Αρχική | Εκτύπωσε ή Αποθήκευσε ως PDF | Αποθήκευσε ως WORD | Αποθήκευσε ως HTML

Συντάξεις: τι κοινωνία θέλουμε;

Ουσιαστική είναι η έλλειψη πολιτικής για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα

Ελίζα, Παπαδάκη

Τα Νέα, 2006-03-08


Δύο φορές μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια απέτυχε να συζητηθεί το ασφαλιστικό πρόβλημα στην ελληνική κοινωνία. Τον Οκτώβριο του 1997 ο καθηγητής Γιάννης Σπράος παρουσίασε την έκθεση «Οικονομία και συντάξεις», που με αφετηρία τη δημογραφική προοπτική γήρανσης του πληθυσμού και τη συνακόλουθη διόγκωση της δαπάνης για τη χρηματοδότηση των συντάξεων, διερευνούσε εναλλακτικές δυνατότητες για να αντιμετωπισθεί αυτό το κόστος. H έκθεση επιγραφόταν «Συνεισφορά στον κοινωνικό διάλογο», δεν υπαγόρευε λύσεις αλλά επιχειρούσε να διαγράψει διαφορετικές επιλογές και τις συνέπειές τους. Χαρακτηριστική ήταν η εισαγωγική πρώτη παράγραφος: «Οι μεγάλες επιλογές στα θέματα ασφάλισης αφορούν, σε τελική ανάλυση, τι κοινωνία θέλουμε. Το πόσες συντάξεις δίδονται ή θα δοθούν, σε ποιους και πότε, είναι κυρίως αποτέλεσμα των αξιών και των προτεραιοτήτων της κοινωνίας».

Οι αντιδράσεις που προκάλεσε όμως η περιγραφή του προβλήματος στην κοινή γνώμη ήσαν με ελάχιστες εξαιρέσεις οργισμένες έως και βίαιες, η τότε κυβέρνηση Σημίτη, η οποία είχε αναθέσει τη σύνταξη της έκθεσης στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων με επικεφαλής τον καθηγητή Σπράο, δεν την υπερασπίσθηκε, και διάλογος δεν έγινε. Μεσολάβησαν εκλογές και τον Απρίλιο του 2001 η ίδια η κυβέρνηση Σημίτη παρουσίασε μια σειρά προτάσεων, οι οποίες με εσωτερικές ανακατανομές που καταργούσαν κλαδικά προνόμια και προσέγγιζαν τα ισχύοντα στην υπόλοιπη Ευρώπη (γενίκευση του ορίου ηλικίας των 65 ετών, ποσοστό αναπλήρωσης μέχρι 80% του μισθού της καλύτερης δεκαετίας) αποσκοπούσαν στη συγκράτηση της μακροχρόνιας διόγκωσης των δαπανών. Αυτήν τη φορά η άμεση απάντηση ήταν η μεγαλύτερη απεργιακή κινητοποίηση της δεκαετίας, όπου οι πάντες φάνηκαν να συμπαρατάσσονται με τις κατηγορίες εκείνων των ασφαλισμένων που πράγματι είχαν να χάσουν από μια τέτοια μεταρρύθμιση. Ανταλλάγματα, όπως τα δύο πλασματικά χρόνια ασφάλισης στις μητέρες για κάθε παιδί που θα γεννούσαν, δεν έγιναν καν αντιληπτά. Οι προτάσεις αποσύρθηκαν χωρίς ποτέ να συζητηθούν. Ακολούθησαν οι επιμέρους ρυθμίσεις του νόμου 3029/2002, κατόπιν η ρύθμιση για τις τράπεζες. Αλλά το βασικό πρόβλημα, η προοπτική μεγάλης διόγκωσης των δαπανών για τις συντάξεις συνολικά μέσα στις επόμενες δεκαετίες, καθώς αναλογικά θα αυξάνεται ο αριθμός των ηλικιωμένων, παραμένει άλυτο.

Σήμερα η κυβέρνηση Καραμανλή, της παράταξης που είχε εκμεταλλευθεί στο έπακρο τη δυσφορία που προκάλεσαν οι προηγούμενες απόπειρες, δηλώνει αποφασισμένη να ανοίξει τον διάλογο για το Ασφαλιστικό. H πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου η μακροχρόνια προοπτική των δαπανών για τις συντάξεις συνδέεται πλέον ολοένα στενότερα με την αξιολόγηση της δημοσιονομικής κατάστασης σε κάθε χώρα, έχει στο μεταξύ ενταθεί. Αλλά μόνο εφόδιο που διαθέτει η παρούσα κυβέρνηση για να ξεκινήσει μια τέτοια δύσκολη διαδικασία φαίνεται να είναι κάποιες δημοσκοπήσεις που εμφανίζουν πάνω από το 80% των ερωτωμένων να συμφωνούν στην ανάγκη του διαλόγου. Σοβαρή προετοιμασία δεν υφίσταται. Στην έκθεση για τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού στις δημόσιες δαπάνες για συντάξεις, υγεία, παιδεία και επιδόματα ανεργίας, που δημοσίευσε τον Φεβρουάριο το Συμβούλιο Ecofin, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα μεταξύ των 25 που δεν έχει δώσει στοιχεία για την προοπτική των δαπανών για τις συντάξεις. Σε όλους τους σχετικούς πίνακες η γραμμή της χώρας μας έχει κενό, με έναν αστερίσκο ότι οι ελληνικές αρχές συμφώνησαν να δώσουν τις προβολές για τις συντάξεις εντός του 2006...

Αν και ενδεικτική για τις κυβερνητικές ιεραρχήσεις, η παράλειψη αυτή δεν είναι η κύρια. Στο κάτω κάτω καταρτισμένοι επιστήμονες για να επεξεργασθούν αυτές τις προβολές εύκολα βρίσκονται και εδώ. Ουσιαστική είναι η έλλειψη πολιτικής για να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα. Διαβάζοντας την έκθεση για τη γήρανση, το Συμβούλιο Ecofin επιβεβαίωσε τη «στρατηγική των τριών αιχμών»: μείωση του δημοσίου χρέους, αύξηση της απασχόλησης, μεταρρύθμιση των συστημάτων των συντάξεων και της υγείας. Ποια είναι η στρατηγική στη χώρα με το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος της E.E., όπου χαρωπά εξαγγέλλονται συνεχώς μειώσεις της φορολογίας; Ποια είναι η αντίληψη για τις κοινωνικές δαπάνες γενικότερα και πώς θα εξασφαλισθεί η χρηματοδότησή τους; Σύμφωνα με την έκθεση, η γήρανση θα επιφέρει μείωση των δαπανών για την παιδεία, αφού θα μειώνεται η αναλογία των παιδιών και των νέων στον πληθυσμό. Μόνο που η Ελλάδα ξεκινά το 2004 με το χαμηλότερο ποσοστό επί του ΑΕΠ για την παιδεία μεταξύ των 25: μόλις 3,5% (E.E. 25: 4,6%). Θα επιδιώξει να το αυξήσει για να βελτιώσει την απασχόληση, πόσο, και κόβοντας από πού; Ποιες ανακατανομές των εθνικών πόρων προτείνονται στην ελληνική κοινωνία, με ποια αντίληψη για την αλληλεγγύη;

Μολονότι μακροοικονομικά και άλλα δεδομένα έχουν μεταβληθεί, η έκθεση Σπράου αξίζει, έστω τώρα, να διαβαστεί.

Εκτύπωση στις: 2024-03-28
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=1051