Η τρόικα πρέπει να καταργηθεί

Η Ευρώπη στο σταυροδρόμι. Εν όψει των ευρωεκλογών του ερχόμενου Μαΐου η ήπειρός μας έχει δύο επιλογές: ή να επισπεύσει την ολοκλήρωσή της με δημοκρατικούς όρους ή να συνεχίσει να βολοδέρνει στο χάος της κρίσης αποσπασματικών και αυταρχικών πολιτικών. Ο πρώην ηγέτης του γαλλικού Μάη του 1968 και σημερινός εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων στην Ευρωβουλή Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ τάσσεται στην παρακάτω συνέντευξη ανεπιφύλακτα υπέρ της πρώτης επιλογής. Ο πυρήνας της, λέει, είναι η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής δημοκρατίας, ενός ευρωπαϊκού ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο θα διασφαλίζει τα κοινωνικά δικαιώματα των ευρωπολιτών, καθώς και τα συμφέροντά τους στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία. Ο ίδιος καυτηριάζει εξίσου ανεπιφύλακτα και την πολιτική της τρόικας, χωρίς να παραλείπει όμως την κριτική στο φαύλο πελατειακό καθεστώς που κυριαρχούσε στην Ελλάδα τα 30 τελευταία χρόνια. Ταυτόχρονα ασκεί δριμεία κριτική και στην αυξανόμενη ξενοφοβία και στον ρατσισμό στην Ευρώπη. Οι Γερμανοί, πάντως, διευκρινίζει, δεν είναι περισσότερο ρατσιστές από τους Ελληνες. Στο θέμα αυτό υπάρχει ισοπαλία.

- Τον ερχόμενο Μάιο θα έχουμε ευρωεκλογές. Είναι αυτό η χρυσή ευκαιρία για την αναβάθμιση της Ευρώπης ως αυτόνομης διακρατικής οντότητας;

«Αυτή η ευκαιρία υπήρξε και πριν από πέντε χρόνια, χωρίς να γίνει επαρκής αξιοποίησή της. Το πρόβλημα είναι ότι οι Ευρωπαίοι δεν καταλαβαίνουν εντελώς τι σημαίνει ενωμένη Ευρώπη, τι σημαίνει ευρωπαϊκό δημοκρατικό κράτος. Και γι’ αυτό δεν είμαι πολύ αισιόδοξος ότι αυτό θα αλλάξει στις ερχόμενες ευρωεκλογές. Αυτές θα είναι περισσότερο ευκαιρία για τους ευρωσκεπτικιστές να βγάλουν τα απωθημένα τους. Οι φιλοευρωπαίοι, που υπερασπίζονται συναισθηματικά και πρακτικά την Ευρώπη, είναι πλέον δυστυχώς λίγοι».

- Στις ερχόμενες ευρωεκλογές θα μεταδοθεί για πρώτη φορά από τη Eurovision ένα ντιμπέιτ των επικεφαλής των ψηφοδελτίων των ευρωπαϊκών κομμάτων. Καλό εύρημα;

«Καθόλου κακό. Μια τέτοια συζήτηση στη Eurovision σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης θα αλλάξει το σκηνικό επειδή στο επίκεντρο θα βρίσκονται όχι εθνικά θέματα αλλά ευρωπαϊκά. Συζήτηση στην Ευρώπη και για την Ευρώπη. Οι ως τώρα ευρωεκλογές δεν ήταν τίποτε άλλο παρά υποκατάστατα των εθνικών».

- Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής Αριστεράς είναι Ελληνας, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτόν;

«Ο Τσίπρας εκπροσωπεί ένα υπαρκτό πολιτικό ρεύμα στην Ευρώπη. Ομολογώ ότι δεν μου είναι ακόμη ξεκάθαρο ποια είναι η στάση του έναντι της Ευρώπης. Ασκεί κριτική στην ευρωπαϊκή πολιτική της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, κάτι που καταλαβαίνω - το ίδιο κάνω κι εγώ. Αλλά δεν ξέρω αν εννοεί τελικά ότι η Ελλάδα, η Ισπανία, η Ιταλία ή η Γαλλία θα περνούσαν καλύτερα αν αποχωρούσαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Τέτοιες σχισματικές τάσεις υπάρχουν στη γενικότερη ευρωπαϊκή Αριστερά. Αυτές οι τάσεις λένε ότι η Ευρώπη, ως νεοφιλελεύθερο κατασκεύασμα, θα πρέπει να συντριβεί. Η απάντησή μου είναι ότι η Ευρώπη κάνει μια κατακριτέα πολιτική αλλά ότι η αντίδραση σε αυτό θα πρέπει να είναι η δημιουργία μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης, όχι η συντριβή της».

- Ο ίδιος βεβαιώνει ότι είναι κατά της αποχώρησης.

«Δεν έχω αμφιβολίες γι’ αυτό. Ο Τσίπρας δεν είναι κουτός άνθρωπος, από την άλλη όμως υπάρχει μια ισχυρή τάση στο κόμμα του, όπως και στην ευρωπαϊκή Αριστερά, που είναι υπέρ της αποχώρησης. Εγώ είμαι υπέρ μιας ομοσπονδιακής ευρωπαϊκής δημοκρατίας - και μόνο επάνω σε αυτή τη βάση θέλω να αντιπαρατεθώ με το πολιτικό ρεύμα που εκπροσωπεί ο Τσίπρας».

- Ο Τσίπρας είναι πολέμιος της τρόικας. Αλλά και ο αντιπρόεδρος της Ευρωβουλής Οτμαρ Κάρας ασκεί δριμεία κριτική στη δραστηριότητά της. Ποια είναι η θέση σας: βελτίωση της λειτουργίας ή κατάργηση της τρόικας

;

«Κατάργηση. Πρόκειται για όργανο που δεν ελέγχεται δημοκρατικά. Και αυτό επειδή ούτε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ούτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπόκεινται σε δημοκρατικό έλεγχο. Η πολιτική της Ευρώπης έναντι της Ελλάδας θα πρέπει να εκπονείται αποκλειστικά από την Επιτροπή των Βρυξελλών, που με τη σειρά της θα λογοδοτεί στην Ευρωβουλή. Αν η τελευταία αποφανθεί ότι η πολιτική της Επιτροπής είναι λανθασμένη, τότε θα πρέπει να λάβει μέτρα που θα εμποδίζουν τη συνέχιση αυτής της πολιτικής. Αυτό σημαίνει ευρωπαϊκή δημοκρατία. Η τρόικα, αντίθετα, είναι τεχνοκρατικό κατασκεύασμα που αποφεύγει κάθε έλεγχο, γι’ αυτό και είμαι εναντίον της».

- Είστε και εναντίον της πολιτικής της τρόικας;

«Η τρόικα δεν έχει βρει τη δέουσα ισορροπία ανάμεσα στην αλληλεγγύη που πρέπει να παράσχει η Ευρωπαϊκή Ενωση στην Ελλάδα και στην υπευθυνότητα που πρέπει να δείξει η Ελλάδα στο θέμα των μεταρρυθμίσεων. Το μέγεθος της λιτότητας την οποία απαιτεί η τρόικα είναι κάτι που οι Ελληνες αδυνατούν να αντέξουν και - με το δίκιο τους - να αποδεχθούν. Από αυτή την άποψη είμαι κατά της πολιτικής της τρόικας. Από την άλλη, όμως, πολλοί Ελληνες έχουν την τάση να ρίχνουν πάντα τα λάθη στους άλλους. Η Ελλάδα είναι θύμα της πολιτικής της τρόικας αλλά και του εαυτού της, θύμα μιας τριαντάχρονης πελατειακής πολιτικής. Θα ήθελα επιτέλους να ακούσω μια φορά από τον Τσίπρα ποια ήταν τα λάθη της Αριστεράς στην Ελλάδα, από τον Σαμαρά ποια ήταν τα λάθη της Δεξιάς και το ίδιο από το ΠαΣοΚ και τους Πρασίνους».

- Πώς ορίζετε σε αυτό το πλαίσιο τον ευρωπολίτη; Ο Ούλριχ Μπεκ μιλάει για τον ευρωπαίο κοσμοπολίτη ο οποίος είναι διαφορετικός από τον σκέτο Ευρωπαίο. Ο τελευταίος θυμίζει μάλλον μια διεθνική μορφή του εθνικισμού, έναν πολυεθνικά φουσκωμένο εθνικιστή στη θέση του Γάλλου, του Γερμανού ή του Ελληνα…

«Δεν νομίζω ότι μεταξύ των δύο εννοιών, του ευρωπαϊκού κοσμοπολιτισμού και της διεθνικής ταυτότητας, υπάρχει πραγματικά μεγάλη διαφορά. Το γεγονός ότι ο Τσίπρας εκπροσωπεί ένα ορισμένο ρεύμα εντός της ευρωπαϊκής και όχι μόνο της ελληνικής Αριστεράς δείχνει ότι αυτή η Αριστερά έχει μια διεθνική κοσμοπολιτική ταυτότητα. Διαφορετικά δεν θα μπορούσε να ταυτισθεί με τον Τσίπρα. Και αντιστρόφως, αν ο Τσίπρας θέλει να είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου της ευρωπαϊκής Αριστεράς, πρέπει να έχει ευρωπαϊκές θέσεις, δεν μπορεί να λέει μόνο: "Ελλάδα, Ελλάδα"! Αυτό είναι η καλύτερη απόδειξη ότι βρισκόμαστε μέσα σε μια ιστορική διαδικασία: σε εκείνη της κατασκευής μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας».

- Για να έρθουμε στη Γερμανία: επικεφαλής της γερμανικής κυβέρνησης θα είναι πάλι η Ανγκελα Μέρκελ ή, όπως την ονομάζετε, η «μαμά Μέρκελ», η οποία, κατά την άποψή σας, δεν καταλαβαίνει τίποτε από Ευρώπη. Πρέπει να τα βάψουμε μαύρα εν όψει της νέας καγκελαρίας της;

«Η ικανότητα της Μέρκελ, όταν δεν καταλαβαίνει κάτι, συνίσταται στο να αφήνει άλλους να το κάνουν. Ο Σόιμπλε, όσο και να τον κριτικάρει κανείς, έχει άποψη για την Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει και για άλλα στελέχη της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάγερ. Χάρη σε αυτούς η νέα κυβέρνηση θα κινηθεί αναγκαστικά ευρωπαϊκά».

- Εχετε δηλώσει ότι η Μέρκελ πρέπει να συμβάλει στο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Από πού προκύπτει τέτοια υποχρέωση;

«Από το γεγονός ότι και οι Ελληνες πλήρωσαν για τα γερμανικά χρέη. Στο σύμφωνο του 1953 στο Λονδίνο, που ρυθμίζει το "κούρεμα" των γερμανικών χρεών από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συμμετείχε και η Ελλάδα. Επιπλέον, η Γερμανία χρωστάει ακόμη στην Ελλάδα αποζημιώσεις ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εξίσου μεγάλο σκάνδαλο είναι και η πώληση πανάκριβων γερμανικών οπλικών συστημάτων στην Ελλάδα που συνέβαλαν στη γιγάντωση του ελληνικού χρέους. Η γερμανική κυβέρνηση όχι μόνο δεν εμπόδισε αλλά, αντίθετα, προώθησε αυτή την καταστροφική για την ελληνική οικονομία πώληση».