Έξω πάμε καλά! Μέσα;
Γιάννης Μπαλάφας, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2005-10-28
Μέσα σ’ ένα κλίμα διάχυτης ανησυχίας για την πορεία του Κόμματός μας, που πυροδότησε η απόσυρση από τον Πρόεδρο του ΣΥΝ της υποψηφιότητας Παπαγιαννάκη επειδή δεν ήταν αρεστές στην πλειοψηφία του Κόμματος και στον ΣΥΡΙΖΑ οι πολιτικές του απόψεις για κεντρικά πολιτικά ζητήματα, μια σημαντική και ελπιδοφόρα συνάντηση πραγματοποιείται στη χώρα μας το τριήμερο 28, 29, 30 Οκτωβρίου: Η διεξαγωγή του 1ου Τακτικού Συνεδρίου του Κόμματος "Ευρωπαϊκή Αριστερά" (ΚΕΑ).
Η σημασία του Συνεδρίου βρίσκεται, καταρχήν, στο γεγονός της συσπείρωσης 25 κομμάτων σε μια ομοσπονδιακή ευρωπαϊκής εμβέλειας πολιτική συλλογικότητα. Πρόκειται για κόμματα αριστερά, ανανεωτικά, εναλλακτικά, που κινούνται στο χώρο πέραν της σημερινής σοσιαλδημοκρατίας και του δογματικού κομμουνισμού. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις για πιο σφαιρικό προβληματισμό και κοινές δράσεις, που είναι πολύ αναγκαίες στη σημερινή ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια συγκυρία.
Στο σημερινό σημείωμα θέλω να σταθώ ιδιαίτερα σε μια πολύ σοβαρή πτυχή του πανευρωπαϊκού αυτού εγχειρήματος, δηλαδή στην ουσία και στην αξία του κειμένου των προσυνεδριακών θέσεων, που συντάχτηκε μετά από μήνες διαβουλεύσεων και τίθεται στην κρίση του 1ου Συνεδρίου.
Οι θέσεις του ΚΕΑ είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα ντοκουμέντο που εκφράζει μια προωθητική συναίνεση, ένα ντοκουμέντο που κάνει σωστές κρίσεις και διατυπώνει προχωρημένες προτάσεις για την Ευρώπη και τον κόσμο.
Επομένως, χωρίς καμιά πρόθεση μηχανιστικής μεταφοράς στο επίπεδο της κάθε χώρας – άρα και της χώρας μας – οφείλουμε όλα τα κόμματα να αντλήσουμε συμπεράσματα και να αξιοποιήσουμε τις θέσεις αυτές του ΚΕΑ.
Από αυτή την άποψη είναι ιδιαίτερα αρνητικό ότι η συζήτηση των θέσεων στο Κόμμα μας, με ευθύνη της πλειοψηφίας των κεντρικών οργάνων, ήταν ελάχιστη. Και αυτό δεν μπορεί παρά να έχει σχέση, όπως αποδείχθηκε, με το γεγονός ότι οι θέσεις της πλειοψηφίας βρίσκονται σε σημαντική απόσταση και απόκλιση από τις θέσεις του ΚΕΑ. Αντί για μια διευρυμένη ουσιαστική ιδεολογική – πολιτική συζήτηση ή και αντιπαράθεση, επελέγη η τακτική της υποβάθμισης και της αποσιώπησης.
Από το προσυνεδριακό κείμενο θα σταθώ, ενδεικτικά, σε ορισμένες μόνο θέσεις, που χαρακτηρίζουν το ντοκουμέντο, παρά τον κίνδυνο να το περιορίζω. Θα ήταν ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες οποιεσδήποτε ενστάσεις επί της ουσίας στο πλαίσιο ενός υγιούς ιδεολογικού-πολιτικού διαλόγου και ανταγωνισμού.
1. Τα κείμενο του ΚΕΑ αναδεικνύει καθαρά "το δίλημμα" που αναδύεται σήμερα στην Ευρώπη: "περισσότερος νεοφιλελευθερισμός, κατάργηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και πορεία προς το βορειοαμερικανικό μοντέλο ή ένα νέο μοντέλο που θα αντιστρέψει τις προτεραιότητες του συστήματος, δίνοντας προτεραιότητα στα δικαιώματα των λαών και στις ανθρώπινες αξίες αντί στην ανταγωνιστικότητα".
Δηλαδή το ΚΕΑ απορρίπτει τις δήθεν αριστερές απόψεις που θεωρούν ότι η σημερινή ΕΕ είναι πλέον υποταγμένη στις ΗΠΑ και το νεοφιλελευθερισμό και πέραν τούτου ουδέν.
2. Είναι αξιοσημείωτη η τοποθέτηση του κειμένου του ΚΕΑ για "την τρομοκρατία". Χαρακτηρίζει την τρομοκρατία "το άλλο πρόσωπο του πολέμου" και συνεχίζει: "Το πολιτικό σχέδιο της τρομοκρατίας, που είναι ανεξάρτητο από τον πόλεμο, παρά το ότι τροφοδοτείται από αυτόν, είναι κυρίως εχθρός του λαού και της δημοκρατίας". Μεγάλη απόσταση χωρίζει αυτές τις ξεκάθαρες αριστερές τοποθετήσεις από τις απόψεις που βλέπουν απλά την τρομοκρατία σαν αποτέλεσμα του πολέμου και της βίας των κυρίαρχων.
3. Στο προσυνεδριακό ντοκουμέντο του ΚΕΑ δεν γκρουπάρεται συλλήβδην η σοσιαλδημοκρατία στο νεοφιλελεύθερο στρατόπεδο. Στην ίδια λογική δίνεται προτεραιότητα στην συνεύρεση του ευρωπαϊκού "όχι" με το κριτικό "ναι" στο ευρωσύνταγμα και επισημαίνεται η στρατηγική στόχευση για μια κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία ως προϋπόθεση για προοδευτικές αλλαγές στην Ευρώπη.
Στα παραπάνω αν και δεν προσφέρονται, το ξαναλέω, για άκριτη μεταφορά στο εθνικό επίπεδο, είναι σαφής η διαφορά θεώρησης με απόψεις που σπεκουλάρουν πάνω σε ψευτοδιλήμματα του τύπου "με τη σοσιαλδημοκρατία ή με την Αριστερά".
4. Διατυπώθηκε η ένσταση ότι το προσυνεδριακό κείμενο του ΚΕΑ δεν αναφέρεται πολύ στο "σοσιαλισμό".
Είναι αλήθεια ότι οι θέσεις δεν συνθηματολογούν, ούτε φλυαρούν για σοσιαλισμό. Δεν κλίνουν σε όλες τις πτώσεις την "ανατροπή", τη "ρήξη", την "επανάσταση". Αντ’ αυτού περιγράφουν τι πρέπει και τι επιδιώκουμε να αλλάξει στην Ευρώπη, δίνουν, σε διακριτό βαθμό, περιεχόμενο στην προοπτική μιας όλο και πιο κοινωνικής, πιο δημοκρατικής και πιο οικολογικής Ευρώπης, στην ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Σε τελευταία ανάλυση αυτός είναι σήμερα ο σοσιαλισμός για τη σύγχρονη Αριστερά. Μια κοινωνία "που θεμελιακές αξίες της θα είναι η ελευθερία, η ισότητα και η ειρήνη", όπως διακηρύσσεται στην εισαγωγή των θέσεων.
Συμπερασματικά: Να μην αντιγράψουμε τις θέσεις στα καθ’ ημάς. Όμως να τις διαβάσουμε και να προβληματιστούμε ιδιαίτερα στα όσα μείζονα γράφονται και βρίσκονται σε σοβαρή απόκλιση από συνεδριακές και άλλες θέσεις του ΣΥΝ. Σίγουρα, μόνο ωφέλεια θα έχουμε από μια τέτοια μελέτη.
Καλή επιτυχία στο 1ο Συνέδριο του Κόμματος "Ευρωπαϊκή Αριστερά"!
Η σημασία του Συνεδρίου βρίσκεται, καταρχήν, στο γεγονός της συσπείρωσης 25 κομμάτων σε μια ομοσπονδιακή ευρωπαϊκής εμβέλειας πολιτική συλλογικότητα. Πρόκειται για κόμματα αριστερά, ανανεωτικά, εναλλακτικά, που κινούνται στο χώρο πέραν της σημερινής σοσιαλδημοκρατίας και του δογματικού κομμουνισμού. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις για πιο σφαιρικό προβληματισμό και κοινές δράσεις, που είναι πολύ αναγκαίες στη σημερινή ευρωπαϊκή, αλλά και παγκόσμια συγκυρία.
Στο σημερινό σημείωμα θέλω να σταθώ ιδιαίτερα σε μια πολύ σοβαρή πτυχή του πανευρωπαϊκού αυτού εγχειρήματος, δηλαδή στην ουσία και στην αξία του κειμένου των προσυνεδριακών θέσεων, που συντάχτηκε μετά από μήνες διαβουλεύσεων και τίθεται στην κρίση του 1ου Συνεδρίου.
Οι θέσεις του ΚΕΑ είναι, κατά τη γνώμη μου, ένα ντοκουμέντο που εκφράζει μια προωθητική συναίνεση, ένα ντοκουμέντο που κάνει σωστές κρίσεις και διατυπώνει προχωρημένες προτάσεις για την Ευρώπη και τον κόσμο.
Επομένως, χωρίς καμιά πρόθεση μηχανιστικής μεταφοράς στο επίπεδο της κάθε χώρας – άρα και της χώρας μας – οφείλουμε όλα τα κόμματα να αντλήσουμε συμπεράσματα και να αξιοποιήσουμε τις θέσεις αυτές του ΚΕΑ.
Από αυτή την άποψη είναι ιδιαίτερα αρνητικό ότι η συζήτηση των θέσεων στο Κόμμα μας, με ευθύνη της πλειοψηφίας των κεντρικών οργάνων, ήταν ελάχιστη. Και αυτό δεν μπορεί παρά να έχει σχέση, όπως αποδείχθηκε, με το γεγονός ότι οι θέσεις της πλειοψηφίας βρίσκονται σε σημαντική απόσταση και απόκλιση από τις θέσεις του ΚΕΑ. Αντί για μια διευρυμένη ουσιαστική ιδεολογική – πολιτική συζήτηση ή και αντιπαράθεση, επελέγη η τακτική της υποβάθμισης και της αποσιώπησης.
Από το προσυνεδριακό κείμενο θα σταθώ, ενδεικτικά, σε ορισμένες μόνο θέσεις, που χαρακτηρίζουν το ντοκουμέντο, παρά τον κίνδυνο να το περιορίζω. Θα ήταν ιδιαίτερα ευπρόσδεκτες οποιεσδήποτε ενστάσεις επί της ουσίας στο πλαίσιο ενός υγιούς ιδεολογικού-πολιτικού διαλόγου και ανταγωνισμού.
1. Τα κείμενο του ΚΕΑ αναδεικνύει καθαρά "το δίλημμα" που αναδύεται σήμερα στην Ευρώπη: "περισσότερος νεοφιλελευθερισμός, κατάργηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και πορεία προς το βορειοαμερικανικό μοντέλο ή ένα νέο μοντέλο που θα αντιστρέψει τις προτεραιότητες του συστήματος, δίνοντας προτεραιότητα στα δικαιώματα των λαών και στις ανθρώπινες αξίες αντί στην ανταγωνιστικότητα".
Δηλαδή το ΚΕΑ απορρίπτει τις δήθεν αριστερές απόψεις που θεωρούν ότι η σημερινή ΕΕ είναι πλέον υποταγμένη στις ΗΠΑ και το νεοφιλελευθερισμό και πέραν τούτου ουδέν.
2. Είναι αξιοσημείωτη η τοποθέτηση του κειμένου του ΚΕΑ για "την τρομοκρατία". Χαρακτηρίζει την τρομοκρατία "το άλλο πρόσωπο του πολέμου" και συνεχίζει: "Το πολιτικό σχέδιο της τρομοκρατίας, που είναι ανεξάρτητο από τον πόλεμο, παρά το ότι τροφοδοτείται από αυτόν, είναι κυρίως εχθρός του λαού και της δημοκρατίας". Μεγάλη απόσταση χωρίζει αυτές τις ξεκάθαρες αριστερές τοποθετήσεις από τις απόψεις που βλέπουν απλά την τρομοκρατία σαν αποτέλεσμα του πολέμου και της βίας των κυρίαρχων.
3. Στο προσυνεδριακό ντοκουμέντο του ΚΕΑ δεν γκρουπάρεται συλλήβδην η σοσιαλδημοκρατία στο νεοφιλελεύθερο στρατόπεδο. Στην ίδια λογική δίνεται προτεραιότητα στην συνεύρεση του ευρωπαϊκού "όχι" με το κριτικό "ναι" στο ευρωσύνταγμα και επισημαίνεται η στρατηγική στόχευση για μια κοινωνική και πολιτική πλειοψηφία ως προϋπόθεση για προοδευτικές αλλαγές στην Ευρώπη.
Στα παραπάνω αν και δεν προσφέρονται, το ξαναλέω, για άκριτη μεταφορά στο εθνικό επίπεδο, είναι σαφής η διαφορά θεώρησης με απόψεις που σπεκουλάρουν πάνω σε ψευτοδιλήμματα του τύπου "με τη σοσιαλδημοκρατία ή με την Αριστερά".
4. Διατυπώθηκε η ένσταση ότι το προσυνεδριακό κείμενο του ΚΕΑ δεν αναφέρεται πολύ στο "σοσιαλισμό".
Είναι αλήθεια ότι οι θέσεις δεν συνθηματολογούν, ούτε φλυαρούν για σοσιαλισμό. Δεν κλίνουν σε όλες τις πτώσεις την "ανατροπή", τη "ρήξη", την "επανάσταση". Αντ’ αυτού περιγράφουν τι πρέπει και τι επιδιώκουμε να αλλάξει στην Ευρώπη, δίνουν, σε διακριτό βαθμό, περιεχόμενο στην προοπτική μιας όλο και πιο κοινωνικής, πιο δημοκρατικής και πιο οικολογικής Ευρώπης, στην ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου. Σε τελευταία ανάλυση αυτός είναι σήμερα ο σοσιαλισμός για τη σύγχρονη Αριστερά. Μια κοινωνία "που θεμελιακές αξίες της θα είναι η ελευθερία, η ισότητα και η ειρήνη", όπως διακηρύσσεται στην εισαγωγή των θέσεων.
Συμπερασματικά: Να μην αντιγράψουμε τις θέσεις στα καθ’ ημάς. Όμως να τις διαβάσουμε και να προβληματιστούμε ιδιαίτερα στα όσα μείζονα γράφονται και βρίσκονται σε σοβαρή απόκλιση από συνεδριακές και άλλες θέσεις του ΣΥΝ. Σίγουρα, μόνο ωφέλεια θα έχουμε από μια τέτοια μελέτη.
Καλή επιτυχία στο 1ο Συνέδριο του Κόμματος "Ευρωπαϊκή Αριστερά"!
