Ωρα για μια αποφασιστική πρωτοβουλία
Τάκης, Χατζηδημητρίου
Κυρ. Ελευθεροτυπία, 2006-03-05
Η συνάντηση του προέδρου Τάσσου Παπαδόπουλου με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ έγινε μέσα σε κλίμα αμηχανίας. Οι προηγούμενες συναντήσεις, όπως και τα έγγραφα που διατυπώθηκαν, τόσο από τον ΟΗΕ όσο και από την κυπριακή κυβέρνηση, γύρω από το Κυπριακό, αποτυπώνουν ένα αγεφύρωτο χάσμα απόψεων. Θεμελιώδεις διαφορές εκφράζουν και οι θέσεις των δύο ανδρών στις δημόσιες τοποθετήσεις τους μετά το δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004.
*Εκείνο που ουσιαστικά έλειψε μετά την απόρριψη του σχεδίου λύσης, ήταν η διαμόρφωση από μέρους της κυβερνητικής ηγεσίας μιας πολιτικής επίλυσης του Κυπριακού. Το πρόβλημα παρέμεινε έκτοτε σε ένα κενό.
Κινήσεις τακτικής πάνω σε επιμέρους θέματα όπως και αντιπαραθέσεις που οδηγούσαν σε κρίσεις και εντάσεις δεν βοήθησαν στη δημιουργία καλύτερου κλίματος κατά τη συνάντηση.
*Κεντρικό σημείο των θέσεων του Τάσσου Παπαδόπουλου για το μελλοντικό ρόλο του ΟΗΕ είναι η εμπλοκή στην επίλυση του Κυπριακού και των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και όχι μόνο των δύο, ΗΠΑ και Βρετανίας. Η θέση αυτή δεν είναι λανθασμένη. Το λάθος βρίσκεται στον τρόπο που τίθεται. Σε αλλεπάλληλες δηλώσεις του ο κύπριος ηγέτης τοποθετεί σε αντιδιαστολή τις θέσεις των δυο μελών ΗΠΑ και Βρετανίας έναντι των υπολοίπων τριών, Κίνας, Ρωσίας, Γαλλίας.
Λέγει ο Τάσσος Παπαδόπουλος: «Απλώς εγώ δεν δέχομαι να είναι πρωταγωνιστές οι Αγγλοι και οι Αμερικανοί. Δεν δικαιούνται. Οποτε θα μου λένε "ορίστε η πρόταση" εγώ θα τους ερωτώ τι λένε οι Ρώσοι, τι οι Γάλλοι και τι οι Κινέζοι».
Η τοποθέτηση αυτή συμπυκνώνει την πολιτική της κυβερνητικής ηγεσίας έναντι του ΟΗΕ και τη μεθοδολογία αντιμετώπισης του προβλήματος στον διεθνή χώρο. Παρουσιάζει την ελληνοκυπριακή πλευρά έτοιμη να αμφισβητήσει πρωτοβουλίες και να απορρίψει προτάσεις, ενώ ταυτόχρονα παραλείπει η ίδια να διευκρινίσει τι θέλει και να πει τι εισηγείται.
*Ομως το ζητούμενο κι εκείνο που έχει σημασία για την Κύπρο δεν είναι τι και πώς απορρίπτουμε, ούτε τι αρνούμαστε να κάνουμε, αλλά πώς οικοδομούμε πολιτική επίλυσης του Κυπριακού.
-Η απουσία δικών μας προτάσεων και η εμπλοκή της Κύπρου στις αντιπαραθέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Βρετανίας από τη μία και Γαλλίας, Ρωσίας και Κίνας από την άλλη δεν οδηγεί σε λύση το Κυπριακό. Αντίθετα, επιτρέπει τη χρησιμοποίηση του προβλήματος για την εξυπηρέτηση ξένων προς την υπόθεση του κυπριακού λαού συμφερόντων και επιδιώξεων. Το αποτέλεσμα αυτής της προσέγγισης είναι η αύξηση των χασμάτων και η μεγέθυνση των εντάσεων σε τοπικό και σε διεθνές επίπεδο.
-Επιπτώσεις για την προώθηση λύσης διαδραματίζουν και οι συνεχείς ανοιχτές αντιπαραθέσεις της ελληνοκυπριακής ηγεσίας με ξένες κυβερνήσεις, υπουργούς και αντιπροσώπους διεθνών οργανισμών.
Στον κυκεώνα των αντιπαραθέσεων, ιδιαίτερα μέσα από δημοσιεύματα του τύπου, περιλαμβάνονται, όχι σπάνια, ηγετικές προσωπικότητες και πολιτικές δυνάμεις του ελλαδικού χώρου.
-Η φόρτιση της κοινής γνώμης με φανατικές νοοτροπίες και αντιλήψεις, όπως και η δημιουργία κλίματος εχθρότητας έναντι άλλων χωρών, δεν αφήνει ανεπηρέαστες τις διεθνείς σχέσεις και την εξωτερική πολιτική της Κύπρου.
*Το κλίμα αυτό των συγκρούσεων και των εντάσεων δεν αφήνει ανεπηρέαστο ούτε το εσωτερικό μέτωπο. Πλήττει τον εποικοδομητικό διάλογο και οδηγεί σε άχρηστες αντιπαραθέσεις μεταξύ υποστηρικτών και αρνητών της πολιτικής των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Η Κύπρος όμως δεν εξυπηρετείται από τέτοιες αντιπαραθέσεις. Χρειάζεται επιστράτευση όλων της των δυνάμεων για την προάσπιση και την εξυπηρέτηση των δικών της συμφερόντων κι αυτό επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια πνεύματος ενότητας στο εσωτερικό και την προώθηση συμμαχιών στο διεθνή χώρο, στον ευρύτερο δυνατό βαθμό και έκταση.
*Η Κύπρος οφείλει και πρέπει να αναζητήσει κοινά συμφέροντα με τις δυνάμεις που είναι ισχυρές στην ταραγμένη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η αναζήτηση ερεισμάτων ή έστω η μείωση των εντάσεων με ισχυρούς παράγοντες της διεθνούς σκηνής είναι αναγκαία προϋπόθεση στον αγώνα επιβίωσης της Κύπρου ως κράτους και ως λαού. Κι αυτό όχι μόνο γιατί η ίδια η Κύπρος έχει ένα μεγάλο πρόβλημα σχέσεων με την Τουρκία, αλλά και γιατί βρίσκεται σε ασταθή περιοχή με ορατές τις ενδείξεις μιας συνεχώς κλιμακούμενης κρίσης. Ομως κοινότητα συμφερόντων έχει η Κύπρος και με όλα τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Η διάσωση και η διατήρηση της ανεξαρτησίας της Κύπρου σ’ αυτήν την ευαίσθητη για την ανθρωπότητα περιοχή συνιστά κοινό στόχο όλων των μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τούτο, άλλωστε, επαναλαμβάνεται σταθερά σε κάθε ψήφισμα ή ανακοίνωση του Συμβουλίου.
Είναι για όλους αυτούς τους λόγους που απαιτείται μια συνολική πολιτική επίλυσης του Κυπριακού και μια ανάλογη κι αποφασιστικής σημασίας πρωτοβουλία. Η παράκαμψη αυτής της αναγκαιότητας και η αναζήτηση μόνο μιας διαδικαστικής διεξόδου θα ήταν σοβαρό λάθος.
-Η πρόταση για την τοποθέτηση ενός αντιπροσώπου του γενικού γραμματέα για να αρχίσει μια εξαρχής διερεύνηση των θέσεων των δύο πλευρών είναι δυνατό να οδηγήσει σε ατέρμονη διαδικασία, που θα δίνει εσφαλμένα την εικόνα της προόδου, ενώ στην πραγματικότητα θα συμβάλλει στην εδραίωση των τετελεσμένων.
-Εκείνο που η κατάσταση στην Κύπρο απαιτεί είναι η έξοδος από το σημερινό αδιέξοδο και στασιμότητα. Προς αυτήν την κατεύθυνση πρέπει να στραφούν οποιεσδήποτε νέες πρωτοβουλίες της ελληνοκυπριακής πλευράς.
*Παραμένει το ερώτημα. Τι πρέπει να αναμένουμε από την Ευρωπαϊκή Ενωση; Η τελευταία απόφαση σχετικά με τον διαχωρισμό των δύο κανονισμών για τη χρηματοδότηση των Τουρκοκυπρίων και των εμπορικών τους συναλλαγών δείχνει προς ποια κατεύθυνση μπορεί η Ε.Ε. να είναι βοηθητική και αποτελεσματική.
Θα συμβάλει, μέσα στο πλαίσιο της λύσης, στην στήριξη της ενότητας της Κύπρου και στην ενίσχυση της κρατικής της οντότητας. Για να έχει η Κύπρος αποδοτική παρουσία μέσα στο πλαίσιο της Ε.Ε. και να απολαμβάνει όλα τα σχετικά πολιτικά και οικονομικά ωφελήματα πρέπει να παύσει να αποτελεί ένα ενοχλητικό πρόβλημα και να μετάσχει ενεργά στο νέο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Μια ισχυρή πολιτικά Ευρώπη, στην οποία η Κύπρος μετέχει ως πλήρες μέλος, θα είναι η ασφαλέστερη εξασφάλιση της ύπαρξής της.
* Ο ΤΑΚΗΣ ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Κοινωνικοπολιτικών Μελετών (ΙΚΜΕ).
Εκτύπωση στις: 2024-04-24
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1046