Το κενό στο ΠΑΣΟΚ

Ο πάτος για το ΠΑΣΟΚ δεν έχει φθάσει και πρέπει να περιμένουμε ακόμη πιο μεγάλη ένταση και προσωποποίηση της διαμάχης. Αν η σημερινή πρόταση εξ αριστερών είναι η έξοδος από το ευρώ ή η διαμόρφωση αδιεξόδου για την έξοδο από το ευρώ, δεν χρειάζεται η αριστερά. Υπάρχουν πολλοί στην Ευρώπη και αλλού για να τους αναθέσουμε το έργο

Οι μηχανισμοί της ηγετικής κρίσης στο ΠΑΣΟΚ έχουν κινηθεί από τον Νοέμβριο. Το αίτημα αυτοσυντήρησης του κομματικού συστήματος -δεν είναι μόνον ο στενός μηχανισμός ή οι βουλευτές, αλλά και τμήμα της κοινωνίας- επιβάλλει αλλαγή ηγεσίας με στόχο την αναζήτηση κάποιας επανασυσπείρωσης, ανασύνταξης της βάσης. Η επιμονή του Γ. Παπανδρέου να μην συνταξιοδοτηθεί ανεβάζει πολύ το πολιτικό κόστος της σημερινής σύγκρουσης και προδιαγράφει μεγάλη ήττα στις εκλογές της άνοιξης, ακόμη και αν γίνουν αργότερα. Επομένως, ο πάτος για το ΠΑΣΟΚ δεν έχει φθάσει και πρέπει να περιμένουμε ακόμη πιο μεγάλη ένταση και προσωποποίηση της διαμάχης.

Η ΑΙΤΙΑ της κλιμακούμενης έντασης δεν είναι απλώς η άρνηση Παπανδρέου να παραδώσει την κομματική εξουσία - που, όπως ξέρουμε, είναι και εξουσία επί ενός τμήματος του κράτους και των αντιστοίχων πόρων και δανείων που διαχειρίζεται ή επηρεάζει. Βασική αιτία είναι η αίσθηση του κενού, της παράλυσης, της αιχμαλωσίας που έχει κυριαρχήσει, παρά την παραμονή τόσων υπουργών στην κυβέρνηση. Με αντάλλαγμα τη στήριξη των επιβαλλόμενων μέτρων -που με το έναν ή άλλο τρόπο πλήττουν το πελατειακό κράτος που ανέπτυξε το ΠΑΣΟΚ- παραμένει στην κυβέρνηση, χωρίς ελπιδοφόρα κατ’ ελάχιστο προοπτική. Η επιδίωξη της αλλαγής της ηγεσίας είναι πρωτίστως η αναζήτηση πρωτοβουλιών, κάποιας διεξόδου.

ΟΜΩΣ ΙΔΕΕΣ για τη διέξοδο αυτή δεν διατυπώνονται. Οι υποψήφιοι πρόεδροι ή γενικολογούν ή περιορίζονται σε δευτερεύουσες πλευρές. Ο ισχυρότερος μάλιστα διεκδικητής και υπουργός Οικονομίας Ευ. Βενιζέλος περισσότερο προτιμά να προβάλλεται ως καλός διαχειριστής της κρίσης -που όλο και επιδεινώνεται- παρά ως πολιτικός της διεξόδου.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ως κόμμα, ηγεσία και πολικός χώρος, δεν έχει αποδεσμευτεί από την πελατειακή παράδοση και την κεντρική στρατηγική επιλογή του Ανδρέα Παπανδρέου στις αρχές της δεκαετίας του ’80: τη μεγάλη αύξηση του δανεισμού, αντί της ανακατανομής. Ούτε από την παρεπόμενη χρησιμοποίηση του κράτους ως μηχανισμού απασχόλησης και κοινωνικής ανόδου. Ποιος είναι ο ρόλος του στις συνθήκες της κρίσης υπερδανεισμού και της ύφεσης δεν το γνωρίζουμε ούτε οι ίδιοι το γνωρίζουν. Δεν αρκεί η αυτοσυντήρηση. Ούτε η πολιτική αδυναμία του δικομματικού αντιπάλου, της Ν.Δ., που έχει αποποιηθεί του κυρίου πλεονεκτήματός της, των καλών σχέσεων με τα ξένα κέντρα εξουσίας.

ΥΠΑΡΧΕΙ ένα ισχυρό χαρακτηριστικό -πείτε το ιδιαιτερότητα- της ελληνικής πολιτικής ζωής. Οι νέες ιδέες, τα νέα αιτήματα έρχονταν από τις “εκτός συστήματος” δυνάμεις - της αριστεράς. Την υλοποίηση τους, ή έστω μέρους τους, αναλάμβαναν, στις καλές στιγμές, οι συστημικές δυνάμεις, που εξασφάλιζαν τη διαπραγμάτευση με τα ξένα κέντρα. Αυτό ήταν το κύριο χαρακτηριστικό τους και όχι η διατύπωση νέων λύσεων και προτάσεων. Έτσι, το κλειδί της κρίσης το είχαν οι δυνάμεις του συστήματος -όποτε απέτυχαν ως διαχειριστές, προκάλεσαν σοβαρές εθνικές κρίσεις. Όμως το κλειδί της διεξόδου το είχαν, ή έπρεπε να το είχαν, οι “εξω-συστημικοί”. Όταν δεν μπόρεσαν να παίξουν αποτρεπτικό ρόλο ή αναγεννητικό, η κρίση βάθυνε σε αδιέξοδο και καταστροφή. Όποτε μπόρεσαν, η Ελλάδα ξαναβρήκε δρόμο, μέσα από συγκρούσεις, αλλά ανασυντάχθηκε.

ΑΝ Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ πρόταση εξ αριστερών είναι η έξοδος από το ευρώ ή η διαμόρφωση αδιεξόδου για την έξοδο από το ευρώ, δεν χρειάζεται η αριστερά. Υπάρχουν πολλοί έγκυροι και έμπειροι υποστηρικτές της ιδέας και σε πολιτικές ηγεσίας και σε τράπεζες, στην Ευρώπη και αλλού, για να τους αναθέσουμε το έργο. Το ξέρουν. Η αριστερά χρειάζεται για να διαμορφώσει προτάσεις και συσχετισμούς υπέρ των εργαζομένων και των μισθωτών στις συνθήκες του ευρώ, όχι μόνον σε εθνικό πλαίσιο, αλλά σε ευρωπαϊκό. Αυτό χρειάζεται η χώρα.