Προ ημερών η απώλεια της ζωής εκατοντάδων ξένων στα ανοικτά της Κέρκυρας έφερε πάλι στην επικαιρότητα τον αγώνα της μετανάστευσης. Ναι, πρόκειται για αγώνα, όχι πόλεμο, με πολλούς θανάτους κάθε χρόνο στη θάλασσα, αλλά και μερικούς στη στεριά, στα σύνορα, στον Έβρο. Ας μην υποτιμήσουμε πόσο ιδιαίτερο ήταν το εγχείρημα. Το ξύλινο καράβι ήρθε από την Τουρκία άδειο, φόρτωσε στη Λευκάδα και ξεκίνησε για την Ιταλία. Οι ταξιδιώτες ήταν (μάλλον) Αφγανοί, Πακιστανοί, Ιρακινοί.

Είναι ακριβώς οι άνθρωποι που κατακλύζουν πολλές περιοχές της Αθήνας τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι πρόσφυγες όλοι. Δεν είναι κανείς μετανάστης -ούτε καν παράνομος μετανάστης- στην Ελλάδα. Είναι ξένοι που προσωρινά διαμένουν στη χώρα μας και στόχο έχουν να πάνε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει σημασία να κατανοήσουμε ακριβώς τι γίνεται, για να αντιληφθούμε τι πρέπει να κάνουμε.

Πρώτο βήμα είναι να απορρίψουμε τις μονομέρειες στην εξήγηση ενός γεγονότος με πολλές όψεις. Δεν βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ενιαίο φαινόμενο. Άλλα θέματα θέτει εν πολλοίς η συμβίωση με τους νομιμοποιημένους μετανάστες, άλλα με τους ξένους που -έστω και παράνομα- έρχονται στη χώρα για να δουλέψουν και άλλα για κείνους που όσο μένουν εδώ νιώθουν εγκλωβισμένοι και προσωρινοί. Συνήθως χωρίς τις οικογένειές τους, ψάχνουν τρόπους επιβίωσης για μικρό διάστημα, ακόμη κι όταν η πραγματικότητα των μέτρων τούς κρατά στην Ελλάδα μήνες, ίσως και χρόνια.

Ας σκεφτούμε. Οι άνθρωποι που επιμένουν να μπαίνουν στη χώρα μας για προσωρινή διαμονή και πέρασμα προς την Ευρώπη μετακινούνται με μεγάλο κόστος -όχι μόνον οικονομικό- και θα συνεχίσουν να μετακινούνται παρά τα όποια περιοριστικά μέτρα λαμβάνονται. Να σταματήσουν αποκλείεται, για λόγους απολύτως υπέρτερους της όποιας πολιτικής της Ελλάδας.

Αν το κατανοήσουμε αυτό, θα πρέπει να οδηγηθούμε στο λογικό συμπέρασμα ότι η σοφότερη στάση μιας «ενδιάμεσης» χώρας όπως η Ελλάδα είναι να διαχειριστεί αποτελεσματικά και ανθρώπινα το πρόβλημα - τις επιπτώσεις από το ξεχείλισμα του ποταμού, χωρίς οι ηγεσίες της να φαντάζονται ότι θα σταματήσουν τον ποταμό. Ακόμη και τα όποια περιοριστικά μέτρα στα σύνορα -που μόνον πρόσκαιρα θα λειτουργήσουν- δεν θα σταματήσουν τη ροή. Μας υπερβαίνει. Η Ελλάδα, όπως όλοι ξέρουμε, έχει αποτύχει στη διαχείριση. Η ταλάντευση, από την υποκρισία και το κρύψιμο του προβλήματος έως την υπερβολή και τον ρατσιστικό φανατισμό. Με μεγάλα λόγια για την υποβάθμιση της ζωής σε ολόκληρες περιοχές της πόλης, που δεν συνοδεύονται όμως από στοιχειώδη μέτρα: υγιεινής και ασφάλειας για όλους τους πολίτες και κατοίκους.

Θα οδηγήσει σε επικίνδυνες εξελίξεις η αδιαφορία για τις πραγματικές διαφορές. Οι μετανάστες -κυρίως οι νόμιμοι πια, αλλά και αρκετοί παράνομοι- που ενδιαφέρονται για τη μόνιμη παραμονή και εργασία στη χώρα μας πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη μέγιστη δυνατή συμπαράστασή μας και βοήθεια για να αναπτύσσονται οι διεργασίες ένταξης των οικογενειών τους. Να μην αντιμετωπίζονται ως ύποπτοι και παράνομοι, ούτε κάθε τόσο να τρέχουν στις υπηρεσίες για να εξασφαλίσουν δύσκολα τις παρατάσεις. Έχουμε πολλά να κάνουμε κράτος, κοινωνικοί φορείς, αυτοδιοίκηση, ο καθένας και η καθεμιά μας. Είχαμε μπει σε ένα δρόμο, αλλά η μεγάλη ροή των ανθρώπων προσωρινής διαμονής που αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια δημιουργεί πια κρίσεις και πεδίο επικίνδυνης ανάπτυξης της επιρροής ακροδεξιών ιδεολογιών και φασιστικών συμπεριφορών.

Εδώ απαιτείται ρεαλισμός και κατανόηση όλων των πλευρών και των όψεων. Αντί γενικευμένων διώξεων, που δεν θα φέρουν αποτέλεσμα, προέχουν μέτρα για τον εξανθρωπισμό της διαβίωσης αυτών των ανθρώπων, που τείνει να εξαθλιώνεται, συμπαρασύροντας μεγάλες περιοχές της Αθήνας. Εξελίξεις που κλιμακώνουν τις κοινωνικές εντάσεις. Γι’ αυτό απαιτείται να εγκαταλειφθεί η πολιτική της αδιαφορίας - όσα πάνε κι όσα έρθουν. Και να υιοθετηθούν εναργείς πολιτικές σχεδιασμού των κοινωνικών πολιτικών και των πολιτικών ασφάλειας που ακολουθούνται, στοχευμένες παρεμβάσεις όπου διογκώνονται τα προβλήματα, καταπολέμηση του φανατισμού, αλλά και ανταπόκριση στις εύλογες απαιτήσεις των Ελλήνων πολιτών. Είναι αλήθεια ότι η αποδιάρθρωση σχέσεων, η ανέχεια, ο φόβος, η αποκοπή από την πατρίδα αυξάνει τη δυσκολία τήρησης των κανόνων συμβίωσης, της νομιμότητας, της αστυνόμευσης. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι αν δεν πρόκειται να «λύσουμε» το πρόβλημα, μπορούμε όμως να λύσουμε πολλά μικρά και μεγάλα καθημερινά προβλήματα.