Αριστερά και ΣΥΡΙΖΑ

Συχνά πυκνά , από το 2012 κιόλας , όταν άρχισε να γιγαντώνεται το φαινόμενο του ΣΥΡΙΖΑ και να συγκροτείται ο ιδιότυπος λόγος του , μέχρι και τώρα που ασκεί την διακυβέρνηση της χώρας , ετίθετο και τίθεται το ερώτημα για την αριστερή η μη πολιτική και ιδεολογική του φύση. Βέβαια , ο ίδιος και τα στελέχη του δηλώνουν σχεδόν θριαμβευτικά και ανεπιφύλακτα ότι είναι κόμμα της αριστεράς. Το ίδιο δηλώνουν ανεπιφύλακτα και πολλοί δεξιοί και συντηρητικοί , οι οποίοι στον ΣΥΡΙΖΑ και στην πολιτική του βρήκαν την ιδανική ευκαιρία για την πλήρη , πολιτική και ηθική , απονομιμοποίηση και απαξίωση της αριστεράς. Τελικά όμως τι είναι ο ΣΥΡΙΖΑ ; Είναι έκφραση κάποιας αριστεράς ; Όπως είναι γνωστό , η αριστερά σε όλη την ιστορική της διαδρομή, ποτέ δεν ήταν μία αλλά πολλές. Από την εμφάνιση της ακόμα , πριν από δύο αιώνες περίπου, η αριστερά διασπώνταν και συγκροτούνταν σε διάφορες και συχνά έντονα αντιτιθέμενες εκδοχές. Η μεγαλύτερη δε διάσταση στο εσωτερικό της μορφοποιήθηκε και εκδηλώθηκε την δεκαετία 1915 -1925 , όταν η αριστερή πτέρυγα της ισχυρής ήδη σοσιαλδημοκρατίας αποσπάστηκε και δημιούργησε τα κομμουνιστικά κόμματα. Έκτοτε και για όλον σχεδόν τον προηγούμενο αιώνα , τα δύο ρεύματα , η σοσιαλδημοκρατία και ο κομμουνισμός ακολούθησαν διαφορετικές , οργανωτικά και ιδεολογικοπολιτικά , πορείες. Τα κομμουνιστικά κόμματα, βοηθούμενα από την συμμετοχή τους στους εργατικούς αγώνες ,από την αίγλη της νικηφόρας Οκτωβριανής επανάστασης στη Ρωσία και από την πολιτική και ηθική καθοδηγητική δράση τους στον αντιφασιστικό αγώνα, διεύρυναν την επιρροή τους και εδραίωσαν την θέση τους στο μεταπολεμικό πολιτικό σύστημα του 20ου αιώνα ,έστω και με τίμημα την απόλυτη εξάρτηση τους από την Σοβιετική Ένωση. Η αισιόδοξη προοπτική όμως του σοβιετικής κοπής κομμουνισμού γρήγορα διαψεύστηκε. Η αποκάλυψη του ολοκληρωτικού σταλινικού φαινομένου , τα γκουλάγκ , οι στρατοπεδικές κοινωνίες που δημιουργήθηκαν στο όνομα ενός κίβδηλου, τελικά , σοσιαλισμού και οι αιματοβαμμένες εργατικές επαναστάσεις στο εσωτερικό τους, οδήγησαν στην απομυθοποίηση και στην απομάγευση του σοβιετικού υποτιθέμενου κομμουνισμού. Στις δεκαετίες του 1960 και του 1970 δε , οι νεολαιίστικες εξεγέρσεις αμφισβήτησαν και το σοβιετικό μοντέλο και ανέδειξαν πολλαπλές και πολιτισμικές ακόμα εκδοχές της αριστεράς. Σύντομα , μάλιστα , σχηματοποιήθηκε και το ευρωκομμουνιστικό ρεύμα που αρνήθηκε και αυτό την σοβιετική κομμουνιστική εκδοχή και έθεσε ως αξίωμα ότι “ ο σοσιαλισμός η θα είναι δημοκρατικός η δεν θα υπάρξει καθόλου”. Η αδυναμία αντιπαράθεσης με την επιθετική Δύση της δεκαετίας του 1980 και η προϊούσα εσωτερική αποτελμάτωση οδήγησαν τα καθεστώτα του σοβιετικού ανύπαρκτου σοσιαλισμού στην ολική τους κατάρρευση και μια ολόκληρη ιστορική περίοδο στο τέλος της. Όλα αυτά τα χρόνια δε και κυρίως μετά το μέσον του περασμένου αιώνα , η άλλη εκδοχή της αριστεράς , η σοσιαλδημοκρατία , σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες , διατηρώντας πάντα τον εργατικό ταξικό της χαρακτήρα , με δημοκρατικό τρόπο και χωρίς να αμφισβητεί τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις , κατόρθωσε με κύριο άξονα το κράτος πρόνοιας να δημιουργήσει ευημερούσες και ανοικτές κοινωνίες . Το κοινωνικό αυτό μοντέλο ,παρόλο που διατηρεί ακόμα κάποια βασικά χαρακτηριστικά του , αρκετά χρόνια τώρα βρίσκεται σε κρίση και μαζί του και η σοσιαλδημοκρατική αριστερά που το δημιούργησε.

Η τοποθέτηση όμως του ΣΥΡΙΖΑ σ’αυτόν τον , σχηματικά περιγραφόμενο αστερισμό με τις πολλές αριστερές είναι δύσκολη. Βέβαια οι δεδομένες καταγωγικές του σχέσεις με μερίδες της παραδοσιακής αλλά και της ριζοσπαστικής παλαιάς εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς , ένα μεγάλο μέρος της ρητορικής του και η , μέχρι κάποιο χρονικό σημείο, πολιτική εκπροσώπηση λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων , θα συνηγορούσαν στην τοποθέτηση του σ’αυτόν τον αστερισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ όμως , όταν συνάντησε την τρέχουσα κρίση και τις συνέπειες της , υπέστη έναν πολιτικό και ιδεολογικό μεταμορφισμό. Υπέκυψε σε έναν εξουσιαστικό βολονταρισμό και αντί “ να αναλύσει συγκεκριμένα την συγκεκριμένη κατάσταση ” και να ερμηνεύσει μαρξιστικά την κρίση, αποδέχθηκε συνειδητά και αναπαρήγαγε όλες τις απλοϊκές δημαγωγικές , λαϊκιστικές και συνωμοσιολογικές δοξασίες γι’ αυτήν και ανέβηκε στο διαρκώς μεγεθυνόμενο κύμα της αγανάκτησης που σάρωνε την κοινωνία. . Καλλιέργησε και εμπέδωσε ως κυρίαρχη την ψευδή αντίθεση μνημόνιο – αντιμνημόνιο , οικοδόμησε τις ανάλογες πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες και εμφανίστηκε ως εκπρόσωπος του αδιαφοροποίητου λαού κατά των δανειστών και των ντόπιων συνεργατών τους. Στην πολιτική του πρακτική υιοθέτησε το πολεμικό σχήμα του Κάρλ Σμίτ εχθρός /φίλος και ανέσυρε τις σταλινικές παραδόσεις των αστήρικτων κατηγοριών , της ηθικής εξόντωσης και της κατασυκοφάντησης. Όταν δε η πανουργία της ιστορίας τον έφερε στην εξουσία , συγκάλυψε και εξακολουθεί να συγκαλύπτει την διάψευση όλων των υποσχέσεων του και όλων των εκτιμήσεων του με μια ακραία αριστερίζουσα ρητορική. Όλο το μέχρι τώρα κυβερνητικό του διάστημα δεν έπραξε τίποτα το αριστερό μεταρρυθμιστικό ,ούτε κάν στο θεσμικό πεδίο. Όχι λοιπόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ένα αριστερό κόμμα , αλλά ένας υβριδικός σχηματισμός πολιτικού και ιδεολογικού συγκρητισμού με σοσιαλίζουσες , λαϊκίστικες , εθνοπατριωτικές και ηθικολογικές ιδεολογίες και συμπεριφορές με μόνο σκοπό πλέον την παραμονή του στην εξουσία.

Και η αριστερά ; Ναι , είναι υπαρκτή στην διαχωρισμένη πάντα κοινωνία , ανεύρετη πολιτικά , αλλά ζωντανή ως ιστορία, ως μνήμη , ως ουμανιστικό πρόταγμα , αλλά και ως τραυματική άρνηση του , ως τρόπος ανάλυσης και ερμηνείας της υπάρχουσας κατάστασης των πραγμάτων και , ενδεχομένως , ως δυνατότητα ενός συνδυασμού ελευθερίας και ισότητας.