Ο Γ. Αλογοσκούφης ακυρώνει την πολιτική του
Ελίζα Παπαδάκη, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2006-01-29
Με την αιφνίδια αύξηση της προκαταβολής του φόρου που θα πληρώσουν φέτος οι επιχειρήσεις, η κυβέρνηση ακυρώνει στην πράξη την πολιτική που διατυμπανίζει από το Δεκέμβριο του 2004, όταν ψήφισε τον ισχύοντα φορολογικό νόμο 3296: ότι μειώνοντας τους συντελεστές φορολόγησης των κερδών θα επιτύχει αύξηση των επενδύσεων από εγχώρια αλλά και ξένα κεφάλαια στη χώρα μας. Στις σπασμωδικές ελληνικές ενέργειες έχει ενδιαφέρον να αντιπαραβληθεί το προσχέδιο μεταρρύθμισης του φόρου εισοδήματος που παρουσίασε πριν οκτώ μέρες στην ισπανική κοινή γνώμη η εκεί κυβέρνηση.
Η τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών \Γιώργος Αλογοσκούφης\ προβλέπει αύξηση της προκαταβολής για τα κέρδη του 2006 που θα πρέπει να πληρώσουν οι επιχειρήσεις φέτος μαζί με το φόρο για τα κέρδη του 2005: από 55% επί του φόρου για το 2005, όπως προβλεπόταν με τον ισχύοντα νόμο, σε 65%. Για τις τράπεζες η προκαταβολή αυξάνεται αντίστοιχα από 60% σε 80%.
Από την αύξηση αυτή, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υπολογίζει να εισπραχθούν πρόσθετα έσοδα της τάξης των 450 εκατομμυρίων ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 19% της μείωσης του ελλείμματος (κατά 2.374 εκατομμύρια) που προβλέπει ο φετεινός προϋπολογισμός. Μια τόσο μεγάλη μείωση ήταν αδύνατη χωρίς πρόσθετα μέτρα, όπως και έμπρακτα αναγνωρίζει τώρα ο κ. Αλογοσκούφης, και αυτός είναι ο προφανής λόγος για την τροπολογία. Τα φετεινά έσοδα από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, δηλαδή επιχειρηματικών κερδών, που είχαν προβλεφθεί στον προϋπολογισμό σε 4.900 εκατομμύρια και αντιστοιχούσαν στο 11% των συνολικών φορολογικών εσόδων, επιδιώκεται έτσι να αυξηθούν κατά 9,2%.
Με τη διάταξη αυτή, η ακύρωση της ευνοϊκής για τις επιχειρήσεις φορολογικής μεταχείρισης, από την οποία τόσα οφέλη προσδοκούσε ο υπουργός Οικονομίας, είναι διπλή: Κατ’ αρχάς απορροφάται η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από 35% σε 32% που ισχύει από φέτος (για το φόρο που θα πληρωθεί πάνω στα κέρδη του 2005). Το κυριότερο είναι όμως ότι αναιρείται ο όποιος προγραμματισμός των επιχειρήσεων. Κατά τον ΣΕΒ, που αντέδρασε με αγανάκτηση στην τροπολογία, ιδιαίτερα θα επιβαρυνθούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όσες υποχρεωθούν να δανεισθούν για να πληρώσουν τον πρόσθετο φόρο, αφού δεν είχαν προβλέψει να εξοικονομήσουν τα απαιτούμενα ποσά.
Αλλαγές στο καθεστώς των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων με άμεση εφαρμογή, μέσα στους επόμενους μήνες και όχι από τον επόμενο χρόνο για παράδειγμα, θεωρείται διεθνώς ότι δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας, ένα από τα σοβαρότερα αντικίνητρα για επενδύσεις. Δικαιολογούνται όταν επιβάλλονται για να αντιμετωπισθεί κάποια απρόβλεπτη επιδείνωση, όχι όμως οι απολύτως προβλέψιμες δυσχέρειες εκτέλεσης του τρέχοντος προϋπολογισμού. O κ. Αλογοσκούφης επικαλέσθηκε τις υψηλότερες προκαταβολές που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν εξήγησε όμως γιατί δεν τις ενσωμάτωσε στο νόμο 3296/2004, όπου προώθησε τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων από 35% σε 25% μέσα σε τρία χρόνια (2005-2007), αγνοώντας το γενικότερο σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας. Προφανώς γιατί δεν το σκέφθηκε τότε, όπως και δεν προνόησε για άλλα έσοδα που θα αναπλήρωναν τις απώλειες από τη μείωση των συντελεστών. Εξακολουθεί άλλωστε να υπόσχεται μειώσεις και στη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων από του χρόνου, χωρίς διόλου να έχει διασφαλίσει τον έλεγχο του ελλείμματος.
Η μεταρρύθμιση Σόλμπες
Tαυτόχρονα με τον κ. Αλογοσκούφη ανέλαβε υπουργός ο Ισπανός ομόλογός του \Πέδρο Σόλμπες\ - τον Απρίλιο του 2004 - μην έχοντας ούτε ελλείμματα, ούτε υψηλό δημόσιο χρέος να αντιμετωπίσει. Χρειάσθηκε είκοσι μήνες για να επεξεργασθεί την προσεκτικά ζυγισμένη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος που πρότεινε στις 20 Ιανουαρίου στο δημόσιο διάλογο, με την προοπτική να τεθεί σε εφαρμογή από το 2007 για τους φόρους που θα εκκαθαρισθούν το 2008. Προβλέπει ένα όφελος 4 δισ. ευρώ για τους φορολογούμενους, περίπου ισόποσα κατανεμημένο μεταξύ φυσικών προσώπων και εταιριών, αλλά τα 2 δισ. των επιχειρήσεων θα προκύψουν σταδιακά, μέσα σε μία πενταετία.
Στα φυσικά πρόσωπα, στα οποία το νέο σύστημα θα εφαρμοσθεί ολόκληρο αμέσως, προβλέπεται να φέρει μια μέση μείωση του φόρου που πληρώνουν κατά 6%, αλλά για το 60% των φορολογουμένων με τα χαμηλότερα εισοδήματα η μέση μείωση υπολογίζεται σε 17%.
Η νέα κλίμακα έχει τέσσερα κλιμάκια, με το πρώτο, που είναι αφορολόγητο, να ορίζεται στα 5.050 ευρώ (έναντι 11.000 ευρώ που είναι σε μας για το μισθωτό), στο οποίο προστίθενται απαλλασσόμενα ποσά για τα παιδιά και άλλα εξαρτημένα μέλη. Το αφορολόγητο αυξάνεται επίσης για τα ηλικιωμένα άτομα, κατά 900 ευρώ μετά τα 65 και κατά άλλα 1.100 μετά τα 75.
Ένας φορολογούμενος με δύο ανήλικα παιδιά και ετήσιο εισόδημα 17.360 ευρώ δεν θα πληρώσει φόρο για τα πρώτα 6.950 ευρώ, και θα φορολογηθεί με 24% για τα υπόλοιπα, με αποτέλεσμα να πληρώσει φόρο 2.498 ευρώ. Ο αντίστοιχος Έλληνας φορολογούμενος σήμερα πληρώνει φόρο 1.308 ευρώ (αφορολόγητο 11.000 συν 2.000 για τα παιδιά και 30% για το υπόλοιπο). Αξίζει να σημειωθεί ότι η κλίμακα Σόλμπες έχει πολύ μεγαλύτερο άνοιγμα από τη δική μας, με τον ανώτατο συντελεστή 43% να επιβάλλεται σε εισόδημα πάνω από 52.360 ευρώ (σήμερα είναι 45% μετά τα 46.818 ευρώ). Σε μας ο ανώτατος συντελεστής 40% επιβάλλεται μετά τα 23.000 ευρώ, με πολύ μικρό αριθμό φορολογουμένων να δηλώνουν σημαντικά μεγαλύτερα εισοδήματα...
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, η πρόταση Σόλμπες προβλέπει τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από 35% κατά μία ποσοστιαία μονάδα το χρόνο, ώστε να πέσει στο 30% το 2011. Καμμία σχέση με τη βιασύνη του νόμου της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας που μείωσε το συντελεστή σε 32% για τα κέρδη του 2005, σε 29% για τα κέρδη του 2006 και σε 25% για τα κέρδη του 2007.
Αλλά από την άλλη πλευρά ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών αυξάνει από 15% σε 18% τη φορολογία στην αποταμίευση: υπεραξίες - που σε μας διατηρούνται αφορολόγητες από το φόβο μη φύγουν οι επενδυτές από το Χρηματιστήριο, ενώ θα απέφεραν σήμερα σημαντικά έσοδα - ομόλογα, τραπεζικές καταθέσεις, ιδιωτικές συντάξεις. Και ταυτόχρονα καταργεί πλήθος εξαιρέσεις που ισχύουν στα εισοδήματα από κεφάλαια. Το σκεπτικό του είναι ότι το ελκυστικό για τις τοποθετήσεις αυτές δεν είναι η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση αλλά η ικανότητα να παράγουν αποδόσεις. Επιπλέον αύξησε κατά 50% και τη φορολογία στα τσιγάρα.
Χωρίς επαρκείς φόρους δημόσιες πολιτικές δεν γίνονται
Φορολογικός ανταγωνισμός αναντίρρητα υπάρχει μεταξύ των κρατών στην εποχή της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων: διεθνώς και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την προσέλκυση επενδύσεων. Τον επικαλείται και ο Ισπανός υπουργός Πέδρο Σόλμπες για να αιτιολογήσει τις μειώσεις φορολογίας που εισηγείται. Η βαρύτερη φορολογία που ισχύει στην Ισπανία δεν έχει πάντως εμποδίσει την πραγματοποίηση σημαντικών ξένων άμεσων επενδύσεων στη χώρα έως σήμερα, καθώς άλλοι παράγοντες, η σταθερότητα στα δημοσιονομικά, αλλά και στους κανόνες που ισχύουν βαραίνουν επίσης στια αποφάσεις των επιχειρήσεων.
Η μεταρρύθμιση Σόλμπες δεν παρουσιάζεται εδώ ως παράδειγμα προς μίμηση για τις συγκεκριμένες προβλέψεις της στο φόρο εισοδήματος. Είναι πολύ πιο συντηρητική από τις προτάσεις που περιλαμβάνονταν στο προεκλογικό πρόγραμμα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος: ο πρωθυπουργός \Χοσέ Λουίς Θαπατέρο\ δεν τις προώθησε, καθώς, έχοντας ανοίξει άλλα μέτωπα, επέλεξε να φέρει από τις Βρυξέλλες για το κύρος του τον έως τότε επίτροπο για τα οικονομικά ως υπουργό και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Απογοήτευσε άλλωστε την Αριστερά και τα συνδικάτα στην Ισπανία. Δύο στοιχεία της μεθόδου της πρέπει ωστόσο να κρατηθούν: ότι παρουσιάζεται πλήρως επεξεργασμένη (σε ένα κείμενο 125 σελίδων) έναν ολόκληρο χρόνο πριν αρχίσει να τίθεται σε εφαρμογή (κάτι που ουδέποτε επιχειρήθηκε στην Ελλάδα). Και ότι ακόμα και οι μετρημένες, και εξαιρετικά βαθμιαίες για τις επιχειρήσεις, φορολογικές μειώσεις που εισάγει αντισταθμίζονται αμέσως με αυξήσεις στη φορολογία των τοποθετήσεων σε κεφάλαια, που σε μας αποτελούν "ιερές αγελάδες".
Αλλά πρέπει επίσης να κρατήσουμε ότι, μετά τη μείωση της φορολογίας από το 2007, στην Ισπανία το οικογενειακό εισόδημα του παραπάνω παραδείγματος, που αντιστοιχεί σε ένα μηνιαίο μισθό 1.240 ευρώ, θα επιβαρύνεται με φόρο 14,4%, όταν σε μας σήμερα πληρώνει φόρο 7,5%, χονδρικά το μισό. Χωρίς το δικό μας βραχνά των ελλειμμάτων και του υπέρογκου χρέους, η ισπανική κοινωνία φαίνεται να αποδέχεται ότι για να έχει δημόσιες υπηρεσίες, παιδεία, υγεία, κοινωνική πολιτική, ένα οργανωμένο κράτος, πρέπει να πληρώνει φόρους.
Η τροπολογία που κατέθεσε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών \Γιώργος Αλογοσκούφης\ προβλέπει αύξηση της προκαταβολής για τα κέρδη του 2006 που θα πρέπει να πληρώσουν οι επιχειρήσεις φέτος μαζί με το φόρο για τα κέρδη του 2005: από 55% επί του φόρου για το 2005, όπως προβλεπόταν με τον ισχύοντα νόμο, σε 65%. Για τις τράπεζες η προκαταβολή αυξάνεται αντίστοιχα από 60% σε 80%.
Από την αύξηση αυτή, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους υπολογίζει να εισπραχθούν πρόσθετα έσοδα της τάξης των 450 εκατομμυρίων ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 19% της μείωσης του ελλείμματος (κατά 2.374 εκατομμύρια) που προβλέπει ο φετεινός προϋπολογισμός. Μια τόσο μεγάλη μείωση ήταν αδύνατη χωρίς πρόσθετα μέτρα, όπως και έμπρακτα αναγνωρίζει τώρα ο κ. Αλογοσκούφης, και αυτός είναι ο προφανής λόγος για την τροπολογία. Τα φετεινά έσοδα από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, δηλαδή επιχειρηματικών κερδών, που είχαν προβλεφθεί στον προϋπολογισμό σε 4.900 εκατομμύρια και αντιστοιχούσαν στο 11% των συνολικών φορολογικών εσόδων, επιδιώκεται έτσι να αυξηθούν κατά 9,2%.
Με τη διάταξη αυτή, η ακύρωση της ευνοϊκής για τις επιχειρήσεις φορολογικής μεταχείρισης, από την οποία τόσα οφέλη προσδοκούσε ο υπουργός Οικονομίας, είναι διπλή: Κατ’ αρχάς απορροφάται η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από 35% σε 32% που ισχύει από φέτος (για το φόρο που θα πληρωθεί πάνω στα κέρδη του 2005). Το κυριότερο είναι όμως ότι αναιρείται ο όποιος προγραμματισμός των επιχειρήσεων. Κατά τον ΣΕΒ, που αντέδρασε με αγανάκτηση στην τροπολογία, ιδιαίτερα θα επιβαρυνθούν μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όσες υποχρεωθούν να δανεισθούν για να πληρώσουν τον πρόσθετο φόρο, αφού δεν είχαν προβλέψει να εξοικονομήσουν τα απαιτούμενα ποσά.
Αλλαγές στο καθεστώς των φορολογικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων με άμεση εφαρμογή, μέσα στους επόμενους μήνες και όχι από τον επόμενο χρόνο για παράδειγμα, θεωρείται διεθνώς ότι δημιουργούν κλίμα αβεβαιότητας, ένα από τα σοβαρότερα αντικίνητρα για επενδύσεις. Δικαιολογούνται όταν επιβάλλονται για να αντιμετωπισθεί κάποια απρόβλεπτη επιδείνωση, όχι όμως οι απολύτως προβλέψιμες δυσχέρειες εκτέλεσης του τρέχοντος προϋπολογισμού. O κ. Αλογοσκούφης επικαλέσθηκε τις υψηλότερες προκαταβολές που ισχύουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεν εξήγησε όμως γιατί δεν τις ενσωμάτωσε στο νόμο 3296/2004, όπου προώθησε τη μείωση της φορολογίας των επιχειρήσεων από 35% σε 25% μέσα σε τρία χρόνια (2005-2007), αγνοώντας το γενικότερο σοβαρό δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας. Προφανώς γιατί δεν το σκέφθηκε τότε, όπως και δεν προνόησε για άλλα έσοδα που θα αναπλήρωναν τις απώλειες από τη μείωση των συντελεστών. Εξακολουθεί άλλωστε να υπόσχεται μειώσεις και στη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων από του χρόνου, χωρίς διόλου να έχει διασφαλίσει τον έλεγχο του ελλείμματος.
Η μεταρρύθμιση Σόλμπες
Tαυτόχρονα με τον κ. Αλογοσκούφη ανέλαβε υπουργός ο Ισπανός ομόλογός του \Πέδρο Σόλμπες\ - τον Απρίλιο του 2004 - μην έχοντας ούτε ελλείμματα, ούτε υψηλό δημόσιο χρέος να αντιμετωπίσει. Χρειάσθηκε είκοσι μήνες για να επεξεργασθεί την προσεκτικά ζυγισμένη μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος που πρότεινε στις 20 Ιανουαρίου στο δημόσιο διάλογο, με την προοπτική να τεθεί σε εφαρμογή από το 2007 για τους φόρους που θα εκκαθαρισθούν το 2008. Προβλέπει ένα όφελος 4 δισ. ευρώ για τους φορολογούμενους, περίπου ισόποσα κατανεμημένο μεταξύ φυσικών προσώπων και εταιριών, αλλά τα 2 δισ. των επιχειρήσεων θα προκύψουν σταδιακά, μέσα σε μία πενταετία.
Στα φυσικά πρόσωπα, στα οποία το νέο σύστημα θα εφαρμοσθεί ολόκληρο αμέσως, προβλέπεται να φέρει μια μέση μείωση του φόρου που πληρώνουν κατά 6%, αλλά για το 60% των φορολογουμένων με τα χαμηλότερα εισοδήματα η μέση μείωση υπολογίζεται σε 17%.
Η νέα κλίμακα έχει τέσσερα κλιμάκια, με το πρώτο, που είναι αφορολόγητο, να ορίζεται στα 5.050 ευρώ (έναντι 11.000 ευρώ που είναι σε μας για το μισθωτό), στο οποίο προστίθενται απαλλασσόμενα ποσά για τα παιδιά και άλλα εξαρτημένα μέλη. Το αφορολόγητο αυξάνεται επίσης για τα ηλικιωμένα άτομα, κατά 900 ευρώ μετά τα 65 και κατά άλλα 1.100 μετά τα 75.
Ένας φορολογούμενος με δύο ανήλικα παιδιά και ετήσιο εισόδημα 17.360 ευρώ δεν θα πληρώσει φόρο για τα πρώτα 6.950 ευρώ, και θα φορολογηθεί με 24% για τα υπόλοιπα, με αποτέλεσμα να πληρώσει φόρο 2.498 ευρώ. Ο αντίστοιχος Έλληνας φορολογούμενος σήμερα πληρώνει φόρο 1.308 ευρώ (αφορολόγητο 11.000 συν 2.000 για τα παιδιά και 30% για το υπόλοιπο). Αξίζει να σημειωθεί ότι η κλίμακα Σόλμπες έχει πολύ μεγαλύτερο άνοιγμα από τη δική μας, με τον ανώτατο συντελεστή 43% να επιβάλλεται σε εισόδημα πάνω από 52.360 ευρώ (σήμερα είναι 45% μετά τα 46.818 ευρώ). Σε μας ο ανώτατος συντελεστής 40% επιβάλλεται μετά τα 23.000 ευρώ, με πολύ μικρό αριθμό φορολογουμένων να δηλώνουν σημαντικά μεγαλύτερα εισοδήματα...
Όσον αφορά τις επιχειρήσεις, η πρόταση Σόλμπες προβλέπει τη μείωση του συντελεστή φορολόγησης των κερδών από 35% κατά μία ποσοστιαία μονάδα το χρόνο, ώστε να πέσει στο 30% το 2011. Καμμία σχέση με τη βιασύνη του νόμου της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας που μείωσε το συντελεστή σε 32% για τα κέρδη του 2005, σε 29% για τα κέρδη του 2006 και σε 25% για τα κέρδη του 2007.
Αλλά από την άλλη πλευρά ο Ισπανός υπουργός Οικονομικών αυξάνει από 15% σε 18% τη φορολογία στην αποταμίευση: υπεραξίες - που σε μας διατηρούνται αφορολόγητες από το φόβο μη φύγουν οι επενδυτές από το Χρηματιστήριο, ενώ θα απέφεραν σήμερα σημαντικά έσοδα - ομόλογα, τραπεζικές καταθέσεις, ιδιωτικές συντάξεις. Και ταυτόχρονα καταργεί πλήθος εξαιρέσεις που ισχύουν στα εισοδήματα από κεφάλαια. Το σκεπτικό του είναι ότι το ελκυστικό για τις τοποθετήσεις αυτές δεν είναι η ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση αλλά η ικανότητα να παράγουν αποδόσεις. Επιπλέον αύξησε κατά 50% και τη φορολογία στα τσιγάρα.
Χωρίς επαρκείς φόρους δημόσιες πολιτικές δεν γίνονται
Φορολογικός ανταγωνισμός αναντίρρητα υπάρχει μεταξύ των κρατών στην εποχή της ελεύθερης κίνησης των κεφαλαίων: διεθνώς και στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την προσέλκυση επενδύσεων. Τον επικαλείται και ο Ισπανός υπουργός Πέδρο Σόλμπες για να αιτιολογήσει τις μειώσεις φορολογίας που εισηγείται. Η βαρύτερη φορολογία που ισχύει στην Ισπανία δεν έχει πάντως εμποδίσει την πραγματοποίηση σημαντικών ξένων άμεσων επενδύσεων στη χώρα έως σήμερα, καθώς άλλοι παράγοντες, η σταθερότητα στα δημοσιονομικά, αλλά και στους κανόνες που ισχύουν βαραίνουν επίσης στια αποφάσεις των επιχειρήσεων.
Η μεταρρύθμιση Σόλμπες δεν παρουσιάζεται εδώ ως παράδειγμα προς μίμηση για τις συγκεκριμένες προβλέψεις της στο φόρο εισοδήματος. Είναι πολύ πιο συντηρητική από τις προτάσεις που περιλαμβάνονταν στο προεκλογικό πρόγραμμα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος: ο πρωθυπουργός \Χοσέ Λουίς Θαπατέρο\ δεν τις προώθησε, καθώς, έχοντας ανοίξει άλλα μέτωπα, επέλεξε να φέρει από τις Βρυξέλλες για το κύρος του τον έως τότε επίτροπο για τα οικονομικά ως υπουργό και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης. Απογοήτευσε άλλωστε την Αριστερά και τα συνδικάτα στην Ισπανία. Δύο στοιχεία της μεθόδου της πρέπει ωστόσο να κρατηθούν: ότι παρουσιάζεται πλήρως επεξεργασμένη (σε ένα κείμενο 125 σελίδων) έναν ολόκληρο χρόνο πριν αρχίσει να τίθεται σε εφαρμογή (κάτι που ουδέποτε επιχειρήθηκε στην Ελλάδα). Και ότι ακόμα και οι μετρημένες, και εξαιρετικά βαθμιαίες για τις επιχειρήσεις, φορολογικές μειώσεις που εισάγει αντισταθμίζονται αμέσως με αυξήσεις στη φορολογία των τοποθετήσεων σε κεφάλαια, που σε μας αποτελούν "ιερές αγελάδες".
Αλλά πρέπει επίσης να κρατήσουμε ότι, μετά τη μείωση της φορολογίας από το 2007, στην Ισπανία το οικογενειακό εισόδημα του παραπάνω παραδείγματος, που αντιστοιχεί σε ένα μηνιαίο μισθό 1.240 ευρώ, θα επιβαρύνεται με φόρο 14,4%, όταν σε μας σήμερα πληρώνει φόρο 7,5%, χονδρικά το μισό. Χωρίς το δικό μας βραχνά των ελλειμμάτων και του υπέρογκου χρέους, η ισπανική κοινωνία φαίνεται να αποδέχεται ότι για να έχει δημόσιες υπηρεσίες, παιδεία, υγεία, κοινωνική πολιτική, ένα οργανωμένο κράτος, πρέπει να πληρώνει φόρους.
