Ιδεολογικός αστυνόμος

Ο κ. ΄Ανθιμος ζώστηκε πάλι τ’ άρματα. Αυτή τη φορά για να επιτεθεί στον πρόεδρο της ΔΕΘ, ο οποίος τόλμησε –άνευ της αδείας του αρμόδιου μητροπολίτου- να διατυπώσει την άποψή του για τη σλαβομακεδονική γλώσσα και τους Σλαβομακεδόνες. Ο κ. ΄Ανθιμος θέλει να πιστέψουμε ότι υπερασπίζεται ως συνήθως τα συμφέροντα του έθνους και του ελληνικού κράτους. Στην πραγματικότητα, αυτό που υπερασπίζεται είναι το παραδοσιακό δικαίωμα παρέμβασης της Εκκλησίας στις κρατικές υποθέσεις. Σ’ αυτή τη διεκδίκηση η μόνη απάντηση που αξίζει να δοθεί είναι ο σαφής διαχωρισμός των ρόλων Εκκλησίας – Κράτους.

Αυτή η ιστορική εκκρεμότητα θα έπρεπε προ πολλού να αρθεί, αλλά η πολιτική ηγεσία του τόπου φοβάται. Φοβάται ότι λόγω της υποτιθέμενης ανωριμότητας της κοινωνικής συνείδησης μια τέτοια απόφαση θα στοίχιζε ακριβά. Όμως, η θεωρία του πολιτικού κόστους υποτιμά σκοπίμως την κοινωνική συνείδηση για να αποκρύψει το αμοιβαίο όφελος των δύο διαπλεκόμενων μερών.

Η σύνδεση Εκκλησίας – Κράτους δε συνιστά μόνο καθυστέρηση του θεσμικού εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα, αλλά αποτελεί και έκφραση της κυρίαρχης εθνικής ιδεολογίας, δηλαδή του μύθου του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού. Το έθνος συγκροτείται στη βάση της κοινής αποδοχής μιας «εθνικής» ιδεολογίας, δηλαδή ο εθνικισμός κατασκευάζει τα έθνη και όχι το αντίθετο. Ο ελληνικός εθνικισμός κατάφερε να πείσει τους Νεοέλληνες ότι είναι απευθείας απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (και των αρχαίων θεών) και αυτό ακριβώς τους κάνει να είναι σήμερα Χριστιανοί Ορθόδοξοι!

Επ’ αυτού η Εκκλησία ποτέ δεν ήταν ουδέτερη. Συνδεόμενη στενά με το κράτος, συνδέθηκε σκοπίμως και εμπράκτως με τις συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις που ιστορικά ήλεγχαν το κράτος στην Ελλάδα. Η προσφερόμενη εκ μέρους της Εκκλησίας ιδεολογική βοήθεια ανταλλασσόταν με προνόμια σε όλα τα επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του οικονομικού. Χρησιμοποιώντας την ορολογία της μόδας, μπορούμε να πούμε ότι η σύνδεση Εκκλησίας – Κράτους αποτελεί την ισχυρότερη εκδήλωση διαπλοκής στην Ελλάδα, της οποίας η νόμιμη μορφή είναι μόνον η κορυφή του παγόβουνου. Το Βατοπέδι είναι η καλύτερη απόδειξη.

Ο διαχωρισμός λοιπόν Εκκλησίας – Κράτους αποτελεί μείζονα πολιτική στόχευση. Εάν πραγματοποιηθεί, θα αποτελέσει ήττα του εθνικισμού, του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, της συντήρησης. Θα αποτελέσει νίκη της Δημοκρατίας και της προόδου. Ταυτόχρονα θα λειτουργήσει εξυγιαντικά και για την ίδια την Εκκλησία. Η απελευθέρωση της ελληνικής Εκκλησίας από τα δεσμά της εκκοσμίκευσης θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την αναβάθμιση του πνευματικού της έργου και κυρίως για την προσαρμογή αυτού του έργου στην πραγματικότητα μιας σύγχρονης ελεύθερης κοινωνίας.