Ενδιαφέρουσες ζυμώσεις στη μειονότητα της Θράκης

Πριν από λίγες ημέρες το ελληνικό υπουργείο των Εσωτερικών ανακοίνωνε με ένα δελτίο τύπου ότι θα αποδώσει την ελληνική ιθαγένεια σε 58 συνολικά ανιθαγενείς της μειονότητας της Δυτικής Θράκης, ιθαγένεια που την είχαν χάσει κατά την ισχύ του περίφημου άρθρου 19 του Κώδικα Ιθαγένειας. Επίσης η ελληνική κυβέρνηση συζητά το θέμα των προστίμων των βακουφικών περιουσιών. Τούρκοι βουλευτές, αλλά και ο υπουργός των Εξωτερικών κατά τη διάρκεια συζήτησης στην Εθνοσυνέλευση για θέματα μειονότητας, χαιρέτιζαν το βήμα αυτό της Ελλάδας, αλλά σημείωναν ότι υπάρχουν και άλλες πολλές χιλιάδες ανιθαγενών ακόμη. Όμως αν η επανάληψη συγκεκριμένων ζητημάτων εκ μέρους των Τούρκων βουλευτών, ζητημάτων όπως οι ανιθαγενείς, η εκλογή για τους μουφτήδες ή η εκλογή διαχειριστικών επιτροπών για τις βακουφικές περιουσίες ή για το εκπαιδευτικό ήταν κάτι το αναμενόμενο, όπως αναμενόμενη ήταν και η δήλωση του Αμπντουλάχ Γκιουλ, ότι "θέτουμε τα ζητήματα της μειονότητας πάντα στους Έλληνες φίλους μας", αναμενόμενη ήταν και η αντίδραση του ελληνικού υπουργείου των Εξωτερικών, διά του εκπροσώπου του, "τα δικαιώματα και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των μουσουλμάνων Ελλήνων πολιτών, τουρκικής, πομακικής και αθιγγανικής καταγωγής δεν αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης". Τι άραγε δεν ήταν αναμενόμενο τον τελευταίο καιρό; Μα η μεγάλη αποχή που σημάδεψε τις εκλογές για τον άτυπο μουφτή στην Ξάνθη. Τα μέλη της άτυπης Συμβουλευτικής Επιτροπής μάλλον δεν πρέπει να αισθάνονται ευχαριστημένα. Αποκλείοντας τις γυναίκες από τις εκλογές, μη μιλώντας καθόλου για τις δικαστικές αρμοδιότητες του μουφτή, έστειλαν το λάθος μήνυμα. Ότι σε χρόνους μέλλοντος η Συμβουλευτική απαντά με όρους βαλκάνιου παρελθόντος. Έγκυροι παρατηρητές της κατάστασης στην Θράκη κάνουν λόγο για κρίση ταυτότητας σε ηγετικά στελέχη της μειονότητας. Ισχυρό τους αποκούμπι είναι απλώς θύλακες εξουσίας στην Τουρκία. Από την άλλη η επιρροή τους στην μειονότητα φθίνει, αργά αλλά σταθερά. Και αυτό είναι το ζητούμενο. Ποιος και πώς θα καλύψει το ουσιαστικό πολιτικό κενό. Οι νέοι άνθρωποι της μειονότητας, οι γυναίκες, φαίνεται ότι αποστασιοποιούνται από όλους τους μηχανισμούς εξουσίας της μειονότητας. Ασφαλώς και δεν έχουμε μια γενική αμφισβήτηση. Πότε πιθανόν να εκδηλωθεί; Αν πρωτίστως και κυρίως η δημοκρατική αριστερά, αλλά και η ελληνική πολιτεία, βρουν τρόπους να πείσουν αυτό το κρίσιμο κομμάτι της μειονότητας ότι υπάρχουν και άλλοι δρόμοι. Αν το εκπαιδευτικό, οι ανιθαγενείς και οι εκλογές στα βακούφια είναι ασφαλώς τα μεγάλα ζητήματα, από την άλλη και η σαρία δίκαια κατέχει σημαντική θέση στα προβλήματα της μειονότητας. Σε έγκυρους γνώστες των ζητημάτων αυτών θέσαμε το ερώτημα, το τι θα έκανε η Τουρκία σε περίπτωση που η Ελλάδα, μονομερώς, καταργούσε την σαρία. Η απάντηση ήταν ότι η Τουρκία δεν θα αντιδρούσε καθόλου, παρά μόνο σε μια περίπτωση, αν η αλλαγή αυτή γινόταν ερήμην της μειονότητας. Ασφαλώς και ο άτυπος μουφτής Κομοτηνής και πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής, Ιμπράμ Σερίφ, δεν θα δεχόταν τέτοιους "επικίνδυνους νεωτερισμούς". Αλλά αν το αίτημα για κατάργηση της σαρίας ακουγόταν δυνατά από ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, της μειονότητας, τότε είναι πιθανόν ο κ. Σερίφ και ορισμένα άλλα μέλη της συμβουλευτικής επιτροπής να έμεναν εξαιρετικά μόνα τους. Είναι δηλαδή παραπάνω από επίκαιρη η άποψη που έχει καταθέσει ο Συνασπισμός σχετικά με την εκλογή μουφτή από ένα εκλεκτορικό σώμα, με ταυτόχρονη κατάργηση των δικαστικών αρμοδιοτήτων του. Άποψη που οφείλει η ελληνική πολιτεία να την πάρει στα σοβαρά, αν ειλικρινά θέλει να πείσει και τη μειονότητα ότι έχει ουσιαστική πολιτική και όχι "πασαλείμματα". Ο ένοικος της οδού Ιώνων στη Κομοτηνή, δηλαδή ο εκάστοτε Τούρκος πρόξενος, πάντα έπαιζε ένα σημαντικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα της μειονότητας και πάντα ο λόγος του σήμαινε. Και τούτο γιατί ήταν ο εκφραστής της άποψης της "μητέρας πατρίδας". Με την έννοια αυτή μάλλον σημαίνουν τα λόγια που είπε ο Τούρκος πρόξενος Αχμέτ Ριζά Ντερμιρέρ στον νέο άτυπο μουφτή της Ξάνθης "Σας συγχαίρω για την εκλογή σας στη σημαντική αυτή θέση. Εμείς ως Τουρκική Δημοκρατία λέμε πολλές φορές ότι επιθυμούμε την κοινωνικοοινομική σταθερότητα και συνεχίζουμε πάντα να εκφράζουμε την επιθυμία αυτή. Πιστεύουμε ότι ως λαός της περιοχής θα συνεισφέρετε στις καλές σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας". Με τα λόγια του αυτά ο Τούρκος πρόξενος έθετε το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί. Δεν τα είπε άλλωστε σε μια ουδέτερη στιγμή, αλλά τα είπε σε μια σημαντική, είτε εντός είτε εκτός εισαγωγικών, διαδικασία. Ίσως θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος πως ναι μεν αλλά, στην τουρκική Εθνοσυνέλευση το μειονοτικό "σηκώθηκε", πως μίλησαν για όσα αναφέραμε παραπάνω, πως ακόμη μίλησαν για τουρκική μειονότητα. Όμως μια ψύχραιμη ματιά οφείλει να πει ότι μια μειονότητα έχει δικαίωμα να εκλέγει τις επιτροπές που θα διαχειρίζονται την περιουσία της, πως έχει δικαίωμα σε μια καλή παιδεία που θα διασφαλίζει στα παιδιά της καλή γνώση της γλώσσας της φιλοξενούσας χώρας, αλλά και την μητρική, θα μπορεί να επιλέγει τον θρησκευτικό ηγέτη της, χωρίς αυτός να έχει κρατικές αρμοδιότητες και πως είναι ντροπή να υπάρχουν άνθρωποι χωρίς ιθαγένεια. Αυτά δεν είναι ανάγκη να τα πει καμία τουρκική Εθνοσυνέλευση, αυτά οφείλει να τα λύνει το κράτος που φιλοξενεί μια μειονότητα, ακόμη περισσότερο που το κράτος αυτό είναι μέλος της Ε.Ε. εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα. Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί όμως και η αντίδραση μερίδας του τοπικού τύπου της Κομοτηνής σχετικά με τις ανακοινώσεις του υπουργείου των Εσωτερικών, η εφημερίδα "Χρόνος" σημειώνει τα εξής στο φύλλο της 4ης Ιανουαρίου 2007: "Η Τουρκία τρίβει τα χέρια της από χαρά, μια και η σαλαμοποίηση της Θράκης προχωρά σύμφωνα με τα σχέδιά της. Και ο Ντενκτάς στη Κύπρο ξεκίνησε σαν πρόεδρος διαχειριστικής επιτροπής βακουφίων εκεί που υπάρχει το χρήμα, για να εξελιχθεί σε κυβερνήτη της μισής Κύπρου. Το ΥΠΕΞ στους ερασιτεχνισμούς του επιθυμεί την αντιγραφή του προτύπου Ντενκτάς, όπως και στην ακύρωση του άρθρου 19 του ΚΕΙ για να μπορέσουν ανενόχλητα και με τις ρυθμίσεις που γίνονται να μην έρθουν μόνο οι 41 και οι 18 που έχασαν την ιθαγένειά τους, αλλά να μπουν οι χιλιάδες μουσουλμάνοι που έφυγαν οικειοθελώς, φανατικά σήμερα μέλη του συλλόγου Μπατί Θράκια (σ.σ.: Δυτική Θράκη) και των γκρίζων λύκων". Θα λέγαμε ότι η προσέγγιση αυτή δεν θυμίζει οπωσδήποτε ευρωπαϊκή αντίληψη. Σε τελική ανάλυση κυοφορούνται εξελίξεις μέσα στην μειονότητα, εξελίξεις που δεν μπορούν και δεν πρέπει να αφήσουν αμέτοχη την δημοκρατική αριστερά. Η ίδια επί σειρά ετών έχει καταθέσει σημαντικές προτάσεις, δέχτηκε την ύβριν, αλλά σήμερα μπορεί με μεγαλύτερη άνεση να αναδείξει τις δικές της προτάσεις. Οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές είναι ίσως το πλαίσιο που θα αναδείξει με μεγαλύτερη ευκρίνεια τις τάσεις που υπάρχουν σήμερα στη μειονότητα. Αλλά αν αυτό σημαίνει πολιτικά, αυξημένο ενδιαφέρον έχουν οι πιθανές κοινωνικές διεργασίες. Διεργασίες που μπορεί να έχουν ως κύριο συντελεστή τους ένα κομμάτι των γυναικών της μειονότητας.