Πρώτα θύματα οι άνεργοι - Πρώτο μέλημα για κράτος και κοινωνία

πρώτα, τα μεγάλα θύματα της παρατεταμένης ύφεσης στη χώρα είναι οι άνεργοι. Αν το δεχόμαστε, και δεν το λέμε για να το λέμε, είναι, πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα. Πρώτο μέλημα και του κράτους και της κοινωνίας, και των τραπεζών και των επιχειρήσεων.

Από το 2008 όσο μειώθηκε το ΑΕΠ -πλησιάζει το 25%- τόσο περίπου αυξήθηκε η ανεργία - πάνω από 20%. Το υπερβολικό αυτό φορτίο οφείλεται και στα χαρακτηριστικά της απασχόλησης την περίοδο των παχιών αγελάδων -αυτή είναι η βάση- αλλά και στο πώς αντιμετωπίστηκε η κρίση. Σε ποιους δηλαδή φορτώθηκε περισσότερο το βάρος της κρίσης. Όχι μόνον στους νέους, αλλά πρωτίστως στους νέους, χαμηλής και μέσης μόρφωσης. Και στις μέσες ηλικίες, ιδίως στις γυναίκες. Και κυρίως διευρύνοντας τον αριθμό των μακροχρόνια άνεργων. Το φορτίο είναι πολύ βαρύ και φαίνεται σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Οι πάνω από 1.000.000 άνεργες και άνεργοι είναι εκείνοι που απειλούνται από τη φτώχεια και πολλοί που ήδη δεν μπορούν καν να ανταποκριθούν στα έξοδα διαβίωσης. Είτε μεγάλοι στην ηλικία που ζουν μόνοι, είτε οικογένειες με παιδιά. Η μείωση των εισοδημάτων δεν κατανεμήθηκε δίκαια - πώς άλλωστε να γίνει; Έγινε πολύ-πολύ άδικα.

Το φορτίο που φορτώθηκαν οι άνεργοι είναι πασιφανώς ακραία άδικο. Και κάθε δίκαιη πολιτική δεν μπορεί παρά να ξεκινά από την επιστροφή τους σε ένα ανεκτό, ασφαλές επίπεδο διαβίωσης. Κατά προτεραιότητα των πιο επισφαλών κατηγοριών. Είναι επιτακτικά ανάγκη να γίνει τώρα, να ληφθούν τώρα μέτρα που απειλείται η διαβίωση όλο και περισσότερων.

Όχι, αύριο ή μεθαύριο, όταν θα έρθει η ανάπτυξη. Ίσως η συνεχής αναφορά, η γενικόλογη αναφορά στην επερχόμενη ή προσδοκώμενη ανάπτυξη, είναι μια προσπάθεια παράκαμψης, αποφυγής απάντησης στο τι πρέπει σήμερα να γίνει.

Έστω ότι η ανεργία θα μειωθεί κατά 1% το 2014, όπως λέει η Τράπεζα Ελλάδος, τι θα γίνει με το 26%; Η πορεία μείωσης της ανεργίας θα είναι αργή και λόγω της παράδοσης της χώρας και της (απροσδόκητης;) δυσκολίας να υπάρξει εξαγωγική ανάπτυξη. Η άνιση κατάσταση των τομέων της οικονομίας -αύξηση στον τουρισμό, σταθερότητα στην πρωτογενή παραγωγή, συνεχής πτώση της βιομηχανίας και των υπηρεσιών- θα εμποδίσει τους ρυθμούς μείωσης της ανεργίας, ακόμη και όταν υπάρξει στα συνολικά μεγέθη αύξηση του ΑΕΠ.

Απαιτούνται τώρα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των ανέργων -επιδόματα στην πλειοψηφία, όχι σε μικρό μέρος, όπως σήμερα- και δουλειές μέσα από προγράμματα του Δημοσίου και των δήμων. Μέτρα όχι μόνον για το 2014. Αλλά και για τα επόμενα χρόνια. Δηλαδή, μεταφορά πόρων και ευρεία πολιτική συμφωνία.

Μεταφορά πόρων μπορεί και πρέπει να σημαίνει μεταφορά πόρων από το τμήμα της κοινωνίας που δεν πληρώνει αρκετά με τα εισοδήματά του στα προγράμματα για τους ανέργους. Και δεν αναφέρομαι μόνον στη φοροδιαφυγή. Όσοι διερωτώνται δεν έχουν παρά να διαβάσουν τον σχετικό τόμο του προϋπολογισμού με τις 577 σελίδες που αναφέρουν τις φοροαπαλλαγές! Σύμφωνοι, αρκετές δίκαιες, αλλά άλλες σκανδαλώδεις. Δεν μπορεί να πληρώσει ένα αξιόλογο ποσό φόρων η ναυτιλία, που μάλιστα δεν πληρώνει φόρους επί των κερδών, ούτε στο πετρέλαιο; Κι έτσι έχουμε υψηλούς φόρους στην κίνηση και τη θέρμανση; Σημειώστε ότι οι εκπρόσωποι των εφοπλιστών ενώ αρχικά δέχθηκαν μια αύξηση στον μικρό φόρο που πληρώνουν ανά πλοίο, τώρα τα γύρισαν και μιλούν περί... εθελοντικού φόρου! Μα, όποιος εφοπλιστής θέλει να συμβάλει -το έχουν κάνει λίγοι- μπορεί να κάνει δωρεά στο Δημόσιο ή άλλους φορείς, δεν χρειάζεται "εθελοντικό" φόρο.

Η μεταφορά πόρων στα προγράμματα για τους ανέργους απαιτεί νομοθετημένη δέσμευση του κράτους. Διότι άλλα λέμε και άλλα κάνουμε, παίρνουν χρήματα και τα πάνε αλλού. Και αυτό, όπως και την αποτελεσματική διαχείριση, την έντιμη διαχείριση -όχι τύπου π.χ. Τομπούλογλου- μπορεί να εγγυηθεί μόνον μια ευρεία πολιτική συμφωνία, με βάθος χρόνου και αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου.