Η παιδεία άργησε μια μέρα

1995-1996. Προετοιμασία Πανελληνίων και το χειρότερό μου η έκθεση. Θέματα τετριμμένα, δομές προκατασκευασμένες και περιεχόμενα εγκλωβισμένα. Φαντασία μηδέν. Πρωτοβουλία ίσον τιμωρία. Η Ενωμένη Ευρώπη, το κοινό νόμισμα, η εξειδίκευση, ο ατομικισμός.. Επαναλαμβανόμενα ασπρόμαυρα μοτίβα σε μια εποχή που είχε πάψει να είναι pop, της έλειπε η λάμψη και το χρώμα του Andy Warhol αλλά κέρδιζε σε γκλαμουριά από τα καδραρισμένα διδακτορικά και τις γαρδένιες στα μπουζούκια. Η γνώση στείρα, η Ευρώπη απέναντι, ο έρωτας μισός και τ’ όνειρο Αμερικάνικο.

2000-2010. Βγήκαμε στην αρένα της ζωής και λουστήκαμε τη θεωρία τους στην πράξη. Μια εξειδικευμένη γενιά, έξυπνη, δυναμική, άπληστη και καλομαθημένη. Τα θέλαμε όλα, τα θέλαμε γρήγορα. Σπουδάσαμε, δουλέψαμε και τ’ αποκτήσαμε. Η γενιά των pr managers και των executive assistances που πήγαινε για σούσι Κολωνάκι και μίλαγε άπταιστα τουλάχιστον δυο γλώσσες. Μορφωτικά ανώτεροι, κοινωνικά αμόρφωτοι, με υψηλό IQ και EQ κάτω απ’ τη μέση. Μας ρίξανε σε γήπεδο γεμάτο και τσακωθήκαμε για το ποιος θα κλωτσά την μπάλα. Ο καλύτερος κερδίζει. Ο καθένας μόνος του, την πάρτη του και τα παιδιά του. Ο ατομικισμός λειτούργησε όπως στο «κουρδιστό πορτοκάλι». Μας τον μπουκώσανε, τον σιχαθήκαμε, τον συνηθίσαμε κι έπειτα πέσαμε με τα μούτρα. Σημείο των καιρών που το γνωρίσαμε απ’ την κούνια και μεγαλώσαμε μαζί του.

2016. Μεγάλη βόλτα στην Αθήνα μετά από καιρό. Πήγα νότια, ανέβηκα βόρεια, βγήκα κέντρο, μα όπου κι αν πήγα δεν το βρήκα, εξαφανίστηκε. Εκείνο το σημείο των καιρών που’ χε στα μάτια του μια λάμψη, τη λάμψη του εγωισμού και της φιλοδοξίας. Τώρα πια λείπει κι αυτό.. καμία λάμψη, καμιά προσπάθεια. Ρωτάω το Γεράσιμο, τελειόφοιτο του μαθηματικού, τα σχέδιά του. «Έχει η μάνα μου κάτι γνωστούς για να με βάλει στα ΕΛΤΑ, 6μηνο και βλέπουμε» μου απαντά. «Καλά, και οι σπουδές σου;» ρωτώ εμβρόντητη. «Έτσι κι αλλιώς, όλα στημένα είναι, προκαθορισμένα.. αν δεν έχεις μέσο δε γίνεται τίποτα. Κρίμα που σπούδασα δηλαδή». Κοιτάζω το τσιγάρο μου και παρακολουθώ την καύτρα του να καίει τα δάχτυλά μου. Λίγο πιο κάτω, μία παρέα από κορίτσια. Κάθομαι δίπλα τους και πιάνω τη κουβέντα. «Θα φύγω έξω» μου λέει η Ράνια. «Νομική λέει η μαμά αλλά δεν ξέρω ακόμα. Δεν έχει σημασία λέει ο μπαμπάς μου, αρκεί να φύγω!» «Κι εσύ τι θες;» ρωτάω η αφελής. «Τίποτα, δε θέλω τίποτα.. έτσι κι αλλιώς όλα σκατά είναι. Κι εδώ και παντού. Δε βλέπεις τι γίνεται;» «Δεν μπορεί, κάτι θα θες. Κάτι θα ονειρεύτηκες, κάτι αγαπάς, δε γίνεται..». Η Ξένια, ξύπνια κι όμορφη, γελάει ειρωνικά. «Τι να ονειρεύτηκε ρε φίλε;! Μας δουλεύεις; Πού ζεις; Εσύ ονειρεύεσαι ακόμα δηλαδή; Έτσι όπως τα κάνατε…». Σοκάρομαι. Ξαφνιάζομαι και σκύβω το κεφάλι. Μέσα σε μια στιγμή, έγινα η γενιά που φταίει. Παρέλαβα έναν κόσμο σκληρό κι εγωιστή και τον δίνω πίσω τρωτό, χωρίς ελπίδα. Πέφτουνε στα κινητά τους με τα μούτρα κι είναι τα μάτια τους κενά. Αφώτιστα και άνευρα.

Ψάχνω να βρω πού έσφαλα, τι θα μπορούσα να’ χα κάνει αλλιώς. Βρίσκω πολλά, άλλα που ντρέπονται και κρύβονται και άλλα που φωνάζουν θαρραλέα “εγώ φταίω”. Σταματάω στο περίπτερο για ανεφοδιασμό και βλέπω πρωτοσέλιδο το Φίλη. «Τετραετές Γυμνάσιο και διετές Λύκειο». Κι άλλες αλλαγές, πάλι αλλαγές. Ένα παιχνίδι άσκοπο από ερασιτέχνες που παίζουνε χωρίς να θέλουνε να μάθουν. Κι οι μαθητές, μπαλάκια του πινγκ πονγκ, χοροπηδάνε επάνω απ’ το φιλέ για χρόνια τώρα, μέχρι να σκάσουνε στην άκρη του τερέν και να γλιστρήσουν κάτω. Αστάθεια παντού, στο σπίτι, στο σχολείο, στις ειδήσεις, στη γειτονιά. Μεγαλώνουν τα παιδιά μας χωρίς σταθερότητα κι αυτό γεννά ανασφάλειες και φόβους. Κι έπειτα βία, “κλείσιμο” και στρουθοκαμηλισμός. Δεν βλέπω, δεν ακούω, δε μιλάω. Άρνηση. Μηδενισμός. Και η παιδεία, είναι και πάλι απούσα.