Είναι ευκαιρία να "κανονικοποιηθεί" η Τουρκία

Η χειρονομία της Τουρκίας είναι ειλικρινής διότι είναι προς το συμφέρον της να τα βρει με την Ελλάδα, τονίζει ο Ερντάλ Γιουβέν, αρχισυντάκτης της τουρκικής εφημερίδας "Ραντικάλ". Ο κ. Γιουβέν θεωρεί ότι και οι δύο χώρες έχουν εξ ίσου αναγκη απο την εξοικονόμηση πόρων και επιπροσθέτως πως στη γείτονα μια τέτοια εξομάλυνση θα βοηθήσει τη δημοκρατία μέσω της μείωσης του ρόλου του στρατού.

* Γιατί η Τουρκία επέλεξε αυτή τη στιγμή για να μειώσει τους εξοπλισμούς της; Οι Έλληνες είναι λιγάκι επιφυλακτικοί απέναντι στη χρονική στιγμή της επιλογής της Τουρκίας.

Νομίζω ότι υπάρχουν δύο λόγοι: Ο πρώτος είναι ότι αυτήν την περίοδο, η εξωτερική πολιτικής της Τουρκίας επιχειρεί να φτάσει σε ένα σημείο ώστε να έχει μηδενικά προβλήματα με τις γειτονικές χώρες. Και αυτό περιλαμβάνει φυσικά και την Ελλάδα. Μία από τις αιτίες που οδηγούν στην κλιμάκωση της έντασης μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι οι πτήσεις στο Αιγαίο. Γενικά, η Ελλάδα και η Τουρκία ώς ενα σημείο, ακόμη θεωρούν η μία χώρα την άλλη ως φίλη, αλλά από την άλλη υπάρχει ακόμη εχθρότητα, που έρχεται από το παρελθόν, δεκαετίες πριν. Οπότε νομίζω ότι η Τουρκία θέλει να σβήσει την ένταση με την Ελλάδα. Επίσης, η Τουρκία χρειάζεται την υποστήριξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην πράξη.

Από την άλλη, πιστεύω ότι, εφόσον η Τουρκία έχει τα δικά της οικονομικά προβλήματα, αντιμετωπίζει πρόβλημα και με το δημόσιο έλλειμμα και χρειάζεται χρήματα. Προς το παρόν η Ελλάδα επίσης διανύει μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης, από την οποία δεν θα είναι δυστυχώς εύκολο να ξεφύγει για πολύ καιρό. Συνεπώς θεωρώ ότι η Τουρκία προσπαθεί να εκμεταλλευτεί αυτήν τη συγκυρία προκειμένου να πιέσει την Ελλάδα να αλλάξει τη στάση της. Να βρεθεί μία κοινή πλατφόρμα όπου η Τουρκία και η Ελλάδα θα μπορούν να συζητήσουν για τους εξοπλισμούς της μίας εναντίον της άλλης.

* Και αν υποθέσουμε ότι αυτός ο σχεδιασμός περί μείωσης των εξοπλισμών προχωρήσει και γίνει πραγματικότητα, ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το όφελος για την Τουρκία; Εννοώ ποιο τμήμα της τουρκικής κοινωνίας θα ωφεληθεί από αυτή την μείωση;

Λοιπόν, πιστεύω πως θα ωφεληθεί ολόκληρη η κοινωνία, εκτός από αυτούς -εάν υπάρχουν- που επιθυμούν κλιμάκωση της έντασης με την Ελλάδα. Και δεν πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που να επιθυμούν κάτι τέτοιο. Σκεφτείτε τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Συρίας τα τελευταία χρόνια. Φτάσαμε πολύ κοντά στο να γίνει πόλεμος με τη Συρία, στις αρχές του 2000, επειδή ο Οτσαλάν είχε βρει καταφύγιο στην Δαμασκό, αλλά εδώ και 2-3 μήνες οι σχέσεις έχουν αλλάξει τελείως. Δεν χρειάζεσαι πλέον βίζα για τη Συρία και υπάρχουν πολλές περιοχές που συνεργάζονται πάνω σε πολιτικά, συνδικαλιστικά, στρατιωτικά ζητήματα κ.ά. Πιστεύω πως η Τουρκία κατέστησε αυτήν τη σχέση μοντέλο για τις σχέσεις της με τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Έχω την πεποίθηση ότι όλη η κοινωνία θα ωφελούνταν από μια τέτοια αλλαγή στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, οπότε και οι δύο χώρες θα ενίσχυαν τη συνεργασία τους σε όλους τους τομείς. Απλά σκεφθείτε τη δυνατότητα για ανακωχή, για οικονομική συνεργασία. Γνωρίζετε ότι τουρκικές τράπεζες επενδύουν στις ελληνικές και το αντίστροφο και πιθανότατα υπάρχουν και άλλοι τομείς στους οποίους μπορούν να συνεργαστούν η Ελλάδα με την Τουρκία και να επωφεληθούν. Ειδικά σε τέτοιους καιρούς, που και οι δύο χώρες χρειάζονται να μειώσουν το έλλειμμά τους. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε την Τουρκία να κανονικοποίησει περαιτέρω την εξωτερική πολιτική της.

* Κάποιοι ακόμη δεν μπορούν να εμπιστευθούν την Τουρκία και κατηγορούν για παράδειγμα τον κ. Νταβούτογλου ότι επιχειρεί την αναβίωση της παλιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Πόσο ρεαλιστική είναι αυτή η άποψη, ότι η Τουρκία θέλει να αναβιώσει την αρχαία αυτοκρατορία της;

Δεν νομίζω ότι η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας επιδιώκει την αναβίωση της αρχαίας αυτοκρατορίας της. Είναι ξεκάθαρο ότι η Τουρκία θέλει να είναι μία λελογισμένη δύναμη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκία θέλει να αναβιώσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία ή να επικυριαρχήσει σε βάρος της Ελλάδας. Αυτός ούτως ή άλλος δεν είναι ένας ρεαλιστικός στόχος. Πρέπει να έχεις τα απαραίτητα εργαλεία, μεταξύ των οποίων το πιο σημαντικό είναι η οικονομική ισχύς προκειμένου να χτίσεις μια αυτοκρατορία. Η Τουρκία δεν έχει αυτήν τη δύναμη. Μπορώ να καταλάβω αυτές τις υποψίες, καθώς η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας ήταν δραστική για δεκαετίες στην περιοχή, αρχής γενομένης από την οικονομία. Δεν νομίζω ότι οποιαδήποτε χώρα θα επιθυμούσε να συμμετέχει σε επεκτατικά πλάνα της Τουρκίας.

* Αυτή τη στιγμή στην Τουρκία υπάρχει μια ανοιχτή διαμάχη μεταξύ του στρατοπέδου του Ερντογάν και στρατού, βαθέος κράτους, συντηρητικών. Πιστεύετε πως αυτή η διαμάχη οδεύει στο τέλος της και πως το στρατόπεδο του Ερντογάν πρόκειται να κερδίσει;

Δεν νομίζω ότι υπάρχει μία win-win κατάσταση, επίσης δεν μπορείς να πεις ποια πλευρά θα νικήσει, δεν είναι ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, όπου μία από τις πλευρές θα απολαύσει τη νίκη. Αλλά, αν η Τουρκία θέλει να είναι μία πλήρως δημοκρατική χώρα, θεωρητικά ο στρατός δεν θα πρέπει να έχει λόγο στη διαμόρφωση της εσωτερικής, εξωτερικής, οικονομικής και εκπαιδευτικής πολιτικής. Ο στρατός θα πρέπει να δρα μέσα στο πλαίσιο που ορίζει το Σύνταγμα. Αν στην τρέχουσα ένταση στην κυβέρνηση πρόσωπα που ερευνώνται βρεθεί ότι έχουν συμμετάσχει σε μυστικές δραστηριότητες στο παρελθόν, φυσικά θα πρέπει να πληρώσουν για αυτό. Στην Πορτογαλία, στη Λατινική Αμερική, ακόμη και στην Ελλάδα. Αν αποδειχθούν ένοχοι, φυσικά θα πρέπει να πληρώσουν γι’ αυτό. Όταν η τουρκική κυβέρνηση πιέζει με αυτό το θέμα για να απαλλαχτεί από τον κίνδυνο να ισχυροποιηθεί η επιρροή του στρατού στα πολιτικά πράγματα, είναι η τουρκική κυβέρνηση που θα πρέπει να υποστηρίξει τον κανόνα για όλους. Γενικά υπάρχει μεγάλη υποστήριξη στις ενέργειες της κυβέρνησης να αποφύγει την παρανομία στον στρατό.

* Εννοείτε λαϊκή υποστήριξη;

Ναι, φυσικά. Και αυτό επειδή ο περισσότερος κόσμος θέλει την Τουρκία να είναι μία πλήρως δημοκρατική χώρα. Αυτό είναι ένα από τα πράγματα που χρειάζεται να έχει για μία πλήρως δημοκρατική χώρα: Μία πολιτική αρχή. Όμως το πρόβλημα, όπως είπα και πριν, είναι ότι πρέπει να υποστηρίζεις τους κανόνες για όλους, οπότε θα πρέπει να σέβεσαι τους νόμους, να μην ευνοείς παράνομες τακτικές. Οπότε πρέπει να διακρίνεις μεταξύ των πιθανών εγκληματιών του στρατού και διαφορετικών ανθρώπων που είναι καχύποπτοι απέναντι στην ατζέντα του κυβερνώντος κόμματος. Πρέπει να κάνεις διάκριση μεταξύ της κριτικής σου, της αντίθεσής σου και όλων των ανθρώπων που βρήκες να ανακρίνεις.

* Σε ποιο βαθμό νομίζετε ότι οι μιλιταριστές θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν τη μείωση των εξοπλισμών και τη βελτίωση των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας;

Οι πολίτες είναι τελείως αηδιασμένοι με τον στρατό. Δεν έχω πληροφορίες γι’ αυτό που με ρωτάτε. Αλλά νομίζω ότι είναι περισσότερο μια πολιτική πρωτοβουλία. Εννοώ ότι όταν υπάρχει ενδιαφέρον για τη στρατιωτική δύναμη της Τουρκίας, ναι, ο στρατός μπορεί να έχει λόγο. Αλλά νομίζω πως, αν η Ελλάδα και η Τουρκία μπορούν να φτάσουν σε έναν συμβιβασμό, σε μία συμφωνία, μπορούν να το κάνουν. Ο στρατός και στις δύο χώρες θα πρέπει να υπακούσει σε αυτό.

* Οι κυβερνήσεις των δύο χωρών θα επιβάλουν την θέλησή τους στον στρατιωτικό μηχανισμό.

Δεν νομίζω ότι αυτό θα είναι πρόβλημα για την Ελλάδα.

* Όμως μπορεί να είναι πρόβλημα για την Τουρκία.

Προβληματικό μπορεί να είναι, αλλά κοιτάζοντας τη συγκυρία δεν νομίζω ότι ο στρατός έχει τόση δύναμη