Χρειαζόμαστε στην Ευρώπη περισσότερη αλληλεγγύη και κοινές πολιτικές

Αναπληρωτής γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (από τον Δεκέμβριο του 2009), προερχόμενος από το γαλλικό συνδικάτο CGT, ο Ζοέλ Ντεκαγιόν μίλησε στην Κ."Α." ενόψει της Πανευρωπαϊκής δράσης κατά της λιτότητας της ερχόμενης Τετάρτης. «Σύμφωνα με μελέτες αναμένεται στο μέλλον σοβαρή ανάπτυξη, και σημαντική παγκόσμια ζήτηση στους τομείς της ενέργειας, των πρώτων υλών, των τεχνολογιών. Το πρόβλημα είναι αν η Ευρώπη θα έχει θέση σε αυτή την ανάπτυξη και αν η ανάπτυξη θα γίνει στη βάση μιας ανταγωνιστικότητας όσων θα διαγκωνίζονται να μειώσουν τις κοινωνικές παροχές ή θα επιδιώξουμε ένα κοινωνικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα. Δεν είναι εύκολος στόχος».

* Ποια η σημασία της 29ης Σεπτεμβρίου, ημέρας πανευρωπαϊκής δράσης κατά της λιτότητας;

Η σημασία αυτή είναι διπλή. Πρώτον, δεν πρέπει να πληρώσουν την τραπεζική κρίση οι εργαζόμενοι κι ούτε είναι αυτοί που πρέπει να υποστούν τις πολιτικές λιτότητας σε όλες τις χώρες, ως απόρροια της κρίσης αυτής. Οι εργαζόμενοι δεν ευθύνονται για την κρίση και δεν πρέπει να πληρώσουν τα σπασμένα της. Δεύτερον, μας χρειάζεται ένα πολιτικό και οικονομικό πρόγραμμα για την Ευρώπη, μας χρειάζεται ανάπτυξη διαρκείας και πρέπει να έχουμε τα ανάλογα μέσα. Και όταν τα συνδικάτα αναφερόμαστε σε διαρκή ανάπτυξη εννοούμε ότι η απασχόληση του αύριο στην Ευρώπη δεν πρέπει να συνεπάγεται εργασιακή ανασφάλεια, όπως αυτή παρατηρείται σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των σκανδιναβικών. Για παράδειγμα, με τις εκλογές στη Σουηδία είδαμε τις πολιτικές συνέπειες της οπισθοδρόμησης της κοινωνικής κατάστασης, που μεταφράστηκαν με την αύξηση του ποσοστού της ακροδεξιάς, όπως συνέβη άλλωστε και σε άλλες χώρες. Με άλλα λόγια, η κρίση επιδεινώνει τις κοινωνικές σχέσεις σε όλες τις χώρες και έχουμε ανάγκη ενός κοινού προγράμματος ανάπτυξης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χρειαζόμαστε περισσότερη αλληλεγγύη και κοινές πολιτικές στην Ευρώπη, σε αντίθεση με τη σημερινή τάση, της εθνικής αναδίπλωσης.

* Πόσο δύσκολη είναι η κοινή δράση, ο συντονισμός της σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Το πρόβλημα με την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων είναι ότι πρέπει κάθε φορά, μετά από μια πρόταση δράσης, διαδήλωσης, απεργίας, να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη όλων των επιμέρους συνδικάτων. Δεν είναι δυνατόν μέσα από ένα γραφείο να πατήσουμε ένα κουμπί και να πούμε ότι «αρχίζουν οι δράσεις». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ήδη από τον Ιούνιο είχαμε συμφωνήσει σχετικά. Δεν έχουμε βέβαια κοινή κουλτούρα αλλά το βασικό χαρακτηριστικό του συνδικαλισμού είναι η ενότητα του κόσμου της εργασίας κι εμείς στην Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων επιδιώκουμε σταθερά αυτή την ενότητα και πιστεύω ότι η 29η Σεπτεμβρίου θα είναι μια μεγάλη ημέρα.

Δεν θα έχουμε μόνο τη μεγάλη διαδήλωση στις Βρυξέλλες αλλά και δράσεις σε πολλές χώρες: τη γενική απεργία στην Ισπανία, ενώ προβλέπονται διαδηλώσεις στη Γερμανία, την Τσεχία, την Ιταλία, την Πολωνία, την Ελλάδα ακόμη και στις βαλτικές χώρες. Προς το παρόν στη διαδήλωση των Βρυξελλών έχουν δηλώσει ότι θα πάρουν μέρος 21 χώρες - θα έλθουν και αντιπροσωπείες από τη Βρετανία, κάτι που γίνεται σπάνια… Και στην περίπτωση της Ελλάδας τα ευρωπαϊκά συνδικάτα επέδειξαν αξιοσημείωτη αλληλεγγύη. Τώρα επιδιώκουμε μια όσο το δυνατόν ισχυρότερη παρουσία γιατί θέλουμε να ακουστεί πάση θυσία η φωνή μας. Και έχουμε και προηγούμενο, με τη ντιρεκτίβα Μπολκεστάιν. Στην πρώτη μας συγκέντρωση στις Βρυξέλλες συγκεντρωθήκαμε περίπου 1.000 άτομα. Χρειάστηκε 1.5 χρόνος για να πάρει διαστάσεις το κίνημα αντίδρασης… Βρισκόμαστε λοιπόν και τώρα στην αφετηρία μιας διαδικασίας καθώς πρέπει να συμφωνήσουν όλα τα εθνικά συνδικάτα. Ξέρετε, ο συνδικαλισμός δεν εφαρμόζεται με διατάγματα, τα πράγματα είναι πολύ σύνθετα. Το θετικό είναι ότι στην κρίση αυτή τα συνδικάτα αρνήθηκαν τη λογική της αντιπαράθεσης ανά χώρα. Συνειδητοποίησαν πολύ γρήγορα την ανάγκη αλληλεγγύης και μέσων δράσης.

* Πόσο μακριά είναι η διοργάνωση μιας ημέρας γενικής απεργίας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες;

Για να καταλάβετε το θέμα, θα σας δώσω το παράδειγμα του πολέμου στο Ιράκ, όπου όλα τα συνδικάτα ήσαν εναντίον και θελήσαμε να κάνουμε απεργία μιας ώρας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Δεν τα καταφέραμε γιατί ορισμένα συνδικάτα θεώρησαν ότι δεν μπορούν να κάνουν απεργία αλληλεγγύης, ότι δεν έχουν αυτό το δικαίωμα. Για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου τα πράγματα αυτά είναι απλούστερα. Για τις βορειοευρωπαϊκές χώρες είναι διαφορετικά λόγω άλλης κουλτούρας. Πρέπει κάθε φορά να βρίσκουμε δηλαδή τη φόρμουλα που θα επιτρέπει τη συναίνεση όλων.

* Βιώνουμε σήμερα την εξαφάνιση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου;

Η μεγάλη μας ανησυχία είναι ότι η ολοένα και αυξανόμενη εργασιακή ανασφάλεια που παρατηρούμε. Στην Ευρώπη σήμερα παρατηρούμε, πρώτον, την ανάπτυξη της μαύρης εργασίας σε όλες σχεδόν τις χώρες, δεύτερον, την εργασιακή ανασφάλεια - ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στους νέους. Για να αντιληφθείτε το εύρος του προβλήματος αυτού, στη Γερμανία, στον τομέα των υπηρεσιών ο ένας στους δύο εργαζόμενους είναι με σύμβαση ορισμένου χρόνου. Στην Ισπανία το 45% των νέων βρίσκονται σε εργασιακή ανασφάλεια. Ο κίνδυνος είναι λοιπόν να έχουμε μια Ευρώπη όπου θα υπάρχουν δύο ειδών εργαζόμενοι: αυτοί με σύμβαση εργασίας απεριορίστου χρόνου και εκείνοι με εργασιακή ανασφάλεια, κυρίως οι νέοι και πιο ηλικιωμένοι.

Δεν πρόκειται λοιπόν για σύστημα αλληλεγγύης και κοινωνικής συνοχής. Το θέμα είναι το πώς σήμερα αντιμετωπίζουμε τον καταμερισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας: πρόκειται για το βασικό ερώτημα. Όπως και αυτό της ανακατανομής που καταλήγει σε εκείνο της φορολόγησης, που γίνεται πλέον καθοριστικό. Οι χώρες που σήμερα βρίσκονται στην καλύτερη κατάσταση είναι οι σκανδιναβικές, οι οποίες έχουν υψηλή φορολόγηση. Και δεν εννοώ ότι δεν πρέπει να υπάρξει φορολογική ελάφρυνση στην εργασία αλλά πρέπει να φορολογηθούν οι κερδοσκοπικές δραστηριότητες, π.χ. μέσω του φόρου Τόμπιν και της διαφάνειας. Η φορολόγηση των κερδοσκοπικών δραστηριοτήτων δεν αφορά μόνο την Ευρώπη αλλά όλη την ανθρωπότητα.