Τα επόμενα βήματα της Ευρώπης

Την Πέμπτη (3/6/2005) το βράδυ, ο Γερμανός υπουργός εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ (Joschka Fischer) ήταν προσκεκλημένος να μιλήσει στην αμερικανική ακαδημία του Βερολίνου.

Μετά τα αποτυχημένα δημοψηφίσματα στη Γαλλία και την Ολλανδία, παντού στην Ευρώπη οι πολίτες διερωτώνται: «τι θα συμβεί τώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EE);»

Προς το παρόν οι συγκεκριμένες προτάσεις είναι σπάνιες και αντιφατικές.

Την Πέμπτη όμως το βράδυ, στην αμερικανική ακαδημία, στην πανέμορφη όχθη της λίμνης Βάνσεε στο Βερολίνο, ο Γιόσκα Φίσερ, Γερμανός υπουργός εξωτερικών και επικεφαλής των οπαδών της ΕΕ, ανέπτυξε τις σκέψεις του για τα «όχι» στα δημοψηφίσματα και για τα πιθανά επόμενα βήματα της ΕΕ προς τα εμπρός.

Το να προσποιηθούμε πως δε συνέβη τίποτα, λέει, είναι η συνταγή της καταστροφής.

Ιδού μερικά αποσπάσματα από τα σχόλιά του:

Â

Για την αποτυχία του δημοψηφίσματος στη Γαλλία

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως πρόκειται περί πισωγυρίσματος...

Αν δείτε τους λόγους για το πισωγύρισμα αυτό (είναι καθαρό πως) υπάρχει χάσμα μεταξύ της παραδοσιακής δομής του κράτους-έθνους και του σχεδίου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Η οικοδόμηση της Ευρώπης δεν προέκυψε από κάποια δημοκρατική επανάσταση.

Προέκυψε ως αντίδραση σε τρομερούς πολέμους και στην κατάρρευση της πολιτικής αρχιτεκτονικής της Ευρώπης του μεσοπολέμου.

Κι είναι αλήθεια πως βασίστηκε στις ιδέες και τις πολιτικές των πολιτικών ελίτ.

Αν δείτε από κοντά τους λόγους της γαλλικής ψήφου, θα αντιληφθείτε πως αφορούν περισσότερο εσωτερικά πολιτικά ζητήματα.

Η πολιτική των οπαδών του «όχι», πάσχει από μία αξεπέραστη αντίφαση: το «όχι» πολιτικά λειτουργεί κυρίως ως μία ψήφος υπέρ της συνθήκης της Νίκαιας.

Αλλά στην εκλογική συμπεριφορά των πολιτών κυριάρχησαν συναισθηματικοί μάλλον παράγοντες· κι όταν λέω «συναισθηματικοί» δεν εννοώ παράλογοι· πολλοί από αυτούς ήταν πολύ λογικοί.

Το βασικό όμως ήταν ο φόβος που προκαλεί η κοινωνική κατάσταση: ο φόβος της φτώχειας, της ανεργίας -καθώς η αγορά εργασίας μας απειλείται από το εξωτερικό.

Δεν ήταν, κατά τη γνώμη μου, η αντιπαλότητα στη διεύρυνση.

Πιστεύω πως οι λόγοι του «όχι» έχουν περισσότερο να κάνουν με την κατάρρευση του κομμουνισμού το 1989 και την οικονομική αναστάτωση που επακολούθησε.

Για τα πιθανά επόμενα βήματα

Μεσοπρόθεσμα, είμαι μάλλον αισιόδοξος.

Το μεγάλο ζήτημα είναι πως θα καλυφθεί το χάσμα στο οποίο αναφέρθηκα...

Δεν μπορεί παρά να καλυφθεί από νέες πολιτικές δομές...

Το πραγματικά θετικό με την καμπάνια για το δημοψήφισμα στην Ευρώπη, ήταν πως ήταν μία πραγματικά πανευρωπαϊκή καμπάνια...

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής έκστρατείας για το γαλλικό δημοψήφισμα, ήταν η πρώτη φορά που έκανα πραγματικά αγώνα υπέρ της Ευρώπης.

Ένα τέτοιο μοντέλο, πολιτικού αγώνα υπέρ της Ευρώπης, έχει νόημα.

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως, την επόμενη φορά που θα ψηφίσουμε για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, δε θα πρέπει να ασχοληθούμε με τα ζητήματα της εσωτερικής μας πολιτικής σκηνής, αλλά με πανευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις, που θα τις προτείνουν πανευρωπαϊκά κόμματα.

Οι υποψήφιοί μας δε θα πρέπει να παρουσιάζουν εθνικά, αλλά πανευρωπαϊκά προγράμματα.

Και δεν εννοώ κάποια υψιπετή ευρωπαϊκά προγράμματα, που δε θα ενδιαφέρουν κανένα.

Εννοώ προτάσεις που θα νοιάζουν τους πολίτες.

Τι λέμε για την κοινωνική δικαιοσύνη στην Ευρώπη;

Τι λέμε για την ελεύθερη αγορά;

Τι σημαίνουν αυτά για τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Πολωνία, τη Λιθουανία, τη Σλοβενία, την Πορτογαλία;

Κι ύστερα θα πρέπει να παρουσιάσουμε τους υποψηφίους μας για τη θέση του προέδρου της ευρωπαϊκής επιτροπής, που θα διεκδικούν ενεργά και συγκεκριμένα αυτή τη θέση.

Χωρίς αυτά, δε νομίζω πως θα καλυφθεί το χάσμα μεταξύ του πολιτικού σχεδίου των ελίτ και της πραγματικότητας που ζουνε οι λαοί.

Για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή οικοδόμηση

Όταν κατέρρευσε το τείχος, δημιούργησε ένα καινούργιο κοινωνικό και οικονομικό ευρωπαϊκό τοπίο.

Αντιμετωπίζουμε την εξής αντίφαση: μία σειρά από πολύ συντηρητικές και πλούσιες κοινωνίες, που οικοδομήθηκαν επί δεκαετίες, είχαν χτίσει ένα όμορφο σπιτάκι, που το έλεγαν «Ευρωπαϊκή Ένωση».

Πίσω όμως από το σπιτάκι, υπήρχε το τείχος!

Όταν μας χτύπησαν την πόρτα οι μεσογειακοί λαοί, ήμασταν σε θέση να προσθέσουμε στο σπιτάκι μας κάποιες καλόγουστες επεκτάσεις.

Ξαφνικά όμως το τείχος κατέρρευσε.

Και τότε, αυτή η πολύ συντηρητική Ευρώπη «των 15» -και δεν εννοώ πολιτικά συντηρητική- είδε πως από την άλλη μεριά του τείχους την περίμεναν ένα σωρό πάμφτωχοι συγγενείς της.

Γίναμε τότε μάρτυρες μίας πολύ σιωπηλής επανάστασης, της προσπάθειας να ενσωματωθούν οι νέοι αυτοί υποψήφιοι στις πολύ συντηρητικές δομές και πραγματικότητες της δυτικής Ευρώπης.

Η Ευρώπη έχει τουλάχιστο 1,000 χρόνια ιστορίας.

Μιλάμε για ανθρώπους με διαφορετικές γλώσσες, διαφορετικές νοοτροπίες,

Μιλάμε για πεντακόσια εκατομμύρια ανθρώπους,

Μιλάμε για εξαιρετικά πετυχημένα κράτη-έθνη, με τρομακτικές κάποτε ιστορίες, όπως π.χ. στην περίπτωση της χώρας μου,

Μιλάμε για ένα ολόκληρο σύστημα, των παλιών ευρωπαϊκών κρατών, που διαπνέεται από τις δικές του προκαταλήψεις, τους φόβους, τις ανησυχίες -και πολύ διαφορετικές παραδόσεις.

Αν θέλουμε να τα ενοποιήσουμε όλα αυτά, θα πρέπει να αντιπαρατεθούμε με την αντίσταση των αιώνων...

Αυτή είναι η πρώτη φορά στη γερμανική ιστορία που ενσωματωνόμαστε σε μία ειρηνική Ευρώπη, χωρίς κανείς να μας απειλεί και χωρίς να απειλούμε κανένα από τους γείτονές μας.

Είναι η πρώτη φορά που βρισκόμαστε σε μία διατηρήσιμη και δομική ειρηνική κατάσταση.

Αυτό, από μόνο του μας προσφέρει νέες ευκαιρίες.

Εξήντα χρόνια ειρήνης, σημαίνουν ταυτόχρονα εξήντα χρόνια συσσώρευσης πλούτου, πράγμα που μας επιτρέπει, μάλλον μας υποχρεώνει, να μειώσουμε το ρόλο του κράτους.

Από την άλλη, θα πρέπει να αποδεχτούμε πως προερχόμαστε από μία παράδοση όπου το κράτος εγγυάται πολύ περισσότερα απ’ όσα είναι αποδεκτό στην αγγλοσαξονική παράδοση...

Μιλάμε για παραδόσεις που πάνε πολύ βαθιά.

Η νέα πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι να ξεπεράσουμε τις παραδόσεις αυτές με ειρηνικό τρόπο.

Μετάφραση -Παρουίαση www.ppol.gr