Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Όταν τσακώνονταν οι «Έξω» με τους «Μέσα»

50 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΚΚΕ. Έκδοση της εφ. ΤΑ ΝΕΑ

Δημήτρης, Χατζησωκράτης

2018-05-12


Το 1968 ήμουν 17 χρονών. Στην πέμπτη τάξη του 6τάξιου Γυμνασίου Κρανιδίου. Επαρχία Ερμιονίδας, συντηρητική περιοχή της ελληνικής περιφέρειας. Μακριά από τα γεγονότα, που είχαν συμβεί στη χώρα τα τρία τελευταία χρόνια με τον απόηχό τους να έρχεται, διαθλασμένος και όχι και τόσο έντονος. Οι πολιτικές εντάσεις και αντιπαλότητες δεν χαρακτήριζαν την περιοχή. ΕΔΑΐτικο, παραδοσιακά, το οικογενειακό περιβάλλον. Ο θείος μου τοπικό στέλεχος της ΕΔΑ, είχε περάσει, τον προηγούμενο χρόνο, ένα «προληπτικό» δεκαήμερο φυλάκισης με τις πρώτες μαζικές συλλήψεις σε όλη την επικράτεια.

Παρακολουθούσα, ορμώμενος και από μια ιδιαίτερη έφεση, τις σε χαμηλούς τόνους βραδινές πολιτικές συζητήσεις της παρέας του πατέρα μου και θέλοντας να μην υστερώ σε γνώση και πληροφόρηση, με ζέση ξεκοκάλιζα ΤΟ ΒΗΜΑ, μιας και τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ, εφημερίδα του πατέρα μου, την είχε κλείσει η χούντα. Είχα και την ευτυχή για μένα συγκυρία, προνόμιο θα το έλεγα, εκείνη η χρονιά να συμπίπτει με την παρουσία στο Γυμνάσιό μας του Κώστα Γεωργουσόπουλου. Στα διαλλείματα από τις πρόβες της παράστασης της Ηλέκτρας του Σοφοκλή, που ανεβάζαμε σε σκηνοθεσία του, κυριολεκτικά ρουφούσα τον υπαινικτικό λόγο και σχολιασμό, που με τον χρόνο γινόταν σε μένα περισσότερο σαφής, για όσα συνέβαιναν εκείνη την περίοδο στην Ελλάδα και τον κόσμο...

---

1968. Τι χρονιά! Πόσα συμπυκνωμένα γεγονότα διαδέχονταν το ένα το άλλο!

Στο τέλος του Ιανουαρίου, στο Βιετνάμ, μετά από δυο χρόνια στρατιωτικής εμπλοκής των Αμερικανών με 500.000 στρατιώτες, οι Βιετκόνγκ καταλαμβάνουν επί 6ωρο την Αμερικάνικη πρεσβεία στη Σαϊγκόν και επακολουθούν οι πρωτοφανείς βομβαρδισμοί και οδομαχίες στη Σαϊγκόν.

Στις 4 Απριλίου δολοφονείται στη Μέμφιδα ο δρ. Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, βραβείο Νόμπελ για την Ειρήνη και υπέρμαχος της μετριοπάθειας και της αποφυγής βίας για τη διεκδίκηση της φυλετικής ισότητας στις ΗΠΑ.

Το ίδιο βράδυ στην Ελλάδα ο φίλαθλος κόσμος, και όχι μόνο, πανηγύριζε την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης στο μπάσκετ από την ΑΕΚ, παρουσία 80.000 φιλάθλων!

Τον Μάιο στο Παρίσι εξελίσσεται η μεγαλειώδης εξέγερση των φοιτητών, που συνακολουθείται και από ένα πρωτοφανές και βίαιο κύμα καταλήψεων εργοστασίων και μαζικών απεργιών σε όλη τη Γαλλία.

Στις 5 Ιουνίου δολοφονείται στο Λος Άντζελες, ο Ρόμπερτ Κέννεντυ, μόλις αναλαμβάνει το χρίσμα για υποψήφιος των Δημοκρατικών για την προεδρία, και 5 χρόνια μετά τη δολοφονία του αδελφού του.

Στις 13 Αυγούστου ο Αλέκος Παναγούλης αποτυγχάνει στην απόπειρα εξόντωσης του δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλου και συλλαμβάνεται.

Στις 21 Αυγούστου τα σοβιετικά τανκς εισβάλουν στην Πράγα, με τη σύμπραξη Βουλγάρων, Πολωνών, Ούγγρων και Ανατολικογερμανών και πνίγουν την «Άνοιξη της Πράγας».

Στις 29 Σεπτεμβρίου η χούντα διενεργεί το δημοψήφισμά της για το ΝΕΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ και τα αποτελέσματα που δημοσιεύει, δυο μέρες μετά, εμφανίζουν 92,2% υπέρ του ΝΑΙ.

Την 1η Νοεμβρίου πεθαίνει ο Γεώργιος Παπανδρέου και δυο μέρες μετά η κηδεία του μετατρέπεται στην πρώτη μαζική αντιδικτατορική εκδήλωση του λαού της Αθήνας.

Στις 23 Νοεμβρίου γίνεται η πρώτη μεγάλη δίκη της αντιστασιακής οργάνωσης φοιτητών ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ στο Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών , όπου καταδικάζονται 14 φοιτητές με 183 χρόνια φυλάκιση.

---

Και η 12η Ολομέλεια της ΚΕ τους ΚΚΕ;

Αυτή την είδηση, ότι δηλαδή, στις 5 Φεβρουαρίου 1968, στη Βουδαπέστη, ξεκινούσε τις εργασίες της η 12η Ευρεία Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, τις εργασίες της οποίας άνοιξε στις 8 το πρωί, ο Πρόεδρος της ΚΕ Απ. Γκρόζος, με θέματα της ημερήσιας διάταξης: α) την πολιτική κατάσταση της χώρας και τα καθήκοντα του ΚΚΕ και β) το κομματικό πρόβλημα και η οργανωτική πολιτική του Κόμματος, ότι η Ολομέλεια της ΚΕ ολοκληρώθηκε στις 15 Φεβρουαρίου και το γεγονός αυτό αποτέλεσε την απαρχή της ιστορικής διάσπασης του ΚΚΕ, δεν τα πληροφορήθηκα δυο ημέρες μετά, το πρωί της 17ης Φεβρουαρίου. Ούτε από την ανακοίνωση των Παρτσαλίδη-Δημητρίου-Ζωγράφου, μελών του Πολιτικού Γραφείου, που από την εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού του κόμματος «Φωνή της Αλήθειας», από το Βουκουρέστι, κατάγγελλαν το πραξικόπημα(δηλαδή τη μη εγκυρότητα και μη απαρτία της Ολομέλειας). Ούτε από τον Σταθμό της Μόσχας, που ακολούθησε χρονικά και από όπου ανακοινώνονταν η καταγγελία για τους «φραξιονιστές», «οπορτουνιστές» κλπ!

Οι ελληνικές εφημερίδες, κάτω από τη συνεχή λογοκρισία, δεν μπορούσαν να καταγράψουν τίποτε από ότι αφορούσε το παράνομο ΚΚΕ. Αλλά και από το περιβάλλον στην κωμόπολή μου τότε δεν υπήρχε καμιά πληροφορία. Μόνο με αφορμή την φοιτητική έκρηξη του Μάη, όπου οι κινητοποιήσεις αφορούσαν κατά κύριο λόγο τη Γαλλία και την Ιταλία, άκουσα για πρώτη φορά τον θείο μου να σχολιάζει λέγοντας περίπου: «Δεν μας φτάνει που δεν αποτρέψανε τη δικτατορία αλλά έχουμε και τους δικούς μας, τους απάνω, να τα έχουν κάνει μαντάρα… να τσακώνονται οι έξω με τους μέσα…».

Καθοριστικής όμως σημασίας γεγονός για την πολιτική μου αφύπνιση αποτέλεσε η εισβολή των σοβιετικών τανκς στην Πράγα τον Αύγουστο και η καταστολή της προσπάθειας για ανανέωση του σοσιαλιστικού καθεστώτος, που εκκινούσε μάλιστα από το ίδιο το κομμουνιστικό κόμμα!

Στο οικογενειακό μας περιβάλλον ο θαυμασμός για τη Σοβιετική Ένωση περίσσευε. Τα όποια επιτεύγματα της ΕΣΣΔ και προπάντων αυτά στο διάστημα τα θεωρούσαμε και δική μας υπόθεση. Το μόνο δώρο άλλωστε, που μου είχε κάνει, αυθορμήτως, ο πατέρας μου ήταν να μου φέρει αμέσως από την Αθήνα, μόλις εκτυπώθηκε, στα ελληνικά το δίτομο μυθιστόρημα «Ο Ήρεμος Ντον» του Μιχαήλ Σολόχωφ, με το πρόσφατο βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1965. Μου φαίνονταν αδιανόητο ο Κόκκινος Στρατός, ίνδαλμά μου για τη νικηφόρα πάλη του κατά του ναζισμού να γίνεται εισβολέας και στρατός κατοχής!

Ήταν τότε η πρώτη φορά που διάβασα και άκουσα πολύ περισσότερα για το ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα. Η προκήρυξη στις 2 Αυγούστου για το δημοψήφισμα της 29 Σεπτεμβρίου για το Νέο Σύνταγμα είχε «ανοίξει» κάπως τα στόματα και κάποιες δυνατότητες για υποτυπώδεις συζητήσεις. Αλλά και η ίδια η επέμβαση των στρατιωτικών δυνάμεων του Συμφώνου της Βαρσοβίας λειτουργούσε τόσο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης, που δεν απαιτούνταν καν η «επιστημονική» προπαγανδιστική αντίληψη του επελθόντος, μετά από 2 χρόνια, στο Υπουργείο προπαγάνδας Γ. Γεωργαλά για να «επιτρέπει» το χουντικό καθεστώς τη διάχυση της πληροφόρησης για την πανευρωπαϊκή βοή που είχε ξεσηκωθεί σχετικά με την εισβολή στην Πράγα.

Για πρώτη φορά μαθαίνω, συγκεκριμένα τώρα, ότι έχει όντως προκύψει ΔΙΑΣΠΑΣΗ του ΚΚΕ και ότι τα ακατανόητα για μένα γεγονότα στην Τσεχοσλοβακία, το ένα τμήμα του, το Γραφείο Εσωτερικού τα καταδικάζει, ενώ το άλλο καταγγέλλει τη «διεθνή ιμπεριαλιστική αντίδραση»και τα «δεξιά αναθεωρητικά στοιχεία»…

Στην ευρύτερη συνείδηση ενός κόσμου που ενδιαφέρονταν για την αριστερά, έτσι «χοντρά» και στην ουσία τους περνούσαν οι «γραμμές». Πέρα από τις προσεκτικές ή/και αισχυντηλές διατυπώσεις της ανακοίνωσης της 5ης Σεπτεμβρίου- όπως διαπίστωνα πλέον μετά από 3 χρόνια-, έτσι καταστάλαζε η ανακοίνωση ότι το Γραφείο Εσωτερικού «δηλώνει ότι δεν επιδοκιμάζει την ενέργεια αυτή των 5 σοσιαλιστικών χωρών» και «την είσοδο των στρατευμάτων των 5 χωρών χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κ.Κ. Τσεχοσλοβακίας». Βάλλονταν ευθέως και δημόσια, το ΚΚΣΕ και η σοβιετική πολιτική, που ως τότε βρίσκονταν στο απυρόβλητο!

---

Φεβρουάριος 1969. Είμαι στην Αθήνα πλέον. Μαζί με εκατοντάδες 18χρονους φερέλπιδες νέους και νέες της επαρχίας, που έχουν μαζευτεί από τις εσχατιές της νότιας και νησιωτικής Ελλάδας για την τελευταία τάξη του Γυμνασίου. Στα Εξάρχεια, για την άμεση πρόσβαση στο φροντιστήριο. Στόχος μοναδικός. Η είσοδος στο Πολυτεχνείο.

Γυρνώντας από το φροντιστήριο στην είσοδο της παλιάς μονοκατοικίας, στην οδό Οικονόμου, όπου και νοίκιαζα ένα δωμάτιο, βλέπω ριγμένα πολυγραφημένα χαρτιά. Τα μάζεψα. Ήταν η ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ του Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ(εσωτερικού) προς τους κομμουνιστές και τον Ελληνικό λαό. Ήταν το πρώτο παράνομο κείμενο που έπεφτε, εντελώς τυχαία στα χέρια μου!

Το διάβασα απνευστί και φυσικά αμέσως το εξαφάνισα. Αναπτύσσονταν θέσεις: Για την ενότητα του ΚΚΕ. Για την ανατροπή της δικτατορίας. Για τη ΝΙΚΗ της πραγματικής δημοκρατίας. Σημαία πάλης των μαχόμενων κατά της χούντας κομμουνιστών. Για την περιφρούρηση του Μαρξιστικού –Λενινιστικού χαρακτήρα του ΚΚΕ, επαναστατικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης και του λαού της Ελλάδας. Για την ενότητα των αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων της χώρας. Για το αντιδικτατορικό Μέτωπο. Για την προοπτική νίκης της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. Για το δυνάμωμα και την ανανέωση του ΚΚΕ. Για την πρόοδο και ανάπτυξη της Ελληνικής κοινωνίας. (Αναφέρω τους υπότιτλους με ακρίβεια, γιατί το αναζήτησα γράφοντας το άρθρο αυτό).

Μετά από δυο χρόνια, σε συζητήσεις με συντρόφους έμαθα και για τις πολλαπλές ενστάσεις που συνάντησε το κείμενο αυτό από τους μαχόμενους στην παρανομία κομμουνιστές και κυρίως τους νεολαίους, που αναζητούσαν ένα κείμενο πολύ πιο τολμηρό και ρηξικέλευθο.

Σε εμένα το περιεχόμενο και οι ιδέες του, εκτός από τα κομμάτια που αναφέρονταν στην ενότητα και στην αντίσταση στη δικτατορία δεν μου έλεγαν και πολλά. Φυσιολογικά, άλλωστε! Δεν διέθετα τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις. Το υπέγραφαν όμως αυτοί που ήξερα ότι πριν από έξη μήνες είχαν σηκώσει το ανάστημά τους απέναντι στην ΕΣΣΔ και την κατάπνιξη της Άνοιξης της Πράγας.

Δεν είχε περάσει άλλωστε ένας μήνας, που είχα νιώσει βαθύτατο συγκλονισμό –και ήμουν βέβαιος ότι συνέβαινε το ίδιο σε εκατοντάδες χιλιάδες νέους/ες της Ευρώπης - με την εικόνα της αυτοπυρπόλησης και θανάτου του 21χρονου Γιαν Πάλαχ, φοιτητή της Ιστορίας και Πολιτικής Οικονομίας, στην πλατεία Βέντσεσλας, διαμαρτυρόμενου για τη σοβιετική εισβολή και τη κατάσταση που επέφερε στη χώρα του.

Με αυτούς τους ανθρώπους, αυτούς τους αγωνιστές, ήμουν βέβαιος ότι θα βρισκόμουν στο μέλλον. Ήμουν, συναισθηματικά, μαζί τους...

Ανταμώσαμε, δυο χρόνια μετά, φοιτητής πλέον στο ΕΜΠ, στην Κομματική Οργάνωση Σπουδαστών (ΚΟΣ) του ΚΚΕεσωτερικού και στο Ρήγα Φεραίο, με τα πρώτα σκιρτήματα του υπό μαζικοποίηση, πλέον, αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος.

Σαν έτοιμος από καιρό…


Εκτύπωση στις: 2024-03-29
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=10454