Το "Ναι" έχασε. Το "Όχι" τι κέρδισε;

Οι δημοσκοπήσεις, οι ερμηνείες και η εν γένει συζήτηση για το "Όχι" των Γάλλων καλά κρατούν. Σχεδόν κανένας δεν διαφωνεί πως, όσο κι αν μετράει το επόμενο "Όχι" του ολλανδικού δημοψηφίσματος (ακούω αυτή τη στιγμή πως είναι 62%) καθώς και τα όποια ενδεχόμενα "Όχι" μελλοντικών δημοψηφισμάτων, το γαλλικό "Όχι" είναι το αποφασιστικό γεγονός για την τύχη του "Ευρωσυντάγματος".

Πιστεύω πως η τύχη του έχει ήδη κριθεί. Όσο κι αν λυπάμαι γι’ αυτό, όσο κι αν θεωρώ ότι το "Όχι" του 55% των Γάλλων είναι ένα επιπόλαιον Όχι, άλλο τόσο και περισσότερο οφείλουμε, και οι υποστηρικτές του "Ναι" και οι ηγέτες της Ε.Ε. να σεβαστούμε αυτή την ετυμηγορία αρχειοθετώντας το εν λόγω "Ευρωσύνταγμα". Ας προσέχουμε. Ας φρόντιζαν οι πρωτεργάτες του "Ευρωσυντάγματος" να λειτουργήσουν περισσότερο πολιτικά και λιγότερο τεχνοκρατικά, και κατά τη σύνταξή του και κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του στους πολίτες της Ε.Ε. Πιστεύω, επίσης, ότι δεν υπάρχουν, τουλάχιστον σήμερα και στα επόμενα δυο τρία χρόνια, δυνατότητες επαναδιαπραγμάτευσης ενός "Ευρωσυντάγματος" ανάμεσα σε 25 πλέον (ζωή νάχουμε!) εταίρους της Ε.Ε. Αυτή η πορεία πολιτικής ενοποίησης της Ε.Ε. αναχαιτίζεται ελέω "Όχι". Έτσι, δέον γενέσθαι. Μήπως, όμως, υπάρχει μια κάποια άλλη πορεία πολιτικής ενοποίησης;

Πριν απαντήσω στο τελευταίο ερώτημα, αξίζει τον κόπο να διευκρινίσω το επιπόλαιον του γαλλικού και κάποιων άλλων "Όχι". Το επιπόλαιον δεν αναφέρεται στην πολυχρωμία του "Όχι". Δεν αναφέρεται στις αιτιάσεις πολλών για τη συνεύρεση αριστερών κα ακροδεξιών "Όχι" στην κάλπη. Κανένα δημοψηφισματικό "Όχι", όπως και κανένα τέτοιο "Ναι", σε ένα τόσο πυκνό ερώτημα σαν αυτό για το Ευρωσύνταγμα, το οποίο είναι επίσης ένα πολύχρωμο συμπύκνωμα πολλών επιμέρους ερωτημάτων, δεν μπορεί ούτε οφείλει να είναι αμιγές. Το επιπόλαιον αναφέρεται, αφενός, στην αντικυβερνητική ψήφο διαμαρτυρίας ακόμη και θυμού της μεγάλης πλειοψηφίας των Γάλλων ανέργων, εργατών και αγροτών, προϊόν της ανασφάλειας και της μιζέριας τους (το 70% έως 80% των ανωτέρω ψήφισαν "όχι"), και αφετέρου στην ψήφο-ελπίδα πώς το "Όχι" θα οδηγήσει σε νέα διαπραγμάτευση του "Ευρωσυντάγματος" (το 35% ψήφισε "Όχι" με αυτή την ελπίδα).

Πρόκειται για δύο ψευδαισθήσεις, εξού επιπόλαιες και οι αρνήσεις που στηρίζονται σ’ αυτές. Ούτε η αντικυβερνητική ψήφος-τιμωρία σ’ αυτό το δημοψήφισμα θα φέρει άμεση εναλλαγή στην κυβερνητική εξουσία (ίσως μάλιστα καθυστερήσει αυτή την εναλλαγή, μια και το Σοσιαλιστικό Κόμμα εξέρχεται διχασμένο από το δημοψήφισμα) ούτε η ψήφος-ελπίδα θα φέρει ένα καλύτερο "Ευρωσύνταγμα".

Η πλειοψηφία των επιμέρους "Όχι" δεν κέρδισε τίποτε. Έχασε διπλά. Μόνον το "Όχι στην Ε.Ε.", μόνο όσοι επιθυμούν το τσαλάκωμα ή και τη διάλυσή της κέρδισαν (ευτυχώς το "Όχι" τους μειοψηφεί).

Υπάρχει, πάντως, ένα ιδιόμορφο "Όχι" το οποίο δεν θάλεγα ότι κέρδισε, αλλά ότι ίσως επαληθεύεται. Πρόκειται για το "Όχι" στο "Ευρωσύνταγμα" βάσει του ότι το όποιο "Ευρωσύνταγμα" προϋποθέτει την ύπαρξη ενός ευρωπαϊκού λαού, ο οποίος είναι σήμερα ανύπαρκτος. Πρόκειται για ένα "Όχι" της αναμονής και της μακράς διάρκειας: δεκαετίες; αιώνας;).

Δεν είμαστε προφήτες για να μαντέψουμε πότε και λόγω ποιων συγκλονιστικών γεγονότων θα γεννηθεί αυτός ο ανύπαρκτος ευρωπαϊκός λαός. Είμαστε, όμως, σε θέση να προβλέψουμε ότι η σημερινή Αριστερά που επιθυμεί την πολιτική ενοποίηση της Ε.Ε. δεν είναι ο κατάλληλος πολιτικός καταλύτης για τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού λαού. Ιδού η απορία, μια απορία μακράς διάρκειας.