Είναι ώρα για καθαρές λύσεις

Για το οτι η κατάσταση στην χώρα είναι δραματικά απρόβλεπτη και ραγδαία επιδεινούμενη σε όλους τους τομείς δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω. Ούτε για τις αυταπόδεικτες ευθύνες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ΑΝΕΛ, της σύμπραξης δηλαδη αριστερού και δεξιού εθνικολαικισμού. Το βασικό πρόβλημα της χώρας που αποτυπώνει την πολιτική κρίση που πάει χέρι χέρι με την οικονομική είναι οτι η κυβέρνηση χάνει σταδιακά τα κοινωνικά της ερείσματα χωρίς να καρπώνεται τα κέρδη η αντιπολίτευση. Δηλαδή δεν υπάρχει αξιόπιστη εναλλακτική λύση και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην καθήλωση του ενδιάμεσου μεταρρυθμιστικού χώρου, της κεντροαριστεράς όπως την ξέρει ο κόσμος.

Το όποιο προβάδισμα της ΝΔ είναι αποτέλεσμα της συρρίκνωσης του ΣΥΡΙΖΑ και ο κίνδυνος μιας χωρίς ενθουσιασμό εναλλαγής του νέου δικομματισμού είναι εμφανής. Πολύς κόσμος εξοργισμένος απο τις συνέπειες της ανερμάτιστης πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ παραδίδεται στην εύκολη λύση του να ” φύγουν αυτοί και να έρθουν όποιοι νάναι, χειρότερα τα πράγματα δεν μπορεί να γίνουν “. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Παρατηρείστε και ένα εκ πρώτης όψεως παράδοξο που εχει όμως την εξήγηση του. Την ίδια ώρα που η κυβέρνηση με επιταχυνόμενους ρυθμούς αποδυναμώνεται στο εσωτερικό της χώρας για πρώτη ίσως φορά συναντά την ανοχή και των δύο μεγάλων πολιτικών οικογενειών των λαϊκών κεντροδεξιών και των Δημοκρατών σοσιαλιστών. Για διαφορετικούς βέβαια λόγους. Η κεντροδεξιά γιατί την έχει ανάγκη για να αποσυμπιεστούν απο το προσφυγικό και η παραμονή δεκάδων χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών στην χώρα μας λειτουργεί προς αυτήν την κατεύθυνση . Επίσης οι Βρυξέλλες και η Κομισιόν θέλουν να κλείσει η αξιολόγηση απο αυτήν την κυβέρνηση και η κριτική τους στις δυνάμεις της αντιπολίτευσης ειναι οτι δεν μπορείτε να ψηφίζετε το τρίτο μνημόνιο και να μην ψηφίζετε τα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση. Ιδιαίτερα η πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης για απόσυρση του ασφαλιστικού υπέρ ενός νέου και αόριστου που θα δημιουργηθεί εξαρχής θορύβησε τους δανειστές που είδαν τον εφιάλτη μιας νέας διαπραγμάτευσης απο μηδενική βάση.

Η κεντροαριστερα πάλι βλέπει όπως λένε αξιωματούχοι της την μεγάλη εικόνα και προσβλέπουν σε σταδιακή σοσιαλδημοκρατικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ και εκλαμβάνουν την ρήξη στο εσωτερικό του πέρυσι το καλοκαίρι και την υπογραφή του μνημονίου ως την αφετηρία αυτής της πορείας.Τα σημάδια είναι παραπάνω απο εμφανή για να τα αγνοήσει κάποιος. Πρόσκληση στον Τσίπρα ως παρατηρητή στην συνάντηση των Σοσιαλιστικών κομμάτων και οικογενειακή φωτογραφία, συναντήσεις Σουλτς με ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Ποτάμι και κυρίως οι εξελίξεις σε Πορτογαλία και Ισπανία όπου οι σοσιαλιστές επιλέγουν συνεργασία με η και με την ριζοσπαστική Αριστερά. Με μια κρίσιμη διαφορά : εκεί ενεργούν απο ηγεμονική θέση και διαδέχονται κυβέρνήσεις της δεξιάς ενώ εδώ ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κυβέρνηση και κλυδωνίζεται. Όμως είναι προφανές οτι προσπαθούν να βάλουν στο δικό τους κάδρο τον Τσίπρα και πιέζουν για να διώξει τον Καμένο και να τον αντικαταστήσει με δυνάμεις του φιλοευρωπαικού τόξου.

Υπολογίζουν λάθος κατα την γνώμη μου και οι μεν και οι δε, ακούνε περισσότερο αυτό που θέλουν και δεν βλέπουν αυτό που πράγματι εξελίσσεται . Βέβαια η κυβέρνηση ” φροντίζει” να τους υπενθυμίζει το λάθος τους όπως με την ερασιτεχνική προσπάθεια αξιοποίησης της υποκλοπής της συζήτησης των στελεχών του ΔΝΤ. Η εναλλαγή αγάπης – μίσους απο το ΔΝΤ στην Γερμανία απλώς αποδεικνύει τον πανικό και την έλλειψη σχεδίου της κυβέρνησης . Η προσπάθεια δε για να ” σπρώξει” σε βαθμό ρήξης τις διαφορές ανάμεσα στους θεσμούς αποδεικνύει οτι δεν εχει καταλάβει τίποτε απο τους διεθνείς συσχετισμούς και τους κανόνες λειτουργίας που διέπουν τις σχέσεις ανάμεσα στους θεσμούς. Βέβαια η όποια – για τους λόγους που προανέφερα – στήριξη η ανοχή απο το εξωτερικό το περισσότερο που μπορεί να προσφέρει στην κυβέρνηση είναι να επιβραδύνει κάπως την φθορά στο εσωτερικό. Και είναι επίσης βέβαιο οτι όσο θα ενισχύονται οι πιθανότητες νίκης του Μητσοτάκη τόσο οι δυνάμεις της κεντροδεξιάς θα ενισχύουν τον φυσικό τους σύμμαχο.

Είναι επίσης βέβαιο οτι διαφορετική θα ήταν η προσέγγιση των σοσιαλιστών αν υπήρχε μια μετρήσιμη ισχυρή δύναμη του κεντροαριστερού μεταρρυθμιστικού χώρου. Οι συσχετισμοί στην πολιτική παίζουν σημαντικό ρόλο. Άρα και για την χώρα και για τον ενδιάμεσο χώρο η συγκρότηση μιας νέας, μεγάλης και ενωμένης παράταξης της κεντροαριστεράς και του μεταρρυθμιστικού κέντρου είναι απαραίτητη . Σε αυτό όλοι συμφωνούμε στο “πως ” φαίνεται οτι υπάρχει αμηχανία. Σπεύδω ευθύς εξαρχής να πω οτι το κάτι ειναι καλύτερο απο το τίποτε, γιαυτό όποια προσπάθεια γίνει τελικά αξίζει να την ενισχύσουμε και προσωπικά αυτό θα κάνω. Όμως επειδή αυτη η προσπάθεια για την ενότητα και την ανανέωση του χώρου κρατάει χρόνια και δεν ξεκίνησε – όπως φαίνεται να νομίζουν ορισμένοι – τώρα που αυτοί αποφάσισαν να ασχοληθούν με το θέμα καλό είναι να κάνουμε μια αναδρομή . Το πρώτο που πρέπει ολοι να έχουμε κατα νού είναι οτι καλό είναι αυτές οι προσπάθειες να γίνονται στον χρόνο τους και απο θέση μιας σχετικής ισχύος και όχι σαν λύση ανάγκης επειδή φτάσαμε σε μονοψήφια νούμερα. Επίσης οτι πρέπει να είναι πεντακάθαρος ο οδικός χάρτης γιατί οι αποτυχίες των προηγουμένων προσπαθειών μας ακολουθούν και βαρύνουν το οποιο σημερινο εγχείρημα με καχυποψίες και ερωτηματικά. Θεωρώ λοιπόν σημαντικό και θετικό οτι πολιτικές δυνάμεις και πρόσωπα που στάθηκαν απέναντι στο εγχείρημα αυτό στο παρελθόν, τώρα προσέρχονται και θέλουν να διαδραματίσουν ρόλο. Είναι θετικό να προχωράει η σκέψη μας, να αναθεωρούμε λάθος επιλογές. Υπό μία προϋπόθεση: οτι αναγνωρίζουμε το λάθος αλλιώς είμαστε καταδικασμένοι να το επαναλάβουμε. Και βέβαια να μην νομίζουμε οτι η ζωή ξεκινά σήμερα απο εμάς.

Η πρώτη , λοιπον, απόπειρα έγινε το τέλος του 2012 με την συγκρότηση του Φόρουμ Διαλόγου για την Κεντροαριστερά. Το εναρκτήριο λάκτισμα δόθηκε με μεγάλη συγκέντρωση στο Γκάζι όπου προσήλθαν οι πάντες. Η στιγμή ήταν καλή. Το ΠΑΣΟΚ δεν είχε ακόμα εξαερωθεί και όλες οι τάσεις του, άλλες με περισσότερη θέρμη άλλες με λιγότερη είχαν προσέλθει. Η ΔΗΜΑΡ με ενα αξιοπρεπέστατο 6,2% και με την συμμετοχή της στην τρικομματική κυβέρνηση , σαν νέα και άφθαρτη τότε δύναμη μπορούσε να δώσει δυναμική στο εγχείρημα. Άλλες κινήσεις και πρόσωπα του ευρύτερου χώρου αγκάλιαζαν με ενθουσιασμό το υπό συγκρότηση Φόρουμ. Την επομένη ακριβώς της συγκέντρωσης στο Γκάζι ο Φώτης Κουβέλης και η ΔΗΜΑΡ τίναξαν στον αέρα την όλη υπόθεση. Ήταν η μοιραία αρχή μιας αλυσίδας γεγονότων που ακολούθησαν με κορυφαία την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ απο την κυβέρνηση και την άρνηση της να ψηφίσει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ανοίγω εδώ μια παρένθεση. Και άλλα σοσιαλιστικά κυβερνητικά κόμματα μέσα στην κρίση ηττήθηκαν, έχασαν μεγάλο μέρος της δύναμης τους, μόνο όμως εδώ είχαμε τέτοια απίσχναση και μαζική μετανάστευση εκλογικού σώματος στον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι της παρούσης αλλά πρέπει να αναζητήσει το ΠΑΣΟΚ τις αιτίες, όχι για ιστορικούς λόγους αλλα γιατι η ερμηνεία του φαινομένου έχει αντανάκλαση στο σημερινό εγχείρημα.

Το δεύτερο εγχείρημα ήταν η κίνηση των 58 ένα χρόνο μετα το φθινόπωρο του 2013. Υπήρχε ακόμα χρόνος, υπήρχε ακόμα ενθουσιασμός, ολοι θυμόμαστε το κλίμα στην μεγάλη συγκέντρωση μέσα και έξω απο το Ακροπολ. Πιστεύω ακράδαντα, οτι εάν η κίνηση των 58 που έφερνε νέο κόςμο και το ΠΑΣΟΚ που είχε τον κύριο όγκο των οργανωμένων δυνάμεων φτάνανε μαζί στις ευρωεκλογές κάτω απο το έμβλημα της Ελιάς, όχι μόνο το αποτέλεσμα αλλα όλη η πορεία της κεντροαριστεράς θα ήταν διαφορετική και οπωσδήποτε καλύτερη. Με τα εάν όμως δεν γυρίζει ο χρόνος πίσω. Η απουσία απολύτως συγκεκριμένου οδικού χάρτη συμφωνημένου και απο το ΠΑΣΟΚ και απο τους 58 και η συνύπαρξη διαφορετικών στοχεύσεων στο εσωτερικό των 58 οδήγησαν σε αυτο που τιτλοφοτήθηκε στον τύπο ως ” ρήξη ΠΑΣΟΚ και 58″. Λίγες ώρες και κυριολεκτώ μετα την ρήξη ο Σταύρος Θεοδωράκης προχώρησε στην ανακοίνωση της ίδρυσης του Ποταμιού. Αναπόφευκτα και παρα το ελπιδοφόρο ξεκίνημα του Ποταμιού ο χώρος μπήκε σε περιπέτεια και αρχικά και απολύτως φυσιολογικά αναπτύχθηκε αντιπαλότητα ανάμεσα στους δύο οργανωμένες και μετρήσιμες δυνάμεις του χώρου. Καθόλου τυχαία οι περισσότεροι απο την ομάδα των 58 που οδήγησε σε ρήξη με το ΠΑΣΟΚ βρέθηκαν μέσα στο Ποτάμι η στις όχθες του. Οι υπόλοιποι δώςαμε την μάχη με την κλαδεμένη Ελιά. Η ζημιά έγινε και ήταν μεγάλη . Ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ενισχύονταν δεν μπορέσαμε να αντιπαραθέσουμε μια ενωμένη και ανανεωμένη παράταξη. Η Ελιά κράτησε περισσότερο την ενότητα και το Ποτάμι την ανανέωση , η δημιουργική συνένωση δεν έγινε. Παρα ταύτα το αποτέλεσμα ήταν μια μικρή ευχάριστη έκπληξη για τις δυνάμεις της Ελιάς. Το Ποτάμι παρα την δυναμική που πάντα φέρνει το νέο, ιδίως όταν δεν έχει προλάβει να δοκιμαστεί στην βάσανο και την φθορά της καθημερινής πολιτικής, έμεινε πίσω απο αυτήν. Και όμως το μικρό brand name της Ελιας και το ίδιο το σχήμα εγκαταλείφθηκε απο το ΠΑΣΟΚ στο όνομα της εσωτερικής του ενότητας. Δυνάμεις και πρόσωπα στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ εναντιώθηκαν στην Ελιά, θεώρησαν ανεπαρκές το 8% που στις επόμενες εκλογές αποδείχθηκε άπιαστος στόχος. Πιστεύω οτι αν το ΠΑΣΟΚ πατούσε πάνω στην Ελιά και το ίδιο και κυρίως το εγχείρημα της ενότητας και ανανέωσης του χώρου θα ξεκίναγε απο καλύτερες θέσεις και – καθόλου δευτερεύον αυτό – με ένα όνομα φρέσκο και ελπιδοφόρο. Αλλα όπως είπαμε με τα εάν δεν γυρίζει ο χρόνος πίσω .

Η συνέχεια είναι γνωστή και κατέληξε στην αποδυνάμωση συνολικά του χώρου. Πρώτα του ΠΑΣΟΚ τον Ιανουάριο και μετά του Ποταμιού τον Σεπτέμβριο. Η επιλογή του Ποταμιού να στηρίξει κυρίως την πολιτική του στην αντίθεση νέου και παλιού δεν το βοήθησε , η αντίθεση αυτή μπήκε στην φαρέτρα του ΣΥΡΙΖΑ και αξιοποιήθηκε απο αυτόν. Η επιλογή του κέντρου επίσης το κατέστησε ευάλωτο στις πιέσεις απο την κεντροδεξιά και οδήγησε σε εσωτερικό δυισμό. Ταυτοχρόνως έχει συγκεντρώσει πολύτιμη πρώτη ύλη, φρέσκες δυνάμεις ενώ πρέπει ολοι να αναγνωρίσουμε οτι μετα την ήττα του στις εκλογές και την διαμόρφωση έκτοτε σαφούς μετώπου στον ΣΥΡΙΖΑ, το Ποτάμι έχει τις πιο ουσιαστικές παρεμβάσεις. Το ΠΑΣΟΚ απο την πλευρά του με την Δημοκρατική Συμπαράταξη αξιοποιώντας και την αποχή του ΚΙΔΗΣΟ απο τις εκλογές ανέκτησε ένα μικρό τμήμα των απωλειών του. Είναι όμως προφανές οτι κανένα κόμμα μόνο του δεν μπορεί να αντέξει στην πίεση του νέου δικομματισμού . Ούτε μια τεχνικού, αριθμητικού χαρακτήρα άθροιση τους θα δημιουργήσει μια αισθητά διαφορετική κατάσταση. Μόνο μια νέα και μεγάλη παράταξη μπορεί να ταράξει τα νερά , να δημιουργήσει ενδιαφέρον και δυναμική. Το πρώτο που πρεπει να ξεκαθαρίσει ειναι τα όρια και ο προσδιορισμός. τής νέας παράταξης. Πιστεύω οτι τα περιέγραψε με λιτό και καθαρό τρόπο ο Κώστας Σημίτης στον χαιρετισμό του στο Συνέδριο του Ποταμιού.

Ο κεντροαριστερός χώρος που εκτείνεται ανάμεσα στην δεξιά και την χωρίς έρμα Αριστερα. Και είναι ο συγκεκριμένος μεταρρυθμιστικός προγραμματικός λόγος που θα δώσει υπόσταση στην παράταξη, ουσιαστικά στο νέο πολιτικό υποκείμενο , στο νέο κόμμα. Ο οδικός χάρτης πρεπει να ειναι ένας και πεντακάθαρος. Και ομολογώ οτι δεν έχω καταλάβει να ειναι τόσο σαφή και καθαρά τα πράγματα. Την ώρα που ανακοινώνεται σύσταση 25μελούς επιτροπής την ίδια ώρα η Δημοκρατική Συμπαράταξη διοργανώνει προγραμματική Συνδιασκεψη . Θα έχουμε παράλληλες πορείες; Η εμπειρία απο τις προηγούμενες προσπάθειες απαγορεύει λύσεις του τύπου” πάμε και στην πορεία θα δούμε”. Η όποια επιτροπή πρέπει να έχει δύναμη, συγκεκριμένη αντζέντα και χρονοδιάγραμμα. Αν είναι να ζει στην σκιά των υπαρχόντων κομμάτων θα αποτύχει. Ο οδικός χάρτης πρέπει να οδηγήσει σε ιδρυτικό Συνέδριο νέου κόμματος. Αυτό θα δημιουργήσει δυναμική, μονο ετσι η όποια προγραμματική αναζήτησή θα αποκτήσει νόημα. Στο τέλος της διαδρομής – που εκ των πραγμάτων πρέπει να ειναι σύντομη γιατί οι εξελίξεις τρέχουν- πρέπει να είναι ένα νέο κόμμα με νέο πρόγραμμα νέα ονομασία και εκλεγμένη ηγεσία, έτοιμο να διεκδικήσει την ψήφο του λαού. Αυτή είναι η αναγκαία υπέρβαση που πρέπει όλοι να κάνουν. Ημίμετρα, ομοσπονδίες, συνομοσπονδίες, ασαφή σχήματα φοβάμαι οτι θα σκοντάφτουν στα πόδια τους. Είναι ώρα για καθαρές λύσεις.