Μια τεταμένη συζήτηση περί κομμουνισμού

«Δεν ήμασταν κομμουνιστικό κόμμα, δεν είμαστε κομμουνιστικό κόμμα και δεν πρόκειται να γίνουμε κομμουνιστικό κόμμα». Τάδε έφη Γκρέγκορ Γκίζι, ο επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος της Αριστεράς στη Γερμανία και ιδρυτικό στέλεχος του κόμματος πριν από 20 χρόνια, όταν ακόμη ονομαζόταν Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού. Τα είπε στην αρχή της εβδομάδας, στην πρώτη διευρυμένη συνεδρίαση της ηγεσίας και της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος για τη νέα χρονιά, προσπαθώντας να κλείσει μια ζόρικη συζήτηση που πυροδοτήθηκε εδώ και δέκα μέρες, εξαιτίας ενός άρθρου της συμπροέδρου του κόμματος Γκεζίνε Λετς στην εφημερίδα του χώρου "Junge Welt".

Το άρθρο δεν ήταν ιδιαίτερα συγκλονιστικό, περιείχε όμως μια παράγραφο που προκάλεσε εντυπωσιακές αντιδράσεις τόσο στον... αστικό Τύπο και τα λοιπά γερμανικά κόμματα όσο και στο εσωτερικό της Αριστεράς. «Τους δρόμους του κομμουνισμού», έγραψε η Λετς, «μπορούμε να τους βρούμε μόνο τότε, εάν ξεκινήσουμε την πορεία και τους δοκιμάσουμε, είτε στην αντιπολίτευση είτε στην κυβέρνηση». Βροχή έπεσαν τα σχόλια του τύπου «η Αριστερά αποκαλύπτει ότι στοχεύει στην εγκαθίδρυση του κομμουνισμού», από τους δεξιούς μέχρι τους σοσιαλδημοκράτες, βροχή και η κριτική -μεταξύ άλλων κι από τον συμπρόεδρο της Λετς, Κλάους Ερνστ, και από τον Γκρέγκορ Γκίζι- ότι «δεν επιτρέπεται να ξεχνάμε τα εγκλήματα που έχουν γίνει στο όνομα του κομμουνισμού» κι ότι δεν πρέπει ούτε στιγμή να αμφισβητήσει κανείς μας «τη δημοκρατικότητα του κόμματος».

Η Γκεζίνε Λετς, μια μάλλον... ρεφορμίστρια πολιτικός που κερδίζει εδώ και είκοσι χρόνια τη μονοεδρική της στο Βερολίνο, ουδέποτε ανήκε στη συνιστώσα της «κομμουνιστικής πλατφόρμας» που υπάρχει στους κόλπους της Αριστεράς, ούτε καν είχε καλές σχέσεις μαζί της. Γι’ αυτό και η επιλογή της να γράψει για «τους δρόμους του κομμουνισμού» προκάλεσε έκπληξη. Ειδικά, μάλιστα, μετά την αποκάλυψη ότι το κείμενο για την "Junge Welt" το είχε προετοιμάσει ο φιλόσοφος και συνεργάτης του ιδρύματος "Ρόζα Λούξεμπουργκ", Μίχαελ Μπρι.

Στο αρχικό κείμενο ο Μπρι είχε αναφερθεί μεταξύ άλλων στην «τρομοκρατία του μπολσεβικισμού» και στα θύματά του, πλην όμως η εν λόγω παράγραφος διαγράφτηκε από την Λετς και αντικαταστάθηκε με την παράγραφο για τους «δρόμους του κομμουνισμού».

Οι ιδέες μας είναι φωτεινές

Οι κακές γλώσσες στο Βερολίνο ισχυρίζονται ότι η Λετς ήθελε να «χαϊδέψει» τʼ αυτιά της παλιάς φρουράς των μελών του κόμματος, ένα μέρος των οποίων νοσταλγούν ακόμη την Ανατολική Γερμανία, ωστόσο η ίδια το διαψεύδει κατηγορηματικά και δηλώνει σε όποιον την ρωτά ότι πιστεύει στη δημοκρατία μέχρι τελικής πτώσεως.

Πάντως, στην ομιλία της στην πανηγυρική συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας, η Λετς τα μάζεψε, τονίζοντας ότι με το άρθρο της στη "Junge Welt" εννοούσε ότι τελικός προορισμός του κόμματος είναι ο δημοκρατικός σοσιαλισμός. Και τόνισε ότι το κόμμα, η γερμανική Αριστερά, έχει επεξεργαστεί την ιστορία του και έχει κάνει την αυτοκριτική του, σεβόμενο «τα θύματα του σταλινισμού και του αυταρχικού σοσιαλισμού».

Η Λετς υποστήριξε ότι η Αριστερά δίνει τη μάχη για τον δημοκρατικό σοσιαλισμό με δημοκρατικά μέσα κι ότι η ίδια είναι πεπεισμένη «ότι οι ιδέες μας είναι τόσο φωτεινές, ώστε μπορούν να γίνουν πλειοψηφικές στην κοινωνία». Η συμπρόεδρος του κόμματος της Αριστεράς τόνισε ότι «οι πρακτικές προτάσεις μας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης είναι καλύτερες από κάθε πρόταση των λεγόμενων εμπειρογνωμόνων, πόσο μάλλον της κυβέρνησης, ωστόσο δεν επιτρέπεται να δημιουργήσουμε τη ψευδαίσθηση ότι έχουμε τις λύσεις για όλα τα προβλήματα αυτής της κοινωνίας. Γι’ αυτό και πιστεύουμε ότι ο καπιταλισμός δεν είναι το τέλος της ιστορίας κι ότι το μέλλον ανήκει στον δημοκρατικό σοσιαλισμό».

Η εμπλοκή Γκίζι

Ταυτόχρονα η Λετς επιτέθηκε σε όσους «υστερικά», όπως είπε, την κατηγόρησαν ότι ξέθαψε το φάντασμα του κομμουνισμού, υποστηρίζοντας ότι είναι απαράδεκτο να διαγραφεί η «λέξη από Κάπα» από το λεξιλόγιο των Γερμανών.

Άμεση ήταν η αντίδραση του Γκίζι, που μίλησε αμέσως μετά την Λετς -και ο οποίος παρεμπιπτόντως την είχε στηρίξει τις προηγούμενες μέρες έναντι των αυστηρών επικριτών της εντός της Αριστεράς. Ποτέ δεν ζήτησε, είπε ο Γκίζι, να διαγραφεί η λέξη «κομμουνισμός» από το λεξιλόγιο, απλώς προσπάθησε να μην πληγώσει τα μέλη εκείνα του κόμματος που υπέφεραν από το καθεστώς Χόνεκερ. Ο Γκίζι προσπαθεί να κλείσει αυτή τη συζήτηση, η οποία επισκίασε το πραγματικό θέμα της σύσκεψης, την προετοιμασία του κόμματος της Αριστεράς για τις επτά εκλογικές αναμετρήσεις που έχουν προγραμματιστεί για το 2011 στη Γερμανία. Ο Γκίζι θέλει να αποτρέψει την αμφισβήτηση της Λετς από την κομματική βάση και το άνοιγμα μιας πρόωρης συζήτησης για την προεδρία του κόμματος. «Η θητεία της Λετς και του Ερνστ λήγει στα μέσα του 2012», είπε, «δεν υπάρχει κανείς λόγος να συζητάμε για πρόσωπα πριν από την άνοιξη του 2012».

Πολλοί στο κόμμα, όμως, διαφωνούν με τον Γκίζι. Το δίδυμο που διαδέχθηκε τους Όσκαρ Λαφονταίν και Λόταρ Μπίσκι στην ηγεσία της Αριστεράς -και μάλιστα με χορταστική πλειοψηφία από το περσινό συνέδριο- δεν κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη της βάσης. Ειδικά ο Κλάους Ερνστ βρέθηκε συχνά στο στόχαστρο της κριτικής τόσο για το ηγετικό του στιλ όσο και για τον μάλλον πολυτελή τρόπο ζωής του, ενώ πολλοί τον κατηγορούν ότι «φούσκωσε» τεχνητά τον αριθμό των μελών του κόμματος στη Βαυαρία. Ο ίδιος μιλά για συκοφαντική καμπάνια εναντίον του, αλλά η κριτική δεν λέει να κοπάσει. Αλλά και η Λετς, πολύ πριν από το κείμενο για τους «δρόμους του κομμουνισμού», είχε κατηγορηθεί από μέλη του κόμματος ότι δεν πιάνει τον παλμό της αριστεράς. Οπότε αυτή τη δύσκολη εκλογική χρονιά βγαίνει και πάλι μπροστά να δώσει τη μάχη ο Γκίζι, η ακτινοβολία του οποίου εντός και εκτός του κόμματος παραμένει μεγάλη.

Η αντίδραση των ψηφοφόρων

Η συζήτηση για την καταραμένη λέξη από Κάπα, πάντως, είχε επίδραση και στις δημοσκοπήσεις. Στην πρώτη δημοσκόπηση για το 2011, που έκανε το ινστιτούτο Forsa στις 12 Ιανουαρίου, το κόμμα της Αριστεράς έχασε δύο μονάδες, πέφτοντας από το 11% στο 9%. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η συζήτηση αυτή ήταν ένας από τους λόγους της πτώσης, αν και όχι ο μοναδικός. Σημαντικό ρόλο έχει παίξει σίγουρα και η μείωση της ανεργίας. Πάντως, και το 9% είναι ένα εξαιρετικά αξιοπρεπές ποσοστό, για ένα κόμμα που μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν περιθωριακό εκτός των ανατολικών κρατιδίων. Στον ρόλο του περιθωριακού τώρα, σε Ανατολή και Δύση, έχουν μπει οι συγκυβερνώντες Φιλελεύθεροι με ένα τραγικό 3%, που ουσιαστικά τους εξαφανίζει από τον πολιτικό χάρτη, ενώ στις τελευταίες εκλογές είχαν ένα χορταστικό 15%. Ενισχυμένη λόγω της οικονομικής ανάκαμψης βγαίνει η χριστιανοδημοκρατία με ένα 35%, ενώ έχει συνέλθει και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα με ένα 25%. Τις υψηλές δημοσκοπικές πτήσεις τους συνεχίζουν οι Πράσινοι με 21% - και με τη βεβαιότητα ότι εάν συνεχιστεί αυτή η τάση στο εκλογικό σώμα, η επόμενη κυβέρνηση του Βερολίνου θα είναι ένας συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών με τους Πράσινους.