Μέρκελ- Σαρκοζί: Παχιά λόγια χωρίς αντίκρυσμα

Μπορεί η Ελλάδα, που αντιμετωπίζει βαθιά ριζωμένα διαρθρωτικά προβλήματα, να αντιπροσωπεύει μόλις ένα 2,6% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, η δε Ιρλανδία, με κάποιες άστοχες, όπως αποδείχθηκε, επενδυτικές επιλογές ύστερα από τη ραγδαία ανάπτυξη δύο δεκαετιών σχεδόν, ούτε καν το 2%. Αλλά η πιστωτική κρίση δεν περιορίζεται σε ένα 5%. Διαδοχικά απειλώντας και άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, κλονίζει την ίδια την υπόσταση της Νομισματικής Ένωσης. Από τη σύνοδο κορυφής αυτήν την εβδομάδα δεν αναμένονται ωστόσο αποφάσεις ικανές να ανακόψουν την επιδείνωση.

Στις ελπίδες ότι θα μπορούσαν τώρα, στις 16 και 17 Δεκεμβρίου, οι ηγέτες της Ε.Ε. να χαράξουν ξεκάθαρες, αποτελεσματικές πολιτικές έκλεισαν απότομα την πόρτα προχθές η Γερμανίδα καγκελλάριος Άγγελα Μέρκελ και ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, μετά από διμερή συνάντηση που είχαν στο Φράιμπουργκ. Με μια φωνή απέρριψαν την πρόταση για την έκδοση ευρωομολόγων που είχαν καταθέσει στις αρχές της εβδομάδας ο πρόεδρος της Ευρωομάδας, των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και ο Ιταλός υπουργός Τζούλιο Τρεμόντι. Διόλου δεν τους προβλημάτιζε η αντίφαση από τη μία να εξαίρουν το «κοινοτικό πνεύμα» της Ευρώπης - «είναι το πνεύμα που μας ενώνει όλους, αν αποτύχει το ευρώ, αποτυγχάνει η Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωνε η κ. Μέρκελ, «το ευρώ είναι η Ευρώπη, είναι το κοινό, μη διαπραγματεύσιμο μέλλον των χωρών μας», συμπλήρωνε ο κ. Σαρκοζί - και την ίδια ώρα να απορρίπτουν την «κοινοτικοποίηση» των χρεών, που θα σήμαινε «κοινοτικοποίηση των κινδύνων». Διότι η ανάληψη μέρους των εθνικών χρεών στο ευρωπαϊκό επίπεδο θα «ανευθυνοποιούσε» τα κράτη όταν ζητούμενο είναι η «υπευθυνοποίησή τους»! Μόνον αφού εναρμονιστούν καλύτερα οι δημοσιονομικές πολιτικές των χωρών, θα μπορέσουμε ίσως να ξανασυζητήσουμε το θέμα, είπε εντέλει ο Γάλλος πρόεδρος.

Ταυτόχρονα και εξίσου κατηγορηματικά απέρριψαν την εναλλακτική πρόταση που έμμεσα έχει υποστηρίξει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ, αλλά και ο πρόεδρος της Μπούντεσμπανκ Άξελ Βέμπερ, να αυξηθούν τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (440 δις ευρώ σήμερα, συν 60 δις της Επιτροπής, συν 250 δις του ΔΝΤ, άθροισμα 750 δις, από τα οποία 85 δις έχουν τεθεί στη διάθεση της Ιρλανδίας). Μια τέτοια, μετριοπαθέστερη κίνηση θα μπορούσε να αποτελέσει ανάχωμα σε κερδοσκόπους που στοιχηματίζουν στο ενδεχόμενο αδυναμίας δανεισμού και της Ισπανίας, όπου αμφισβητείται η επάρκεια των υφισταμένων κεφαλαίων του ΕΤΧΣ. Το spread του ισπανικού προς το γερμανικό δεκαετές ομόλογο έφτασε προχθές τις 245 μονάδες βάσης, παρά τα διαρκώς σκληρότερα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση της χώρας.

Αλλά η πρόταση να εκδοθούν ομόλογα στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να χρηματοδοτηθούν ανάγκες κρατών μελών με λογικά επιτόκια, η οποία κυκλοφορεί από καιρό - αρχές Μαρτίου, πριν εμείς οδηγηθούμε στο μηχανισμό Ε.Ε.-ΔΝΤ και στο μνημόνιο, είχε καταθέσει μια παραπλήσια εκδοχή ο Βέλγος πρωθυπουργός Υβ Λετέρμ, - τέθηκε ξανά με έμφαση στο τραπέζι ενόψει της συνόδου κορυφής, επειδή ακριβώς οι όροι δανεισμού χειροτερεύουν τώρα τόσο δραματικά, για ολοένα περισσότερες χώρες. Όπως εξηγούσαν σε άρθρο τους στους Financial Times τη Δευτέρα οι Γιούνκερ και Τρεμόντι, μια απόφαση των 27 να δημιουργήσουν εντός του μηνός ένα Φορέα Ευρωπαϊκού Χρέους, ως διάδοχο σχήμα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (από το οποίο, μαζί με το ΔΝΤ, χρηματοδοτείται η Ιρλανδία), με την εντολή σταδιακά να φτάσει σε εκδόσεις το 40% του ΑΕΠ της Ε.Ε., και με σαφείς όρους για τη μετατροπή εθνικών σε ευρω-ομόλογα και για μια σειρά άλλα τεχνικά ζητήματα, θα ηρεμούσε τις αγορές. Θα επρόκειτο άλλωστε για τη μεγαλύτερη αγορά ομολόγων στην Ευρώπη. Παράλληλα θα βοηθούνταν χώρες που βρίσκονται σε δυσκολία, καθώς οι κυβερνήσεις τους θα είχαν πρόσβαση σε επαρκείς πόρους με το επιτόκιο του Φορέα, ώστε να εξυγιάνουν τα δημοσιονομικά τους χωρίς να εκτίθενται σε κερδοσκοπικές επιθέσεις.

Στην άμεση απόρριψη της πρότασης από το Γερμανό κυβερνητικό εκπρόσωπο αντέδρασε ασυνήθιστα έντονα ο κ. Γιούνκερ, κάνοντας λόγο για «μη ευρωπαϊκό τρόπο να διεκπεραιώνει ευρωπαϊκές υποθέσεις», ήρθε όμως κατόπιν η στήριξη της γερμανικής αδιαλλαξίας και από τη γαλλική κυβέρνηση. Αλλά προχθές επίσης, ο επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Μάρτιν Σουλτς τάχθηκε υπέρ των ευρωομολόγων, ως μέσου για να περιοριστεί η κερδοσκοπία. Επιπλέον θα τόνωναν τη διεθνή εμπιστοσύνη στο ευρώ, πρόσθεσε, θεωρώντας λανθασμένη την άρνηση Μέρκελ-Σαρκοζί. Πρόβλεψε μάλιστα ότι η πίεση στην κ. Μέρκελ θα είναι τόσο μεγάλη στη σύνοδο κορυφής, που θα αναγκαστεί να υποχωρήσει. Η όποια μελλοντική επιβάρυνση στο κόστος δανεισμού της Γερμανίας (λιγότερο προβαλλόμενη αλλά υπαρκτή ένσταση) θα είναι μηδαμινή μπροστά στις συνέπειες από την κρίση της Ευρωζώνης, πρόσθεσε.

Ανάλογη εκτίμηση διατύπωνε ο Γερμανός αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μύνχαου, ένθερμος υποστηρικτής της πρότασης, καθώς πιστεύει ότι μια τέτοια αγορά ευρωομολόγων, αντίστοιχου μεγέθους με των αμερικανικών ομολόγων, θα καθιστούσε αδύνατη οιαδήποτε κερδοσκοπική επίθεση. Αλλά προπάντων βλέπει στα ευρωομόλογα το πρώτο βήμα προς την αναγκαία δημοσιονομική ένωση. Και ενώ γνωρίζει την απόλυτη απόρριψή τους από την κ. Μέρκελ έως τώρα, είναι πεπεισμένος ότι μπροστά στο δίλημμα διάλυση της νομισματικής ένωσης ή συμπλήρωσή της με την αναγκαία δημοσιονομική ένωση, η Γερμανία θα επιλέξει το δεύτερο.

Για την ώρα Ελλάδα και Ιρλανδία είναι καλυμμένες από το δανεισμό Ε.Ε.-ΔΝΤ, τί θα γίνει όμως με άλλες χώρες που πλήττονται; Όσο η κρίση δεν αντιμετωπίζεται ολοκληρωμένα από τις κυβερνήσεις, μένει η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας η οποία δέχεται ομόλογα όλων των λεγόμενων περιφερειακών χωρών. Στις 2 Δεκεμβρίου ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ ανακοίνωσε την παράταση των έκτακτων μέτρων, ήδη όμως δημοσιοποιούνται διαφωνίες μελών της ΕΚΤ, τελευταία και του προέδρου της Τράπεζας της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.