Θα μας γλιτώσουν τελικά οι φόβοι των άλλων Ευρωπαίων για τις τράπεζές τους;

Μέσα στο ολοένα ζοφερότερο τοπίο της ευρωπαϊκής οικονομίας περιμένουμε την έκθεση της τρόικας και τη σύνοδο κορυφής κατόπιν, για να δούμε πώς θα πορευτούμε από τον επόμενο χρόνο. Τα σενάρια γύρω από ένα επικείμενο κούρεμα του ελληνικού χρέους εξακολουθούν να οργιάζουν, με πιο εξωφρενικό τελευταίο το 70% που πρότεινε τις προάλλες αναλυτής της - σοβαρής - ελβετικής τράπεζας UBS. Αρχίζουν να ακούγονται πιο δυνατά και οι φωνές της λογικής. Αλλά η σύγχυση εντείνεται.

Δεν είναι μόνον οι επίμονες προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μπροστά στους κινδύνους για ολόκληρη τη νομισματική ένωση από ενδεχόμενη μεγάλη, και άρα μη εθελοντική, περικοπή απαιτήσεων των τραπεζών και άλλων ιδιωτών πιστωτών από χώρα μέλος της Ευρωζώνης, που αναλύονται εμπεριστατωμένα στο Δελτίο της του Οκτωβρίου που μόλις κυκλοφόρησε.

Την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας σε μια τέτοια περίπτωση, αφού η ΕΚΤ θα αναγκαζόταν να διακόψει την αναχρηματοδότηση των εγχώριων τραπεζών, μη μπορώντας πια να δέχεται ως ενέχυρο χρεωκοπημένα ομόλογα, θα έπρεπε να την αντιμετωπίσουν τα υπόλοιπα κράτη μέλη, έλεγε ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ, πάγια αντίθετος στον δρόμο αυτόν, σε συνέντευξή του προχθές (μια από τις τελευταίες που έδωσε ως πρόεδρος της Τράπεζας αφού η θητεία του λήγει στο τέλος του μήνα).

Περισσότερο όμως βαραίνουν στη σκέψη των Ευρωπαίων υπευθύνων οι ανησυχίες για ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα, καθώς θα απαιτηθεί ενίσχυσή του με εκατοντάδες δισεκατομμύρια που δεν βρίσκονται σήμερα στις αγορές, οπότε θα πρέπει να προέλθουν από τα κράτη, για να επιδεινώσουν με τη σειρά τους ακόμα περισσότερο τα δημόσια οικονομικά των ευρωπαϊκών χωρών. Υπέρ της αποφυγής πάση θυσία μιας αναγκαστικής περικοπής απαιτήσεων τραπεζών έναντι της Ελλάδας τάσσονταν έτσι υψηλοί αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τους Financial Times.

Οι συζητήσεις με τους επενδυτές κατόχους ελληνικών κρατικών ομολόγων πάντως ξανανοίγουν, γράφει η βρετανική εφημερίδα, με συντονιστή και πάλι τον Βιτόριο Γκρίλι, τον γραμματέα του ιταλικού υπουργείου Οικονομικών που προεδρεύει στην Ευρωπαϊκή Χρηματοοικονομική Επιτροπή (υψηλών στελεχών των κρατών - μελών) και με την παρουσία ξανά στην Ευρώπη του Αμερικανού Τσαρλς Νταλάρα, ο οποίος για λογαριασμό των τραπεζών (από τον διεθνή φορέα τους IIF) είχε διαπραγματευθεί την προηγούμενη, μη εφαρμοσθείσα, συμφωνία που αποτυπώθηκε στις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου.

Μετά και την παραδοχή του Έλληνα πρωθυπουργού ότι η κυβέρνηση μετέχει σε συζητήσεις για την ελάφρυνση του χρέους, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Φρανσουά Μπαρουέν έλεγε εξάλλου την Παρασκευή σε ραδιοφωνική συνέντευξη ότι μέσα στο επόμενο δεκαήμερο θα έχει ετοιμαστεί μια γαλλο-γερμανική συμφωνία για το ύψος της περικοπής. Πρέπει να βρούμε μια ισορροπία, προσέθετε, αλλά θα ξεπερνά το 21% (όσο είχε υπολογιστεί η απώλεια για τις τράπεζες από την ανταλλαγή ομολόγων στην απόφαση της 21 Ιουλίου).

Ενώ όμως από τη Γερμανία προήλθε η εμμονή για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα πρώτα, στη συνέχεια για πολύ μεγαλύτερη περικοπή στο όνομα της αμφισβητούμενης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ εμφανιζόταν προχθές διστακτική: Μια περικοπή χρέους αν αποτολμηθεί καν, θα επιτρεπόταν μόνο εφόσον θα είχε προετοιμαστεί όσο καλύτερα γίνεται, και αποκλειστικά για να αποφευχθεί κάτι χειρότερο, είπε σε συνέδριο του συνδικάτου IG Metall όπου μίλησε.

Είχε προηγηθεί έντονη δυσθυμία Γερμανών τραπεζιτών σε συνέδριό τους την Πέμπτη στο Βερολίνο, ιδίως μπροστά στο ενδεχόμενο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών με δημόσιους πόρους. «Είναι ανοησία να λέει κανείς ότι τα κράτη δεν αποπληρώνουν τα χρέη τους και γιʼ αυτό τα κράτη δίνουν λεφτά στις τράπεζες για να αντεπεξέλθουν» είπε εκεί χαρακτηριστικά ο πρόεδρος των Ταμιευτηρίων.

Από την άλλη πλευρά ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ προγραμματίζει επαφές με τραπεζίτες αυτήν την εβδομάδα και δήλωνε προχθές ότι, αν δεν συγκατατεθούν εθελοντικά σε μεγαλύτερη συμμετοχή στη διάσωση της Ελλάδας και σε αύξηση των κεφαλαίων τους, θα πρέπει να εξαναγκαστούν. Έχουμε δύο πυρκαγιές να σβήσουμε, έλεγε.

Στο μεταξύ ο οίκος Standard & Poorʼs, αφού την Πέμπτη το βράδυ είχε υποβαθμίσει την Ισπανία σε ΑΑ-, λόγω των δυσμενών προοπτικών ανάπτυξης, όπως ανέφερε, προχθές αργά υποβάθμισε και τη μεγάλη γαλλική τράπεζα BNP Paribas σε ΑΑ- επίσης. Με νέες υποβαθμίσεις τραπεζών απειλούσε ο οίκος Fitch.

Η κρίση της Ευρωζώνης κυριαρχούσε στη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών και κεντρικών τραπεζιτών του G-20 που άρχισε προχθές το απόγευμα στο Παρίσι. Την αύξηση των πόρων του ΔΝΤ ώστε να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της Ευρώπης πρότειναν εκεί Κίνα, Ινδία και Βραζιλία, κίνηση που απέρριψαν (ενοχλημένες) οι πλούσιες χώρες.

Ο Αμερικανός Τιμ Γκάιτνερ διαβεβαίωνε ότι οι πόροι επαρκούν, ενώ ο Γερμανός Σόιμπλε ότι η Ευρώπη θα λύσει τα προβλήματά της με τις δικές της δυνάμεις. Αλλά σε αντιπαράθεση βρίσκονταν και μεταξύ τους, καθώς οι ΗΠΑ υποδεικνύουν στην Ευρώπη αλλαγή πολιτικής, ενώ δεν υιοθετούν την ευρωπαϊκή πρόταση για τη φορολόγηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (Τόμπιν).

Σε εκκρεμότητα η στήριξη της Ελλάδας 2012-14

Με θετική εξέλιξη την υπερψήφιση τελικά και από τη Σλοβακία της διεύρυνσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το ερώτημα πώς θα εφαρμοστούν πλέον οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου παραμένει ανοικτό, καθώς η κατάσταση τόσο του δημοσίου χρέους όσο και των τραπεζών, μαζί και των αγορών γενικότερα, έχει έκτοτε επιδεινωθεί.

Με τις αντιφατικές απόψεις που ακούγονταν έως προχθές ακόμα στην Ευρώπη, με το άνοιγμα τώρα νέων διαπραγματεύσεων με τις τράπεζες, φαίνεται αμφίβολο αν θα κλείσει μέσα στον Οκτώβριο το δεύτερο πακέτο για τη στήριξη της Ελλάδας, όπως διαβεβαιωνόταν. Το πιθανότερο είναι ότι η έκθεση της τρόικας, σχετικά ευνοϊκή όπως διαγραφόταν στην ανακοίνωσή της την περασμένη Τρίτη, θα απελευθερώσει την εκταμίευση της 6ης δόσης με την εκκρεμότητα για τα περαιτέρω να διατηρείται.

Ωστόσο «η καθημερινή συζήτηση περί χρεωκοπίας της χώρας είναι σήμερα το κύριο εμπόδιο στην ανάκαμψη και στη συνέχιση της δημοσιονομικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας» εκτιμούν οι αναλυτές της Alphabank στο τελευταίο τους Δελτίο. Και κατηγορηματικά υποστηρίζουν ότι «η απομείωση των ελληνικών ομολόγων θα πρέπει να παραμείνει σε λογικά επίπεδα». Ανάλογες θέσεις προβάλλουν και άλλες τράπεζες -προχθές ο πρόεδρος της Πειραιώς Μιχάλης Σάλλας.

Στα επικίνδυνα σενάρια για την Ελλάδα, που μπορούν να γίνουν ντόμινο για όλη την Ευρωζώνη, δεν απαντά αποφασιστικά η ελληνική κυβέρνηση. Η σιωπή της μάλλον υποδηλώνει τη διαπραγματευτική της αδυναμία, αλλά και την έλλειψη συγκεκριμένων θέσεων.