Η εχθροπάθεια στην ελευθερία
Πάσχος Μανδραβέλης, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2011-03-04
Δηλαδή, τι θέλει να μάς πει ο κ. Καστανίδης; Οτι από τούδε και στο εξής, όποιος καίει την αμερικανική σημαία στη Βασιλίσσης Σοφίας θα διώκεται και ποινικά; Ή μήπως θα αποκτήσουμε ένα ακόμη νόμο, από εκείνους που τους βλέπουμε και τους χαιρόμαστε; Το ανεφάρμοστο του σχεδίου νόμου «Για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου», που έδωσε για δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Δικαιοσύνης είναι το μικρότερο από τα αμαρτήματά του. Το μεγαλύτερο είναι ότι εμπεριέχει επικίνδυνες για την ελευθερία διατάξεις. Είναι από εκείνους τους νόμους που κάνουν μεγάλη φιγούρα, αλλά συνήθως δεν εφαρμόζονται και όταν εφαρμόζονται είναι λάθος.
Για παράδειγμα άρθρο 3 αυτού του νομικού τερατουργήματος προβλέπει ότι «όποιος δημόσια προφορικά ή διά του Τύπου ή μέσω του Διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, εγκωμιάζει ή αρνείται ή εκμηδενίζει τη σημασία εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου... και η πράξη αυτή στρέφεται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή το γενετήσιο προσανατολισμό, κατά τρόπο που μπορεί να προκαλέσει ή διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή εχθροπάθεια κατά μιας τέτοιας ομάδας, ή μέλους της, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη και χρηματική ποινή χιλίων έως τριών χιλιάδων (1.000 - 3.000) ευρώ». Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν αν αυτό το κατασκεύασμα γίνει νόμος του κράτους; Θα λογοκρίνουμε τον Εθνικό Υμνο που αναφέρει «Ολιγότευαν οι σκύλοι,/ Και Αλλά εφώναζαν, Αλλά\, /Και των Χριστιανών τα χείλη /Φωτιά εφώναζαν, φωτιά... /Και οι μιαροί κατασκορπιούντο /Πάντα εσκούζωντας Αλλά.» (όπου «σκύλοι» και «μιαροί» είναι οι Τούρκοι); Ή μήπως αυτοί οι στίχοι δεν μπορούν να διεγείρουν «εχθροπάθεια» σε κάποιους διαταραγμένους που θα πάρουν τοις μετρητοίς τους στίχους «Λίγα μάτια, λίγα στόματα / θα σας μείνουν ανοιχτά / για να κλαύσετε τα σώματα / που θε νάβρη η συμφορά»;
Γράφαμε και παλαιότερα («Καθημερινή» 15/3/2009) ότι «υπάρχει μια κοινή προβληματική πίσω από τη λογοκρισία ή την απόπειρα λογοκρισίας. Και στην περίπτωση του ρατσιστικού λόγου, και στην άρνηση του Ολοκαυτώματος... το επιχείρημα είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις που έχει ο λόγος σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίες μπορεί να μετατραπούν σε πράξεις βαναυσότητας κατά ατόμων. Μόνο που η ψυχολογία δεν είναι ακριβής επιστήμη. Μεταξύ ενός κειμένου, μιας ταινίας ή ενός σκίτσου και της αποτρόπαιας (ρατσιστικής ή μισαλλόδοξης) πράξης, παρεμβάλλεται κάποιος άνθρωπος, η ψυχολογία του οποίου μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά απ’ οτιδήποτε, ενώ το εύρος των αντιδράσεών του είναι άπειρο. Υπό την έννοια αυτή μπορεί και η περιγραφή ενός αγώνα να θεωρηθεί “πύρινος λόγος”, και έτσι έγινε. Κάποιοι χούλιγκαν θεωρούν Θεό την ομάδα τους και τιμώρησαν διά προπηλακισμών δημοσιογράφους που “την αδίκησαν”. Η λογική αυτή οδηγεί μαθηματικά στη σιωπή όλων. Ακόμη και ο πολιτικός λόγος δεν είναι ασφαλής, διότι αφενός υπάρχουν φανατικοί (όσο και... ευαίσθητοι) οπαδοί κομμάτων ή πολιτικών, και αφετέρου λίγα πογκρόμ και σφαγές έγιναν λόγω πολιτικών παθών;».
Για παράδειγμα άρθρο 3 αυτού του νομικού τερατουργήματος προβλέπει ότι «όποιος δημόσια προφορικά ή διά του Τύπου ή μέσω του Διαδικτύου ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο ή τρόπο, εγκωμιάζει ή αρνείται ή εκμηδενίζει τη σημασία εγκλημάτων γενοκτονίας, εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου... και η πράξη αυτή στρέφεται κατά ομάδας προσώπων που προσδιορίζεται με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή ή το γενετήσιο προσανατολισμό, κατά τρόπο που μπορεί να προκαλέσει ή διεγείρει σε βιαιοπραγίες ή εχθροπάθεια κατά μιας τέτοιας ομάδας, ή μέλους της, τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο (2) έτη και χρηματική ποινή χιλίων έως τριών χιλιάδων (1.000 - 3.000) ευρώ». Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν αν αυτό το κατασκεύασμα γίνει νόμος του κράτους; Θα λογοκρίνουμε τον Εθνικό Υμνο που αναφέρει «Ολιγότευαν οι σκύλοι,/ Και Αλλά εφώναζαν, Αλλά\, /Και των Χριστιανών τα χείλη /Φωτιά εφώναζαν, φωτιά... /Και οι μιαροί κατασκορπιούντο /Πάντα εσκούζωντας Αλλά.» (όπου «σκύλοι» και «μιαροί» είναι οι Τούρκοι); Ή μήπως αυτοί οι στίχοι δεν μπορούν να διεγείρουν «εχθροπάθεια» σε κάποιους διαταραγμένους που θα πάρουν τοις μετρητοίς τους στίχους «Λίγα μάτια, λίγα στόματα / θα σας μείνουν ανοιχτά / για να κλαύσετε τα σώματα / που θε νάβρη η συμφορά»;
Γράφαμε και παλαιότερα («Καθημερινή» 15/3/2009) ότι «υπάρχει μια κοινή προβληματική πίσω από τη λογοκρισία ή την απόπειρα λογοκρισίας. Και στην περίπτωση του ρατσιστικού λόγου, και στην άρνηση του Ολοκαυτώματος... το επιχείρημα είναι οι ψυχολογικές επιπτώσεις που έχει ο λόγος σε κάποιους ανθρώπους, οι οποίες μπορεί να μετατραπούν σε πράξεις βαναυσότητας κατά ατόμων. Μόνο που η ψυχολογία δεν είναι ακριβής επιστήμη. Μεταξύ ενός κειμένου, μιας ταινίας ή ενός σκίτσου και της αποτρόπαιας (ρατσιστικής ή μισαλλόδοξης) πράξης, παρεμβάλλεται κάποιος άνθρωπος, η ψυχολογία του οποίου μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά απ’ οτιδήποτε, ενώ το εύρος των αντιδράσεών του είναι άπειρο. Υπό την έννοια αυτή μπορεί και η περιγραφή ενός αγώνα να θεωρηθεί “πύρινος λόγος”, και έτσι έγινε. Κάποιοι χούλιγκαν θεωρούν Θεό την ομάδα τους και τιμώρησαν διά προπηλακισμών δημοσιογράφους που “την αδίκησαν”. Η λογική αυτή οδηγεί μαθηματικά στη σιωπή όλων. Ακόμη και ο πολιτικός λόγος δεν είναι ασφαλής, διότι αφενός υπάρχουν φανατικοί (όσο και... ευαίσθητοι) οπαδοί κομμάτων ή πολιτικών, και αφετέρου λίγα πογκρόμ και σφαγές έγιναν λόγω πολιτικών παθών;».
