Δεξιότερα από τη Mέρκελ
Aνεύθυνες υποσχέσεις για μειώσεις φόρων από το 2007
Ελίζα Παπαδάκη, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2005-12-01
Δύο μόλις ημέρες αφότου ανέλαβε, η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας προώθησε το πρώτο φορολογικό νομοθέτημά της. Όσοι επενδύουν σε αμοιβαία κεφάλαια δεν θα μπορούν εφεξής να συμψηφίζουν ενδεχόμενες απώλειες σε ορισμένα από αυτά με κέρδη από άλλα, ώστε να γλιτώνουν φόρους από τις επικερδείς τοποθετήσεις τους. Μόνον ενδεχόμενα κέρδη σε κατοπινές χρήσεις από τις ίδιες επενδύσεις που σήμερα εμφανίζουν ζημία θα είναι δυνατό να συμψηφιστούν στο μέλλον. Με το μέτρο αυτό καταργείται μια δυνατότητα νόμιμης φοροαποφυγής που αφορά προφανώς τα ευπορότερα στρώματα, όσους έχουν σημαντικά εισοδήματα από τοποθετήσεις αυτού του είδους.
H νέα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έσπευσε άλλωστε να δηλώσει ότι δεν θα γίνουν μειώσεις φορολογίας, διότι δεν το επιτρέπει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, αναιρώντας εξ αρχής τις προεκλογικές της υποσχέσεις. Δεν χρειάστηκε γι’ αυτό να επικαλεστεί καμιά «απογραφή». Ήταν αρκετό το εκλογικό αποτέλεσμα, που δεν επιβράβευσε τις ακραίες νεοφιλελεύθερες προτάσεις του συμβούλου της Κίρχοφ.
Αντίθετα, στοιχείο με συμβολική αλλά και πρακτική πολιτική σημασία της συμφωνίας των δύο μεγάλων κομμάτων που σχημάτισαν την κυβέρνηση συνασπισμού, Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, είναι η αυξημένη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων.
Στην Ισπανία, όπου η δημοσιονομική κατάσταση είναι απολύτως υγιής, με περίπου ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς χρόνια τώρα και με δημόσιο χρέος πολύ χαμηλότερο από το όριο του 60% του ΑΕΠ της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η κυβέρνηση Θαπατέρο ανήγγειλε την περασμένη εβδομάδα την πρόθεσή της να μειώσει βαθμιαία τον συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων από 35% σε 30% για τις μεγάλες και από 30% σε 25% για τις μικρομεσαίες. Αλλά δεν έδωσε κανένα χρονοδιάγραμμα και δεν φαίνεται διόλου να βιάζεται. Διότι στο υπουργείο Οικονομικών - του γνωστού μας πρώην επιτρόπου Πέδρο Σόλμπες - προτάσσουν τη δημιουργία ενός αποθεματικού για να αντισταθμίσουν τις μεγάλες απώλειες κοινοτικών πόρων που αναμένουν από το 2007, στο νέο επταετές πλαίσιο των προϋπολογισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μην εξασθενήσει ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας (3,4% φέτος, από το οποίο η μία μονάδα αποδίδεται στις κοινοτικές εισροές).
H Ελλάδα, όπως όλοι ξέρουμε, είναι η χώρα με το οξύτερο δημοσιονομικό πρόβλημα στην ευρωζώνη. Σε αναλογία προς το ΑΕΠ, διατηρεί πολύ υψηλότερο έλλειμμα και δημόσιο χρέος από τη Γερμανία, η οποία άλλωστε θα είχε ελλείμματα σαφώς κάτω του 3% αν παρουσίαζε ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης συγκρίσιμους με τους ελληνικούς των τελευταίων ετών. H δική μας κυβέρνηση συνεχίζει όμως ακάθεκτη τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων.
Αφήνει άλλωστε, όπως έχει επισημάνει ο ΟΟΣΑ, σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες, πολύ χαμηλή ή και μηδενική τη φορολογία των εισοδημάτων από κεφάλαια, τα οποία δεν υπάγονται στην προοδευτική κλίμακα του φόρου εισοδήματος. Και ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Αλογοσκούφης φιλοδοξεί, όπως δήλωνε στο «Βήμα» την Κυριακή, να μειώσει τη φορολογία για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα στο 25%. Αυτός μάλιστα ανακοινώνει χρονοδιάγραμμα: στο 28% το 2007, στο 26% το 2008, για να φθάσει στο 25% το 2009 ή το 2010. Δεν σκέφθηκε να εξηγήσει ποια λογική μπορεί να έχει μια τέτοια μείωση το 2007 για τα φυσικά πρόσωπα, όταν το 2006 δεν τιμαριθμοποιείται καν η κλίμακα, με βέβαιο αποτέλεσμα οι φορολογούμενοι μισθωτοί και συνταξιούχοι να υποστούν απώλειες στο πραγματικό τους διαθέσιμο εισόδημα.
Ένα αποθεματικό για τη μελλοντική χρηματοδότηση των επενδύσεων θα χρειαζόταν ωστόσο και η Ελλάδα. Μπορεί να μην προσεγγίζουμε ακόμα το μέσο ευρωπαϊκό κατά κεφαλήν εισόδημα, σαν την Ισπανία, αλλά προοπτική μείωσης των εισροών κοινοτικών πόρων την επόμενη επταετία διαγράφεται και για εμάς μετά τη διεύρυνση της E.E. με φτωχότερες χώρες, που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες αφενός και με τις δεδομένες δυσκολίες που συναντά η επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ των «25» για τον κοινοτικό προϋπολογισμό αφετέρου.
Επιπλέον έχουμε μπροστά μας διογκούμενες ανάγκες χρηματοδότησης των συντάξεων, μόνο για να διατηρηθεί το σημερινό τους, χαμηλό για τη μεγάλη πλειονότητα, επίπεδο, όσο ο πληθυσμός γερνάει και το ποσοστό των συνταξιούχων αυξάνεται.
Αλλά και πριν φθάσουμε εκεί, έχουμε σοβαρές υστερήσεις και στο παρόν: τις χαμηλότερες δημόσιες δαπάνες ως προς το ΑΕΠ μεταξύ των 15 παλαιότερων χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Παιδεία, την Υγεία, την Έρευνα και τον Πολιτισμό. Και ακόμα, όπως επιβεβαίωσε η πρόσφατη έρευνα της ΕΣΥΕ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, μεγάλες ανισότητες, με το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού να δαπανά για την κατανάλωσή του έξι φορές περισσότερα από το φτωχότερο 20%.
Σε αυτό το πλουσιότερο 20% υπόσχεται ο κ. Αλογοσκούφης να μειώσει τη φορολογία, μη προνοώντας ούτε για τις επενδύσεις και τις συντάξεις του μέλλοντος, ούτε για τις παρούσες μεγάλες κοινωνικές ανάγκες.
H νέα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έσπευσε άλλωστε να δηλώσει ότι δεν θα γίνουν μειώσεις φορολογίας, διότι δεν το επιτρέπει η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας, αναιρώντας εξ αρχής τις προεκλογικές της υποσχέσεις. Δεν χρειάστηκε γι’ αυτό να επικαλεστεί καμιά «απογραφή». Ήταν αρκετό το εκλογικό αποτέλεσμα, που δεν επιβράβευσε τις ακραίες νεοφιλελεύθερες προτάσεις του συμβούλου της Κίρχοφ.
Αντίθετα, στοιχείο με συμβολική αλλά και πρακτική πολιτική σημασία της συμφωνίας των δύο μεγάλων κομμάτων που σχημάτισαν την κυβέρνηση συνασπισμού, Χριστιανοδημοκρατών και Σοσιαλδημοκρατών, είναι η αυξημένη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων.
Στην Ισπανία, όπου η δημοσιονομική κατάσταση είναι απολύτως υγιής, με περίπου ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς χρόνια τώρα και με δημόσιο χρέος πολύ χαμηλότερο από το όριο του 60% του ΑΕΠ της Συνθήκης του Μάαστριχτ, η κυβέρνηση Θαπατέρο ανήγγειλε την περασμένη εβδομάδα την πρόθεσή της να μειώσει βαθμιαία τον συντελεστή φορολογίας των επιχειρήσεων από 35% σε 30% για τις μεγάλες και από 30% σε 25% για τις μικρομεσαίες. Αλλά δεν έδωσε κανένα χρονοδιάγραμμα και δεν φαίνεται διόλου να βιάζεται. Διότι στο υπουργείο Οικονομικών - του γνωστού μας πρώην επιτρόπου Πέδρο Σόλμπες - προτάσσουν τη δημιουργία ενός αποθεματικού για να αντισταθμίσουν τις μεγάλες απώλειες κοινοτικών πόρων που αναμένουν από το 2007, στο νέο επταετές πλαίσιο των προϋπολογισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να μην εξασθενήσει ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας (3,4% φέτος, από το οποίο η μία μονάδα αποδίδεται στις κοινοτικές εισροές).
H Ελλάδα, όπως όλοι ξέρουμε, είναι η χώρα με το οξύτερο δημοσιονομικό πρόβλημα στην ευρωζώνη. Σε αναλογία προς το ΑΕΠ, διατηρεί πολύ υψηλότερο έλλειμμα και δημόσιο χρέος από τη Γερμανία, η οποία άλλωστε θα είχε ελλείμματα σαφώς κάτω του 3% αν παρουσίαζε ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης συγκρίσιμους με τους ελληνικούς των τελευταίων ετών. H δική μας κυβέρνηση συνεχίζει όμως ακάθεκτη τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων.
Αφήνει άλλωστε, όπως έχει επισημάνει ο ΟΟΣΑ, σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες, πολύ χαμηλή ή και μηδενική τη φορολογία των εισοδημάτων από κεφάλαια, τα οποία δεν υπάγονται στην προοδευτική κλίμακα του φόρου εισοδήματος. Και ο υπουργός Οικονομικών Γιώργος Αλογοσκούφης φιλοδοξεί, όπως δήλωνε στο «Βήμα» την Κυριακή, να μειώσει τη φορολογία για επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα στο 25%. Αυτός μάλιστα ανακοινώνει χρονοδιάγραμμα: στο 28% το 2007, στο 26% το 2008, για να φθάσει στο 25% το 2009 ή το 2010. Δεν σκέφθηκε να εξηγήσει ποια λογική μπορεί να έχει μια τέτοια μείωση το 2007 για τα φυσικά πρόσωπα, όταν το 2006 δεν τιμαριθμοποιείται καν η κλίμακα, με βέβαιο αποτέλεσμα οι φορολογούμενοι μισθωτοί και συνταξιούχοι να υποστούν απώλειες στο πραγματικό τους διαθέσιμο εισόδημα.
Ένα αποθεματικό για τη μελλοντική χρηματοδότηση των επενδύσεων θα χρειαζόταν ωστόσο και η Ελλάδα. Μπορεί να μην προσεγγίζουμε ακόμα το μέσο ευρωπαϊκό κατά κεφαλήν εισόδημα, σαν την Ισπανία, αλλά προοπτική μείωσης των εισροών κοινοτικών πόρων την επόμενη επταετία διαγράφεται και για εμάς μετά τη διεύρυνση της E.E. με φτωχότερες χώρες, που έχουν μεγαλύτερες ανάγκες αφενός και με τις δεδομένες δυσκολίες που συναντά η επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ των «25» για τον κοινοτικό προϋπολογισμό αφετέρου.
Επιπλέον έχουμε μπροστά μας διογκούμενες ανάγκες χρηματοδότησης των συντάξεων, μόνο για να διατηρηθεί το σημερινό τους, χαμηλό για τη μεγάλη πλειονότητα, επίπεδο, όσο ο πληθυσμός γερνάει και το ποσοστό των συνταξιούχων αυξάνεται.
Αλλά και πριν φθάσουμε εκεί, έχουμε σοβαρές υστερήσεις και στο παρόν: τις χαμηλότερες δημόσιες δαπάνες ως προς το ΑΕΠ μεταξύ των 15 παλαιότερων χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Παιδεία, την Υγεία, την Έρευνα και τον Πολιτισμό. Και ακόμα, όπως επιβεβαίωσε η πρόσφατη έρευνα της ΕΣΥΕ για τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, μεγάλες ανισότητες, με το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού να δαπανά για την κατανάλωσή του έξι φορές περισσότερα από το φτωχότερο 20%.
Σε αυτό το πλουσιότερο 20% υπόσχεται ο κ. Αλογοσκούφης να μειώσει τη φορολογία, μη προνοώντας ούτε για τις επενδύσεις και τις συντάξεις του μέλλοντος, ούτε για τις παρούσες μεγάλες κοινωνικές ανάγκες.
