H συμφορά του στρατού ή ο στρατός της συμφοράς;

Ο πόνος των συγγενών όσων έχασαν τη ζωή τους στο πρόσφατο ατύχημα, μεγάλος και δικαιολογημένος. Αλλά και ο θυμός τους. Και σίγουρα έχουν τη συμπάθεια τού κάθε πολίτη αυτού του τόπου. Προσωπικά, συγκλονίστηκα από το γεγονός. Τόσοι νέοι και αξιόλογοι άνθρωποι έφυγαν, αφήνοντας πίσω δυστυχισμένους γονείς, γυναίκες, παιδιά. Λίγες μέρες μετά, χωρίς να λείπει το συναίσθημα, θα προσπαθήσω να προσεγγίσω το θέμα ψύχραιμα και λογικά.

Η έκταση και ο τρόπος που έγινε το θλιβερό συμβάν ταρακούνησε τους πιο πολλούς, που πέραν της θλίψης, νιώθουν ανησυχία για την κακή λειτουργία του κράτους και την ατιμωρησία που πάει να γίνει θεσμός. Αυτός όλος ο κόσμος είναι θυμωμένος, έχει ανασφάλεια για το μέλλον των παιδιών του, θέλει απαντήσεις. Μέσα σ’ αυτήν τη δικαιολογημένη αντίδραση, προστέθηκαν και άλλα πολλά. Ο καιροσκοπισμός και η υποκρισία των υπόλοιπων κομμάτων για το θέμα, η μεροληπτική στάση των Μ.Μ.Ε. ενάντια στην κυβέρνηση, το απωθημένο μίσος μιας σημαντικής μερίδας του πληθυσμού που δεν δέχτηκε ακόμα ότι κυβερνά αριστερός πρόεδρος, αλλά και η αμηχανία του κόσμου της αριστεράς. Όλα αυτά συνθέτουν ένα πρωτόγνωρο σκηνικό.

Μέσα σ’ όλη αυτήν την κοινωνική αναταραχή, ως απόρροια του τραγικού συμβάντος, μπλέχτηκαν μαζί, η πολιτική απόφαση της κυβέρνησης με το ίδιο το καθαυτό γεγονός της έκρηξης των πυρομαχικών. Αυτό είναι λάθος! Η πολιτική απόφαση της κυβέρνησης Χριστόφια για τη φύλαξη του επικίνδυνου υλικού, δεν δικαιολογεί και τη μη προστασία του από την Ε.Φ., με επακόλουθο την έκρηξη και το θάνατο τόσων ανθρώπων. Στην περίπτωση αυτή έχουμε ποινικά αδικήματα από στελέχη του Υπουργείου και της Ε.Φ. και θα πρέπει να τιμωρηθούν.

Είναι καθαρό ότι ο Χριστόφιας, μέσα στην ξεροκεφαλιά του, προσπάθησε να «πικκάρει» τους δυτικούς αποποιούμενος τη σίγουρη οδό, να ξεφορτωθεί δηλαδή αυτό το υλικό, δίνοντάς το σ’ αυτούς να το διαχειριστούν. Ο Χριστόφιας έχει εμμονές. Είναι δογματικά αντιδυτικός και τυφλά φιλορώσος. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία είναι γι’ αυτόν έννοιες αμετάβλητες. Νιώθει δέος και σεβασμό για τον ηγέτη της Ρωσίας, είναι καχύποπτος με τον ηγέτη των ΗΠΑ. Ασχέτως αν ο πρώτος είναι ιδεολογικά πιο κοντά στον τσαρισμό και ο δεύτερος στην κεντροαριστερά! Ο Χριστόφιας είναι συντηρητικός. Φοβάται την αλλαγή. Στις κρίσιμες στιγμές δεν μπήκε ποτέ μπροστά, όπως π.χ. το 2004. Δεν κάνει τομές στη διακυβέρνησή του, εμπιστεύεται πάντα συνεργάτες από το ευρύτερο κοινωνικό κατεστημένο. Ισορροπεί μεταξύ των εμμονών του και του συμβιβασμού της εξουσίας και των προνομίων. Είναι ένας πρόεδρος χωρίς καθαρό μυαλό. Γι’ αυτό δεν κατάφερε να κερδίσει την κοινωνία.

Και ακριβώς γι’ αυτόν το λόγο, τον Χριστόφια θα τον κρίνει πολιτικά η κοινωνία. Κανένας άλλος, κανένα δικαστήριο. Για την ανεπάρκειά του θα πρέπει να προβληματιστούν οι δυνάμεις της αριστεράς και ειδικότερα τα μέλη του κόμματός του.

Θα επαναλάβω όμως ότι είναι λάθος η σύνδεση της απόφασης για την κράτηση των πυρομαχικών με την αποτυχία φύλαξής τους. Ο στρατός στην Κύπρο ενώ ανήκει στην πολιτική ευθύνη του Προέδρου, λειτουργεί ξέχωρα και ξεφεύγει από τον έλεγχό του. Μέσα σε όλα αυτά που συνέβηκαν και συμβαίνουν, αφήσαμε έξω από την κριτική μας το ίδιο το καθεστώς του στρατού. Πώς λειτουργεί, ποιες είναι οι δυνατότητες του; Γιατί δεν διερωτόμαστε πώς γίνεται να υπάρχει τόση «ανοησία» και «ανευθυνότητα» μαζεμένη στο στρατό; Πώς γίνεται, ενώ πολιτικά και οικονομικά να στηρίζεται ο στρατός, την ίδια ώρα να είναι εγκληματικά ανοργάνωτος;

Η φοβική κοινωνία της Κύπρου έχει ανάγκη την ύπαρξη του στρατού, την ίδια ώρα που οι αντικειμενικές συνθήκες δεν δικαιολογούν αυτήν την ύπαρξη. Η μεγάλη χρονική απόσταση από τον πόλεμο του ’74, η διχοτόμηση, η πολύχρονη ειρήνη, η σχετική ευημερία, το αίσθημα της ασφάλειας που παρέχει η δημοκρατική και πολιτισμένη Ευρώπη, κάνει το στρατό, όχι αναγκαίο. Απλά, ως θεσμός, διαιωνίζεται λόγω της στασιμότητας της κοινωνικής εξέλιξης. Ο «κίνδυνος του εχθρού» είναι κάτι μακρινό, θεωρητικό, είναι στο μυαλό πιο πολύ. Και ενώ όλοι ξέρουν ότι έχουμε ένα στρατό χωρίς επιχειρησιακές δυνατότητες, τον συντηρούμε, γιατί καλύπτει προφανώς τις φοβίες και το εγώ μας, γιατί κάποιοι βολεύονται με την ύπαρξή του: πολιτικοί και στρατιωτικοί.

Πέραν κάποιων που πιθανόν ενέταξαν στη ζωή τους το στρατό μ’ ένα ρομαντικό τρόπο, κανένας ουσιαστικά δεν του δίνει υπόσταση. Ένας στρατός λειτουργεί όταν έχει στόχο και σκοπό. Πιστεύει πραγματικά κανείς, ότι σ’ αυτές τις συνθήκες, μέσα στα πλαίσια της Ε.Ε. μπαίνει το ζήτημα της πολεμικής αναμέτρησης; Ούτε φυσικά το θεώρημα της «αποτροπής του εχθρού» στέκει στα σοβαρά.

Ένας τέτοιος στρατός δεν μπορεί παρά να είναι παρασιτικός. Δεν προσφέρει τίποτα ουσιαστικό, ενώ απομυζά την κοινωνία. Αφού δεν έχει σοβαρό λόγο ύπαρξης, καταλήγει να γίνεται πεδίο συναλλαγής και βολέματος. Στα υπόλοιπα τμήματα του κράτους και ενώ υπάρχουν πολλές αδυναμίες στην οργάνωση, είναι τμήματα που τα έχει ανάγκη η κοινωνία και η καθημερινότητα των πολιτών. Γι’ αυτό και λειτουργούν, γι’ αυτό και δεν βλέπουμε τόση ανευθυνότητα μαζεμένη. Οι πλείστοι που δουλεύουν στο στρατό, το κάνουν για βιοπορισμό καθαρά. Δεν υπάρχει όραμα, ούτε ενδιαφέρον, ούτε πάθος. Οι γραφειοκράτες του υπουργείου δουλεύουν σ’ ένα μη παραγωγικό και χωρίς στόχους τμήμα, ενώ οι επαγγελματίες αξιωματικοί, απλά παίρνουν το μισθό τους. Κανείς δεν τους ελέγχει, κανείς δεν τους κρίνει.

Η ανευθυνότητα που είδαμε στο ζήτημα των κοντέινερ με τα εκρηκτικά, δεν ξενίζει κάποιον που γνωρίζει τη λειτουργία του κυπριακού στρατού. Πλείστες φορές δημιουργήθηκαν μικρά και μεγάλα προβλήματα (θάνατοι και τραυματισμοί) λόγω ανευθυνότητας. Αυτό το τραγικό συμβάν που έγινε στο Μαρί, θα μπορούσε να γινόταν οποτεδήποτε και με άλλη διακυβέρνηση. Η ανοργανωσιά, η αναβλητικότητα, η ευθυνοφοβία, η γραφειοκρατία, είναι διαχρονικά γνωρίσματα του στρατού. Και είναι τα φυσιολογικά γνωρίσματα ενός θεσμού που φθίνει, αφού δεν έχει λόγο ύπαρξης τουλάχιστον με αυτήν τη μορφή.

Και αν στα άλλα κρατικά τμήματα η ανευθυνότητα των γραφειοκρατών περνά σχεδόν απαρατήρητη ως ένα σύνηθες γεγονός, στην περίπτωση του στρατού πληρώνεται ενίοτε, δυστυχώς, με αίμα.

Ο Χριστόφιας απογοητεύει ως πρόεδρος και προφανώς πρέπει να φύγει. Δεν ευθύνεται όμως για την ανικανότητα ενός κατ’ επίφαση στρατού.