ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ - ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

Η Περιφερειακή Ανάπτυξη, η Εδαφική και Κοινωνική Συνοχή και η

Προστασία του Περιβάλλοντος αντιμετωπίζονται από τις κυρίαρχες πολιτικές

δυνάμεις ως δευτερεύοντες τομείς άσκησης πολιτικής, χωρίς στρατηγικό σχεδιασμό,

δημοκρατικό προγραμματισμό, όραμα και μακροπρόθεσμους στόχους.

Για την Δημοκρατική Αριστερά, το θέμα της Περιφερειακής Πολιτικής και

Ανάπτυξης, με βάση τις αρχές της αειφορίας και της κοινωνικής συνοχής,

αποτέλεσε και θα αποτελεί όχι μόνο ζήτημα θεμελιώδους σημασίας, αλλά και μία

από τις βασικές συνιστώσες της πολιτικής και της δράσης της με επίκεντρο τον

άνθρωπο και τις ανάγκες του, που βελτιώνει τη ζωή των εργαζόμενων, μειώνει τις

ανισότητες, διευρύνει τη Δημοκρατία εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή των πολιτών

και θεμελιώνει τη μακροχρόνια βάση της Ανάπτυξης.

Η κατάσταση σήμερα

Δυστυχώς, η Ελλάδα ολοκληρώνει την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα με

ένα πλήρως αποτυχημένο μοντέλο ανάπτυξης και διοίκησης. Εξακολουθεί να

παραμένει ένα συγκεντρωτικό κράτος, και εκτός των συνεχών κρουσμάτων

διαφθοράς και διαπλοκής, οι ανάγκες και τα προβλήματα της καθημερινότητας

συσσωρεύονται, ενώ λείπει η στρατηγική για την ανάπτυξη και οι διαδικασίες του

δημοκρατικού προγραμματισμού για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων και των

αναπτυξιακών επιλογών.

Το σύστημα είναι όχι μόνο κομματικό-πελατειακό, αλλά και άκρως αναποτελεσματικό.

Η βαριά δημοσιονομική κρίση, που πιέζει σήμερα πολύπλευρα την ελληνική

κοινωνία, έφερε πλέον σε αδιέξοδο και οδηγεί σχεδόν στην κατάρρευση το

πελατειακό αυτό κράτος των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων που

χτίστηκε επί δεκαετίες στον τόπο μας. Ανέδειξε με δραματικό τρόπο τα αδιέξοδα του

κοινωνικού και αναπτυξιακού προτύπου που οικοδομήθηκε μετά τη μεταπολίτευση


Μέσα στη βαθιά αυτή κρίση και στην γενική αναπτυξιακή υστέρηση της χώρας

ακόμη μεγαλύτερη είναι η αναπτυξιακή υστέρηση των Περιφερειών της, οι

οποίες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεγάλα ζητήματα, ενώ δημιουργήθηκαν

χρόνια και διαρκώς επιδεινούμενα προβλήματα τόσο στο φυσικό περιβάλλον και στο

σχεδιασμό των πόλεων και των σχέσεών τους με την ύπαιθρο, όσο και στο πεδίο

της ανάπτυξης με σταθερές παραγωγικές δομές και θέσεις απασχόλησης.

Προβλήματα από την έλλειψη ενεργών πολιτικών, δράσεων και έργων για

ένα βιώσιμο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, για τον κοινωνικό εξοπλισμό

(στην υγεία, την παιδεία, τον πολιτισμό), για τις βασικές υποδομές (στις

συγκοινωνίες, τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, τη διαχείριση των αποβλήτων), για την

προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος.

(Αναλυτικότερα :

Στη χώρα μας παρά τη μακροχρόνια λιτότητα του λαού και τη διαχείριση σημαντικών

κονδυλίων από τα Εθνικά και Κοινοτικά Προγράμματα υπάρχουν πολύ μεγάλες

διαφορές εισοδήματος και δυνατοτήτων μεταξύ των περιφερειών της και τεράστιες

διαφορές με τις Περιφέρειες της Ε.Ε. - 15, όπου το επίπεδο ευημερίας των δέκα

δυναμικότερων περιφερειών της ΕΕ, εκτιμώμενο σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ, ήταν

σχεδόν τριπλάσιο από το αντίστοιχο των δέκα λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών.

Παρά τα ευχολόγια και τις εκάστοτε πρωθυπουργικές δεσμεύσεις ότι στις

Περιφέρειες της χώρας θα διατεθεί το 70% ή και 80% των πόρων από τις δημόσιες

επενδύσεις ή από τα τρία Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, καμία δεν έχει υλοποιηθεί.

Αντίθετα οι Περιφέρειες στενάζουν ακόμα από τα χρέη των Ολυμπιακών Αγώνων του

2004, την νέα περίοδο λιτότητας και οικονομικής αναπροσαρμογή, όπως και το

διογκούμενο έλλειμμα περιφερειακού προγραμματισμού, ορθολογικής και χρηστής

διαχείρισης των πόρων και αρμοδιοτήτων και αποτελεσματικότητας των

περιφερειακών δομών.

Δεν μπορούμε να μιλούμε για Κοινωνική συνοχή όταν παρόλο που από το 2000

έως 2009 στη χώρα οι δείκτες ανάπτυξης ήταν σχετικά υψηλοί εν τούτοις έχει

καταγραφεί μείωση της απασχόλησης στις περισσότερες περιφέρειες της, όπως και

υψηλά ποσοστά ανεργίας.

Ούτε βέβαια για Εδαφική συνοχή όταν η οικονομική δραστηριότητα

συγκεντρώνεται στο μεγαλύτερο βαθμό στην περιφέρεια της Αττικής και ολίγον

στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, ενώ αντί να επιλύονται αυξάνουν τα

προβλήματα για τις περισσότερες περιφέρειες, αλλά και τις συνοικίες των αστικών

κέντρων στις υποδομές κοινωνικού εξοπλισμού στέγαση, οι συγκοινωνίες,


εκπαίδευση, υγεία, στα έργα αναβάθμισης της ποιότητας ζωής και προστασίας του

περιβάλλοντος).

Κοινή είναι η διαπίστωση ότι :

- Το έλλειμμα του περιφερειακού προγραμματισμού και υλοποίησης έργων

ανάπτυξης διογκώνεται, όπως και της ορθολογικής και χρηστής διαχείρισης των

πόρων, αρμοδιοτήτων και αποτελεσματικότητας των ισχνών περιφερειακών δομών.

Το γεγονός αυτό αυξάνει την εξάρτηση της περιφέρειας από το κέντρο, εμποδίζει την

ανάπτυξη των δημιουργικών δυνάμεων των τοπικών κοινωνιών και μετατρέπει την

κατανομή των δημόσιων πόρων σε ρουσφετολογική διαδικασία.

- Οι περιφερειακές και οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες, παρά τις θυσίες του

ελληνικού λαού, δεν έχουν αρθεί . Οι κοινωνικές αντιθέσεις επιδεινώνονται, τα

οικονομικά αδιέξοδα επιτείνονται και ο κοινωνικός ιστός στις πόλεις ιδιαίτερα

διασπάται, η ύπαιθρος ερημώνει. Η υποχώρηση των παραδοσιακών παραγωγικών

τομέων, η υποαπασχόληση, τα προβλήματα καθημερινής διαβίωσης και κατοικίας, η

περιβαλλοντική υποβάθμιση, έχουν άμεσες και δραματικές επιπτώσεις στην

καθημερινή ζωή και διαβρώνουν την κοινωνική συνείδηση με αποτέλεσμα η

διαδικασία πολιτικής και κοινωνικής αποϊδεολογικοποίησης να ενισχύεται.

- Η παραγωγική βάση της περιφέρειας διαλύεται και η ανεργία διευρύνεται.

Χαρακτηριστικά είναι την τελευταία δεκαετία τα στοιχεία πολλών φορέων και

ιδιαίτερα τα στοιχεία του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και των αντίστοιχων της

Βόρειας Ελλάδας. Η οικονομική δραστηριότητα συγκεντρώνεται κατά κύριο λόγο

στην Αττική και δευτερευόντως στη Θεσσαλονίκης με αποτέλεσμα να πλήττεται

περαιτέρω η εδαφική συνοχή της χώρας.

- Η εγκατάλειψη της υπαίθρου συνεχίζεται, τα εισοδήματα πολύ περισσότερο

των αγροτών μειώνονται . Είναι συνεχής τα τελευταία τουλάχιστον δέκα χρόνια η

συρρίκνωση του εισοδήματός τους, σε αντίθεση με τους αγρότες των περισσοτέρων

ευρωπαϊκών χωρών. Πολύ χαμηλές τιμές στα προϊόντα τους, υψηλές τιμές των

εισροών και άλλων προϊόντων που αγοράζουν, τεράστια πίεση από τους μεσάζοντες,

τους εμπόρους και τα καρτέλ, ενώ παράλληλα έμειναν απροστάτευτοι από το

κράτος, που μεταξύ των άλλων ιδιωτικοποίησε τους περισσότερους αγροτικούς

οργανισμούς και οδήγησε το συνεταιριστικό και επαγγελματικό κίνημα των αγροτών

σε εκφυλισμό και απαξίωση.

- Αλλά και η υποβάθμιση του αστικού χώρου και οι εσωαστικές ανισότητες

εντείνονται με τη μεταφορά του προτύπου της Αθήνας στις μεσαίες πόλεις, την



ανυπαρξία πολιτικής τόνωσης της αστικής παραγωγικής βάσης και της κοινωνικής

συνοχής και την αναποτελεσματικότητα των πολιτικών πολεοδομικού σχεδιασμού.

Πολύ βασικές θεσμικές κυρίως αιτίες για το μεγάλο αυτό αναπτυξιακό έλλειμμα

είναι:

- Η συγκεντρωτική μέθοδος διακυβέρνησης, η έλλειψη αυτοδιοικητικών

θεσμών και μεταφοράς εξουσιών σε περιφερειακό επίπεδο, σε μία ισχυρή δηλαδή

Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, που θα προγραμματίζει δημοκρατικά και θα υπηρετεί

μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μία βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία.

- Η Αποδυνάμωση του επιτελικού και ελεγκτικού ρόλου του κράτους.

Συνεχίζεται σταθερά και πολύμορφα η πολιτική της υποβάθμισης και της διάλυσης

του Δημόσιου Τομέα:

Με τον περιορισμό και την απονεύρωση κάθε δυναμικής και παραγωγικής

δραστηριότητάς του .

Με τη μετατροπή σημαντικών τμημάτων της κρατικής μηχανής μέσα από αδιαφανείς

διαδικασίες σε Ανώνυμες Εταιρείες.

Με την εντεινόμενη προσπάθεια ιδιωτικοποίησης κάθε δημόσιας υποδομής που

μπορεί να φέρει κέρδος στους ιδιώτες, κυρίως με τις μεγάλες Συμβάσεις

Παραχώρησης έργων και τις Συμβάσεις Παραχώρησης στον Ιδιωτικό Τομέα (ΣΔΙΤ)

ακόμη και των έργων στοιχειώδους κοινωνικού εξοπλισμού και κοινής ωφέλειας που

κατεξοχήν έχει ανάγκη η Περιφέρεια .

- Ο συγκεντρωτικός και πελατειακός τρόπος σχεδιασμού και οι συνεχώς

μειούμενοι πόροι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), παρόλο

που η κλασσική συνταγή σε περιόδους κρίσεων είναι η αύξηση των πόρων του .

Επίσης ότι το ΠΔΕ τείνει πλέον να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την απαιτούμενη

συγχρηματοδότηση των μεγάλων κυρίως έργων, όπως και για μεγάλο μέρος των

κοινοτικών χρηματοδοτήσεων και όχι για τη χάραξη αυτόνομης πολιτικής

επενδύσεων και υποδομών κοινής ωφέλειας, που κατεξοχήν έχει ανάγκη η

Περιφέρεια.

- Οι προγραμματικές και διαχειριστικές αδυναμίες στη υλοποίηση των

Εθνικών και κυρίως των Κοινοτικών Προγραμμάτων και η μειωμένη απορρόφηση των

πόρων που δυστυχώς συνεχίζονται και έχουν δημιουργήσει μη αναστρέψιμες

καταστάσεις. Παράδειγμα τα καινοτόμα ολοκληρωμένα ευρωπαϊκά προγράμματα

ενίσχυσης προβληματικών περιοχών του αστικού και αγροτικού χώρου και νέων

αγροτών /γυναικών, υποτιμούνται και προσκρούουν σε δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές



διαδικασίες, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να αξιοποιηθούν από το υγιές

παραγωγικό δυναμικό της Περιφέρειας και να συμβάλλουν στην ενίσχυση της τοπικής

οικονομίας και τόνωση της κοινωνικής συνοχής.

- Η έλλειψη Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, Εθνικού Κτηματολογίου και

Δασολογίου, που θα έπρεπε προ πολλού να αποτελούν τα βασικά εργαλεία για

την Ανάπτυξη της χώρας με κυρίαρχους στόχους την προστασία του περιβάλλοντος

την εδαφική συνοχή, την ισόρροπη κατανομή των ωφελειών και τη διαφύλαξη

της δημόσιας περιουσίας.

Αυτό που έχουν καταλάβει πολύ καλά οι πολίτες και πολύ περισσότερο

σήμερα με την οικονομική κρίση και ύφεση, είναι ότι η πολιτική για την ανάπτυξη

που εφαρμόσθηκε στη χώρα :

- Είχε τεράστιες συνέπειες στην Περιφερειακή Ανάπτυξη, την Εδαφική και

κοινωνική συνοχή, στη προστασία του περιβάλλοντος και του δημόσιου

πλούτου της χώρας. Η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμείνει ως μία Περιφέρεια,

αφού η ουσιαστική αποκέντρωση δεν υπάρχει και οι αποφάσεις λαμβάνονται από

την Κεντρική Κυβέρνηση-Διοίκηση.

- Χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ενεργών πολιτικών και μέτρων για τη

ρύθμιση του αστικού και του αγροτικού χώρου και της υπαίθρου, για την προστασία

του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή

και τις φυσικές καταστροφές.

- Δημιούργησε υπερκέρδη στις τράπεζες κυρίως, και σε πολλές επιχειρήσεις, οι

οποίες εν τέλει προσδιορίζουν το περιεχόμενό της ανάπτυξης.

- Στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στο δανεισμό των νοικοκυριών, δανεική

ανάπτυξη όπως λέμε.

- Συρρίκνωσε έως εξαφάνισε (ιδιαίτερα στην Περιφέρεια) τις Μικρές και πολύ

Μικρές Επιχειρήσεις

- Τρέφεται από τις εισαγωγές και δημιουργεί τεράστια ελλείμματα στο εμπορικό

ισοζύγιο ΚΑΙ

- Δεν δημιούργησε έτσι ούτε πολλές, ούτε σταθερές θέσεις απασχόλησης.

- Επί πλέον και το σημαντικότερο ότι δεν προάγεται η κοινωνική ευημερία, δεν

βελτιώνεται η ζωή των ανθρώπων. Δεν μειώνονται οι ανισότητες και δεν

περιορίζεται η φτώχεια. Στην Ελλάδα εδώ και δεκαπέντε χρόνια παραμένει σταθερός

ο κίνδυνος της φτώχειας και καλύπτει το 20%-25% του πληθυσμού.

Διαμορφώθηκε τελικά ένα χωρικό πρότυπο ανάπτυξης που προτάσσει τον

στόχο της ανταγωνιστικότητας έναντι όλων των άλλων, αντί να προτάσσεται η



ανάγκη της προστασίας της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και του

περιβάλλοντος και να υποδεικνύονται ως βασικές συνιστώσες της Ανάπτυξης.

Εντελώς συγκεχυμένη επίσης ήταν η πολιτική του για την αγροτική ανάπτυξη,

την ύπαιθρο και τη γεωργική γη, όταν αυτά για τη χώρα μας είναι οι βασικοί

οικονομικοί και ταυτόχρονα περιβαλλοντικοί πόροι, που η συνύπαρξή τους θα

έπρεπε να αντιμετωπίζεται και να κατευθύνεται από ένα Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο,

που υπηρετεί την Αειφορία.

Το όραμα και η στρατηγική μας κατεύθυνση

Η σύγχρονη, ριζοσπαστική Αριστερά, με ιδιαίτερη έμφαση και

προγραμματικό λόγο στους κοινωνικούς της αγώνες και τις κοινοβουλευτικές της

παρεμβάσεις, έθετε πάντα ως άμεσο και επιτακτικό αίτημα μια ενιαία,

ολοκληρωμένη, δημοκρατική μεταρρύθμιση των διοικητικών δομών του

κράτους, με ριζική φορολογική μεταρρύθμιση και με ανακατανομή πόρων και

εξουσιών υπέρ των αυτοδιοικητικών θεσμών.

Η στρατηγική του δημοκρατικού δρόμου για τον σοσιαλισμό, μας

παραπέμπει σε παρεμβάσεις εκεί που σχεδιάζονται και ασκούνται οι πολιτικές, που

σημαίνει ότι εργαζόμαστε για αλλαγές στους θεσμούς, στην κοινωνία και στην

οικονομία, για την αναβάθμιση των διαδικασιών Εθνικού σχεδιασμού και

Δημοκρατικού Προγραμματισμού με :

- Την ουσιαστική Αποκέντρωση εξουσιών με Αιρετή Περιφέρεια και ισχυρούς

ΟΤΑ, όπως και την Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων τους και των Πόρων.

- Την Ανασυγκρότηση των διαδικασιών του Δημοκρατικού προγραμματισμού

ως συμμετοχική πλουραλιστική διαδικασία και μεθοδολογία .

- Την Θεσμική κατοχύρωση της συμμετοχής των εκπροσώπων της τοπικής

κοινωνίας, με ρόλο τον σχεδιασμό, την παρακολούθηση και στήριξη της

περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης.

- Την Ριζική αλλαγή στον τρόπο κατάρτισης, έγκρισης και υλοποίησης του

κρατικού προϋπολογισμού καθώς και των προϋπολογισμών των οργανισμών της

τοπικής αυτοδιοίκησης

- Την Αναμόρφωση και αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για

να καλυφθούν οι αναπτυξιακές απαιτήσεις,



- Τον ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό του αστικού και αγροτικού χώρου,

που θα αποτελεί τη βάση για τον προσανατολισμό των δημοσίων επενδύσεων, ώστε

αυτές να συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και όχι να εξυπηρετούν πελατειακά

συμφέροντα.

- Την αξιοποίηση του ΠΔΕ για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.

Στο πλαίσιο αυτό η Περιφερειακή Ανάπτυξη για την Αριστερά είναι άρρηκτα

δεμένη με την αποκέντρωση, την ενίσχυση των αυτοδιοικητικών θεσμών, της

Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη δημιουργία της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης , τα

όργανα της λαϊκής βούλησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Στρατηγική μας κατεύθυνση είναι μία συνολική διοικητική μεταρρύθμιση:

- Όπου η Αυτοδιοίκηση –Τοπική και Περιφερειακή– θα υπερβαίνει τη λογική της

διαχείρισης, θα χαράσσει και θα υλοποιεί την πολιτική της με τη συμμετοχή και την

αποφασιστική γνώμη του πολίτη. Θα αποτελεί δηλαδή τον βασικό φορέα

κοινωνικής και οικονομικής προόδου, ουσιαστικής κοινωνικής συμμετοχής και τον

βασικό έτσι παράγοντα για μία ισόρροπη και αειφόρο ανάπτυξη.

- Όπου η Αυτοδιοίκηση με τη διαφανή της λειτουργία θα συμβάλλει στον

εκδημοκρατισμό των θεσμών, στην αναβάθμιση των αιρετών της

οργάνων, στη ορθή διαχείριση των υποθέσεών τους και στην ενίσχυση του λαϊκού

και κοινωνικού ελέγχου. Στη δημιουργία χώρου για μορφές άμεσης δημοκρατίας και

συμμετοχής των πολιτών, με την συνεργασία με τα κινήματα πόλης και περιφέρειας,

με συλλογικότητες φεμινιστικού χαρακτήρα και κάθε μορφής προοδευτικές και

ριζοσπαστικές συλλογικότητες κοινωνικού, οικολογικού και πολιτιστικού χαρακτήρα.

- Όπου η Περιφερειακή πολιτική θα αποτελεί το βασικό μέσο-εργαλείο

εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και οικονομικής αλληλεγγύης, με στόχο

να μειώνει τη διαφορά εισοδήματος και πλούτου μεταξύ των φτωχότερων και των

πλουσιότερων περιφερειών και να εξασφαλίζει στους πολίτες τις απαραίτητες

υποδομές και τον κοινωνικό εξοπλισμό για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής

και την προστασία του περιβάλλοντος.

- Όπου η αναπτυξιακή διαδικασία με τους απαραίτητους πόρους θα διασφαλίζει

την κοινωνική συνοχή, θα αμβλύνει τα χάσματα κέντρου– περιφερειών και

παράλληλα θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για περαιτέρω αναπτυξιακή

δραστηριότητα και οικονομική ολοκλήρωση των περιοχών της χώρας



Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ <ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ> ΚΑΙ

ΟΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Νοεμβρίου θα διεξαχθούν σ’ ένα εντελώς

διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο, που προσδιορίζεται από την κρίση, τις αντιλαϊκές

πολιτικές και τα επώδυνα μέτρα της Κυβέρνησης. Σε ένα πλαίσιο που

σηματοδοτείται από την επικυριαρχία και την εγκατάσταση του ΔΝΤ, γεγονός που

αποτελεί στίγμα στη μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού.

Σ΄ αυτές τις εκλογές στα κατεξοχήν Αυτοδιοικητικά κριτήρια δεν μπορεί παρά να

συνυπολογιστεί και το ασφυκτικό αυτό κοινωνικό - οικονομικό πλαίσιο, που πιέζει και

δημιουργεί αρνητικούς όρους στη ζωή, την εργασία, τις σπουδές και τον ελεύθερο

χρόνο των πολιτών που ζουν σε κάθε Δήμο και σε κάθε Περιφέρεια της χώρας μας.

Όμως και η κατάσταση που επικρατεί στο χώρο της Αυτοδιοίκησης και των

Περιφερειών όπως ήδη περιγράψαμε είναι ιδιαίτερα προβληματική, ενώ βάσιμη είναι η

ανησυχία όλων μήπως το νέο σχέδιο «Καλλικράτης», που εισάγεται από την

Κυβέρνηση, δεν προσβλέπει στην ουσιαστική αποκέντρωση του κράτους και την

περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά αποτελεί δημοσιονομική ανάγκη και γι’ αυτό το λόγο

εντάχθηκε και στο σκληρό μνημόνιο του ΔΝΤ, ΕΚΤ και της ΕΕ. .

Οι βασικές θέσεις μας για το θεσμό

Η δική μας αριστερά, η δημοκρατική και ανανεωτική αριστερά, είχε

πάντα ως πολιτικό και στρατηγικό στόχο για την ΑυτοδιοίκησΗ, τους δύο βαθμούς

αρθρωμένους σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Γιαυτό αυτές οι εκλογές για την Αριστερά, την «Δημοκρατική Αριστερά»

αποτελούν την ευκαιρία, για να αποκαταστήσει την χαμένη αίγλη, αξιοπιστία και

επιρροή της σε ένα χώρο που παλαιότερα εθεωρείτο και ήταν πράγματι, το

προνομιακό πεδίο δημιουργικών και ανανεωτικών προτύπων και παρέμβασης.

Ιδιαίτερα για τη Περιφερειακή Πολιτική πιστεύει ότι πρέπει να αποτελεί

ένα μέσο-εργαλείο εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και οικονομικής

αλληλεγγύης, με στόχο να μειώνει τη διαφορά εισοδήματος και πλούτου μεταξύ


των Περιφερειών και να εξασφαλίζει στους πολίτες τις απαραίτητες υποδομές και τον

κοινωνικό εξοπλισμό για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής τους.

Γιαυτό και θεωρεί αναγκαία την ενίσχυση των αυτοδιοικητικών θεσμών και τη

μεταφορά αρμοδιοτήτων και πόρων και σε Περιφερειακό επίπεδο.

Σε μία ισχυρή δηλαδή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, που θα προγραμματίζει

δημοκρατικά και θα υπηρετεί μαζί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση μία

ολοκληρωμένη και βιώσιμη αναπτυξιακή διαδικασία.

( Ειδικότερα, πριν τρία χρόνια σε σχετικό Συνέδριο της ΕΝΑΕ, ως ΣΥΝ με το τμήμα

Αυτοδιοίκησης είχαμε τοποθετηθεί θετικά στην έναρξη διαλόγου για μία Διοικητική

Μεταρρύθμιση, όπου η Αυτοδιοίκηση - Τοπική και Περιφερειακή – θα υπερβαίνει τη

λογική της διαχείρισης και της λειτουργίας της ως διοικητικού θεσμού και θα

χαράσσει και υλοποιεί τις πολιτικές της με τη συμμετοχή και την αποφασιστική

γνώμη του πολίτη, και όπου θα υπάρξει μία ουσιαστική ανακατανομή των

δημόσιων πόρων και δαπανών, που θα βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία προς την

αναγκαία ανακατανομή ρόλων, έργων και αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και

Αυτοδιοίκησης.

Θυμόμαστε όλοι τις εμπνευσμένες τοποθετήσεις του Χρήστου Παλαιολόγου, που

τόσο γρήγορα έφυγε από κοντά μας. Το Χρήστο που άφησε στην Ανανεωτική

Αριστερά, στην κοινωνία μία πλούσια παρακαταθήκη ιδεών και αγώνων για την

Τοπική και Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση ).

Επισημαίνουμε ότι παρά τα όποια θετικά βήματα που έγιναν τα τελευταία

30 χρόνια για την ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης, με τη μη ουσιαστική όμως στήριξη

της μεταρρύθμισης του «Καποδίστρια» και την αδύναμη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, η

χώρα μας παραμένει συγκεντρωτικό κράτος.

Σήμερα εν όψει της διοικητικής μεταρρύθμισης <Καλλικράτης> και τα

μεγάλα λόγια της Κυβέρνησης πρέπει να επαναλάβουμε, για να μην γίνουν τα ίδια

λάθη, ότι παραμένουμε ένα συγκεντρωτικό κράτος γιατί η πολιτική των

Κυβερνήσεων του ΠΑ.ΣΟ.Κ και της Ν.Δ. για την Αυτοδιοίκηση στο θεσμικό αλλά και

στο οικονομικό επίπεδο διακρίθηκε από:

- Τη στασιμότητα και την άρνηση τελικά της ολοκλήρωσης μίας μεταρρύθμισης του

πολιτικού μας συστήματος με Αποκέντρωση και Αυτοδιοίκηση και τη μη προσαρμογή

έτσι της χώρας σε ένα σύστημα τοπικής Αυτοδιοίκησης με όλες τις εξουσίες -

αρμοδιότητες τοπικού, νομαρχιακού και περιφερειακού χαρακτήρα- συνοδευόμενες

από τους αντίστοιχους πόρους.

10

- Την ανεπάρκεια πόρων προς την Αυτοδιοίκηση, αφού παραμένουν περίπου στο 5%

σε σχέση με τα συνολικά έσοδα του δημοσίου τομέα, όταν ο μέσος όρος στην Ε.Ε.

των 15 ξεπερνά το 20% .

- Αντίθετα οι κυβερνήσεις του δικομματισμού ανέδειξαν την περιφέρεια ως το «μακρύ

χέρι» της Κεντρικής εξουσίας (κυβέρνησης) και τον κομματικό Γενικό Γραμματέα σε

«κηδεμόνα» της Τοπικής και Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και διαχειριστή του

Περιφερειακού προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και των Ευρωπαϊκών

κονδυλίων.

(Ειδικότερα:

• Μετά την εισαγωγή από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ του Ν. 2218/94 για την

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση οι αλλεπάλληλες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις και ιδιαίτερα

ο νόμος 2503/97 «αφυδάτωσαν» το θεσμό και τον μετέτρεψαν σε θεσμό-φάντασμα,

διεκπεραιωτή γραφειοκρατικών διαδικασιών, επιβεβαιώνοντας δυστυχώς την κριτική

μας που ασκήσαμε στον σχεδιασμό και την εφαρμογή τους.

• Στη συνέχεια, με το ν. 2539/97 εισήγαγε τον «Καποδίστρια», που παρουσιάσθηκε

ως μια μεταρρυθμιστική τομή στο μέχρι τότε αναχρονιστικό σύστημα Τ.Α.. Δώδεκα

χρόνια μετά την εφαρμογή του μπορούμε να πούμε ότι, διέψευσε τις προσδοκίες και

δεν πέτυχε τους στόχους που είχε θέσει. Δεν συνοδεύτηκε από ριζική αλλαγή του

πολιτικού και διοικητικού συστήματος της χώρας, του κεντρικού κράτους, των

νομαρχιών και των νέων διευρυμένων Δήμων, με αποτέλεσμα να παραμένει

κυρίαρχος ο συγκεντρωτισμός και η μειωμένη προσβασιμότητα του πολίτη στη λήψη

και την υλοποίηση των αποφάσεων. Δεν άλλαξε το συγκεντρωτικό δημοτικό σύστημα

διακυβέρνησης με απλή αναλογική, αντιπροσώπευση Τοπικών Συμβουλίων, πόρους

και αρμοδιότητες. Δεν έγινε ο Δήμος υπερασπιστής και συνδιοργανωτής της

αντίστασης και διεκδίκησης των δημοτών).

Για τους λόγους αυτούς οι βασικές προϋποθέσεις για να υπάρξει

ουσιαστική πρόοδος και να προχωρήσει μία νέα διοικητική μεταρρύθμιση,

ειδικότερα στα θέματα Αποκέντρωσης, Περιφερειακής Ανάπτυξης και Αυτοδοιίκησης

είναι :

11

α) Η καθιέρωση της απλής αναλογικής. Το μόνο σύστημα που ενθαρρύνει

τους πολίτες να συμμετέχουν στα όργανα λήψης των αποφάσεων σε τοπικό

επίπεδο, ενδυναμώνοντας έτσι και την αποτελεσματικότητα.

Δυστυχώς όμως, επαναφέρεται το πλειοψηφικό 50%+1 του δεύτερου γύρου, έναντι

του χειρότερου 42% της ΝΔ, και παραμένει έτσι μια κακή, αντιδημοκρατική

κατάσταση, που όχι μόνο ανατρέπει τη θέληση των τοπικών κοινωνιών, αλλά και

περιορίζει τη δυνατότητα των εκπροσώπων της να χειριστούν τοπικές υποθέσεις.

β) Η ενίσχυση των τριών θεμελιωδών αρχών που πρέπει να εδράζεται η

Τοπική Αυτοδιοίκηση, πρώτου και δεύτερου βαθμού σήμερα:

- την αρχή της Τοπικής Αυτονομίας,

- την αρχή του Τεκμηρίου Αρμοδιότητας,

- την αρχή της Επικουρικότητας.

Η εφαρμογή των αρχών αυτών στην πράξη θα οδηγήσει στο να διακρίνονται οι

δημόσιες υποθέσεις σε τοπικής, περιφερειακής και κρατικής σημασίας, έτσι ώστε οι

ανώτεροι να ασκούν μόνο τις αρμοδιότητες, που οι πιο κάτω δεν μπορούν να

ασκήσουν αποτελεσματικά.

Σε αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται μία μεγάλη διοικητική αλλαγή που είναι ο

περιορισμός του κεντρικού κράτους στον επιτελικό του ρόλο, που είναι η

ουσιαστική Αποκέντρωση εξουσιών στην Αιρετή Περιφέρεια – στην

Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση - σε ισχυρούς ΟΤΑ , με ενίσχυση των Πόρων

(κρίνοντας αναγκαία τη Φορολογική Μεταρρύθμιση) και με τις αναγκαίες ριζικές

μεταβολές στη λειτουργία του κράτους και τη δημιουργία πλήρως στελεχωμένων

αποκεντρωμένων υπηρεσιών.

Το σχέδιο <Καλλικράτης> δεν θεμελιώνει τις παραπάνω αρχές, είναι αναντίστοιχο

προς τις μεγάλες ανάγκες του τόπου για Αποκέντρωση και Ανάπτυξη με

Αυτοδιοίκηση. Είναι ανάγκη να αναβαθμισθούν πολύ περισσότερο οι αρμοδιότητες

και εξουσίες των συλλογικών οργάνων, Περιφερειακό Συμβούλιο, έναντι των

μονοπρόσωπων οργάνων, Περιφερειάρχης, ο οποίος αποκτά υπερεξουσίες, ως

ένας μικρός Κυβερνήτης. Μεταξύ αυτών και την υπερεξουσία να ορίζει με απόφασή

του τους τρεις επί πλέον Αντιπεριφερειάρχες, που μετέχουν αντίστοιχα και στην

Εκτελεστική επιτροπή, το κατεξοχήν εκτελεστικό όργανο, που τελικά συγκροτείται

μόνο από τον Περιφερειάρχη και τους Αντιπεριφερειάρχες. Είναι δηλαδή μία

υπεραμοδιότητα της «πλειοψηφίας», μιας πλειοψηφίας που στις περισσότερες

περιοχές είναι «μειοψηφία» την πρώτη Κυριακή.

12

Χρειάζεται εμπιστοσύνη και σαφείς αρμοδιότητες στα αιρετά συλλογικά όργανα και

στην κοινωνία των πολτών, γιαυτό και η νέα Περιφερειακή Επιτροπή

Διαβούλευσης, όπου συμμετέχουν οι Δήμαρχοι της Περιφέρειας, οι εκπρόσωποι

των εργαζομένων, των επιμελητηρίων, της αποκεντρωμένης Δημόσιας Διοίκησης, των

οργανώσεων και φορέων των πολιτών, έπρεπε να συγκροτείται με απόφαση του

Περιφερειακού Συμβουλίου και το βασικότερο να μην έχει μόνο γνωμοδοτικό ή

συμβουλευτικό προς το Συμβούλιο χαρακτήρα.

Για μας είναι ανάγκη να επιβληθεί στη πράξη η προσφυγή στο Περιφερειακό

Συμβούλιο ακόμα και για θέματα, όπως τα παραπάνω, που προβλέπεται ότι ανήκουν

στις αποκλειστικές αρμοδιότητες του Περιφερειάρχη.

δ) Η Στρατηγική ενδυνάμωσης της αναπτυξιακής διαδικασίας στα πλαίσια

ενός εθνικού στρατηγικού σχεδιασμού και ανασυγκρότησης των διαδικασιών

Δημοκρατικού Προγραμματισμού, με τη θεσμική δηλαδή κατοχύρωση της

συμμετοχής των εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας, με ρόλο τον σχεδιασμό, την

παρακολούθηση και στήριξη της περιφερειακής πολιτικής και ανάπτυξης, όπως και

Αλλαγή στον τρόπο σχεδιασμού του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων

(ΠΔΕ), που πρέπει να βασίζεται στον δημοκρατικό προγραμματισμό και να είναι

κυρίαρχο και όχι, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα και στο σχέδιο <Καλλικράτης>, να

δρα συμπληρωματικά στα κοινοτικά προγράμματα. Το ΠΔΕ θα πρέπει να αποκτήσει

αυτόνομο χαρακτήρα και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, για την κάλυψη των αναγκών

της χώρας, ενώ ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις δεν θα πρέπει να υποκαθιστούν τις

εθνικές δημόσιες επενδύσεις, αλλά να λειτουργούν προσθετικά σε αυτές.

Και βέβαια το ΠΔΕ θα πρέπει να ενισχυθεί για να καλυφθούν τόσο οι αναπτυξιακές

απαιτήσεις, όσο και οι δαπάνες στις υποδομές, ιδιαίτερα στο σκέλος των μικρών και

μεσαίων έργων της Περιφέρειας και Τοπικών Αυτοδιοικήσεων, που επιλύουν χρόνια

προβλήματα καθημερινότητας, κοινωνικού εξοπλισμού , προστασίας του

περιβάλλοντος και χωροταξικού σχεδιασμού, οι δαπάνες για την κοινωνική πρόνοια,

τη λαϊκή κατοικία, την αντιμετώπιση της ανεργίας. Γιατί γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά

ότι τα μικρά και μεσαία έργα στην Περιφέρεια, που αφορούν κυρίως υποδομές στην

Παιδεία, στην Υγεία, στην ύδρευση-αποχέτευση, και γενικότερα στη βελτίωση της

καθημερινότητας, συνεχίζουν να είναι οι μεγάλοι χαμένοι, καθώς δεν είναι επιλέξιμα

για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και καθώς το περιφερειακό κυρίως σκέλος του ΠΔΕ

έχει πρακτικά μηδενιστεί, ιδιαίτερα μετά τις υπέρογκες δαπάνες των Ολυμπιακών

13

έργων. Είναι τα έργα αυτά που αναζητούν μέσω των ΣΔΙΤ, ιδιώτη για την

κατασκευή και την εκμετάλλευσή τους , με πανωτόκι βέβαια! Δύο έως τρεις φορές.

Αυτές οι βασικές αρχές για τον δημοκρατικό προγραμματισμό και για τον

καθοριστικό ρόλο του ΠΔΕ, παρά τις επί της αρχής διακηρύξεις, δεν φαίνεται

θεμελιώνονται στη διαδικασία του αναπτυξιακού σχεδιασμού, που προτείνει το

σχέδιο «Καλλικράτης», ούτε το απασχολούν οι βαθειές αυτές αδυναμίες του

παραγωγικού συστήματος.

Στο επιχείρημα ότι η Περιφέρεια και ως αιρετή θα παραμένει ο διαχειριστής των

κοινοτικών προγραμμάτων έχουμε να επισημαίνουμε τα εξής:

- Μετά το 2013 η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, όπως και άλλες, θα μπουν

στην κατηγορία των Περιφερειών με ΑΕΠ μεγαλύτερο του 70% και σύμφωνα με

ανακοινώσεις της Κομισιόν η πρόθεση είναι να μην εισπράττουν κοινοτικές

επιδοτήσεις.

- Κατά τη υλοποίηση των ΠΕΠ ο Περιφερειακός σχεδιασμός έχει υποβαθμισθεί αφού

το μεγαλύτερο μέρος αυτών τα τελευταία χρόνια έχει ενταχθεί στο σχεδιασμό των

τομεακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων που χειρίζονται κεντρικά τα Υπουργεία.

Όταν τελικά η ουσιαστική διαχείριση των ΠΕΠ θα ασκείται από την αιρετή

Περιφέρεια οι εντάξεις των έργων θα έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί και οι

δυνατότητες παρέμβασης του αιρετού Περιφερειακού Συμβουλίου θα είναι

ελάχιστες.

- Γενικά μέχρι σήμερα, όπως και για το ΕΣΠΑ, που προχωράει με πολύ αργούς

ρυθμούς και επικεντρώνεται κυρίως στα μεγάλα έργα υποδομών, επικρατεί η

αντίληψη της ανάδειξης (επικράτησης) του κεντρικού σχεδιασμού σε βάρος του

Περιφερειακού σχεδιασμού που εμπεριέχει και τη συμμετοχή των τοπικών

κοινωνιών.

στ) Η δημιουργία αμερόληπτου και αποτελεσματικού συστήματος

διαχείρισης των εθνικών και κοινοτικών πόρων σε εθνικό και περιφερειακό

επίπεδο, ώστε να αξιοποιούνται σε όφελος της κοινωνίας, να κατανέμονται

ισόρροπα τα οφέλη στη χώρα, να θεμελιώνεται η κοινωνική συνοχή και η

μακροχρόνια βάση της ανάπτυξης και να περιοριστεί η σπατάλη.

Είναι χαρακτηριστική η αδιαφάνεια, η γραφειοκρατία και η διαφθορά στη διαχείριση

των Κοινοτικών Προγραμμάτων όλα αυτά τα χρόνια, με αποτέλεσμα τη μειωμένη

απορρόφησή τους, αλλά και τη σπατάλη πολύτιμων δημόσιων πόρων. Χαοτική

παραμένει η κατάσταση με το υπάρχον πλαίσιο διαχείρισης του ΕΣΠΑ και του ΕΠΑ,

14

Πρόκειται για ένα πλαίσιο διαχείρισης που παραγκωνίζει ακόμη περισσσότερο και

αποδομεί τις κλασσικές δομές της δημόσιας διοίκησης, της τοπικής και

περιφερειακής εξουσίας. Ο συγκεντρωτισμός γίνεται κυρίαρχος, η δε

Αυτοδιοίκηση, οι Περιφέρειες, τα πολιτικά όργανα και οι φορείς

προγραμματισμού, περιθωριοποιούνται και στερούνται της δυνατότητας να

σχεδιάσουν και να προγραμματίσουν,

ζ) Ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός του αστικού και αγροτικού

χώρου, που θα προκύψει ως προϊόν ουσιαστικής διαβούλευσης των φορέων, των

περιφερειακών και αυτοδιοικητικών μονάδων και γενικά της κοινωνίας των πολιτών

και θα αποτελεί τη βάση για τον προσανατολισμό των δημοσίων επενδύσεων, ώστε

αυτές να συμβάλλουν στην αειφόρο ανάπτυξη και όχι να εξυπηρετούν πελατειακά

συμφέροντα.

Το Γενικό Χωροταξικό Πλαίσιο και τα ειδικά χωροταξικά σχέδια, που θεσπίσθηκαν

τα τελευταία χρόνια δεν προωθούν κατευθύνσεις, στερούνται ουσιαστικών

προτάσεων για να αρθούν οι παραπάνω αδυναμίες. Συντηρείται το στρεβλό

πρότυπο της μέχρι σήμερα αναπτυξιακής διαδικασίας στην περιφερειακή δομή, στην

περιβαλλοντική και οικιστική πολιτική.

Αλλά και στο σχέδιο «Καλλικράτης» δεν συνδέεται, όπως θα έπρεπε, η νέα

μεταρρύθμιση με τις αναγκαίες αυτές αλλαγές και νέες κατευθύνσεις στον

Χωροταξικό Σχεδιασμό, ώστε να αρθεί αυτό το στρεβλό πρότυπο της αναπτυξιακής

διαδικασίας. Είναι ανάγκη τα νέα αιρετά όργανα να έχουν τα εργαλεία και τη

δυνατότητα να παράξουν αναπτυξιακή πολιτική για την περιοχή τους . Και βέβαια

όλα αυτά θα διαμορφωθούν ως προϊόν ουσιαστικής διαβούλευσης των φορέων,

των περιφερειακών και αυτοδιοικητικών μονάδων και γενικά της κοινωνίας των

πολιτών.

Γιαυτό από την αρχή είχαμε τονίσει ότι μέσα από μία ολοκληρωμένη διαδικασία του

χωροταξικού και αναπτυξιακού σχεδιασμού θα έπρέπε να ανασυγκροτηθούν,

συνενωθούν κ.λ.π. οι Δήμοι της κάθε Περιφέρειας και όχι με την χοτική, αδιαφανή

διαδικασία του σχεδίου Καλλικράτης. Με κριτήρια δηλαδή χωροταξίας, κοινών

αναπτυξιακών, κοινωνικών, πολιτιστικών χαρακτηριστικών, προκειμένου να

εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα, τη δυνατότητα παροχής ικανοποιητικών υπηρεσιών

και αναπτυξιακής παρέμβασης. Όπως επίσης και την αξιοποίηση του ενδογενούς

δυναμικού, την προστασία του αστικού, αγροτικού και φυσικού περιβάλλοντος και

τελικά τη συγκράτηση του πληθυσμού και την ισόρροπη ανάπτυξη, με προϋπόθεση

15

βέβαια την ουσιαστική δημοτική δημοκρατία με εσωτερική αποκέντρωση, θεσμούς,

πόρους και αρμοδιότητες που θα διασφαλίζουν τη συμμετοχή και των πιο μικρών

κοινοτήτων .

η) Όσον αφορά το ύψος και την κατανομή των πόρων και γενικά τα

οικονομικά πρέπει να υπάρξει μια ανακατανομή των δημοσίων πόρων και

δαπανών που να βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία προς μια ανακατανομή ρόλων,

έργων, αρμοδιοτήτων μεταξύ κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Δυστυχώς πριν τη διοικητική μεταρρύθμιση δεν έγινε κανένας ουσιαστικός διάλογος

και για τα οικονομικά, ώστε να μην ενεργεί κανείς αυθαίρετα στη διαχείριση τους και

κανείς να μην επιβάλλει αυθαίρετα φορολογικά βάρη στους πολίτες.

Γιαυτό και στον <Καλλικράτη> διατυπώνεται τελικά ένα ισχνό και ανεπαρκές

πλαίσιο για την υποστήριξη του εγχειρήματος και τους αναγκαίους πόρους, ιδιαίτερα

για τους πόρους της αιρετής Περιφέρειας, όπως και του Προγράμματος υποστήριξης

του Καλλικράτη <Ελληνική Αρχιτεκτονική Διαχείριση και Αυτοδιοίκηση

«ΕΛΛ.Α.ΔΑ.».

(Π.χ. από τα άρθρα 259 και 260 του Νομοσχεδίου Καλλικράτης προκύπτει ότι οι

πόροι των νέων ΟΤΑ Α’ (Β’ Βαθμού) θα προέρχονται αντιστοίχως από το 12% (4%)

του ΦΠΑ και το 20% (2,40%) του Φόρου Εισοδήματος Φυσικών και Νομικών

Προσώπων. Από την παράγραφο 2 του άρθρου 259 προβλέπεται επίσης ότι εάν το

κόστος των αρμοδιοτήτων που μεταβιβάζονται με τον παρόντα νόμο στους δήμους

είναι ανώτερο από τα ανωτέρω έσοδα, τότε θα καλύπτεται με αύξηση των ανωτέρω

ποσοστών. Η αύξηση αυτή θα καθορίζεται όμως με προεδρικό διάταγμα που

εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής

Διακυβέρνησης και Οικονομικών.Δεδομένων)

Οι αρμοδιότητες για την τοπική αυτοδιοίκηση (π.χ. με την περίπτωση των

σχολικών κτηρίων) χωρίς την παροχή αναγκαίων πόρων, αναγκάζουν τους Δήμους

να ανατρέχουν σε ιδιωτικές πηγές χρηματοδότησης με μορφή του έμμεσου

δανεισμού (ΣΔΙΤ) προκειμένου να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες κοινωνικές

υποδομές για την περιοχή τους. Εκ των πραγμάτων, η έλλειψη πόρων με την

ταυτόχρονη απόδοση αρμοδιοτήτων, θα συντελέσει στην πλήρη ιδιωτικοποίηση

πολλών λειτουργιών του Δημοσίου, οι οποίες όμως αποδεδειγμένα με βάση διεθνείς

στατιστικές, ασκούνται αποδοτικότερα και οικονομικότερα από το Δημόσιο και όχι

τους ιδιώτες.

16

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η γενικότερη ανεπάρκεια πόρων καθιστά πλέον

υπαρκτό τον κίνδυνο μαζικών απολύσεων υπαλλήλων τόσο στους ΟΤΑ όσο

και στην Κεντρική Διοίκηση, ακόμα και μονίμων. Ο κίνδυνος αυτός έχει πάψει

να είναι θεωρητικός μετά την υπογραφή του Μνημονίου της τρόικας με την

Κυβέρνηση.

θ) Επί πλέον εξίσου σημαντικό είναι ότι, παράλληλα με τον "Καλλικράτη" για

αποκεντρωμένη διοίκηση, θα πρέπει να αναπτύσσονται οι πολιτικές και ο

σχεδιασμός για την κεντρική διοίκηση (νέα οργανογράμματα- επανεκτίμηση των

συνενώσεων των Υπουργείων ).

Ο ρόλος της κεντρικής διοίκησης στο εγχείρημα της αποκέντρωσης απαιτεί εξίσου

σοβαρή μελέτη και σχεδιασμό προκειμένου να μην υπάρξει χαοτική κατάσταση στη

χώρα ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες. Το ποιες αρμοδιότητες θα αποκεντρωθούν

είναι εξίσου σημαντικό να μελετηθούν παράλληλα με το ποιες αρμοδιότητες θα

παραμείνουν στην κεντρική διοίκηση .

Υπάρχουν επιφυλάξεις αν κατά τη σύνταξη του σχεδίου Καλλικράτης υπήρξε

ουσιαστική συνεργασία και διάλογος σε τεχνικό επίπεδο του Υπουργείου Εσωτερικών

Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με τα άλλα Υπουργεία, προκειμένου

να υπάρξει ένας συνολικός σχεδιασμός για τη δομή και τις αρμοδιότητες της

κεντρικής διοίκησης, των αποκεντρωμένων υπηρεσιών και των υπηρεσιών της

Αυτοδιοίκησης και για να αποφευχθούν τα πολλά προβλήματα του παρελθόντος.

Όπως υπάρχουν και έντονες επιφυλάξεις και φόβοι μήπως οι αιρετές

περιφερειακές Διοικήσεις βρεθούν κάτω από τις αποκεντρωμένες

Διοικήσεις των κρατικών Περιφερειών, επειδή οι τελευταίες παραμένουν με

τις παλιές τους αρμοδιότητες και πολλές άλλες πρόσθετες, με τον διορισμένο

Γενικό Γραμματέα, που συγκαλεί και προεδρεύει Συμβουλίου, στο οποίο

συμμετέχουν ο ή οι αιρετοί Περιφερειάρχες και οι περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και

ο οποίος μάλιστα μεριμνά για τον συντονισμό τους «στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων

της Αποκεντρωμένης Διοίκησης». Πολύ περισσότερο όταν για τις αρμοδιότητες αυτές

υπάρχει μεγάλη ασάφεια, όπως και κατ’ επέκταση για τη διάκριση των

αρμοδιοτήτων που ασκούν οι υπηρεσίες της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και

αυτών που ασκούν οι αποκεντρωμένες διοικήσεις των κρατικών Περιφερειών .

17

Παραμένει τελικά έωλο το βήμα της αποκέντρωσης με Αυτοδιοίκηση και

είναι επιτακτική η ενεργός συμμετοχή και ο διαρκής αγώνας μας για να

γίνουν τα βήματα σταθερά.

Σε κάθε περίπτωση και όσον αφορά τον πολύ σημαντικό θέμα του

εσωτερικού Κανονισμού οργάνωσης και λειτουργίας κάθε Περιφέρειας,

που καταρτίζει το Περιφερειακό της Συμβούλιο και προκειμένου να υπάρξει ορθή

λειτουργία, αποτελεσματικότητα και εξυπηρέτηση του πολίτη, όπως και ουσιαστική

σύνδεση, συνέργεια, και όχι αλληλοκάλυψη με τις υπηρεσίες της αποκεντρωμένης

Διοίκησης, είναι ανάγκη να επισημάνουμε ορισμένα βασικά θέματα από το ιστορικό

και τα προβλήματα, αλλά και τις αρχές οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών ,

όπως :

Με τη σύσταση των Περιφερειών το 1997 μεταφέρθηκαν αυτούσιες πολλές

υπηρεσίες από αυτές των Υπουργείων στην Περιφέρεια. Για παράδειγμα όσον αφορά

τις τεχνικές υπηρεσίες μεταφέρθηκαν στην Περιφέρεια: η Δ.Δ.Ε., η Δ.Ε.Κ.Ε., η

Δ.Ε.ΣΕ. από το πρ. ΥΠΕΧΩΔΕ, το τμήμα εγγειοβελτιωτικών έργων από το Υπουργείο

Γεωργίας, και οι τέσσερις Τ.Υ.Δ.Κ. από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Οι υπηρεσίες αυτές «μετακινήθηκαν» αυτούσιες από τα αντίστοιχα Υπουργεία στην

κάθε Περιφέρεια χωρίς όμως να ακολουθήσει και το αντίστοιχο προσωπικό στο

σύνολό του. Από τον μηχανιστικό τρόπο μεταφοράς τους και χωρίς να λαμβάνονται

υπόψη οι πραγματικές ανάγκες του νέου σχήματος, δημιουργήθηκαν μια σειρά από

προβλήματα όπως :

- Αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ των υπηρεσιών της Περιφέρειας.

- Σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ της Περιφέρειας, των Υπουργείων και των

Νομαρχιών.

- Κατακερματισμός δυνάμεων και μη ορθολογική αξιοποίηση του υπάρχοντος

δυναμικού.

- Μισθολογικές ανισότητες μεταξύ των εργαζομένων στην ίδια υπηρεσία.

Τα χαρακτηριστικά αυτά μαζί με την γεωγραφική διασπορά των υπηρεσιών που

δημιουργούν δυσχέρειες στη μετακίνηση – μετάθεση των εργαζομένων, ενισχύουν

την τάση ότι η Περιφέρεια είναι ένα άθροισμα ετερόκλητων Οργανικών Μονάδων και

όχι ένα συνεκτικό σχήμα με ενιαία δράση και αποτελεσματικότητα. Τα προβλήματα

αυτά επιτείνονται από τον φθίνοντα αριθμό των εργαζομένων στις υπηρεσίες αυτές .

Για τους λόγους αυτούς απαιτείται, μετά από ανάλυση της συγκεκριμένης

κατάστασης, να γίνει αναδιάταξη και συγκέντρωση δυνάμεων στην παρούσα φάση,

18

και προπάντων να μην επικρατήσει ένα χαώδες νομοθετικό πλαίσιο στο μεταβατικό

στάδιο. Η πρόταση για τη νέα δομή των υπηρεσιών της αιρετής Περιφέρειας θα

πρέπει να διασφαλίζει ότι δεν θα επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος.

Ειδικότερα για την Περιφέρεια κατά την κατάρτιση του εσωτερικού

κανονισμού οργάνωσης και λειτουργίας της , θα πρέπει μέσα από τη σωστή

διάρθρωση των υπηρεσιακών μονάδων της, και κυρίως μέσα από τη συγκρότηση

Γενικών Διευθύνσεων, να επιτυγχάνεται :

- Ενιαίος τρόπος αντιμετώπισης των θεμάτων και κυρίως στην εξέταση των αιτήσεων

και την εξυπηρέτηση των πολιτών και των φορέων.

- Αποτελεσματικότητα – Ταχύτητα στη διεκπεραίωση των θεμάτων.

- Καλύτερη συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών, γρήγορη επίλυση προβλημάτων που

σχετίζονται με αρμοδιότητες.

- Ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών.

- Ορθολογικός σχεδιασμός και προγραμματισμός των ενεργειών και έργων σε επίπεδο

Περιφέρειας .

- Κατά το δυνατόν αντικειμενική και ενιαία αξιολόγηση του προσωπικού και των

υπηρεσιών.

- Ορθολογικότερη κατανομή του προσωπικού και οικονομία δυνάμεων κ.ά.

ΑΣΗΜΙΝΑ ΞΗΡΟΤΥΡΗ – ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΑΡΗ ΙΟΥΛΙΟΣ 2010