Θαν. Θεοχαρόπουλος: Ο κρατικός παρεμβατισμός θα διώξει ακόμη κι όσους έχουν παραμείνει στον αγροτικό τομέα

Η ομιλία του προέδρου της ΔΗΜΑΡ και κοινοβουλευτικού εκπροσώπου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Θανάση Θεοχαρόπουλου, στη συζήτηση στην Βουλή επί του νομοσχεδίου του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς.

Κύριοι Υπουργοί, κύριοι Βουλευτές, αν θέλουμε πράγματι να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου, οφείλουμε να διαμορφώσουμε ένα πλαίσιο αρχών και πολιτικών με ξεκάθαρους στόχους και σαφείς προτεραιότητες, το οποίο θα ανταποκρίνεται στη σημερινή πραγματικότητα, να διαμορφώσουμε ένα σχέδιο συνεκτικό, αλλά και ταυτόχρονα ρεαλιστικό, που θα ζωντανέψει ξανά την παραγωγική διαδικασία και την οικονομία.

Τι συμβαίνει; Χωρίς σχέδιο, χωρίς όραμα και μεταρρυθμίσεις και κυρίως, χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους κοινωνικούς και παραγωγικούς φορείς της χώρας, με τους πολίτες και τα κόμματα, τα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται. Έχουν περάσει ήδη δεκαπέντε μήνες και η Κυβέρνηση δεν έχει παρουσιάσει ένα εθνικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης, ένα σχέδιο εξειδικευμένο, με τους τομείς ανά κλάδο αγροτικής πολιτικής.

Και να ήταν μόνο αυτό; Να ήταν μόνο θέμα του τομέα αγροτικής πολιτικής; Στα θέματα της ανάπτυξης ο κ. Σταθάκης δεσμεύτηκε ξανά τους προηγούμενους μήνες ότι τον Μάρτιο θα φέρει το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης. Το εθνικό σχέδιο ανάπτυξης αναζητείται για τη χώρα δεκαπέντε μήνες. Να ξέρουμε, είναι προτεραιότητα ο αγροτικός τομέας; Είναι ή δεν είναι; Ποιοι τομείς;

Από αναβολή σε αναβολή, λοιπόν, σχεδόν ενάμιση χρόνο κανένα σχέδιο με προτεραιότητες και τομείς της πολιτικής. Η Κυβέρνηση συνεχίζει να επενδύει σε αυταπάτες, που φέρνουν εντέλει την υιοθέτηση οικονομικά αναποτελεσματικών και κοινωνικά άδικων μέτρων, αλλά και αποσπασματικών πολιτικών που οδηγούν σε συρρίκνωση της ελληνικής αγροτικής παραγωγής.

Οι αγρότες αυτή τη στιγμή, κύριε Υπουργέ, δεν ξέρουν αν μπορούν να παράξουν την επόμενη ημέρα. Βρίσκονται σε μια τραγική κατάσταση και για τη συνολική οικονομική κατάσταση αυτή τη στιγμή της χώρας, αλλά και για την κατάσταση στον αγροτικό τομέα. Δεν μπορούμε να συζητούμε εδώ λες και δεν αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα.

Άκουσα την ομιλία σας χθες και δεν έμεινε κάτι το οποίο να καταλάβει ο αγρότης, ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, να καταλάβει μια οραματική διαδικασία, μια μεταρρύθμιση κάποιου τομέα, έναν στόχο. Το μόνο που είπατε είναι ότι θα δώσετε 650 εκατομμύρια στις γιορτές. Καθυστερημένα, δηλαδή, δεσμευθήκατε ότι θα δώσετε τα λεφτά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ποια λεφτά; Τα λεφτά που στην εξαετία -σε αυτή δηλαδή την εξαετία που «τρέχει»- είναι περίπου 19 δισεκατομμύρια ευρώ και τα οποία εξασφαλίστηκαν την προηγούμενη περίοδο, το 2013, με επίπονες διαπραγματεύσεις. Και εσείς λέγατε εκείνη την περίοδο ότι δεν είναι αρκετά. Τώρα είναι τα μοναδικά χρήματα, οι μοναδικοί πόροι, τους οποίους θέλετε να αξιοποιήσετε και τους οποίους υποστηρίζετε.

Με τι έρχονται αντιμέτωποι αυτή τη στιγμή οι αγρότες; Με μια σειρά φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων. Συγκεκριμένα, αύξηση της φορολόγησης από τον επόμενο χρόνο και σταδιακά στο 26%. Η φορολόγηση των ενισχύσεων στο 26% αλλοιώνει τον κοινοτικό ανταγωνισμό. Δεν μπορεί να φορολογούνται περισσότερο οι ενισχύσεις στη χώρα μας απ’ ό,τι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και αυτά είναι στοιχεία τα οποία έπρεπε να λέτε στις διαπραγματεύσεις και να διαπραγματεύεται βάσει αυτών των στοιχείων το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Κατά μέσο όρο 5 δισεκατομμύρια από τα 19 δισεκατομμύρια της επόμενης εξαετίας, θα ληφθούν πίσω με το θέμα της φορολόγησης.

Αύξηση προκαταβολής φόρου κατά 100%.

Πάμε στο πετρέλαιο. Καταργήσατε την επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου. Η Δημοκρατική Συμπαράταξη είχε καταθέσει τροπολογία για το αγροτικό πετρέλαιο κίνησης σε δικό σας νομοσχέδιο, με βάση τα στρέμματα και το είδος της καλλιέργειας.

Σας είπαμε ότι αφού καταργείτε την επιστροφή φόρου, θεσπίστε αγροτικό πετρέλαιο κίνησης, ό,τι ακριβώς συμβαίνει στη Γερμανία. Πάμε να κάνουμε και εδώ πέρα το αντίστοιχο, με βάση τη δήλωση ΟΣΔΕ. Δεν είπαμε «Γιατί το καταργήσατε;». Είπαμε ότι αφού το καταργείτε -γιατί έχετε απαντήσει πολλές φορές ότι όλα μαζί τα κόμματα συμφώνησαν στην κατάργηση της επιστροφής φόρου, μέσω της συμφωνίας, δεν είπαμε αυτό-, να θεσπιστεί αγροτικό πετρέλαιο κίνησης. Ακόμη και σήμερα δεν έχετε δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση.

Να έρθω στο ΦΠΑ στα γεωργικά εφόδια; Από 13% συμφωνήσατε στην αύξηση του στο 23%. Το 13% ήταν το υψηλότερο σε όλη την Ευρωζώνη και είναι το υψηλότερο σε όλη την Ευρωζώνη. Το πάτε στο 23%, τώρα στο 24% πλέον με τη νέα αλλαγή και τη νέα επιβάρυνση στους φορολογικούς συντελεστές που γίνονται λόγω της αναποτελεσματικότητας της διαπραγμάτευσης την οποία έχουμε μπροστά μας.

Μάλιστα, σήμερα, σε ερώτηση την οποία κατέθεσε ο κ. Κεγκέρογλου από τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, απαντήσατε ότι στόχος σας είναι η μείωση του κόστους των γεωργικών εφοδίων και να μπορέσουμε να καταπολεμήσουμε αυτήν την υπέρμετρη αύξηση του κόστους παραγωγής, να μειωθεί το κόστος παραγωγής και ούτω καθεξής. Πώς θα μειωθεί το κόστος παραγωγής; Με 24% ΦΠΑ; Δεν γίνεται έτσι.

Βέβαια, για τον ΟΓΑ είχαμε ξεκαθαρίσει την πρότασή μας, η οποία ήταν να κρατηθούν τα τρία ταμεία. Και εσείς προχωρήσατε στην πρόταση ενός ταμείου, με αποτέλεσμα την κατάργηση του ΟΓΑ. Αυτό που προτείνετε -και το είπαμε και στον κ. Κατρούγκαλο εγκαίρως, όταν μας ενημέρωσε για την πρόταση προς τους δανειστές- δεν πρόκειται να εφαρμοστεί. Θα πάρει πολλά χρόνια, όπως λένε όλοι οι ειδικοί. Συνεπώς, είναι αναποτελεσματικό.

Όσον αφορά το ασφαλιστικό, βέβαια, έχουμε εκφράσει τη ριζική μας διαφωνία με τον τρόπο που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση το θέμα και που μεταθέτει όλα τα βάρη σε όσους δεν έχουν βγει στη σύνταξη, ενώ επιπλέον προχωρά και στην αύξηση των εισφορών.

Όμως, ξέρετε κάτι και για το θέμα το οποίο έχει προκύψει, κύριοι Υπουργοί της Κυβέρνησης; Το λέμε ξεκάθαρα εμείς της Δημοκρατικής Συμπαράταξης. Εμείς διαφωνούμε με τις μειώσεις συντάξεων που προτείνετε και θα τις καταψηφίσουμε.

Όμως, για όσους τέως Βουλευτές, κύριοι Βουλευτές, –και αφορά το ελληνικό Κοινοβούλιο- που παίρνουν σύνταξη ή έχουν τεκμηριώσει δικαίωμα σύνταξης, πρέπει να ισχύσουν οι περικοπές που τυχόν θα ψηφιστούν και για όλους τους άλλους νυν συνταξιούχους. Και σε αυτό εμείς εδώ πέρα πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι, όλες οι πτέρυγες. Όλες οι πτέρυγες πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι σε κάτι, για να μην υπάρχει οποιαδήποτε σπέκουλα που μπορεί να ακούγεται στις διάφορες συζητήσεις. Και εφόσον και οι άλλοι Κοινοβουλευτικοί Εκπρόσωποι είναι με αυτήν την άποψη, θα ήταν πολύ χρήσιμο να τοποθετηθούν.

Κύριοι Βουλευτές, η Δημοκρατική Συμπαράταξη έχει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για τον αγροτικό τομέα με θέσεις και εναλλακτικές λύσεις. Έχουμε κάνει ξεκάθαρες προτάσεις για τη διασύνδεση της έρευνας με την αγροτική παραγωγή, τη λειτουργία των ομάδων παραγωγών των συνεταιρισμών, για να επιτευχθούν οι οικονομίες κλίμακος. Αναλάβαμε την πρωτοβουλία για ημερίδα διαλόγου με ανθρώπους της πρωτογενούς παραγωγής. Καταθέσαμε δεκαπέντε προτάσεις για διάλογο που αποσκοπούν στη μείωση του κόστους παραγωγής.

Να πούμε ξεκάθαρα ότι επειδή ο κλήρος είναι μικρός στη χώρα μας, είναι απαραίτητη η λειτουργία συλλογικών μορφών οργάνωσης παραγωγής. Αυτό είναι ξεκάθαρο, τουλάχιστον για όσους από εμάς ασχολούμαστε χρόνια με αυτά τα αντικείμενα.

Το ζήτημα ποιο είναι; Το ζήτημα είναι ότι υπήρξαν και παθογένειες -και εμείς τις είπαμε και ο ειδικός αγορητής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης τις είπε ξεκάθαρα- σε σχέση με το πώς λειτούργησε πολλές φορές το συνεταιριστικό κίνημα στη χώρα μας. Όμως, δεν είναι η λύση αυτή. Και θα εξηγήσω γιατί δεν είναι λύση αυτό το νομοσχέδιο, το οποίο φέρνετε σήμερα προς ψήφιση. Βέβαια, σε όλα αυτά τα προβλήματα έρχονται να προστεθούν και άλλα που αφορούν το γάλα, το γιαούρτι και πολλά άλλα θέματα.

Έχουμε καταθέσει σχετικές ερωτήσεις, κύριε Αποστόλου, προς εσάς και σας έχουμε ρωτήσει αν προτίθεστε να φέρετε υπουργική απόφαση με την οποία θα απελευθερώνετε τη διάρκεια ζωής γάλακτος. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα για εμάς να έχουμε πλειάδα εισαγωγών. Δεν μας έχετε απαντήσει μέχρι σήμερα. Τουλάχιστον σήμερα στη δευτερολογία σας να πείτε ξεκάθαρα: Θα απελευθερώσετε τη διάρκεια ζωής γάλακτος, όπως λέγεται ότι έχετε προσυμφωνήσει;

Και βέβαια, έχετε πει πολλές φορές και εσείς ότι δεν μπορεί να συνεχιστεί να είναι τόσο μεγάλο το άνοιγμα ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή. Να πω το χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η έκθεση του ΟΟΣΑ -που πολλοί αναφέρουν, αλλά πιθανόν δεν έχουν διαβάσει- αναφέρει ότι στο γάλα το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι τα υψηλά περιθώρια κέρδους στις αλυσίδες λιανικής πώλησης, με αποτέλεσμα να είναι πολύ υψηλότερα σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τι κάνετε ως Κυβέρνηση για όλα αυτά τα ζητήματα; Γιατί δεν μειώνετε αυτό το άνοιγμα της ψαλίδας τιμών μεταξύ παραγωγού και καταναλωτή; Γιατί δεν καταφέρνετε να μειωθεί αυτό το χρονικό διάστημα αυτό το άνοιγμα, αλλά αντίθετα μεγαλώνει;

Θα έπρεπε λοιπόν, κυρίες και κύριοι Βουλευτές, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδιασμού για την αγροτική ανάπτυξη να ενταχθεί και η λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών. Εσείς χωρίς σχέδιο και χωρίς πρόγραμμα φέρνετε κάτι το οποίο εξηγείται ως εξής στην αιτιολογική έκθεση, ότι σκοπεύει στην ανασυγκρότηση και εξυγίανση των συνεταιρισμών και την ενίσχυση κάθε πρωτοβουλίας που στηρίζεται στη βάση της κοινωνικής οικονομίας και συλλογικότητας.

Αλήθεια, πιστεύετε ότι αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται; Διότι αντί να συζητάμε ένα νομοσχέδιο με διατάξεις μέσω των οποίων θα ενισχύουμε τα φορολογικά και αναπτυξιακά κίνητρα για τους συνεταιρισμούς και τις ομάδες παραγωγών, ερχόμαστε αντιμέτωποι με ένα νομοθέτημα χωρίς ξεκάθαρη στόχευση, το οποίο διακατέχεται από έντονο και σαφώς αναποτελεσματικό κρατισμό, που ενισχύει τη γραφειοκρατία και αντιβαίνει σε κάποια σημεία του τις συνεταιριστικές αρχές, κύριε Υπουργέ. Και ξέρετε ότι γνωρίζουμε καλά τις συνεταιριστικές αρχές, όπως και αυτές που ισχύουν σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Επίσης, το νομοσχέδιο περιέχει πλήθος διατάξεων με παρεμβατικό πρόσημο. Παρεμβατικό τόσο ως προς την αυτονομία και την ελεύθερη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών όσο και ως προς την οικονομική τους ελευθερία.

Για παράδειγμα, ορίζεται ρητά στο άρθρο 18 ότι η εποπτεία και ο έλεγχος των αγροτικών συνεταιρισμών θα ασκείται από αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Προφανώς δεν είμαστε αντίθετοι, κύριε Υπουργέ, στον έλεγχο της νομιμότητας. Αυτό πρέπει να ξεκαθαριστεί. Όμως, είμαστε αντίθετοι στον έλεγχο σκοπιμότητας της δράσης τους. Δεν κατανοούμε πώς μια Διεύθυνση στο Υπουργείο θα επιθεωρεί, θα υποβοηθά και θα ελέγχει το έργο όλων των αγροτικών συνεταιρισμών της χώρας, ενώ παράλληλα θα ασκεί και έλεγχο σκοπιμότητας. Είναι σαφής η πρόθεση της Κυβέρνησης να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο πάνω στη λειτουργία των συνεταιρισμών.

Στο άρθρο 18, λοιπόν, η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής εκφράζει έντονο προβληματισμό σχετικά με τη συνταγματικότητα της άσκησης κρατικού ελέγχου εν γένει επί της δράσης των αγροτικών συνεταιρισμών. Αυτό που σας λέμε το λέει και η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής! Δεν σας το λέμε μόνο εμείς.

Ιδιαίτερα παρεμβατική είναι και η ρύθμιση στα άρθρα 22 και 23. Εισάγεται αυστηρό πλαίσιο κρατικού ελέγχου, ενώ αποκλείονται οι αγροτικοί συνεταιρισμοί, σύμφωνα με την πρόβλεψή σας, από τις δραστηριότητες της μεταποίησης και της εμπορίας. Πρόκειται για μια ρύθμιση που αναμένεται να επιτείνει τα οικονομικά προβλήματα των λειτουργούντων συνεταιρισμών.

Ακόμα, θα ήθελα να αναφερθώ στο άρθρο 32, γιατί κάνατε μια νομοτεχνική βελτίωση. Και επειδή εμείς θέλουμε να κάνουμε εποικοδομητική αντιπολίτευση, σας λέμε το εξής. Σας είπαμε την ξεκάθαρη διαφωνία μας. Μάλιστα, όσον αφορά το συγκεκριμένο σημείο και άρθρο -στο άρθρο 32- είναι ξεκάθαρη και η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής.

Φέρατε μια νομοτεχνική βελτίωση, η οποία όμως έχει διαζευκτικό «ή». Μιλάω για το άρθρο που αφορά τους αναγκαστικούς συνεταιρισμούς.

Εσείς λέτε ότι θα μπορέσει να γίνει η μετατροπή τους σε αγροτικούς συνεταιρισμούς, αν κάνουν αίτημα στην αρμόδια αρχή ή κατόπιν έκδοσης σχετικής αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης ή προς εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας. Τι είναι αυτό το δεύτερο διαζευκτικό «ή», η φράση «…ή προς εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας»; Δηλαδή αν ψηφιστεί κάτι εδώ μέσα σε άλλο νομοθέτημα, ουσιαστικά δεν θα πάμε μέσω της ρύθμισης; Η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, την οποία και επικαλούμαι, λέει το εξής: «Επισημαίνεται εξάλλου ότι ευνοείται σε περίπτωση παραβίασης του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της εθνικής νομοθεσίας…η ως άνω απόφαση του αρμόδιου Υπουργού θα λαμβάνεται κατόπιν έκδοσης σχετικής αμετάκλητης καταδικαστικής απόφασης αρμόδιου δικαστηρίου». Να φύγει το «…ή προς εφαρμογή εθνικής νομοθεσίας».

Εφόσον, λοιπόν, κάνετε αυτές τις αλλαγές, εμείς βεβαίως και έχουμε την καλή διάθεση να στηρίξουμε αυτό το άρθρο. Όπως το κάνετε όμως σ’ αυτήν την περίπτωση, δείχνει και τις προθέσεις, αλλά και τον τρόπο νομοθέτησης. Αυτά είναι μόλις κάποια από τα παραδείγματα που ήθελα να σας αναφέρω.

Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, επιτρέψτε μου να αναφερθώ στην τάση δημιουργίας περιττών δομών που χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο, διότι προφανώς και είναι αχρείαστες και επιβαρυντικές.

Η σύσταση του Ταμείου Αγροτικής Συνεταιριστικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης αποτελεί άλλη μια γραφειοκρατική δομή που δεν συνάδει με τη συνεταιριστική αρχή βάσει της οποίας οι Συνεταιρισμοί παρέχουν εκπαίδευση και πρακτική εξάσκηση στα μέλη τους.

Δεν είμαστε αντίθετοι στην εκπαίδευση, το αντίθετο μάλιστα, λέμε ότι ο τρόπος αυτός δεν είναι ο σωστός. Το Υπουργείο έχει το ρόλο να επιβλέπει πώς λειτουργεί η εκπαίδευση και βεβαίως να βάζει τους κανόνες, όχι να κάνει το ίδιο μέσω ενός ταμείου αυτή τη διαδικασία. Και βέβαια, τη σύσταση Οργανισμού Διαχείρισης Ακινήτων, Γαιών και Εξοπλισμών. Αναρωτιέται κανείς σε τι θα εξυπηρετήσει η σύσταση ενός τέτοιου ταμείου, διότι πρόκειται για ένα όργανο το οποίο θα έχει τη δυνατότητα να συγκεντρώνει ακίνητα και προϊόντα πάσης φύσεως. Σε ό,τι αφορά δε τους ερευνητικούς σκοπούς, αυτοί δε θα μπορούσαν άλλωστε να εξυπηρετηθούν από τον ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ; Είναι μια ερώτηση την οποία φαντάζομαι θα πρέπει να απαντήσετε, γιατί είναι συγκεκριμένη.

Το παρόν νομοσχέδιο, λοιπόν, δεν διαθέτει καμία αναπτυξιακή προοπτική. Η ελληνική ύπαιθρος μπορεί και θα έπρεπε να στηρίξει παραγωγικά έναν ποιοτικό και ανταγωνιστικό αγροδιατροφικό τομέα. Οι διατάξεις, για παράδειγμα, του παρόντος νομοσχεδίου δεν βοηθούν προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των αγροδιατροφικών συμπράξεων. Θα έλεγε κανείς πώς μάλλον υποβαθμίζουν το ρόλο τους.

Πώς λοιπόν, κυρίες και κύριοι, ολοκληρώνοντας, φιλοδοξεί το προτεινόμενο νομοσχέδιο να αλλάξει το συνεταιριστικό τοπίο και πολύ περισσότερο να προσελκύσει νέους ανθρώπους στη συνεταιριστική, αγροτική διαδικασία; Όχι μόνο δεν θα γίνει αυτό, αλλά θα διώξει και πολλούς και θα οδηγήσει και στη μείωση της συλλογικής δράσης των παραγωγών, διότι αυτό το οποίο μας βρίσκει εντελώς αντίθετους είναι ο κρατικός παρεμβατισμός, η έλλειψη της ελευθερίας δράσης όπως αρμόζει στη συνεταιριστική ιδέα, όπως και εσείς λέγατε προεκλογικά όταν ήσασταν στην Αντιπολίτευση.