Από το νεοφιλελεύθερο σήμερα στο σοσιαλιστικό αύριο

Οι τελευταίες νομοθετικές πρωτοβουλίες του κ. Αλογοσκούφη για τις ΔΕΚΟ δείχνουν με ενάργεια το καθαρό όραμα του νεοφιλελευθερισμού: μικρότερο κράτος, χαμηλοί μισθοί, συρρικνωμένα εργασιακά δικαιώματα, περιορισμένο κοινωνικό κράτος. Οι πόροι που εξοικονομούνται με αυτό τον τρόπο, εις βάρος του μεγαλύτερου τμήματος της κοινωνίας, γίνονται πλεονάζοντα κέρδη για το κεφάλαιο. Η σημερινή περίοδος ανέχειας για τους πολλούς, συμβαδίζει με έκρηξη κερδών για τις τράπεζες. Η κατάσταση δεν είναι ουσιαστικά καλύτερη στις υπόλοιπες χώρες της Ε. Ε. Απλώς εκεί δεν υπάρχει μόνον κοινωνικό κράτος για να αποδομηθεί, υπάρχουν και συνδικάτα για να αμυνθούν. Το ερώτημα είναι, μέχρι πότε; Οι επιχειρήσεις, πιεζόμενες από το γενικότερο οικονομικό κλίμα και την ιδεολογική ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού, πιέζουν με τη σειρά τους τους εργαζόμενους. Και όταν αυτοί δεν υποχωρούν, τα μαζεύουν και φεύγουν για χώρες με πιο βολικούς εργαζόμενους και πιο υποχωρητικές κυβερνήσεις. Οι δε εργαζόμενοί τους στην Ευρώπη, καταλήγουν στην ανεργία. Πώς απαντά η Αριστερά σε αυτές τις εξελίξεις; Φοβάμαι ότι απλώς δεν απαντά. Διότι το ζήτημα δεν είναι να μην φύγει η Φολκσβαγκεν από τη Γερμανία (ας είναι καλά οι παλαιοί αριστοκράτες της Πόρσε, που αγόρασαν το 20% της, για να εμποδίσουν οποιαδήποτε επιθετική εξαγορά), αλλά να μην χρεοκοπήσει (η κάθε Φολκσβαγκεν) υπό το καθεστώς του ανηλεούς ανταγωνισμού που αντικειμενικά επιβάλλει η παγκοσμιοποίηση. Διότι οι μέτοχοι απαιτούν κέρδη άμεσα, και τα άμεσα κέρδη αντιστρατεύονται σοβαρές και μακρόπνοες επενδυτικές πολιτικές από πλευράς της εταιρικής διοίκησης. Επιπλέον το κοινωνικό κράτος κοστίζει και το κόστος το πληρώνουν (τουλάχιστον στη Γερμανία …) και οι επιχειρήσεις. Πώς λοιπόν να ανταγωνιστούν, για παράδειγμα, τον κινεζικό (κομμουνιστικό, χα, χα) γίγαντα που αμείβει τους εργαζόμενους με ψίχουλα και αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς; Και αν σήμερα τα κινεζικά προϊόντα είναι χαμηλής ποιότητας και μερικά εκρήγνυνται σαν βαρελότα, ας θυμηθούμε την ποιότητα των Ιαπωνικών αυτοκινήτων τη δεκαετία του ’60 και ας δούμε πού βρίσκονται σήμερα. Τι θα συμβεί όταν τα κινεζικά προϊόντα γίνουν ποιοτικώς εφάμιλλα των Ευρωπαϊκών, αλλά κοστίζουν λιγότερο από τα μισά; Αυτά σκέφτονται οι σοσιαλδημοκράτες και προσπαθούν, με αμφίβολης έμπνευσης και περιορισμένης αποτελεσματικότητας μέτρα, να διατηρήσουν ό,τι μπορούν από το πάλαι ποτέ ισχυρό κοινωνικό κράτος, σήμα κατατεθέν της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας (την οποίαν βεβαίως εμείς οι επαναστάτες λοιδορούμε, ξεχνώντας την ιστορία της). Εμείς προτιμούμε να μη σκεφτόμαστε το πρόβλημα, όπως η κόρη μου, που όταν ήταν δύο ετών έκλεινε τα μάτια της και νόμιζε ότι κρύφτηκε και δεν την έβλεπα. Και όταν λέω εμείς, αναφέρομαι στην πέραν των Σοσιαλδημοκρατών Αριστερά στην Ευρώπη, χωρίς βεβαίως να συμπεριλαμβάνω τα απολιθώματα τύπου ΚΚΕ, διότι θεωρώ ότι είναι ανίκανα να σκεφτούν με ορίζοντα το σύνολο της κοινωνίας. Δυστυχώς δεν έχω την επιστημονική κατάρτιση στην οικονομική θεωρία που θα μου επέτρεπε να προτείνω λύσεις. Νομίζω όμως ότι έχω την πολιτική εμπειρία που μου επιτρέπει να προτείνω τον τρόπο που θα ανιχνευθούν πιθανές λύσεις, συμβατές με την κοσμοθεωρία μας: Πρέπει να συγκροτηθούν ομάδες επιστημόνων, οικονομολόγων, μηχανικών, πληροφορικών, κοινωνιολόγων κ.λπ., ανά χώρα και διευρωπαϊκά και, αφού αναλύσουν την υπάρχουσα πραγματικότητα, να προχωρήσουν σε προτάσεις που θα περιγράφουν το δικό μας όραμα, με τρόπο ρεαλιστικό και κατανοητό. Αλλά προ πάντων θα απαντούν στο πραγματικό πρόβλημα. Δεν θα εξορκίζουν το κακό. Θα πρέπει να γίνει ασύμφορο για τις επιχειρήσεις να αποδομούν το κοινωνικό κράτος. Θα πρέπει να ανατραπεί το πλεονέκτημα της εξευτελιστικά φτηνής εργασίας που επιβάλλουν καθεστώτα με έλλειμμα δημοκρατίας. Θα πρέπει τέλος να ηττηθούν οι αξίες του νεοφιλελευθερισμού και να ηγεμονεύσουν οι αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης και αλληλεγγύης. Η εποχή των μεγάλων διανοητών της Αριστεράς έχει περάσει. Είναι η ώρα των συλλογικών διανοούμενων. Είναι η ώρα να εξηγήσουμε ποιο είναι το όραμά μας. Η λέξη «Σοσιαλισμός» δεν φτάνει. Και δεν της λείπουν οι επιθετικοί προσδιορισμοί. Χρειάζεται περιεχόμενο και οδικό χάρτη, πώς πάμε από το νεοφιλελεύθερο σήμερα στο σοσιαλιστικό αύριο. Τέλος χρειάζεται συγκεκριμένες περιγραφές και προτάσεις. Με τέτοια όπλα ανά χείρας μπορούμε πειστικά να διεκδικήσουμε την ψήφο των ευρωπαίων πολιτών και να στριμώξουμε πολιτικά τη σοσιαλδημοκρατία. Γιατί εμείς τους κατηγορούμε ότι είναι νεοφιλελεύθεροι, αλλά οι πολίτες αναγνωρίζουν την απέλπιδα προσπάθειά τους και τις υπαρκτές διαφορές τους από τους γνήσιους εκπροσώπους του νεοφιλελευθερισμού, δηλαδή τα συντηρητικά κόμματα, και τους ψηφίζουν πολύ πιο μαζικά από ό,τι εμάς. Χρειαζόμαστε μια πειστική πρόταση. Υπάρχουν επιστήμονες να την διαμορφώσουν; Τι διάολο, η θεωρία μας λέγεται «Επιστημονικός Σοσιαλισμός», ή κάνω λάθος;

Γιάννης Κ. Μπασιάκος