Μετεκλογικό τοπίο και ψευδαισθήσεις
Μιχάλης Κυριακίδης, Μεταρρύθμιση, Δημοσιευμένο: 2015-10-01
Στο κύριο άρθρο της Κυριακάτικης Αυγής με τίτλο «Η αρπαγή της Σοσιαλδημοκρατίας», ο αρθρογράφος ισχυρίζεται πως μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, «η ευρωπαϊκή Αριστερά από θέση πολιτικής ηγεμονίας προτείνει τον απεγκλωβισμό της σοσιαλδημοκρατίας από τον θανάσιμο εναγκαλισμό της με την ευρωπαϊκή Δεξιά. Δείχνει στα κόμματα της ομάδας των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών ότι μπορούν να αναζητήσουν διάλογο και συμμαχίες με δυνάμεις εκτός του Λαϊκού Κόμματος και της χριστιανοδημοκρατίας». Αναφέρει, μάλιστα πως Ολάντ και Ρέντζι προσβλέπουν στον Αλ. Τσίπρα ως ηγέτη αυτής της προσπάθειας…
Η Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ, πανηγυρίζει για την αύξηση του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ του Ιανουαρίου από 4,7 σε 6,2% και τα στελέχη της υποστηρίζουν πως ξεκίνησε η ανασυγκρότηση του χώρου της Κεντροαριστεράς…
Στο Ποτάμι έπεσε βαθιά θλίψη, καθώς έπεσαν τα ποσοστά από το 6 στο 4%, μια αναμενόμενη πτώση, όπως έδειχναν οι δημοσκοπήσεις και είναι απορίας άξιον γιατί ξάφνιασε το αποτέλεσμα τα στελέχη του κόμματος. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πως το Ποτάμι έπεσε θύμα της αδυναμίας των δημοσκόπων, οι οποίοι προέβλεπαν μάχη στήθος με στήθος, γεγονός που οδήγησε πολλούς ψηφοφόρους του Ποταμιού είτε στη ΝΔ, είτε στον Σύριζα.
Στη ΝΔ ασχολούνται, απρόσκοπτα πλέον, με τα εσωτερικά του κόμματός τους και την ανασυγκρότηση του κεντροδεξιού χώρου.
Υπάρχουν και αρκετοί φίλοι και ανησυχούντες για το μέλλον της Κεντροαριστεράς, οι οποίοι προτείνουν σύμπραξη – ενοποίηση των κοινοβουλευτικών ομάδων Δημοκρατικής Συμπαράταξης και Ποταμιού, βλέποντας τη διαδικασία αυτή ως πρώτο βήμα της ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς…
Είναι καιρός να δούμε με ψυχραιμία το μετεκλογικό τοπίο, χωρίς παρωπίδες και φαντασιώσεις. Να σταματήσουμε να φτιάχνουμε θεωρητικά μοντέλα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Οι εκλογές αυτές απέδειξαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ, ή σωστότερα ο Αλέξης Τσίπρας κυριαρχεί στον χώρο της Κεντροαριστεράς, χάρις στην ικανότητά του να δημαγωγεί, τα επικοινωνιακά του χαρίσματα, μιμούμενος τον Ανδρέα Παπανδρέου της δεκαετίας του ’80. Την ικανότητά του, επίσης, να θέτει τα διλήμματα που μπορούν να συγκινήσουν τον κόσμο.
Κάποιοι εκτιμούν πως ο Αλέξης Τσίπρας μετεξελίσσεται σε σοσιαλδημοκράτη και ο ΣΥΡΙΖΑ, απαλλαγμένος πλέον από τα κομμουνιστικά βαρίδια του, σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Μάλιστα, ακόμη και Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, όπως ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και ο πρόεδρος του ΕΣΚ, επιχειρούν να προσελκύσουν τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να συνδεθεί αρχικά και στη συνέχεια να ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Κόμμα Σοσιαλιστών & Δημοκρατών. Να επαναλάβουν, δηλαδή αυτό που συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80.
Το ερώτημα που τίθεται, είναι εάν μπορεί να συμβεί αυτό. Μπορεί, δηλαδή, να μετεξελιχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σ’ ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα; Θα μπορούσε να πει κανείς πως στην πολιτική όλα μπορούν να συμβούν. Ωστόσο, όπως προκύπτει και από το κύριο άρθρο της «Κυριακάτικης Αυγής», ο κ. Τσίπρας και το κόμμα του παραμένουν σταθερά σε αυτό που ονομάζουν «Ευρωπαϊκή Αριστερά» – αυτή δηλαδή που στις τελευταίες ευρωεκλογές συγκέντρωσε στην Ευρώπη, ποσοστό γύρω στο 6%- και αντιπαρατίθενται στην ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, την οποία κατηγορούν ότι έχει εγκλωβιστεί σε έναν «θανάσιμο εναγκαλισμό της με την ευρωπαϊκή Δεξιά». Και καθώς είναι έκδηλη η μεγαλομανία του κ. Τσίπρα, φιλοδοξεί να «απεγκλωβίσει» τις δυνάμεις αυτές από τον «θανάσιμο» εναγκαλισμό.
Θα πρέπει, επίσης, να λάβουμε υπόψη πως τόσο ο Αλ. Τσίπρας, όσο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε προέρχονται, ούτε έχουν σχέση με την παράδοση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ούτε καν με την αριστερή εκδοχή της. Έτσι, το ενδεχόμενο της μετεξέλιξής τους είναι λιγότερο πιθανό. Πιθανό είναι, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, να θεωρήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως μία ιδιόμορφη περίπτωση και να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας μαζί του, για διάφορους λόγους που αφορούν τις ισορροπίες στην Ευρώπη. Αυτή η εκδοχή, εξάλλου, θα είναι ένα ισχυρό όπλο και στα χέρια του κ. Τσίπρα, στην επιδίωξή του να κυριαρχήσει πλήρως στο χώρο της Κεντροαριστεράς.
Στην επικράτηση του κ. Τσίπρα στο χώρο αυτό, συνέβαλε και η αδυναμία και η ανικανότητα των δυνάμεων και των στελεχών του χώρου που εκφράζουν μια μεταρρυθμιστική ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, να κάνουν τις υπερβάσεις εκείνες που θα δημιουργούσαν ένα νέο, σύγχρονο φορέα, απαλλαγμένο από τα βαρίδια και την τοξικότητα των παλαιών κομμάτων- κυρίως του ΠΑΣΟΚ- που θα μπορούσε να συγκινήσει τους πολίτες, δίνοντάς τους ένα νέο ρεαλιστικό όραμα. Συνέβαλε επίσης το γεγονός πως ο όποιος διάλογος, γινόταν σε ένα μικρό κύκλο ανθρώπων, διανοουμένων κυρίως και μακριά από τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών. Αναλώθηκαν τα τελευταία χρόνια σε διαβουλεύσεις τύπου φοιτητικών συλλόγων, χωρίς σχέδιο και στρατηγική, χωρίς την απαραίτητη γενναιότητα. Αντιθέτως, δημιουργήθηκαν κινήσεις ομάδων με καλές μεν προθέσεις, αλλά χωρίς δυναμική, κυριάρχησαν προσωπικές στρατηγικές και δημιουργήθηκαν «μαγαζάκια» με στόχο την πολιτική επιβίωση των δημιουργών τους. Επίσης, η εμμονή της μικρής πλέον ομάδας των στελεχών του εναπομείναντος ΠΑΣΟΚ, να διατηρήσουν ένα κόμμα που φαίνεται ότι έχει κλείσει τον κύκλο του, λειτούργησε ανασταλτικά στην όποια προσπάθεια.
Η δημιουργία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης από ό,τι απέμεινε από το ΠΑΣΟΚ και ό,τι απέμεινε από τη ΔΗΜΑΡ, δεν είναι τίποτε άλλο, από μια απέλπιδα προσπάθεια πολιτικής επιβίωσης και των δύο πλευρών – και τίποτε άλλο. Είναι ψευδαίσθηση να θεωρηθεί πως η μικρή αύξηση των ποσοστών στις τελευταίες εκλογές, δημιούργησε τέτοια δυναμική που μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα.
Κάποιοι πίστεψαν πως το Ποτάμι, ως καινούριος, φρέσκος φορέας, θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στη συγκρότηση ενός σύγχρονου φορέα του μεταρρυθμιστικού κέντρου και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Και για τον λόγο αυτό εντάχθηκαν στο κόμμα που ίδρυσε ο Στ. Θεοδωράκης. Μόνο που το κόμμα αυτό παρουσίασε όλες τις αδυναμίες του «πρωτάρη» και απογοήτευσε πολλούς. Η αδυναμία του να έχει σαφές πολιτικό στίγμα, η επιλογή του να περιχαρακωθεί και να αρνηθεί οποιαδήποτε συζήτηση με τους φορείς και τα στελέχη που κινούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς, οι πολλές ατυχείς παρεμβάσεις του επικεφαλής του και η αμφίσημη θέση του στο θέμα των πολιτικών συμμαχιών, αποδυνάμωσαν την αρχική δυναμική του. Υπήρξαν και οργανωτικές αδυναμίες, αλλά αυτές έπαιξαν μικρότερο ρόλο. Έχει πάντως τον χρόνο και την ευκαιρία να διορθώσει την πυξίδα του, ή καλύτερα, να αποκτήσει πυξίδα.
Υπάρχει ελπίδα για τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου μεταρρυθμιστικού ευρωπαϊκού πολιτικού φορέα στο χώρο μεταξύ της Κεντροδεξιάς και του ΣΥΡΙΖΑ; Προσωπικά, δεν είμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα συμβεί σύντομα. Ούτε θεωρώ πως η πρόταση για «συγκόλληση» των κοινοβουλευτικών ομαδων της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού, έχουν ρεαλιστική βάση. Εξάλλου, ήταν σαφής και ξεκάθαρη η άρνηση μιας τέτοιας εξέλιξης από την πλευρά του Ποταμιού, ενώ δεν είμαι καθόλου βέβαιος εάν μια τέτοια πρόταση θα γινόταν αποδεκτή εν τέλει και από την άλλη πλευρά.
Η έρημος που ανοίχτηκε μετά το ξέσπασμα της κρίσης, είναι μεγάλη και δεν την έχουμε διαβεί ακόμη.
Η Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ- ΔΗΜΑΡ, πανηγυρίζει για την αύξηση του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ του Ιανουαρίου από 4,7 σε 6,2% και τα στελέχη της υποστηρίζουν πως ξεκίνησε η ανασυγκρότηση του χώρου της Κεντροαριστεράς…
Στο Ποτάμι έπεσε βαθιά θλίψη, καθώς έπεσαν τα ποσοστά από το 6 στο 4%, μια αναμενόμενη πτώση, όπως έδειχναν οι δημοσκοπήσεις και είναι απορίας άξιον γιατί ξάφνιασε το αποτέλεσμα τα στελέχη του κόμματος. Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε πως το Ποτάμι έπεσε θύμα της αδυναμίας των δημοσκόπων, οι οποίοι προέβλεπαν μάχη στήθος με στήθος, γεγονός που οδήγησε πολλούς ψηφοφόρους του Ποταμιού είτε στη ΝΔ, είτε στον Σύριζα.
Στη ΝΔ ασχολούνται, απρόσκοπτα πλέον, με τα εσωτερικά του κόμματός τους και την ανασυγκρότηση του κεντροδεξιού χώρου.
Υπάρχουν και αρκετοί φίλοι και ανησυχούντες για το μέλλον της Κεντροαριστεράς, οι οποίοι προτείνουν σύμπραξη – ενοποίηση των κοινοβουλευτικών ομάδων Δημοκρατικής Συμπαράταξης και Ποταμιού, βλέποντας τη διαδικασία αυτή ως πρώτο βήμα της ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς…
Είναι καιρός να δούμε με ψυχραιμία το μετεκλογικό τοπίο, χωρίς παρωπίδες και φαντασιώσεις. Να σταματήσουμε να φτιάχνουμε θεωρητικά μοντέλα που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.
Οι εκλογές αυτές απέδειξαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ, ή σωστότερα ο Αλέξης Τσίπρας κυριαρχεί στον χώρο της Κεντροαριστεράς, χάρις στην ικανότητά του να δημαγωγεί, τα επικοινωνιακά του χαρίσματα, μιμούμενος τον Ανδρέα Παπανδρέου της δεκαετίας του ’80. Την ικανότητά του, επίσης, να θέτει τα διλήμματα που μπορούν να συγκινήσουν τον κόσμο.
Κάποιοι εκτιμούν πως ο Αλέξης Τσίπρας μετεξελίσσεται σε σοσιαλδημοκράτη και ο ΣΥΡΙΖΑ, απαλλαγμένος πλέον από τα κομμουνιστικά βαρίδια του, σε σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Μάλιστα, ακόμη και Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες, όπως ο Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και ο πρόεδρος του ΕΣΚ, επιχειρούν να προσελκύσουν τον κ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να συνδεθεί αρχικά και στη συνέχεια να ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Κόμμα Σοσιαλιστών & Δημοκρατών. Να επαναλάβουν, δηλαδή αυτό που συνέβη και με το ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80.
Το ερώτημα που τίθεται, είναι εάν μπορεί να συμβεί αυτό. Μπορεί, δηλαδή, να μετεξελιχθεί ο ΣΥΡΙΖΑ σ’ ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα; Θα μπορούσε να πει κανείς πως στην πολιτική όλα μπορούν να συμβούν. Ωστόσο, όπως προκύπτει και από το κύριο άρθρο της «Κυριακάτικης Αυγής», ο κ. Τσίπρας και το κόμμα του παραμένουν σταθερά σε αυτό που ονομάζουν «Ευρωπαϊκή Αριστερά» – αυτή δηλαδή που στις τελευταίες ευρωεκλογές συγκέντρωσε στην Ευρώπη, ποσοστό γύρω στο 6%- και αντιπαρατίθενται στην ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, την οποία κατηγορούν ότι έχει εγκλωβιστεί σε έναν «θανάσιμο εναγκαλισμό της με την ευρωπαϊκή Δεξιά». Και καθώς είναι έκδηλη η μεγαλομανία του κ. Τσίπρα, φιλοδοξεί να «απεγκλωβίσει» τις δυνάμεις αυτές από τον «θανάσιμο» εναγκαλισμό.
Θα πρέπει, επίσης, να λάβουμε υπόψη πως τόσο ο Αλ. Τσίπρας, όσο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε προέρχονται, ούτε έχουν σχέση με την παράδοση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ούτε καν με την αριστερή εκδοχή της. Έτσι, το ενδεχόμενο της μετεξέλιξής τους είναι λιγότερο πιθανό. Πιθανό είναι, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, να θεωρήσει τον ΣΥΡΙΖΑ ως μία ιδιόμορφη περίπτωση και να διατηρήσει διαύλους επικοινωνίας μαζί του, για διάφορους λόγους που αφορούν τις ισορροπίες στην Ευρώπη. Αυτή η εκδοχή, εξάλλου, θα είναι ένα ισχυρό όπλο και στα χέρια του κ. Τσίπρα, στην επιδίωξή του να κυριαρχήσει πλήρως στο χώρο της Κεντροαριστεράς.
Στην επικράτηση του κ. Τσίπρα στο χώρο αυτό, συνέβαλε και η αδυναμία και η ανικανότητα των δυνάμεων και των στελεχών του χώρου που εκφράζουν μια μεταρρυθμιστική ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, να κάνουν τις υπερβάσεις εκείνες που θα δημιουργούσαν ένα νέο, σύγχρονο φορέα, απαλλαγμένο από τα βαρίδια και την τοξικότητα των παλαιών κομμάτων- κυρίως του ΠΑΣΟΚ- που θα μπορούσε να συγκινήσει τους πολίτες, δίνοντάς τους ένα νέο ρεαλιστικό όραμα. Συνέβαλε επίσης το γεγονός πως ο όποιος διάλογος, γινόταν σε ένα μικρό κύκλο ανθρώπων, διανοουμένων κυρίως και μακριά από τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών. Αναλώθηκαν τα τελευταία χρόνια σε διαβουλεύσεις τύπου φοιτητικών συλλόγων, χωρίς σχέδιο και στρατηγική, χωρίς την απαραίτητη γενναιότητα. Αντιθέτως, δημιουργήθηκαν κινήσεις ομάδων με καλές μεν προθέσεις, αλλά χωρίς δυναμική, κυριάρχησαν προσωπικές στρατηγικές και δημιουργήθηκαν «μαγαζάκια» με στόχο την πολιτική επιβίωση των δημιουργών τους. Επίσης, η εμμονή της μικρής πλέον ομάδας των στελεχών του εναπομείναντος ΠΑΣΟΚ, να διατηρήσουν ένα κόμμα που φαίνεται ότι έχει κλείσει τον κύκλο του, λειτούργησε ανασταλτικά στην όποια προσπάθεια.
Η δημιουργία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης από ό,τι απέμεινε από το ΠΑΣΟΚ και ό,τι απέμεινε από τη ΔΗΜΑΡ, δεν είναι τίποτε άλλο, από μια απέλπιδα προσπάθεια πολιτικής επιβίωσης και των δύο πλευρών – και τίποτε άλλο. Είναι ψευδαίσθηση να θεωρηθεί πως η μικρή αύξηση των ποσοστών στις τελευταίες εκλογές, δημιούργησε τέτοια δυναμική που μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα.
Κάποιοι πίστεψαν πως το Ποτάμι, ως καινούριος, φρέσκος φορέας, θα παίξει αποφασιστικό ρόλο στη συγκρότηση ενός σύγχρονου φορέα του μεταρρυθμιστικού κέντρου και της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας. Και για τον λόγο αυτό εντάχθηκαν στο κόμμα που ίδρυσε ο Στ. Θεοδωράκης. Μόνο που το κόμμα αυτό παρουσίασε όλες τις αδυναμίες του «πρωτάρη» και απογοήτευσε πολλούς. Η αδυναμία του να έχει σαφές πολιτικό στίγμα, η επιλογή του να περιχαρακωθεί και να αρνηθεί οποιαδήποτε συζήτηση με τους φορείς και τα στελέχη που κινούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς, οι πολλές ατυχείς παρεμβάσεις του επικεφαλής του και η αμφίσημη θέση του στο θέμα των πολιτικών συμμαχιών, αποδυνάμωσαν την αρχική δυναμική του. Υπήρξαν και οργανωτικές αδυναμίες, αλλά αυτές έπαιξαν μικρότερο ρόλο. Έχει πάντως τον χρόνο και την ευκαιρία να διορθώσει την πυξίδα του, ή καλύτερα, να αποκτήσει πυξίδα.
Υπάρχει ελπίδα για τη δημιουργία ενός νέου σύγχρονου μεταρρυθμιστικού ευρωπαϊκού πολιτικού φορέα στο χώρο μεταξύ της Κεντροδεξιάς και του ΣΥΡΙΖΑ; Προσωπικά, δεν είμαι αισιόδοξος ότι αυτό θα συμβεί σύντομα. Ούτε θεωρώ πως η πρόταση για «συγκόλληση» των κοινοβουλευτικών ομαδων της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Ποταμιού, έχουν ρεαλιστική βάση. Εξάλλου, ήταν σαφής και ξεκάθαρη η άρνηση μιας τέτοιας εξέλιξης από την πλευρά του Ποταμιού, ενώ δεν είμαι καθόλου βέβαιος εάν μια τέτοια πρόταση θα γινόταν αποδεκτή εν τέλει και από την άλλη πλευρά.
Η έρημος που ανοίχτηκε μετά το ξέσπασμα της κρίσης, είναι μεγάλη και δεν την έχουμε διαβεί ακόμη.
