Οι υποψίες και η αϋπνία
Δημήτρης Α. Σεβαστάκης, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2009-12-28
Η«εξεγερτική εγρήγορση της Αριστεράς» δεν μπορεί να είναι μίμηση των διάφορων εκδηλώσεων της κοινωνική οργής, αλλά η μετατροπή τους σε μια νέα πολιτική ποιότητα.
Η δουλειά της Αριστεράς δεν είναι το επαναστατικό styling, το ηττοπαθές παρακολούθημα της έκρηξης ούτε όμως και η ηθικολογική καταστολή της. Δεν είναι η μεταμφίεση «σ’ αυτό που θέλει ο κόσμος». Δουλειά της Αριστεράς είναι η δύσκολη και κοπιώδης αναγωγή της λαϊκής επιθυμίας σε ένα σύνθετο πολιτικό και ηθικό πρότυπο. «Μη σπας, σκέψου, εκλογίκευσε». «Μην προσχωρείς καταναλωτικά, κρίνε, επιφυλάξου». Δουλειά της Αριστεράς είναι να στρέψει το ρέμα προς τη δομική κριτική. Αλλά κυρίως να στραφεί η ίδια. Αυτό μόνο μπορεί να την ξαναθεμελιώσει. Οχι οι εύκολες φλόγες του μπαμ - μιας τζούφιας τσαντισμένης έκρηξης που γρήγορα λήγει. Ούτε ο αριστερός καθωσπρεπισμός των νουθεσιών και της άμυνας στο νεοφιλελεύθερο θράσος. Δουλειά, επίσης, της Αριστεράς δεν είναι η κολακεία (π.χ.) του διορισμένου από την κομματική εύνοια -και παρασιτικά απασχολούμενου- που θέλει διά του πλαγίου να προηγηθεί στην εργασιακή ουρά και στον ανταγωνισμό. Αυτός δεν κερδίζεται από την Αριστερά γιατί είναι ιδρυτικά αντι-αριστερός στην ίδια την ηθική του.
Το να τον κολακεύεις είναι δείγμα πολιτικής υπανάπτυξης και στερεοτύπων. Οπως και να το κάνουμε, ρήξη δεν είναι ο μικροαστικός ξεσηκωμός για τις αποσύρσεις, αλλά η υπέρβαση του ναρκισσιστικού μοντέλου της αυτοκίνησης. Ούτε η δικαστική έκπτωση της έκτακτης εισφοράς και ο ατομισμός που αποκαλύπτει. Ρήξη δεν είναι οι «δίκαιες» επιχορηγήσεις των αγροτών με τη λαθρόβια υπερπαραγωγή πλεοναζόντων προϊόντων και φαρμακωμένης γης, αλλά η δημοκρατική αναδιάταξη των παραγωγικών προτύπων. Η ανακάλυψη της μικρής κλίμακας, της σκεπτόμενης και δύσκολης βιολογικής παραγωγής, η ανακάλυψη των χαμένων ποιοτήτων του χωραφιού. Η μετατροπή του προϊόντος σε πολιτιστικό γεγονός από ποσοτικό που είναι τώρα. Αυτή τη μάχη μπορεί να τη δώσει η Αριστερά; Ή δεν είναι επαρκώς συγκρουσιακή;
Η αστική κανονικότητα, ο λειτουργισμός του αστικού κράτους πάνω στο οποίο επενδύουν οι περισσότερες πολιτικές παρατάξεις -ευνοώντας από την πίσω πόρτα και σκανδαλωδώς την υπονόμευσή του όπως διδάσκει ο κ. Καρατζαφέρης-, δεν είναι περιφερειακό και ελάχιστο αίτημα αφού το ίδιο το αιμοσταγές σύστημα ισορροπεί μέσα από τις εκτροπές του. Το χρηματιστηριακό πλιάτσικο, οι μαυραγορίτες και τυμβωρύχοι Οίκοι είναι συστημικά τέκνα, προϊόντα της βουλιμίας και της ορμής για πάση θυσία κέρδος. Το αίτημα μετριασμού και «εξορθολογισμού των δαπανών» αλλά και της ρυθμιστικής λειτουργίας του κράτους, επειδή συγκρούεται με εγκατεστημένες λαϊκές πολιτισμικές ιεραρχήσεις -π.χ. είναι αυτονόητη η καταπάτηση ή η σπατάλη «αφού όλοι έτσι κάνουν»- μετατρέπεται σε τόλμημα.
Αλλά αν εγκλωβιστείς σε μικρές διορθωτικές προτροπές, κινδυνεύεις να πέσεις σε προτάσεις του τύπου «να γράφεται σε video wall στην πόλη το δημόσιο ελλειμμα»! Η ακρόαση αυτού που έρχεται από βαθιά, της ολοκληρωτικής διαμαρτυρίας για το αιμοσταγές σύστημα (που κατατρώει φυσικά και τον εαυτό του αλλά, επίσης, διαφθείρει και τα θύματά του), η πρόβλεψη του κατακλυσμού και η πολιτική παραλαβή του προϋποθέτουν την κάθαρση από τις πολιτικές ευκολίες και την καχεξία της διαχειριστικής μικροαριστεράς. Αυτό έχουν ανάγκη η πολιτική σκηνή και ο τόπος μας. Αυτό έχει ανάγκη και η ίδια η Αριστερά.
Η Αριστερά σήμερα ξανατίθεται ως αίτημα. Ούτε ήσυχη, ούτε, απλώς, άταχτη Αριστερά. Μια λόγια, ευφυής, αναστοχαζόμενη, τίμια, «εμπράγματη και έμπρακτη Αριστερά». Δηλαδή επαναστατική με τους σημερινούς όρους. Οχι πια καινούργιο πρόσωπο, όχι απλώς ενδυματολογική πολιτική ανανέωση, αλλά αναθεώρηση των ανθρωπιστικών όρων παραγωγής. Τόλμη στο βάθος, όχι στο θέαμα. Η ριζική αναθεώρηση και ανατροπή είναι δυνατή στον τόπο μας.
Οι συστημικές αντιφάσεις, οι πολιτικές παπαγαλίες και το άχρηστο και κομματικά διορισμένο κράτος ευνοούν τη λόγια και, γι’ αυτό, επαναστατική αριστερή ορμή. Φτάνει (σύντροφοι) να μη ζούμε με αϋπνίες πάνω στο μικρο-μίσος, τις μικρο-υποψίες και τις μικρ0-ζήλιες που τις ενδύουμε με πολιτικό μανδύα.
* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
Η δουλειά της Αριστεράς δεν είναι το επαναστατικό styling, το ηττοπαθές παρακολούθημα της έκρηξης ούτε όμως και η ηθικολογική καταστολή της. Δεν είναι η μεταμφίεση «σ’ αυτό που θέλει ο κόσμος». Δουλειά της Αριστεράς είναι η δύσκολη και κοπιώδης αναγωγή της λαϊκής επιθυμίας σε ένα σύνθετο πολιτικό και ηθικό πρότυπο. «Μη σπας, σκέψου, εκλογίκευσε». «Μην προσχωρείς καταναλωτικά, κρίνε, επιφυλάξου». Δουλειά της Αριστεράς είναι να στρέψει το ρέμα προς τη δομική κριτική. Αλλά κυρίως να στραφεί η ίδια. Αυτό μόνο μπορεί να την ξαναθεμελιώσει. Οχι οι εύκολες φλόγες του μπαμ - μιας τζούφιας τσαντισμένης έκρηξης που γρήγορα λήγει. Ούτε ο αριστερός καθωσπρεπισμός των νουθεσιών και της άμυνας στο νεοφιλελεύθερο θράσος. Δουλειά, επίσης, της Αριστεράς δεν είναι η κολακεία (π.χ.) του διορισμένου από την κομματική εύνοια -και παρασιτικά απασχολούμενου- που θέλει διά του πλαγίου να προηγηθεί στην εργασιακή ουρά και στον ανταγωνισμό. Αυτός δεν κερδίζεται από την Αριστερά γιατί είναι ιδρυτικά αντι-αριστερός στην ίδια την ηθική του.
Το να τον κολακεύεις είναι δείγμα πολιτικής υπανάπτυξης και στερεοτύπων. Οπως και να το κάνουμε, ρήξη δεν είναι ο μικροαστικός ξεσηκωμός για τις αποσύρσεις, αλλά η υπέρβαση του ναρκισσιστικού μοντέλου της αυτοκίνησης. Ούτε η δικαστική έκπτωση της έκτακτης εισφοράς και ο ατομισμός που αποκαλύπτει. Ρήξη δεν είναι οι «δίκαιες» επιχορηγήσεις των αγροτών με τη λαθρόβια υπερπαραγωγή πλεοναζόντων προϊόντων και φαρμακωμένης γης, αλλά η δημοκρατική αναδιάταξη των παραγωγικών προτύπων. Η ανακάλυψη της μικρής κλίμακας, της σκεπτόμενης και δύσκολης βιολογικής παραγωγής, η ανακάλυψη των χαμένων ποιοτήτων του χωραφιού. Η μετατροπή του προϊόντος σε πολιτιστικό γεγονός από ποσοτικό που είναι τώρα. Αυτή τη μάχη μπορεί να τη δώσει η Αριστερά; Ή δεν είναι επαρκώς συγκρουσιακή;
Η αστική κανονικότητα, ο λειτουργισμός του αστικού κράτους πάνω στο οποίο επενδύουν οι περισσότερες πολιτικές παρατάξεις -ευνοώντας από την πίσω πόρτα και σκανδαλωδώς την υπονόμευσή του όπως διδάσκει ο κ. Καρατζαφέρης-, δεν είναι περιφερειακό και ελάχιστο αίτημα αφού το ίδιο το αιμοσταγές σύστημα ισορροπεί μέσα από τις εκτροπές του. Το χρηματιστηριακό πλιάτσικο, οι μαυραγορίτες και τυμβωρύχοι Οίκοι είναι συστημικά τέκνα, προϊόντα της βουλιμίας και της ορμής για πάση θυσία κέρδος. Το αίτημα μετριασμού και «εξορθολογισμού των δαπανών» αλλά και της ρυθμιστικής λειτουργίας του κράτους, επειδή συγκρούεται με εγκατεστημένες λαϊκές πολιτισμικές ιεραρχήσεις -π.χ. είναι αυτονόητη η καταπάτηση ή η σπατάλη «αφού όλοι έτσι κάνουν»- μετατρέπεται σε τόλμημα.
Αλλά αν εγκλωβιστείς σε μικρές διορθωτικές προτροπές, κινδυνεύεις να πέσεις σε προτάσεις του τύπου «να γράφεται σε video wall στην πόλη το δημόσιο ελλειμμα»! Η ακρόαση αυτού που έρχεται από βαθιά, της ολοκληρωτικής διαμαρτυρίας για το αιμοσταγές σύστημα (που κατατρώει φυσικά και τον εαυτό του αλλά, επίσης, διαφθείρει και τα θύματά του), η πρόβλεψη του κατακλυσμού και η πολιτική παραλαβή του προϋποθέτουν την κάθαρση από τις πολιτικές ευκολίες και την καχεξία της διαχειριστικής μικροαριστεράς. Αυτό έχουν ανάγκη η πολιτική σκηνή και ο τόπος μας. Αυτό έχει ανάγκη και η ίδια η Αριστερά.
Η Αριστερά σήμερα ξανατίθεται ως αίτημα. Ούτε ήσυχη, ούτε, απλώς, άταχτη Αριστερά. Μια λόγια, ευφυής, αναστοχαζόμενη, τίμια, «εμπράγματη και έμπρακτη Αριστερά». Δηλαδή επαναστατική με τους σημερινούς όρους. Οχι πια καινούργιο πρόσωπο, όχι απλώς ενδυματολογική πολιτική ανανέωση, αλλά αναθεώρηση των ανθρωπιστικών όρων παραγωγής. Τόλμη στο βάθος, όχι στο θέαμα. Η ριζική αναθεώρηση και ανατροπή είναι δυνατή στον τόπο μας.
Οι συστημικές αντιφάσεις, οι πολιτικές παπαγαλίες και το άχρηστο και κομματικά διορισμένο κράτος ευνοούν τη λόγια και, γι’ αυτό, επαναστατική αριστερή ορμή. Φτάνει (σύντροφοι) να μη ζούμε με αϋπνίες πάνω στο μικρο-μίσος, τις μικρο-υποψίες και τις μικρ0-ζήλιες που τις ενδύουμε με πολιτικό μανδύα.
* Ζωγράφος, επ. καθηγητής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ
