Ανάπτυξη και «αναπτυξιακός» βολονταρισμός

Κώστας, Καλλίτσης

Η Καθημερινή της Κυριακής, 2019-11-10

Πώς θα έρθει η ανάπτυξη; Ας μην έχουμε αυταπάτες. Η ανάπτυξη δεν θα έρθει επειδή θα μειωθούν κάποιοι φορολογικοί συντελεστές, επειδή θα γίνει κάποια έστω πολύ μεγάλη επένδυση, επειδή θα δανειστούμε (όπως σχεδόν όλα τα κράτη…) με μικρό επιτόκιο. Ούτε, πάλι, η ανάπτυξη θα πέσει ως μάννα εξ ουρανού, με κάποιο «δώρο» από έναν θείο από την Κίνα, από τις ΗΠΑ ή από τη Γερμανία.

Η ανάπτυξη προϋποθέτει ότι κάνουμε μεταρρυθμίσεις. Προϋποθέτει βαθιές τομές στη δημόσια διοίκηση, στην ίδια την αρχιτεκτονική και στις δομές του κράτους, στο σύστημα απονομής Δικαιοσύνης (που έχει καταστεί αγαθό που σπανίζει εξαιτίας της απίστευτης καθυστέρησης…), στα συστήματα των κρατικών προμηθειών, στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαφθοράς και της διαπλοκής (απεχθή φαινόμενα που η κρίση δεν φαίνεται να έθιξε, αντιθέτως ίσως είναι από τα λίγα που βγήκαν ενισχυμένα μέσα από την κρίση...), ριζικά μέτρα για την αποκατάσταση ισονομίας, αξιοκρατίας, ασφάλειας, αλληλεγγύης.

Προϋποθέτει, επίσης, ότι η κοινωνία μας θα πάψει να είναι θλιβερό υπόδειγμα της «τραγωδίας των θεσμών», θα πάψει να είναι φοβική και κλειστή και θα αποκτήσει την ικανότητα να δημιουργήσει ένα νέο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας, να δημιουργήσει θεσμούς ισχυρούς, ασφαλείς και ευπροσάρμοστους στις μεταβαλλόμενες συνθήκες τόσο με την έννοια των νομοθετημένων οργάνων της πολιτείας όσο και με την ευρύτερη έννοια των «κανόνων του παιχνιδιού».

Ας θυμηθούμε ότι οι Ρόμπινσον-Ατζέμογλου άρχιζαν το γνωστό bestseller τους (Why Nations Fail, 2012) με το παράδειγμα της πόλης Νογκάλες, που κόβεται στη μέση από έναν φράκτη. Μισή ανήκει στην Αριζόνα (ΗΠΑ) και είναι πλούσια, η άλλη μισή ανήκει στη Σονόρα (Μεξικό) και είναι φτωχή. Γιατί, ενώ είχαν ξεκινήσει χωρίς καμία διαφορά πλούτου, η μεν αναπτύχθηκε, η δε υστέρησε; Για τον ίδιο λόγο που οι πάμπλουτες σε πρώτες ύλες πάλαι ποτέ αποικίες στη Νότια Αμερική παρέμειναν φτωχές, ενώ οι πάμπτωχες σε πρώτες ύλες πάλαι ποτέ αποικίες στη Βόρεια Αμερική έγιναν πάμπλουτες: Η διαφορά οφείλεται στους διαφορετικούς θεσμούς που οικοδομήθηκαν στη μία και στην άλλη περίπτωση.

Καταλήγω: Συχνά πυκνά λέγεται ότι η ανάπτυξη δεν διατάσσεται, δεν έρχεται κατόπιν σχετικής εντολής. Σωστά. Να συμπληρώσουμε κάτι επίσης σωστό, ότι η ανάπτυξη δεν πρόκειται να έρθει επειδή κάποιος της λέει λόγια λατρείας, επειδή πίνει νερό στο όνομά της και της ορκίζεται αιώνια πίστη και αφοσίωση. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη ούτε διατάσσεται ούτε παραμυθιάζεται. Ούτε υπακούει σε εντολές ούτε υποκύπτει στη γοητεία ενός «αναπτυξιακού» βολονταρισμού σαν κι αυτόν που κάνει τη θορυβώδη παρουσία του μετεκλογικά (αφού θέλω ανάπτυξη, αρκεί να φωνάζω ότι θέλω επενδύσεις, σηκώνω τα μανίκια, επιδίδομαι σε έναν «αναπτυξιακό» ακτιβισμό κι αυτά είναι, δήθεν, ικανά να κάνουν την ανάπτυξη να εμφανιστεί από τη γωνία!).

Για να έρθει η ανάπτυξη, χρειάζονται τομές και σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο. Αυτά εξαρτώνται από εμάς. Αν εμείς δεν τα κάνουμε, δεν θα γίνουν – κανείς δεν θα τα κάνει για λογαριασμό μας. Αλλά, προς το παρόν τουλάχιστον, (παρά την ευνοϊκή συγκυρία, το εύκρατο πολιτικό/κοινωνικό κλίμα…) δεν φαίνεται να είναι στις κυβερνητικές προτεραιότητες.

Εκτύπωση στις: 2024-04-19
Από την ιστοσελίδα: Ανανεωτική
http://www.ananeotiki.gr/el/sx_PrintPage.php?tid=10775