Το πολιτικό σκηνικό μετά την εκλογή Χριστοδουλίδη
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2023-02-19
Οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο ολοκληρώθηκαν και η πολιτική ζωή θα περιστρέφεται για αρκετούς μήνες γύρω από τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο Νίκο Χριστοδουλίδη. Στην ειδησεογραφία κυριαρχούν ήδη οι πρώτες ενέργειές του: η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου, ορισμένες πρωτοβουλίες στην εξωτερική πολιτική για το Κυπριακό, οι κατευθυντήριες γραμμές που θα δώσει για την εσωτερική διακυβέρνηση.
«Από τα λόγια στις πράξεις»
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπόσχεται «να κάνει τα λόγια πράξεις», όπως ήταν το προεκλογικό σύνθημά του και γνωρίζει πολύ καλά τη σημασία της επικοινωνίας. Η εκλογή του στην προεδρία προτού συμπληρώσει το 50ό έτος προσφέρεται πολύ για αλλαγές με χαρακτήρα ανανέωσης. Επίσης, η πρόθεσή του να σχηματίσει κυβέρνηση ευρείας αποδοχής, δηλαδή να μη στηριχθεί σε κομματικά στελέχη και μάλιστα, μόνο από τα μικρά κόμματα που τον στήριξαν, τον διευκολύνει ιδιαίτερα να κρατά ανοιχτές τις πόρτες για συγκυβέρνηση με τον ΔΗΣΥ.
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, έχοντας νωπή λαϊκή εντολή, δικαιούται μια περίοδο χάριτος. Θα την επεκτείνει όσο μπορεί για να μπορεί να παρουσιάσει έργο. Επί της ουσίας, δεν χωρά αμφιβολία ότι θα συνεχίσει την πολιτική Αναστασιάδη, βάζοντάς την σε ένα νέο περιτύλιγμα. Τα νέα πρόσωπα στην κυβέρνηση, κάτω από τη δική του συνεχή παρουσία, θα είναι κλειδί στην επικοινωνία για τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης. Σε πρώτο χρόνο, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης διαθέτει πλεονεκτήματα: αφενός, την προνομιακή κάλυψη που έχει ο κάθε πρόεδρος από τα εγχώρια ΜΜΕ -και ξέρει πολύ καλά πώς να τα χειρίζεται- και αφετέρου, την περίεργη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης, ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, μέχρι να συνέλθουν από την εκλογική ήττα. Πολύ σύντομα όμως, ο Χριστοδουλίδης θα εκτεθεί μπροστά σε πραγματικά προβλήματα και θα κριθεί πια από μια ολοένα και πιο απαιτητική κοινωνία. Τότε, δεν θα αρκούν ούτε η επικοινωνία, ούτε οι γενικολογίες, αλλά το παραχθέν έργο.
Εν δυνάμει… συμπολίτευση
Στον χώρο του ΔΗΣΥ τα πράγματα φαίνεται ότι γρήγορα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα ξεκαθαρίσουν, αν θα είναι πραγματικά στην αντιπολίτευση, όπως διατείνεται ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ή θα μετατραπεί σε εν δυνάμει συμπολίτευση. Μετά την εκλογική αποτυχία του, ο Νεοφύτου θέλει να κρατηθεί στην ηγεσία του ΔΗΣΥ και γι’ αυτό προκήρυξε εκλογές στις 11 Μαρτίου.
Ομως, βρίσκεται πλέον σε συνεχή αναδίπλωση μπροστά στη νέα κατάσταση πραγμάτων. Δύο στους τρεις ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ τελικά στήριξαν τον Χριστοδουλίδη και κανείς στην Κύπρο δεν αρέσκεται να μένει στον… άχαρο ρόλο της αντιπολίτευσης. Ο Νεοφύτου επιχειρεί να αμβλύνει τις εντυπώσεις γύρω από τη συγκρουσιακή σχέση του τόσο με τον απερχόμενο πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη όσο και με τον Χριστοδουλίδη. Το κάνει τόσο φανερά και άτσαλα, όμως, που κλονίζει περαιτέρω την αξιοπιστία του απέναντι στη μερίδα του ΔΗΣΥ που τον στήριξε – της μετριοπαθούς «κληριδικής σχολής».
Τώρα, ο Νεοφύτου θα τεθεί αντιμέτωπος με τους δελφίνους για την προεδρία, τον αναπληρωτή πρόεδρο Χάρη Γεωργιάδη και τον μέχρι πρότινος εκπρόσωπο Τύπου Δημήτρη Δημητρίου, που μοιάζουν πιο συμβατοί με τη νέα εποχή. Ο Νεοφύτου ελπίζει ότι οι δυνάμεις των αντιπάλων του θα κατακερματιστούν, ιδίως αν προκύψει και 4η υποψηφιότητα, αυτή του πρώην υπουργού Γιώργου Παμπορίδη. Αλλά, τελικά, όπως διαφαίνεται, αυτό που θα κριθεί στις 11 Μαρτίου για τον ΔΗΣΥ δεν θα είναι αν θα παραμείνει στην αντιπολίτευση. Θα κριθεί ο τρόπος που θα επιστρέψει στην κυβέρνηση υπό τον Νίκο Χριστοδουλίδη: θα γίνει με τη μέθοδο της «κωλοτούμπας» του Αβέρωφ Νεοφύτου ή με πιο πολιτικό τρόπο από τους ανθυποψηφίους του, κάτω από την πίεση του Αναστασιάδη και με θέλγητρο την εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, ο ΔΗΣΥ τείνει να αποκτήσει μια νέα φυσιογνωμία, όπως την καθιέρωσε ο Αναστασιάδης, απομακρυνόμενος ολοένα και περισσότερο από τη γραμμή προσήλωσης στην επίλυση του Κυπριακού που πρέσβευε για δεκαετίες ο ιδρυτής του, Γλαύκος Κληρίδης.
Η αναμέτρηση στον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών αποδείχθηκε αμφίρροπη και κρίθηκε με διαφορά μόλις 15.000 ψήφων. Τώρα που καταλαγιάζει η σκόνη, γίνεται πιο φανερό το κόστος της ήττας και τι αυτή σημαίνει για το ΑΚΕΛ, το κόμμα της κυπριακής Αριστεράς.
Η ηγεσία του ΑΚΕΛ, με τις επιλογές που έκανε, δεν κατάφερε να εκφράσει ένα ώριμο αίτημα σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας που ήθελε την αλλαγή μετά από δέκα χρόνια διακυβέρνησης Αναστασιάδη και τα αποκαΐδια που αφήνει: το Κυπριακό στον γκρεμό της διχοτόμησης, μια πρωτοφανής σε έκταση διαφθορά, συνεχής λεηλασία του κράτους και κατάλυση των θεσμών του. Είναι η 3η συνεχής ήττα για το ΑΚΕΛ και η ανάγνωση που έκανε η ηγεσία του φαίνεται να είναι στραβή, όσο ήταν και η επιλογή της για την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη. Ερμήνευσαν το αποτέλεσμα ως ικανοποιητικό γιατί δεν υπέστησαν συντριβή και πέτυχαν υψηλή κομματική συσπείρωση στον α’ γύρο (29%). Ευελπιστούν ότι έτσι η τρίτη συνεχόμενη ήττα θα ξεχαστεί και στην πορεία θα είναι σε θέση να ανακτήσουν την κομματική επιρροή που είχαν το 2011 – πριν από την κατάληξη της διακυβέρνησης Χριστόφια σε πανωλεθρία.
Το ΑΚΕΛ μπορεί, όντως, να ελπίζει σε βελτίωση των κομματικών ποσοστών στις επικείμενες αναμετρήσεις (ευρωεκλογές και τοπικές εκλογές σε 15 μήνες). Ισως και σε κάποιο κομματικό λίφτινγκ, με καταστατικές αλλαγές το φθινόπωρο. Με τέτοιες προσεγγίσεις, όμως, δεν πρόκειται το ΑΚΕΛ να ανακτήσει τον στρατηγικό προσανατολισμό ενός κεντροαριστερού κόμματος εξουσίας. Η ηγεσία του ΑΚΕΛ φάνηκε ότι έχασε πολύ περισσότερα από όσα κέρδισε με το 48% του Μαυρογιάννη, τόσο σε σχέση με την ικανότητά της να ασκεί αντιπολίτευση όσο και με τη δυνατότητά της να συνάπτει πλειοψηφικές συμμαχίες. Αξίζει να υπενθυμίσει κανείς ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ σπατάλησε 8 μήνες (Σεπτέμβριος 2021-Απρίλιος 2022) να συζητεί σύμπραξη με το ΔΗΚΟ του Νικόλα Παπαδόπουλου, ενώ ο τελευταίος τα βρήκε με τον Χριστοδουλίδη και τώρα θα κυβερνά –σύντομα– και με τον ΔΗΣΥ. Ούτε καν με τους Οικολόγους δεν βρήκε κοινή πορεία.
Ζητείται αντιπολίτευση
Η νίκη Χριστοδουλίδη σηματοδοτεί την παραγκώνιση των δυνάμεων που αγωνίζονται για την ομοσπονδιακή επίλυση του Κυπριακού. Είναι αμφίβολο κατά πόσο ο νέος πρόεδρος όντως ενδιαφέρεται να χτυπήσει τη διαφθορά ή απλώς θα τη συγκαλύψει οριστικά, ιδίως σε σχέση με τα «χρυσά διαβατήρια». Το «αφήγημα Αναστασιάδη» πήρε 52%, ενώ ο Μαυρογιάννης δεν έπεισε με τους «τίτλους ευγενείας» που επικαλέστηκε για την προσφορά του στο Κυπριακό, ούτε αυτοπροβάλλοντας την εντιμότητά του. Η πολιτική αναμέτρηση κρίνεται με τη δύναμη των επιχειρημάτων, την αξιοπιστία των προσώπων και τη συνεπή προβολή σύγχρονων προτάσεων. Η ανεπαρκής αντιπολίτευση για δέκα συνεχή χρόνια επέτρεψε στον Αναστασιάδη να… μεταμορφωθεί σε Χριστοδουλίδη, αφήνοντας ορφανή την κυπριακή κοινωνία από ακόμα μια ευκαιρία να βρει τον δρόμο της για να προοδεύσει.
«Από τα λόγια στις πράξεις»
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπόσχεται «να κάνει τα λόγια πράξεις», όπως ήταν το προεκλογικό σύνθημά του και γνωρίζει πολύ καλά τη σημασία της επικοινωνίας. Η εκλογή του στην προεδρία προτού συμπληρώσει το 50ό έτος προσφέρεται πολύ για αλλαγές με χαρακτήρα ανανέωσης. Επίσης, η πρόθεσή του να σχηματίσει κυβέρνηση ευρείας αποδοχής, δηλαδή να μη στηριχθεί σε κομματικά στελέχη και μάλιστα, μόνο από τα μικρά κόμματα που τον στήριξαν, τον διευκολύνει ιδιαίτερα να κρατά ανοιχτές τις πόρτες για συγκυβέρνηση με τον ΔΗΣΥ.
Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης, έχοντας νωπή λαϊκή εντολή, δικαιούται μια περίοδο χάριτος. Θα την επεκτείνει όσο μπορεί για να μπορεί να παρουσιάσει έργο. Επί της ουσίας, δεν χωρά αμφιβολία ότι θα συνεχίσει την πολιτική Αναστασιάδη, βάζοντάς την σε ένα νέο περιτύλιγμα. Τα νέα πρόσωπα στην κυβέρνηση, κάτω από τη δική του συνεχή παρουσία, θα είναι κλειδί στην επικοινωνία για τους πρώτους μήνες διακυβέρνησης. Σε πρώτο χρόνο, ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης διαθέτει πλεονεκτήματα: αφενός, την προνομιακή κάλυψη που έχει ο κάθε πρόεδρος από τα εγχώρια ΜΜΕ -και ξέρει πολύ καλά πώς να τα χειρίζεται- και αφετέρου, την περίεργη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης, ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, μέχρι να συνέλθουν από την εκλογική ήττα. Πολύ σύντομα όμως, ο Χριστοδουλίδης θα εκτεθεί μπροστά σε πραγματικά προβλήματα και θα κριθεί πια από μια ολοένα και πιο απαιτητική κοινωνία. Τότε, δεν θα αρκούν ούτε η επικοινωνία, ούτε οι γενικολογίες, αλλά το παραχθέν έργο.
Εν δυνάμει… συμπολίτευση
Στον χώρο του ΔΗΣΥ τα πράγματα φαίνεται ότι γρήγορα με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα ξεκαθαρίσουν, αν θα είναι πραγματικά στην αντιπολίτευση, όπως διατείνεται ο Αβέρωφ Νεοφύτου, ή θα μετατραπεί σε εν δυνάμει συμπολίτευση. Μετά την εκλογική αποτυχία του, ο Νεοφύτου θέλει να κρατηθεί στην ηγεσία του ΔΗΣΥ και γι’ αυτό προκήρυξε εκλογές στις 11 Μαρτίου.
Ομως, βρίσκεται πλέον σε συνεχή αναδίπλωση μπροστά στη νέα κατάσταση πραγμάτων. Δύο στους τρεις ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ τελικά στήριξαν τον Χριστοδουλίδη και κανείς στην Κύπρο δεν αρέσκεται να μένει στον… άχαρο ρόλο της αντιπολίτευσης. Ο Νεοφύτου επιχειρεί να αμβλύνει τις εντυπώσεις γύρω από τη συγκρουσιακή σχέση του τόσο με τον απερχόμενο πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη όσο και με τον Χριστοδουλίδη. Το κάνει τόσο φανερά και άτσαλα, όμως, που κλονίζει περαιτέρω την αξιοπιστία του απέναντι στη μερίδα του ΔΗΣΥ που τον στήριξε – της μετριοπαθούς «κληριδικής σχολής».
Τώρα, ο Νεοφύτου θα τεθεί αντιμέτωπος με τους δελφίνους για την προεδρία, τον αναπληρωτή πρόεδρο Χάρη Γεωργιάδη και τον μέχρι πρότινος εκπρόσωπο Τύπου Δημήτρη Δημητρίου, που μοιάζουν πιο συμβατοί με τη νέα εποχή. Ο Νεοφύτου ελπίζει ότι οι δυνάμεις των αντιπάλων του θα κατακερματιστούν, ιδίως αν προκύψει και 4η υποψηφιότητα, αυτή του πρώην υπουργού Γιώργου Παμπορίδη. Αλλά, τελικά, όπως διαφαίνεται, αυτό που θα κριθεί στις 11 Μαρτίου για τον ΔΗΣΥ δεν θα είναι αν θα παραμείνει στην αντιπολίτευση. Θα κριθεί ο τρόπος που θα επιστρέψει στην κυβέρνηση υπό τον Νίκο Χριστοδουλίδη: θα γίνει με τη μέθοδο της «κωλοτούμπας» του Αβέρωφ Νεοφύτου ή με πιο πολιτικό τρόπο από τους ανθυποψηφίους του, κάτω από την πίεση του Αναστασιάδη και με θέλγητρο την εξουσία. Σε κάθε περίπτωση, ο ΔΗΣΥ τείνει να αποκτήσει μια νέα φυσιογνωμία, όπως την καθιέρωσε ο Αναστασιάδης, απομακρυνόμενος ολοένα και περισσότερο από τη γραμμή προσήλωσης στην επίλυση του Κυπριακού που πρέσβευε για δεκαετίες ο ιδρυτής του, Γλαύκος Κληρίδης.
Η αναμέτρηση στον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών αποδείχθηκε αμφίρροπη και κρίθηκε με διαφορά μόλις 15.000 ψήφων. Τώρα που καταλαγιάζει η σκόνη, γίνεται πιο φανερό το κόστος της ήττας και τι αυτή σημαίνει για το ΑΚΕΛ, το κόμμα της κυπριακής Αριστεράς.
Η ηγεσία του ΑΚΕΛ, με τις επιλογές που έκανε, δεν κατάφερε να εκφράσει ένα ώριμο αίτημα σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας που ήθελε την αλλαγή μετά από δέκα χρόνια διακυβέρνησης Αναστασιάδη και τα αποκαΐδια που αφήνει: το Κυπριακό στον γκρεμό της διχοτόμησης, μια πρωτοφανής σε έκταση διαφθορά, συνεχής λεηλασία του κράτους και κατάλυση των θεσμών του. Είναι η 3η συνεχής ήττα για το ΑΚΕΛ και η ανάγνωση που έκανε η ηγεσία του φαίνεται να είναι στραβή, όσο ήταν και η επιλογή της για την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη. Ερμήνευσαν το αποτέλεσμα ως ικανοποιητικό γιατί δεν υπέστησαν συντριβή και πέτυχαν υψηλή κομματική συσπείρωση στον α’ γύρο (29%). Ευελπιστούν ότι έτσι η τρίτη συνεχόμενη ήττα θα ξεχαστεί και στην πορεία θα είναι σε θέση να ανακτήσουν την κομματική επιρροή που είχαν το 2011 – πριν από την κατάληξη της διακυβέρνησης Χριστόφια σε πανωλεθρία.
Το ΑΚΕΛ μπορεί, όντως, να ελπίζει σε βελτίωση των κομματικών ποσοστών στις επικείμενες αναμετρήσεις (ευρωεκλογές και τοπικές εκλογές σε 15 μήνες). Ισως και σε κάποιο κομματικό λίφτινγκ, με καταστατικές αλλαγές το φθινόπωρο. Με τέτοιες προσεγγίσεις, όμως, δεν πρόκειται το ΑΚΕΛ να ανακτήσει τον στρατηγικό προσανατολισμό ενός κεντροαριστερού κόμματος εξουσίας. Η ηγεσία του ΑΚΕΛ φάνηκε ότι έχασε πολύ περισσότερα από όσα κέρδισε με το 48% του Μαυρογιάννη, τόσο σε σχέση με την ικανότητά της να ασκεί αντιπολίτευση όσο και με τη δυνατότητά της να συνάπτει πλειοψηφικές συμμαχίες. Αξίζει να υπενθυμίσει κανείς ότι η ηγεσία του ΑΚΕΛ σπατάλησε 8 μήνες (Σεπτέμβριος 2021-Απρίλιος 2022) να συζητεί σύμπραξη με το ΔΗΚΟ του Νικόλα Παπαδόπουλου, ενώ ο τελευταίος τα βρήκε με τον Χριστοδουλίδη και τώρα θα κυβερνά –σύντομα– και με τον ΔΗΣΥ. Ούτε καν με τους Οικολόγους δεν βρήκε κοινή πορεία.
Ζητείται αντιπολίτευση
Η νίκη Χριστοδουλίδη σηματοδοτεί την παραγκώνιση των δυνάμεων που αγωνίζονται για την ομοσπονδιακή επίλυση του Κυπριακού. Είναι αμφίβολο κατά πόσο ο νέος πρόεδρος όντως ενδιαφέρεται να χτυπήσει τη διαφθορά ή απλώς θα τη συγκαλύψει οριστικά, ιδίως σε σχέση με τα «χρυσά διαβατήρια». Το «αφήγημα Αναστασιάδη» πήρε 52%, ενώ ο Μαυρογιάννης δεν έπεισε με τους «τίτλους ευγενείας» που επικαλέστηκε για την προσφορά του στο Κυπριακό, ούτε αυτοπροβάλλοντας την εντιμότητά του. Η πολιτική αναμέτρηση κρίνεται με τη δύναμη των επιχειρημάτων, την αξιοπιστία των προσώπων και τη συνεπή προβολή σύγχρονων προτάσεων. Η ανεπαρκής αντιπολίτευση για δέκα συνεχή χρόνια επέτρεψε στον Αναστασιάδη να… μεταμορφωθεί σε Χριστοδουλίδη, αφήνοντας ορφανή την κυπριακή κοινωνία από ακόμα μια ευκαιρία να βρει τον δρόμο της για να προοδεύσει.
