Η ιστορία της ελληνικής υποβάθμισης

Η πολιτική και οικονομική ιστορία της Ελλάδας υπήρξε συχνά θυελλώδης και κατά συνέπεια οι χαοτικές εξαγγελίες για το μέλλον των δημοσίων οικονομικών της χώρας δεν είναι κάτι καινούριο». Ήδη από τη δεκαετία του ’30, η Ελλάδα βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να αποτελεί αρκετά συχνά το στόχο των οίκων αξιολόγησης, οι οποίοι έκαναν την εποχή εκείνη τα πρώτα τους βήματα.

Κατά τη δεκαετία του 1930, η οποία χαρακτηρίστηκε από τη «μεγάλη ύφεση» στις Η.Π.Α. και από την πτώση των τιμών των πρώτων υλών, που επηρέασε αρνητικά κυρίως τα κράτη της Λατινικής Αμερικής, στην Ουάσιγκτον ασκείται κριτική στους οίκους αξιολόγησης ότι επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην αμερικανική πλευρά και αγνοούν το τι συμβαίνει στην Ευρώπη. Στο πλαίσιο αυτό, ο οίκος Moody’s αντιδρά και στρέφεται στον ασθενή της Ευρώπης: την Ελλάδα.

Στην Αθήνα, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος ακολουθεί μια πολιτική οικονομικών μεταρρυθμίσεων, βασιζόμενος κυρίως, σε μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων και σε αύξηση των δημοσίων επενδύσεων.

Στους επικριτές του δε, απαντά ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ «του καλού χρέους που προετοιμάζει το μέλλον» και του κακού, που είναι απαραίτητο για να καλυφθούν οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων.

Ο οίκος Moody’s ωστόσο, φαίνεται να έχει διαφορετική άποψη και προχωρά σε υποβάθμιση της Ελλάδας και οι συνέπειες ήταν άμεσες. Το 1931, ο Βενιζέλος επιβάλλει αυστηρό έλεγχο συναλλαγών και ορισμένοι τον συμβουλεύουν να προχωρήσει σε υποτίμηση της δραχμής, προκειμένου να δοθεί ώθηση στην ανάπτυξη, να αυξηθούν οι εξαγωγές και να μπορέσει έτσι, το ελληνικό κράτος να βρει συνάλλαγμα να καλύψει τις εξωτερικές υποχρεώσεις του.

Ένα χρόνο μετά, η Ελλάδα, το χρέος της οποίας σε δολάρια εκτινάχθηκε στα ύψη λόγω της υποτίμησης της δραχμής, οδηγείται σε στάση πληρωμών, με πρώτα θύματα τις γαλλικές και ιταλικές τράπεζες, και εν συνεχεία τους Έλληνες πολίτες.

Στο μεταξύ, το 1936 οι υπεύθυνοι του οίκου Moody’s, έναντι της ελληνικής τραγωδίας, εκφράζουν τη θλίψη τους για το ό,τι συμβαίνει και ανακοινώνουν ότι σταματούν την αξιολόγηση των δημοσίων χρεών.

Τα χρόνια περνούν, και το 1975 τα κράτη βρίσκονται ενώπιον ενός νέου κύματος χρεών. Οι αξιολογήσεις του κρατικού χρέους ξαναρχίζουν, και η Ελλάδα την πληρώνει και πάλι...

------

Ο Jean-Marc Daniel είναι καθηγητής του ESCP-Europe