Η ολοκληρωτική παράλυση της Ευρώπης

Επί πολλούς αιώνες, η Ευρώπη μαστιζόταν από πολέμους, λιμούς και φτώχεια. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι οδηγήθηκαν στη μετανάστευση λόγω της οικονομικής και κοινωνικής εξαθλίωσης. Διέσχισαν τον Ατλαντικό προς τη Νότια και τη Βόρεια Αμερική και έφθασαν έως την Αυστραλία για να ξεφύγουν από τη μιζέρια, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή για τους ίδιους και τα παιδιά τους.

Ολοι τους ήταν, με την ορολογία της σημερινής συζήτησης για το Μεταναστευτικό, «οικονομικοί μετανάστες». Στη διάρκεια του 20ού αιώνα, οι φυλετικοί διωγμοί, η πολιτική καταπίεση και δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι ήταν οι βασικοί λόγοι αυτής της φυγής. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μία από τις πιο πλούσιες περιοχές του πλανήτη. Επί δεκαετίες, η πλειονότητα των Ευρωπαίων ζει σε ειρηνικά δημοκρατικά κράτη που σέβονται τα βασικά δικαιώματα. Η μιζέρια της Ευρώπης αποτελεί μια μακρινή (αλλά όχι εντελώς ξεχασμένη) μνήμη.

Και όμως, πολλοί Ευρωπαίοι αισθάνονται ότι απειλούνται και πάλι, αυτήν τη φορά από μετανάστες και πρόσφυγες - τους πιο φτωχούς από τους φτωχούς. Ενώ εκατοντάδες από αυτούς πνίγηκαν στη Μεσόγειο αυτό το καλοκαίρι, από όλες τις πλευρές της Ευρώπης, 26 χρόνια μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος, ακούγονται φωνές για απομόνωση, μαζικές απελάσεις και την κατασκευή νέων τειχών. Σε όλη τη Γηραιά Ηπειρο η ξενοφοβία και ο ανοιχτός ρατσισμός αυξάνονται, ενώ εθνικιστικά ακόμα και ακροδεξιά κόμματα ενισχύονται.

Την ίδια ώρα, όλα αυτά είναι μόνο η αρχή της κρίσης, επειδή οι συνθήκες που ωθούν τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους χειροτερεύουν διαρκώς. Και η ΕΕ, πολλά κράτη-μέλη της οποίας έχουν τα ευρύτερα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας στον κόσμο, φαίνεται να μην αντέχει - πολιτικά, ηθικά και διοικητικά. Αυτή η παράλυση δημιουργεί έναν σημαντικό κίνδυνο για την ΕΕ. Πολλά κράτη-μέλη αντιδρούν σε μια κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια, μια στάση που απειλεί να επιταχύνει τη διάβρωση της αλληλεγγύης μέσα στην ΕΕ και να ενισχύσει τη σημερινή τάση για αποσύνθεση.

Υπάρχουν τρεις βασικές αιτίες για τη σημερινή μετανάστευση προς την Ευρώπη: οι συνεχιζόμενες οικονομικές αδυναμίες των Δυτικών Βαλκανίων, η αναταραχή στη Μέση Ανατολή και οι εμφύλιοι πόλεμοι της Αφρικής. Ολη η μετανάστευση που δέχεται η Ευρώπη έχει τις ρίζες της σε σοβαρές κρίσεις στην περιοχή της. Και όμως, η ΕΕ δεν κάνει σχεδόν τίποτα για τις κρίσεις αυτές. Είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να ενισχύσει σημαντικά την κοινή πολιτική για τα εξωτερικά ζητήματα και την ασφάλεια, προκειμένου να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τις αιτίες της μετανάστευσης.

Η Ευρώπη δεν έχει επιρροή στις συγκρούσεις στην Αφρική και στη Μέση Ανατολή, έχει όμως στα Δυτικά Βαλκάνια - Κροατία, Μαυροβούνιο, Σερβία, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, και Κόσοβο. Εκεί μπορεί να στηρίξει τον οικονομικό και διοικητικό εκσυγχρονισμό προκειμένου να συνδεθεί η περιοχή με τα βιομηχανικά κέντρα της Ενωσης. Δεν το κάνει και το παράλογο αποτέλεσμα είναι ότι πολίτες χωρών υποψηφίων για ένταξη στην ΕΕ υπόκεινται σε διαδικασίες παροχής ασύλου, επειδή δεν υπάρχει η δυνατότητα να μεταναστεύσουν νόμιμα στην ΕΕ.

Καθώς ο ευρωπαϊκός πληθυσμός γερνά και μειώνεται, η ήπειρος χρειάζεται τη μετανάστευση. Πολλοί αντιδρούν, επειδή σημαίνει και κοινωνικές αλλαγές. Μακροπρόθεσμα, το εργατικό δυναμικό της Ευρώπης πρέπει να αυξηθεί. Αυτός είναι μόνο ένας λόγος για τον οποίο οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να σταματήσουν να αντιμετωπίζουν τους μετανάστες ως απειλή και να αρχίσουν να τους βλέπουν ως ευκαιρία.

Ο Γιόσκα Φίσερ ήταν υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας και αντικαγκελάριος από το 1998 έως το 2005. Επαιξε σημαντικό ρόλο στην ίδρυση του κόμματος των Πρασίνων, του οποίου ηγήθηκε επί δύο δεκαετίες.