Το άλλο δάνειο : το περιβάλλον

Πώς γύρισαν έτσι ανάποδα τα πράγματα; Από προοπτική σωτηρίας η ανάπτυξη να γίνεται όχημα σχεδίων που θα πλήξουν σοβαρά το οικιστικό και φυσικό περιβάλλον;

Η προηγούμενη επιχείρηση fast track (της αρχής της χρονιάς) για την ανόρθωση των δημοσίων εσόδων και της οικονομίας δεν απέδωσε. Τώρα η χώρα μπήκε σε μια δεύτερη προσπάθεια προς δύο κατευθύνσεις : τη πώληση μεγάλων ακινήτων του δημοσίου κυρίως σε ξένους επενδυτές και επίσης, την είσπραξη χρημάτων από τμήματα της κοινωνίας με αντάλλαγμα τη νομιμοποίηση παρανομιών, όπως με τα αυθαίρετα.

Αυτές οι επιλογές κάθονται πάνω στη λατρεία της ανάπτυξης που κυριαρχεί ως σύνθημα παντού τον τελευταίο χρόνο. Μάλιστα όσο προχωρεί η οικονομική κρίση όλο και πιο δυνατά κυριαρχεί γενικόλογα το σύνθημα της ανάπτυξης ακόμη και σε πολιτικούς χώρους που έχουν δείξει, και έχουν, ευαισθησία για το περιβάλλον. Από μια σκοπιά είναι αναμενόμενη εξέλιξη ως αντίδραση στη πίεση που προκαλεί η ύφεση. Από την άλλη, εκπλήσσει η πολιτική αμνησία – λες και δεν έχει ζημιωθεί η Ελλάδα από τις καταστροφές του περιβάλλοντος, λες και μόλις πριν δυό χρόνια η προστασία του δεν ήταν από τα πρώτα στην ατζέντα.

Αναμφίβολα, όσοι θέλουν να κερδίσουν οικονομικά χωρίς όρια και στις συνθήκες της ύφεσης δε νοιάζονται για τα περιβαλλοντικά εμπόδια. Για την ακρίβεια ονειρεύονται να καταργηθούν, πχ οι παρεμβάσεις του ΣΤΕ. Οι άλλοι; Όσοι αγωνίστηκαν, δραστηριοποιήθηκαν τόσο και τόσο, ξόδεψαν χρόνο και χρήματα για να βάλουν όρια στις καταστροφές, που χάθηκαν;

Γύρισαν ανάποδα τα πράγματα; Ή μήπως βαδίζει η χώρα στους ίδιους δρόμους; Λέγαμε ότι το περιβάλλον το δανειστήκαμε από τα παιδιά μας – σωστή κουβέντα. Το δανειστήκαμε και θάπρεπε να το επιστρέψουμε ακέραιο. Η Ελλάδα όμως το δανείζεται και ετοιμάζεται να συνεχίσει την καταστροφή του. Περι δανείων ο λόγος ...

Μήπως τελικά είναι όψεις του ιδίου πελατειακού κράτους; Τα προηγούμενα χρόνια η προτεραιότητα ήταν ο υπερδανεισμός, η δημόσια σπατάλη και διάδοση του αδιέξοδου και καταστροφικού καταναλωτισμού. Τώρα που παραέσφιξαν τα δημόσια οικονομικά στρέφεται αλλού το κύριο ενδιαφέρον: στην ανοικτή υπερεκμετάλλευση φυσικών πόρων, του περιβάλλοντος, του διαθέσιμου δημόσιου αγαθού. Όλα στο όνομα μιάς ανάπτυξης. Ποιάς ανάπτυξης, με ποιά προοπτική; Πριν οι εξυπηρετήσεις αφορούσαν κυρίως προμήθειες, έργα, αμοιβές από το δημόσιο. Τώρα θα αφορούν ακίνητα και παραλίες του δημοσίου.

Ο δρόμος γι αυτη την εξέλιξη αφέθηκε ανοικτός. Όχι μόνον από το κράτος αλλά και από τις κοινωνικές δυνάμεις που δεν θα πρέπει να παρασύρονται από τις εύκολες βραχυπρόθεσμες εντυπώσεις. Εκείνοι που θα έπρεπε να προειδοποιούν για την αλόγιστη σπατάλη πάσης μορφής παρασύρθηκαν από το κλίμα. Από το κλίμα μιάς γενικής, χωρίς κριτήρια καταδίκης των περιοριστικών πολιτικών, χωρίς εναλλακτική προοπτική.

Το πρόβλημα του υπερδανεισμένου πελατειακού κράτους είναι το δημοσιονομικό αδιέξοδο στο οποίο μας οδηγεί και το οποίο ζούμε. Είναι όμως και κάτι άλλο, που δεν το μετρούν οι δανειστές, δεν τους ενδιαφέρει. Είναι η χρημοτοδότηση της σπατάλης πόρων της οικονομίας και της κοινωνίας, καθώς τα χρήματα δεν προέρχονται από την παραγωγική και εργασιακή εμπειρία της κοινωνίας, αλλά από τον υπέρμετρο δανεισμό. Η απόρριψη των άδικων μέτρων δεν θα πρεπε να σημαίνει ανοχή στο αίτημα της παση θυσία χρηματοδότησης οιασδήποτε δραστηριότητας και μαλιστα των πιο καταστροφικών από περιβαλλοντική άποψη. Θάπρεπε να οδηγεί στην εγρήγορση ακριβώς για να μη συμβεί ό,τι γίνεται.

Με δυο λόγια η καταπολέμηση της υπερκατανάλωσης, της σπατάλης των δημόσιων πόρων – όχι μόνον των οικονομικών – μια επιλογή δίκαιης λιτότητας, δηλαδή, είναι μείζων προυπόθεση υγιούς αντιμετώπισης της κρίσης. Ή αλλιώς, το κοινό μέτωπο με τις δυνάμεις της σπατάλης, η γενική λατρεία προς τα συνθήματα της ανάπτυξης και της κατανάλωσης μόνον δεινά θα φέρει.