουν τον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας, την κοινωνική συνοχή.

Ο σοσιαλισμός ή ορθότερα, η δημοκρατική σοσιαλιστική οργάνωση της κοινωνίας συνιστά συνεχή κριτική και αγώνα ανατροπής της ανισότητας, της εκμετάλλευσης, των ταξικών προνομίων, των διακρίσεων, της αλλοτρίωσης που γεννά και αναπαράγει η καπιταλιστική διεύθυνση της οικονομίας και κοινωνίας σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.

Ο δημοκρατικός δρόμος δεν είναι μια στιγμιαία σύγκρουση, αλλά μια διαρκής και ενιαία γιγαντιαία μεταρρυθμιστική διαδικασία, που θα επιχειρεί διαρθρωτικές αλλαγές και που θα ολοκληρώνεται και σε επεμβάσεις στις σχέσεις παραγωγής και την οργάνωση εξουσίας.

Υποκείμενο μιας τέτοιας επαναστατικής διαδικασίας, όπου η δημοκρατία έχει αναδειχθεί ως το βασικό πεδίο της ταξικής πάλης, δεν μπορεί να είναι μια φωτισμένη μειοψηφία, αλλά ένας νέος συνασπισμός κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, μια νέα κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία.

Η ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά πρέπει να αγωνίζεται και να δίνει παράλληλα ζωντανές λύσεις προοπτικής, χωρίς να κλείνεται στις «ασφαλείς» απαντήσεις των περασμένων δεκαετιών. Αριστερά που στηρίζεται στην επιθετική σχέση ρήξης και μεταρρύθμισης και που διαμορφώνει εναλλακτικό πολιτικό σχέδιο.

Η σύγχρονη Αριστερά οφείλει να εκφράσει τις επιδιώξεις των δυνάμεων της εργασίας να βελτιώνουν σταθερά τη θέση τους σε μια κοινωνία που θα αλλάζει. Από τη στατική αντίληψη της «υπεράσπισης των κεκτημένων» πρέπει να περάσει στη δυναμική θεώρηση του κόσμου, να διεκδικήσει δηλαδή νέες κατανομές της πολιτικής και της κοινωνικής ισχύος, νέες ισορροπίες συμφερόντων μέσα στις οποίες οι σημερινές ανισότητες σταθερά θα μειώνονται.

Η σύγχρονη Αριστερά δεν πρέπει να μένει αδιάφορη για το περιεχόμενο της διακυβέρνησης της χώρας. Δεν μπορεί και δεν πρέπει να μη θέλει να επηρεάζει, με τις προγραμματικές θέσεις και τις πολιτικές της πρωτοβουλίες, την κυβερνητική εξουσία. Κι αυτό δεν βρίσκεται σε αντίθεση με τη σταθερή πολιτική της επιλογή για τη συνεχή αγωνιστική παρουσία της στο δημοκρατικό κίνημα της κοινωνίας, στα πολλαπλά του επίπεδα.

Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης πρέπει να αποτελεί αναμφιβόλως το κεντρικό θέμα των παρεμβάσεών της.

Η νέα κατάσταση επιβάλλει καινούργια καθήκοντα για τη σύγχρονη Αριστερά, αλλά και για όλες τις δυνάμεις του εργατικού κοινωνικού κινήματος.

Η εξέλιξη της κρίσης δεν είναι γνωστή. Θα δυναμώσουν οι δυνάμεις της εργασίας και της παραγωγής ή θα συμπιεστούν περισσότερο για την αναστήλωση του νεοφιλελευθερισμού;

Τίποτα δεν έχει κριθεί. Η έκβαση εξαρτάται και από τις ενέργειες, τους αγώνες, τις πρωτοβουλίες της Αριστεράς, τους συσχετισμούς δυνάμεων. Γι’ αυτό έχει καθοριστική σημασία ποιοι, ποιες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις θα βάλουν τη σφραγίδα τους, θα διαχειριστούν την αντιμετώπιση της κρίσης.

Η ελληνική κοινωνία έχει ανάγκη από μια σύγχρονη, πολύμορφη, ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά που θα είναι πρωταγωνίστρια στην κατεύθυνση μεγάλων προοδευτικών συσπειρώσεων για την προοδευτική διακυβέρνηση του τόπου.