Το πελατειακό κράτος, υπαίτιο των δεινών

Μεγάλες συναινέσεις σε προγράμματα, φερέγγυα πρόσωπα και πολιτικές θα επιδιώξει στις εκλογές για την Aυτοδιοίκηση η Δημοκρατική Αριστερά. O επικεφαλής της Φώτης Κουβέλης, μιλώντας σήμερα στην «Κ», ξεκαθαρίζει ότι ο ανακαθορισμός του ασφαλιστικού είναι αναγκαίος, αλλά όχι με τον τρόπο που τον προωθεί η κυβέρνηση, ενώ σημειώνει ότι «το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να εντάσσει τους αγώνες του μέσα σε ένα πλαίσιο το οποίο θα του επιτρέπει μεν να προωθεί τις δικές του διεκδικήσεις, αλλά να μην αρνείται και να μην περιφρονεί μια οικονομική κατάσταση υπαρκτή». Ο κ. Κουβέλης ξεκαθαρίζει, τέλος, πως η Δημοκρατική Αριστερά δεν ξεκινάει από την αξιωματική θέση να αρνείται την όποια ρύθμιση. Η συνέντευξή του έχει ως εξής:

- Κύριε Κουβέλη, μετά την ανακοίνωση του κόμματος, ο δρόμος είναι πια χωρίς επιστροφή για τη Δημοκρατική Αριστερά;

- Ναι. Δεν κοιτάμε πίσω, κοιτάμε μπροστά, για να εξυπηρετήσουμε αυτές τις επιλογές που έχουν σχέση με τη δυναμική παρουσία της Aνανεωτικής Aριστεράς μέσα στην κοινωνία. Μια Αριστερά που στον πυρήνα της πολιτικής της έχει τη δημοκρατία, τον ριζοσπαστικό μεταρρυθμισμό, τον αριστερό ευρωπαϊσμό και την πολιτική οικολογία. Αυτοί οι άξονες αποτελούν τα βασικά χαρακτηριστικά του κόμματός μας.

- Στην ομιλία σας την Τετάρτη, κάνατε μια μεγάλη επίθεση στο πελατειακό κράτος. Mέχρι τώρα, η Aριστερά το υπερασπιζόταν;

- Δεν το είχε στις προτεραιότητες του πολιτικού ελέγχου και της πολιτικής αμφισβήτησης. Ομως το πελατειακό κράτος είναι υπεύθυνο για όλα εκείνα τα οποία καταγράφονται και συνιστούν αδιέξοδα, που πρέπει να ξεπεραστούν. Γεννήθηκε μέσα από λειτουργίες αδιαφανείς, μέσα σε ένα πολιτικό σύστημα κυβερνοκεντρικό και εξαιρετικά συγκεντρωτικό. Αυτός ο συγκεντρωτισμός δημιούργησε στεγανά που δεν επέτρεψαν τον έλεγχο της κοινωνίας. Το πελατειακό κράτος ανέπτυξε τους συντεχνιασμούς και τις συμπεριφορές οι οποίες διαμόρφωσαν και τα ελλείμματα και το χρέος και συνετέλεσαν στην έλλειψη ουσιαστικής παραγωγικής βάσης. Η πολεμική κατά του πελατειακού κράτους για μας είναι προτεραιότητα.

- Eχουμε συνηθίσει να υπερασπίζεται η Αριστερά με ιδιαίτερη έμφαση κεκτημένα, όμως στις ομιλίες σας υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση, ιδιαίτερα σε σχέση με το ασφαλιστικό...

- Το ασφαλιστικό σύστημα είναι αναγκαίο να αλλάξει, να εξορθολογιστεί. Oμως, το προωθούμενο από την κυβέρνηση ασφαλιστικό σύστημα καταστρέφει πολλές ρυθμίσεις, που πρέπει να τις υπερασπιστούμε γιατί αναφέρονται στον πυρήνα του κοινωνικού δικαιώματος. Το υπάρχον σύστημα, πάντως, έχει πελατειακές και προνομιακές ρυθμίσεις σε πάρα πολλές περιπτώσεις. Κατά συνέπεια, ο ανακαθορισμός του είναι αναγκαίος.

- Παρ’ όλα αυτά, διαφωνείτε με το ασφαλιστικό και το εργασιακό που προωθεί η κυβέρνηση.

- Ναι. Πέρα από την πρόδηλη αντισυνταγματικότητα των ρυθμίσεων, τα εργασιακά μεταβάλλονται με τρόπο που καταστρέφει τον προστατευτικό ιστό του εργασιακού δικαιώματος. Aλλωστε, οι μεταβολές που προωθεί η κυβέρνηση στον χώρο των εργασιακών σχέσεων δεν έχουν καμία σχέση με την αντιμετώπιση και του χρέους και του ελλείμματος. Προσβάλλεται η αμοιβή της εργασίας. Και κυρίως προσβάλλεται η ελεύθερη διαπραγμάτευση, δικαίωμα αναγνωρισμένο από το Σύνταγμα, για τη διαμόρφωση της αμοιβής της εργασίας.

- Κατηγορείτε το ΠΑΣΟΚ ότι έχει προσχωρήσει σε νεοφιλελεύθερες λογικές, το ερώτημα είναι όμως αν είχε διαφορετική επιλογή στην κατάσταση την οποία βρέθηκε.

- Θεωρώ ότι δεν ήταν εκ των ων ουκ άνευ η παρουσία του ΔΝΤ και κατ’ επέκταση του συγκεκριμένου Mνημονίου. Υπήρξαν χειρισμοί και τεράστιες καθυστερήσεις, που επέτρεψαν στους Ευρωπαίους, οι οποίοι εκείνη την εποχή κυριαρχήθηκαν από την ηγεμονική πολιτική της Γερμανίας, να βρουν την εύκολη λύση της παρουσίας του ΔΝΤ. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Eνωση ανακαθορίζει τη στάση της. Πιστεύω ότι θα μπορούσε η κυβέρνηση να αποφύγει την παρουσία του ΔΝΤ και να εξασφαλίσει διαφορετικές ρυθμίσεις. Πολλές, άλλωστε, από τις ρυθμίσεις αυτές δεν προβλέπονται από το Mνημόνιο, αποτελούν επιλογές της κυβέρνησης. Οι εργασιακές σχέσεις, για παράδειγμα, δεν είναι πρόβλεψη του Mνημονίου. Η εγκατάλειψη της ελεύθερης διαπραγμάτευσης δεν είναι επιβολή μέτρου από την Ε. Ε.

- Αναγνωρίζετε όμως την αναγκαιότητα της μείωσης των ελλειμμάτων και του χρέους. Θα στηρίξετε κυβερνητικές πρωτοβουλίες που βρίσκετε σωστές σε αυτήν την κατεύθυνση;

- Εμείς δεν ξεκινάμε από τη θέση να αρνούμαστε την όποια ρύθμιση. Για μας το κριτήριο είναι η ουσιαστική αντιμετώπιση των υπαρκτών προβλημάτων που προσδιορίζουν τη δύσκολη πραγματικότητα για την ελληνική οικονομία την πατρίδα συνολικότερα. Τα ελλείμματα και τα χρέη -γέννημα μιας αλόγιστης συμπεριφοράς του πελατειακού κράτους- είναι υπαρκτά μεγέθη και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Το ζήτημα είναι με ποιες δίκαιες κατανομές θα αντιμετωπιστούν. Η διαφωνία μας, επομένως, βρίσκεται στο περιεχόμενο των μέτρων, στον χαρακτήρα των μέτρων και όχι στη γενική άρνηση ότι δεν υφίσταται χρέος και έλλειμμα.

- Η στάση άλλων κομμάτων της Aριστεράς είναι διαφορετική και πέρα από αυτό, το ΚΚΕ πρωτοστατεί σε ενέργειες, όπως π. χ. να κλείνει τα λιμάνια. Πώς το βλέπετε;

- Πρώτη επισήμανση, υπάρχει μια τεράστια ευθύνη της κυβέρνησης για τον λόγο ότι δεν παρεμβαίνει στην αντιμετώπιση των ζητημάτων του καμποτάζ. Δεύτερη, ο χώρος των εργαζομένων στη ναυτοσύνη είναι ένας κλάδος χειμαζόμενος. Βεβαίως, η διεκδίκηση του δικαιώματος στην εργασία θα πρέπει να υπολογίζει και παραμέτρους που έχουν σχέση με το γενικότερο πρόβλημα της οικονομίας. Και το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να εντάσσει τους αγώνες του μέσα σε ένα πλαίσιο το οποίο θα του επιτρέπει μεν να προωθεί τις δικές του διεκδικήσεις, αλλά να μην αρνείται και να μην περιφρονεί μια οικονομική κατάσταση υπαρκτή, η οποία δυνητικά ετεροκαθορίζει και τα επιμέρους ζητήματα.

Συναίνεση βάσει φερεγγυότητας

- Τον Νοέμβρη έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές; Το ενδεχόμενο συμπόρευσης με τους παλιούς σας συντρόφους σε συμμαχικά σχήματα υπάρχει;

- Εμείς υποστηρίζουμε ότι στις αυτοδιοικητικές εκλογές πρέπει να κερδίσει η δημοκρατική άποψη για την αυτοδιοίκηση, για την περιφερειακή συγκρότηση του κράτους και την αποκέντρωση. Θεωρούμε ότι οι αυτοδιοικητικές εκλογές διαμορφώνουν ένα πρόσφορο πεδίο για τη διαμόρφωση μεγάλων συναινέσεων βάσει προγραμμάτων, φερέγγυων πολιτικών και φερέγγυων προσώπων. Δεν θα επιδιώξουμε ούτε την κομματική καταγραφή, αλλά ούτε και την περιχαράκωση σε κομματικές απόψεις που θα μας κρατήσουν μακριά από την ουσιαστική συμμετοχή που πρέπει να έχουν οι ιδέες μας, οι απόψεις μας, οι δυνάμεις μας στην ουσιαστική αυτοδιοίκηση.

- Ο κ. Τσίπρας μίλησε για πολιτικό σχέδιο συμπληρωματικό της κυβέρνησης, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί να συμπορευθείτε με το ΠΑΣΟΚ. Τι του απαντάτε;

- Ερμηνεύω και κατανοώ όσα λέει, αν και δεν δικαιολογώ τον επιθετικό λόγο που επιλέγει. Πρέπει όμως να σας πω ότι δεν μας ενδιαφέρουν οι διενέξεις ενδοαριστερού χαρακτήρα. Κοιτάμε μπροστά, δεν ετεροκαθοριζόμαστε, ο πολιτικός μας αυτοπροσδιορισμός γίνεται στη βάση των δικών μας προθέσεων και απόψεων. Αυτές κρίνονται. Οτιδήποτε άλλο λέγεται είναι εύκολος και επιθετικός λόγος όσο κι αν αυτός κρύβεται κάποιες φορές πίσω από προσχήματα.

- Κάποιοι σύντροφοί σας στην ανανεωτική πτέρυγα, όπως ο κ. Παπαδημούλης, αποφάσισαν να παραμείνουν στον ΣΥΝ. Πώς το σχολιάζετε;

- Δεν θέλω να πω κάτι. Δικαίωμά τους, αν και διαφωνώ. Και οι ίδιοι θα κληθούν να αποφασίσουν.

- Μιλάτε για τη δημιουργία συσπειρώσεων σε μιαν άλλη κατεύθυνση. Είναι κάτι τέτοιο εφικτό;

- Νομίζω πως ναι. Η κοινωνία ανακαθορίζεται. Ανακαθορίζονται οι κοινωνικοί συσχετισμοί, προφανώς υπό το βάρος μιας οικονομικής πολιτικής που συμπιέζει μεγάλα στρώματα. Αυτοί οι κοινωνικοί ανακαθορισμοί αναζητούν την έκφρασή τους και μέσα από το επίπεδο της πολιτικής. Εκεί νομίζω ότι η Δημοκρατική Αριστερά μπορεί να έχει ένα καταλυτικό ρόλο.