Το Κυπριακό στον αναπνευστήρα

Ο Ν. Αναστασιάδης επέστρεψε από το πολυήμερο ταξίδι στη Νέα Υόρκη χωρίς να έχει τίποτα απολύτως στη βαλίτσα του για το Κυπριακό. Τη Δευτέρα συγκαλεί το Εθνικό Συμβούλιο, το συμβουλευτικό σώμα με τους πολιτικούς αρχηγούς για να εξηγήσει την κατάσταση. Το μοτίβο είναι γνωστό στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ»: η τουρκική αδιαλλαξία έχει φθάσει στα άκρα, «δύο κράτη», εποικισμός Βαρωσίων, ΝΟΤΑΜ για ασκήσεις σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Στο ερώτημα, «τότε, τι κάνουμε;», καμία απάντηση!

O OHE σηκώνει τα χέρια

Κάτι πολύ περισσότερο, όμως, έχει συμβεί σε βάρος της υπόθεσης της Κύπρου. Η στροφή της Τουρκίας στο Κυπριακό με την αξίωση για «δύο κράτη» και την εφαρμογή τετελεσμένων, συνδυάζεται τώρα και και την οριζόντια επιφύλαξη στον διορισμό απεσταλμένων και συμβούλων του ΟΗΕ. Η Τουρκία και ο υποτελής Τ/Κ ηγέτης δεν βρίσκουν ιδιαίτερη αντίδραση και στην τριμερή συνάντηση της Νέας Υόρκης (27/9, Γκουτέρες – Αναστασιάδης – Τατάρ) αυτό φάνηκε ξεκάθαρα. Γιατί στη Γραμματεία του ΟΗΕ σηκώνουν τα χέρια, όπως διαμήνυσε ακολούθως στη Λευκωσία;

Eδώ και αρκετό καιρό ο ΟΗΕ θεωρεί τον Κύπριο Πρόεδρο μέρος του προβλήματος αποσύνθεσης του διαπραγματευτικού πλαισίου, ότι είναι αναξιόπιστος και παρακινείται στο Κυπριακό με κριτήριο το εσωτερικό ακροατήριό του. Στην ουσία έχει «κάψει» το διπλωματικό κεφάλαιο που διαθέτει ένας Κύπριος ηγέτης διεθνώς και δεν πείθει για τις θέσεις του σε ένα χρονίζον πολιτικό πρόβλημα για τη διεθνή κοινότητα, που κάποτε επισώρευσε ανείπωτο ανθρώπινο πόνο και τώρα προκαλεί τόσες πολλές εντάσεις και περιπλοκές. Ο ΟΗΕ δηλώνει ότι δεν είναι σε θέση να «σώσει» μια διαδικασία που τη χαρακτηρίζει «κυπριακής ιδιοκτησίας», εξοντώθηκε από τους πρωταγωνιστές της. Αρχικά ήταν η υπόσκαψη της δυναμικής επίλυσης, στη συνέχεια η συστηματική φθορά του διαπραγματευτικού πλαισίου (πολιτική ισότητα, Πλαίσιο Γκουτέρες, τώρα η ομοσπονδία) και το μόνιμο παιγνίδι ευθυνών για το εσωτερικό ακροατήριο. Ο Ν. Αναστασιάδης, ως ηγέτης της ε/κ κοινότητας, είχε χίλιους λόγους να το διαφυλάξει, ήξερε ότι η Τουρκία δεν βρίσκεται ευθέως μέσα στο «κάδρο» των ευθυνών, αλλά επέλεξε το ακριβώς αντίθετο, περιφρονώντας τις επανειλημμένες εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα.

Μακροχρόνιος τέλος

Στο Εθνικό Συμβούλιο ο Κύπριος Πρόεδρος προσκαλεί τους πολιτικούς αρχηγούς για να κερδίσει άλλο ένα 24ωρο στα κυπριακά κανάλια με κενές καταγγελίες συγκεκριμένων περιθωριακών κομμάτων. Την επομένη, όμως, η Κύπρος θα βρεθεί ξανά μπροστά στην οδυνηρή πραγματικότητα. Ο μακροχρόνιος αγώνας κινδυνεύει να μετατραπεί σε μακρόσυρτη διχοτόμηση. Οι υποστηρικτές του βολικού στάτους κβο θέλουν μόνο να τη φορτώσουν στους επόμενους. Κρύβονται γιατί οι συνέπειες δεν είναι ακαριαίες, αλλά αδιαφορούν για το γεγονός ότι όλα κρέμονται από μία κλωστή. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία συντηρείται στη μισή επικράτειά της χάρη στην επιρροή που ασκεί η ΕΕ διεθνώς για μη διπλωματική αναγνώριση του ψευδοκράτους. Όλα τα διχοτομικά τετελεσμένα συντελούνται και μια σημαντική μερίδα της κοινωνίας αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι ο τυχοδιωκτισμός των 4 τελευταίων χρόνων δεν ακύρωσε μόνο την ανέλπιστη «ιστορική ευκαιρία» για ομοσπονδία, αλλά εξελίσσεται σε μια ανεξέλεγκτη περιπέτεια αποσταθεροποίησης. Με μισή Κυπριακή Δημοκρατία από τη μια πλευρά της γραμμής διαχωρισμού και το άλλο μισό υπό τον έλεγχο της Τουρκίας, η ε/κ κοινότητα θα βρίσκεται για πολλά χρόνια ακόμα σε μόνιμο ανταγωνισμό και σύγκρουση…

Αποποίηση ευθυνών

Στον 9ο χρόνο της προεδρίας του, ο Ν. Αναστασιάδης αναζητεί ακόμα τρόπο να σκεπάσει τα γεγονότα από το Κραν Μοντάνα και μετά, ενώ αποφεύγει την ευθεία απάντηση: Πώς από το παρά πέντε της επίλυσης το 2017 (Κραν Μοντάνα) φτάσαμε στην άβυσσο της διχοτόμησης τέσσερα χρόνια μετά; Σε μια από τις πολλές συνεντεύξεις του (Φιλελεύθερος, 25/7) αποποιείται τις δικές του ευθύνες: «Δυστυχώς, η Τουρκία με διάφορα προσχήματα, κατόρθωσε να επιτύχει τη δημιουργία κενού διαπραγματεύσεων, για να εμφανιστεί στην άτυπη Σύνοδο της Γενεύης (4/21) με τη θέση ότι η βάση λύσης πρέπει να είναι τα δύο κράτη. Κάτι το οποίο ήταν ανέκαθεν ο στόχος της. Είτε η δημιουργία «ανεξαρτήτου τουρκοκυπριακού κράτους», είτε ο έλεγχος της νέας κατάστασης πραγμάτων, μέσα από τις αξιώσεις που προέβαλλε, μετατρέποντας την Κυπριακή Δημοκρατία εν τη ουσία σε προτεκτοράτο της Άγκυρας…»

Στο Associated Press (29/9) ο ΥΠΕΞ N. Χριστοδουλίδης προφανώς ασπάζεται το δόγμα Αναστασιάδη και …αναλύει την κατάσταση: «Γινόμαστε μάρτυρες της προσπάθειας της Τουρκίας να προωθήσει μια νέα Οθωμανική πολιτική στην περιοχή… Δεν χρειάζεσαι βάση drone στην Κύπρο για να δεις την κατάσταση στο νησί. Είναι για να ελέγξουν το Ισραήλ, για να ελέγξουν την Αίγυπτο…». Και συνεχίζει: «Θέλουν να επιβάλουν λύση δύο κρατών διότι (αυτή η λύση) θα δώσει πλήρη έλεγχο στην Τουρκία του λεγόμενου τουρκοκυπριακού κράτους. Έτσι, λειτουργούν με αυτό τον τρόπο για να ελέγξουν την περιοχή, να προωθήσουν το σχέδιό τους στην Ανατολική Μεσόγειο».

Ο ΥΠΕΞ μιλά περισσότερο ως μεταδιδακτορικός φοιτητής. Δεν φαίνεται να αισθάνεται την υποχρέωση ως υπουργός Εξωτερικών να αναθεωρήσει τα αποτελέσματα της εξωτερικής πολιτικής που ακολούθησε, παγιδεύοντας την Κύπρο στους αδίστακτους ανταγωνισμούς της Μέσης Ανατολής και τον πρόδηλο καιροσκοπισμό πολιτικών που δεν ενδιαφέρονται να λύσουν προβλήματα. Πιο χαρακτηριστική, η περίπτωση του Βενιαμίν Νετανιάχου, «φίλου» του Ν. Αναστασιάδη.

Ο Κύπριος Πρόεδρος στην πράξη αφιέρωσε πολύ λίγο χρόνο και φαιά ουσία για να εξετάσει τις πραγματικές δυνατότητες για την επίλυση του Κυπριακού στα 9 χρόνια της προεδρίας του. Όλες οι άλλες κινήσεις του, ακόμα και την περίοδο Ακιντζί, ήταν ένα διαρκές ροκάνισμα του χρόνου μέχρι που τίναξε στον αέρα τη διάσκεψη για την Κύπρο. Ο Γενικός Γραμματέας προειδοποιούσε έκτοτε ότι «το στάτους κβο δεν είναι βιώσιμο», αλλά αυτός αδιαφορούσε. Ασκούσε προσβλητική τακτική στους απεσταλμένους του ΟΗΕ (Έσπεν Άιντα, Τζέιν Χ. Λουτ), αλλά τώρα παρακαλεί για διορισμό τους. Όταν ο Μ. Ακιντζί τον κάλεσε δημόσια να συνυπογράψει το Πλαίσιο Γκουτέρες (5/18), εκείνος το απέρριψε και τώρα εγκαλεί τον Ερσίν Τατάρ που επιδιώκει «κυριαρχική ισότητα». Ποιος στον ΟΗΕ μπορεί να δώσει πίστη στη βούληση Ν. Αναστασιάδη να λύσει ένα πρόβλημα, όταν πίσω από κλειστές πόρτες ανέπτυσσε ιδεοθύελλα για «δύο κράτη», όπως αποκάλυψε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος;

Ρευστό γεωπολιτικό περιβάλλον

Το γεωπολιτικό περιβάλλον που περιβάλλει την Κύπρο το επόμενο διάστημα θα γίνει πιο πολύπλοκο και σκληρό. Η ιδέα «αλλαγής των όρων του παιχνιδιού» στην Ανατολική Μεσόγειο, με αγωγούς «όνειρο» και συμμαχίες έχει ήδη καταστεί «μπούμερανγκ». Ο απολογισμός σήμερα είναι τραγικός. Η Τουρκία επέβαλε τη ναυτική παρουσία της σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο, έξω από τα χωρικά της ύδατα (12 ν.μ). Στην Ελλάδα η τάση δεν είναι καλύτερη, αν παρακολουθήσει κανείς τι συμβαίνει έξω από τα χωρικά ύδατα (6 ν.μ.) της …Κρήτης. Αν η Τουρκία στοχεύει με τη βάση των drones στην Κύπρο το Ισραήλ και την Αίγυπτο, όπως λέει ο Ν. Χριστοδουλίδης, σημαίνει ότι η Λευκωσία έσυρε την Κύπρο στη μέγγενη ενός ανταγωνισμού άλλων και τώρα πληρώνει το τίμημα. Μια τυχοδιωκτική κυπριακή ηγεσία κατέστρεψε τη συνεννόηση με τους Τουρκοκυπρίους υπό την ηγεσία Μ. Ακιντζί, ακύρωσε την κοινή πρωτοβουλία ΟΗΕ – ΕΕ για κατάληξη σε συμφωνημένη λύση και μετέτρεψε ξανά το Κυπριακό σε «εθνικό θέμα» της Τουρκίας.

Σήμερα, η κατάσταση στο Κυπριακό χαρακτηρίζεται από την πλήρη παράλυση των διαδικασιών του ΟΗΕ και την επιβολή τετελεσμένων. Μένει μόνο να φανεί κατά πόσον υπάρχει τρόπος αναστροφής της κατάστασης. Επί του παρόντος, όλα στον αναπνευστήρα…