Γιατί ο Βαρουφάκης πέφτει συνεχώς σε λάθη...

Όταν οι διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συμφωνίας με τους εταίρους-δανειστές μπαίνουν στο τελικό και κρίσιμο στάδιο το λογικό και φυσιολογικό θα ήταν ο υπουργός των Οικονομικών να εργάζεται μεθοδικά, αθόρυβα και σε φουλ ρυθμούς προκειμένου αυτές να τελεσφορήσουν με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για τη χώρα. Θα περίμενε κανείς να μετρά τα λόγια του ακόμη και να σιωπά. Πρώτο και αποκλειστικό μέλημά του θα έπρεπε να είναι η ενίσχυση του πρωθυπουργού με επιχειρήματα ώστε οι πολιτικές συνομιλίες του Τσίπρα με τη Μέρκελ, τον Ολάντ, τον Γιούνκερ και τους άλλους Ευρωπαίους ηγέτες να έχουν ευτυχή κατάληξη. Όμως ο Γιάνης Βαρουφάκης πράττει ακριβώς το αντίθετο. Ομιλεί ακαταπαύστως και κορδακίζεται. Αντί να αφαιρεί εμπόδια, προσθέτει. Αντί να χτίζει, γκρεμίζει".

Μόνο το τελευταίο δεκαήμερο υπέπεσε σε τρία βαρύτατα ολισθήματα. Το πρώτο: στην τηλεοπτική εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου στον STAR εξήγγειλε δύο συντελεστές ΦΠΑ, τους ανακάτεψε με το πλαστικό χρήμα και τα μετρητά και μάλιστα παρουσίασε το θέμα ως οριστική λύση συμφωνημένη με τους δανειστές. Τα όσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Οι Βρυξέλες το διέψευσαν και πλέον η κυβέρνηση είναι εκτεθειμένη. Το δεύτερο: ο Βαρουφάκης δηλώνει σε δημοσιογράφο των NYT ότι έχει ηχογραφήσει κρυφά τη συνεδρίαση του Γιούρογκρουπ στη Ρίγα της Λεττονίας. Τσίπρας και λοιποί κυβερνητικοί παράγοντες μένουν με το στόμα ανοιχτό. Παρασκηνιακά καταβάλλονται προσπάθειες να περιοριστούν οι αντιδράσεις. Όσοι συμμετέχουν στο Γιούρογκρουπ καθώς και οι κυβερνήσεις τους είναι έξαλλοι. Απαιτούν το κεφάλι του Γιάνη. Ο υπουργός Οικονομικών παίρνει εντολή από τον πρωθυπουργό να το διαψεύσει. Έστω και με καθυστέρηση αυτός το κάνει. Η ζημιά όμως έχει γίνει. Το τρίτο: χθες ενημέρωσε τους οικονομικούς συντάκτες για την επιβολή ενός μικρού τέλους στις συναλλαγές και συγκεκριμένα στις αναλήψεις από τα ΑΤΜ. Δεν πέρασαν δύο ώρες από την παρουσίαση των προτάσεων του οικονομικού επιτελείου και μετά από παρέμβαση του Μαξίμου εξεδόθη ανακοίνωση από το υπουργείο με την οποία γίνεται γνωστό πως αποσύρεται από τη διαπραγμάτευση η πρόταση για τη φορολόγηση των τραπεζικών συναλλαγών! Για τρία "αμαρτήματα" σε δέκα μέρες ούτε η εκκλησία δεν δίνει συγχώρεση.

Το ερώτημα είναι "γιατί το κάνει;". Η εύκολη απάντηση είναι επειδή δεν του πάει ο ρόλος ο δεύτερος. Επειδή δεν μπορεί χωρίς τη δημοσιότητα. Επειδή του είναι ανυπόφορος ο παροπλισμός του από τις διαπραγματεύσεις. Επειδή δεν αντέχει να βλέπει να συνοδεύει τον πρωθυπουργό, στις διεθνείς του επαφές, ο Τσακαλώτος και όχι ο ίδιος. Αυτή όμως είναι η ψυχοπαθολογική ερμηνεία. Μια δεύτερη, επίσης εύκολη, απάντηση είναι ότι ο Βαρουφάκης ενώ είναι καλός οικονομολόγος είναι μέτριος έως και αφελής πολιτικός. Ενώ επιστημονικά παίζει στα δάχτυλα τη θεωρία των παιγνιών, μένει μετεξεταστέος όταν ο "καθηγητής" Σόϊμπλε, ο Ντάϊσελμπλουμ και οι άλλοι του Γιούρογκρουπ του ζητούν να τους παρουσιάσει τον φάκελο με τα στοιχεία για τις αλλαγές, τα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις που θα κάνει η Ελλάδα προκειμένου να παραμείνει σε Πρόγραμμα Διάσωσης.

Μια τρίτη ερμηνεία -ακραία και παραπέμπουσα στις θεωρίες συνομωσίας- είναι ότι δεν θέλει να ευοδωθούν οι διαπραγματεύσεις και να προκληθούν αναταράξεις στην ευρωζώνη. Η αθώα της εκδοχή είναι ότι με αυτό τον τρόπο η μεν Ελλάδα δεν θα αναγκαστεί να υπογράψει ένα νέο μνημόνιο και δεν θα συνεχίσει το δρόμο της μόνιμης λιτότητας και της ύφεσης η δε Ευρώπη θα αναγκαστεί να επανεξετάσει τις προτεραιότητές της και να εμβαθύνει στα θέματα της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής. Κάτι που ταιριάζει στην ψυχοσύνθεση του Βαρουφάκη, αφού μην ξεχνάμε ότι επελέγη από τον Τσίπρα επειδή από την εποχή των αγανακτισμένων της πλατείας Συντάγματος και μέχρι ο ΣΥΡΙΖΑ να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ο Γιάνης ήταν σταθερά και με φλογερό λόγο υπέρ της ρήξης. Η δεύτερη εκδοχή, η ύποπτη, είναι ότι κάποιοι εκμεταλλεύονται την αβεβαιότητα και το συνεχές μπρος πίσω στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος και κερδοσκοπούν ασύστολα ή και προσπαθούν να ανατινάξουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Επειδή όμως ο Γιάνης εκτός από έξυπνος είναι και πονηρός προσπαθεί τις δικές του ευθύνες για τα λάθη, τις παραλείψεις, τις αστοχίες και τις ανεπάρκειες στις διαπραγματεύσεις να τις μεταφέρει στους άλλους. Δεν φταίει ο ίδιος, αλλά ο Σόϊμπλε. "Δεν φταίμε εμείς, αλλά οι ξένοι", λέει και ξαναλέει. Και φυσικά οι κακοί της υπόθεσης είναι ο Χαρδούβελης, ο Στουρνάρας, ο Βενιζέλος και όσοι άλλοι χειρίστηκαν τις οικονομικές υποθέσεις πριν από αυτόν.

Δεν κάνει όμως μόνον αυτό ο Βαρουφάκης. Επειδή καταλαβαίνει ότι τα ψωμιά του είναι λίγα στην κυβέρνηση καθώς το Μαξίμου είναι έξαλλο με τη συμπεριφορά του ομιλεί στο όνομα του λαού. Τοποθετεί με δηλώσεις και έξυπνο τρόπο τον εαυτό του στην πλευρά των "φίλων του λαού" και τον Τσίπρα και όσους άλλους θέλουν να υπάρξει συμφωνία στην απέναντι. Προτιμά, λέει, τη ρήξη και απειλεί ότι δεν θα υπογράψει μια συμφωνία που θα παραβιάζει τις κόκκινες γραμμές. Ενώ στην πράξη και μέχρι πρότινος προωθούσε την υλοποίηση του 70% των μέτρων που υπήρχαν ατο μέϊλ Χαρδούβελη -κάτι που έκανε την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ ν’ ανέβει στα κεραμίδια- τώρα τα γυρίζει.

Η στάση αυτή του υπουργού Οικονομικών προβληματίζει το Μαξίμου. Ο πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του φοβούνται μήπως ο Βαρουφάκης κάνει πράξη την απειλή του και αρνηθεί να υπογράψει τη συμφωνία. Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή θα είναι τεράστιο για την κυβέρνηση. Αν η εξ αριστερών κριτική στη συμφωνία προσυπογραφεί και από τον Βαρουφάκη ο κίνδυνος να μην περάσει από τη Βουλή είναι πολύ πιθανός. Αυτό δεν τρομάζει μόνον τον Τσίπρα, αλλά και τον Λαφαζάνη που ηγείται της αριστερής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ. Αν, για λόγους κομματικής πειθαρχίας, αναγκαστεί ο ίδιος να συμβιβαστεί και υπάρχει μια νέα, υπό τον Βαρουφάκη και ενδεχομένως τον Μηλιό -όστις, ειρήσθω εν παρόδω, ετοιμάζει πολιτική κίνηση- αριστερή κριτική στη συμφωνία τότε περιορίζεται και το ειδικό βάρος του Λαφαζάνη και των ομοδόξων του στην κυβέρνηση και την Κουμουνδούρου.

Σε κάθε περίπτωση αν ο Βαρουφάκης, "στο όνομα του λαού", διαφωνήσει με τη συμφωνία τότε δεν είναι ο Νταβανέλος και ο Ρινάλντι το πρόβλημα. Οι "αριστεριστές" μαζί με τους αριστερούς του Λαφαζάνη, την αμετακίνητη από τις προγραμματικές δηλώσεις Κωνσταντοπούλου, τον μαρξιστή Μηλιό, τον πασοκογενή Μητρόπουλο, τον αμετανόητο Γλέζο, συν τον "αγανακτισμένο" Βαρουφάκη συγκροτούν μια κρίσιμη μάζα, ενδεχομένως και πλειοψηφία στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που απειλεί ευθέως τον ίδιο τον Τσίπρα.

Θα μπορούσε ο Βαρουφάκης να ενώσει τους διαφωνούντες του ΣΥΡΙΖΑ και να αποτελέσει την αριστερή ηγετική εναλλακτική στον Τσίπρα. Από άποψη δημοφιλίας ναι. Η μόνη που μπορεί να τον ανταγωνιστεί είναι η Πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου. Είναι όμως σχεδόν απίθανο αυτό να συμβεί επειδή στον μικρόκοσμο της Αριστεράς τα κριτήρια είναι άλλα, ενώ περισσεύουν οι εγωϊσμοί, οι ίντριγκες και τα πάθη. Το μόνο σίγουρο είναι οι δρόμοι του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών αργά ή γρήγορα θα χωρίσουν. Ο Βαρουφάκης με τη διαπραγμάτευση που τη μετέτρεψε σε προσωπική βεντέτα, με την δημιουργική ασάφεια της 20ης Φεβρουαρίου που απεδείχθη παγίδα για τον Τσίπρα, με τις συνεχείς και αλληλοαναιρούμενες δηλώσεις, με την έως προκλητική συμπεριφορά ροκ σταρ της πολιτικής έχει κουράσει. Από καλό χαρτί της κυβέρνησης έγινε βαρίδι για τον Τσίπρα.

Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι η γοητεία που ασκούσε ο Βαρουφάκης στον Τσίπρα με τη θεωρητική του κατάρτιση, την άνεση στις διεθνείς επαφές και το ανέμελο στυλ εξατμίστηκε όταν ο πρωθυπουργός, εκτός από την αποκάλυψη της ακραία εγωπαθούς πλευράς του υπουργού Οικονομικών, πληροφορήθηκε και ότι η προκλητική έως κακόγουστη φωτογράφισή του για το "Paris Match" έκρυβε κι άλλο ένα μυστικό: δεν πραγματοποιήθηκε, όπως του είπαν, στο διαμέρισμα του Βαρουφάκη αλλά σε υπερκείμενο προκειμένου να φαίνεται η Ακρόπολη! Και φυσικά το κερασάκι στην τούρτα ήταν η αποκάλυψη του "ΘΕΜΑτος" για τη συμμετοχή του υπουργού Οικονομικών σε εταιρεία της Σιγκαπούρης που προωθούσε ως εναλλακτικό νόμισμα το Bitcoin.

Πάντως δεν είναι τυχαίο ότι και η δημοφιλία του Βαρουφάκη πέφτει. Από την πρώτη θέση και με 68% τον Μάρτιο έπεσε στην πέμπτη με 51% τον Απρίλιο. Και ενδεχομένως, στην επόμενη μέτρηση θα βρεθεί πιο κάτω και με αρνητικό ισοζύγιο θετικών και αρνητικών ψήφων. Αυτό ίσως είναι και το αντίβαρο του Μαξίμου, που έχει και τους μηχανισμούς για να το επιβάλλει στην περίπτωση που ο Βαρουφάκης θελήσει να πρωταγωνιστήσει στην πολιτική ζωή και το δημόσιο βίο και να μην επιστρέψει στα πανεπιστημιακά έδρανα και τη συγγραφική δραστηριότητα έχοντας εξασφαλισμένη τη φήμη και τα χρήματα από μελλοντικές διαλέξεις ανά τον κόσμο. Το θέμα πλέον δεν είναι ο Βαρουφάκης, αλλά αν και για πόσο διάστημα ο Πρωθυπουργός αντέχει να καλύπτει τις τρύπες που ανοίγει στην κυβέρνηση και τη διαπραγμάτευση ο υπουργός των Οικονομικών. Πάντως οι εταίροι-δανειστές μας, αν κρίνουμε από τις χθεσινές δηλώσεις του Προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, φαίνεται πως εξήντλησαν την υπομονή τους με τον Γιάνη...